Arama

Bilim Nedir?

Güncelleme: 26 Ocak 2019 Gösterim: 111.788 Cevap: 16
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
24 Ocak 2006       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi

BİLİM

Ad:  bilim.JPG
Gösterim: 706
Boyut:  17.1 KB

1. Yasalara uygun ve / ya da deneysel yöntemlerle doğrulanmış belirli olgu, konu ya da olay kategorilerine,üiş, kin bilgileri bir araya getiren tutarlı bütün; ilim.
Sponsorlu Bağlantılar
2. Bilgi dallarından her biri (genellikle çoğul): Fen bilimleri. Sosyal bilimler.
3. Çeşitli bilgi alanlarını ilgilendiren çalışmalar; bu çalışmaları yapan bilginler: Bugün bilimin tartıştığı konular nelerdir?
4. Kimi bilim alanlarını adlandıran bileşik sözcüklerin oluşumunda yer alır: Yerbilim, dilbilim, toplumbilim, vb.
5. Bilim adamı: belli bir bilim dalıyla uğraşmayı iş edinen, o alanda uzmanlaşmış kimse.

—Bilkur. Bilim felsefesi, XIX. yy.'aa ortaya çıkan bir felsefe akımıdır. Bu akım, düşünmeye daha fazla tutarlılık kazandırmak; onu, elle tutulur ya da somut gerçeğe daha fazla yaklaştırmak ve aynı zamanda ona, kapsayıcı bir perspektif açmak amacıyla, felsefi düşünmeyi bilimsel ilerleyişe bağımlı kılmaya yöneldi.|| insan bilimleri, insanı ve onun kişisel, kolektif, geçmiş ve şimdiki davranışlarını, inceleme nesnesi olarak alan bilim dalları.

—Biyol. Doğa bilimleri, doğada bulunan nesnelerin (hayvanlar, bitkiler, kayalar ve madenler) bilimsel olarak incelenmesi. (Doğa bilimleri, geleneksel olarak doğadaki üç âleme karşılık gelen üç dala ayrılmıştır: zooloji, botanik, jeoloji. Öte yandan, paleontoloji, ekoloji, fiziksel coğrafya, oşinografi vb. de doğa bilimlerinden sayılır. Doğa bilimlerinde araştırma yapanlara doğabilimci denir.)

—ikonogr. Bilim, Ortaçağ’da esin perileri ya da bilim ağacı biçiminde temsil edildi. Dürer, Melankoli adlı yapıtında bilimin sınırlarını sanki o zamandan belirlemek istemişti. Klasik dönemden başlayarak Bilim. bir küre, bir pergel, bir cetvel ve kitaplar taşıyan bir kadın olarak temsil edildi.

—ANSİKL. Bilkur. Bilim felsefesi. Bu adlandırmayı ilk olarak A. Ampöre, Essai sur la philosophie des Sciences (Bilim felsefesi üzerine deneme), [1834-1843] adlı yapıtında kullandı. Ama bilim felsefesi, özellikle olguculukla (pozitivizmle) birlikte gelişti. A. Comte’a göre bilim felsefesi, tanrı-bilimsel ve metafizik aşamalardan geçen insan düşüncesinin ulaştığı bir sonuçtur: "Bilim felsefesinin ya da "olgucu felsefe" nin amacı [...], doğal olayların farklı alanlarına ilişkin olarak elde edilmiş bilgileri, bağdaşık bir öğreti çerçevesi içinde özetlemektir” (Cours de philosophie positive [Pozitif felsefe dersleri], 1).

Cournot ise şöyle der: "Filozofların yazılarında, bilimlerin ulaştıkları sonuçlara sürekli olarak göndermeler yapılır. Filozoflar, düşüncelerini daha iyi açıklayabilecek, kuramlarının uygulanmasını ve doğrulanmasını gösterecek örnekleri bilimlerde bulurlar. [...] Felsefenin bilimlere müdahalesi ise daha sık görülür ve daha köklüdür. [...] Felsefe [...] bilimleri temelinden kavradığı gibi, onların doruklarını da egemenliğinde tutar. Pozitif bilimler ilerlediği ölçüde de düşünce, ilkelere, akla, şeylerin son ereğine geri dönüp onları ele almak için yeni fırsatlar bularak, soyut felsefi düşünme alanına yönelir" (Essai sur les fondements de nos connaissances et sur les caractĞres de la critique philosophiçue [Bilgilerimizin temelleri ve felsefi eleştirinin ayırtedici özellikleri üzerine deneme], 324).

Ama bilimlerin tutarlılığı ve etkililiği karşısında felsefe, “bilimlerin bilimi" ve kavranabilir her bilgiyi kapsamaya yetenekli bütünselleştirici bilgi rolünü oynamayı bir yana bırakmalıdır. H. Reichenbach'a göre felsefe, bilime oranla ikincil bir yere sahiptir Reichenbach 1955’te şöyle yazıyordu: "XIX. yy. bilim tarihi, filozoflara çok geniş ufuklar açtı. Teknik buluşların bolluğu ile mantıksal çözümlemelerin çokluğu at-başı gitti ve yeni felsefe, yeni bilimin temeli üzerine kuruldu. Bu yeni felsefe, bilimsel araştırmanın bir yan ürünü gibi başladı" (Bilimsel felsefenin doğuşu [The Rise of scientific philosophy]).

Sachelard'ın belirttiği gibi, bilim felsefesinin, tarihsel çözümleme ve bilgileri düzenleme işlevi de vardır: "Olguculuğun (pozitivizmin) ya da biçimciliğin (formalizmin) ne gibi bir yeri olduğu incelenmezse, bilim felsefesi sakatlanmış olur [...]. Ama [...] bütün bilimsel bilgi felsefeleri, uygulamalı akılcılık'tan başlamak üzere bir düzen içine girerler” (/e Hationalisme apphğuĞ [Uygulamalı akılcılık], 1, 2).

Gusdorf da şöyle yazar: "Bilim felsefesi, tutarlı bir bütün haline getirmeye çalışacağı çalışmaların (yani bilginlerin çalışmalarının) bir ikinci okunması olarak işe karışacaktır ve gerçeğin yapısı, dünyanın ve insaflın kökeni ve yazgısı konusunda edinebileceğimiz iresin bilgileri derleyip toplayacaktır” (De l’histoire des Sciences â l'histoire de pensâe [Bilimlerin tarihinden, düşüncenin tarihine], 4). Ama şunu da ekler: "Bilimin belli bir andaki durumunu değişmez bir şey haline getirip kesin bir sonuç çıkarmak istediği için bilim felsefesi, genellikle, yansıtmak iddiasında olduğu şeyi çarpıtan bir anyana benziyor” (ay. ypt.).

İnsan bilimleri. Bu bilimlerin amacı, insan davranışını incelemektir, insan bilimlerinin ilk tanımlarından birini, W. Dilthey vermiştir. Dilthey şöyle der: "Tarihsel ve toplumsal gerçekliği inceleyen bilimlere insan bilimleri [...] ya da tinsel bilimler (Geisteswissenschaft) diyoruz” (Einleitung in die Geisteswissenschaflen [Tinsel bilimlere giriş], 2).

Gusdorf da şunu söyler: "insan bilimi kavramı, XIX. yy.'da yaygınlaştı [...]. Yüzyıl başlangıcında, bütünselci ve dogmatik olan bu bilim [...], 1850-1860 yıllarında, yerini özelleşmiş bilim dallarına bıraktı [...].Yüzyıl sonunda ise, tam anlamıyla bölümlere ayrıldı" (introduclion aux Sciences humaines [insan bilimlerine giriş], 5, 3).

XX. yy.'ın ikinci yarısında, insan bilimlerinin alanı genişledi ve öteki bilimlere oranla iyice özelleşti. C. Lövi-Strauss bu konuda şöyle der: "Kabaca, toplumsal bilimlerin, bugünkü hukuk incelemelerini kapsayacağını (...) ve bunlara [...] ekonomi ve siyaset bilimleri ile bazı toplumbilim ve toplumsalruhbilim dallarının da katılacağını söyleyebiliriz, insan bilimleri ise, tarihöncesini, arkeolojiyi, tarihi, antropolojiyi, dilbilimi, felsefeyi, mantığı ve ruhbilimi kapsayacak" (Anthropologie structurale [Yapısal antropoloji], 2).

Araştırma alanlarının böylece özelleşmesi, örneğin Fransa'da, edebiyat fakültelerinin, edebiyat ve insan bilimleri fakültesine dönüştürülmesine yol açtı. Üniversitenin bu kararı, sözü geçen bilimlere bilimkuramsal bir yer verme amacını güdüyordu. Nitekim Michel Foucault, matematik bilimleri; dil, yaşam ve malların üretimi ve dağılımı bilimlerini; son olarak da felsefi düşünme bilimlerini kapsayan ve bir "bilimkuramsal üçyüzlü"yle görüntülenen bir bilimler sınıflaması yaptı. Bu geometrik şekilde, insan bilimleri, ötekilerin boşluklarında yer alıyordu. Foucault şöyle" der: "Bu bilimkuramsal üzyüzlünün yüzeylerinden ve boyutlarından hiçbirinde, insan bilimlerine yer bulamıyoruz. Ama sözkonusu sınıflamanın bu bilimleri kapsadığı da söylenebilir, çünkü bu bilimler [...] sözünü ettiğimiz bilgilerin arasında yerlerini bulurlar.

Bu durum [...], insan bilimleri ile bütün öteki bilgi biçimleri arasında bir ilişki kuruyor [...].Belki de, üç boyutlu bir uzay içinde böyle dağılıp gittikleri için, insan bilimlerinin [...] bilimsel alandaki yerinin saptanması bu kadar güçleşiyor (les Mots el les Choses [Sözcükler ve şeyler], 2, 10). Foucault şunları da ekler: "İnsan bilimleri [...], yaşadığı, konuştuğu, ürettiği ölçüde insana hitap ediyor. [...] Bundan ötürü, insan bilimlerini, yaşama, çalışmaya ve dile ilişkin bilimlerin hemen yanı başına koyabiliriz"
Kaynak: Büyük Larousse

Son düzenleyen Safi; 24 Ocak 2019 16:31
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
24 Şubat 2007       Mesaj #2
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Sözlüklerde ve ansiklopedilerde bilimin değişik tanımları vardır. Sanırım bu tanımların hiç birisi bilimi eksiksiz olarak açıklayamaz.
Ad:  bilim.jpg
Gösterim: 2216
Boyut:  18.1 KB
Cumhuriyet’te ve Cumhuriyet Bilim Teknik’te bilimin tanımı ya da açıklaması çok yapılmıştır. Bunlara bir yenisini eklemenin bir yararı olabilir mi? Bu soruyu, biraz minder dışına kaçarak yanıtlama olanağı vardır. Aşkı binlerce yazar anlatmıştır. Gene de, her gün yeniden anlatılmaktadır ve insanoğlu var oldukça anlatılmaya devam edilecektir. Ama hiç birisi aşkı eksiksiz anlatamamıştır ve anlatamayacaktır. Belki bilim de böyledir; onun eksiksiz bir tanımı yapılamaz. Ancak, bir temele dayanabilmek için, bir yerden başlamak iyi olacaktır.

Sponsorlu Bağlantılar
Bir soru Bilim Nedir ?
Sözlükte bilim söyle tanımlanıyor:
Bilim: "Evrenin ye da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi."

"Genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri gösteren yöntemli ve dizgesel bilgi."

"Belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir ereğe yönelen bir bilgi edinme ve yöntemli araştırma süreci."

Bilim ile uğrasan bir kişinin bu tanımları yeterli bulmayacağını söylemeye gerek yoktur. Bu nedenle, bilimin eksiksiz bir tanımını yapmaya kalkışmak yerine, onu açıklamaya çalışmak daha doğru olacaktır.

İnsan doğaya egemen olmak ister!

Derler ki insanoğlu varoluşundan beri doğayı bilmek, doğaya egemen olmak istemiştir. Bu nedenle, insan varoluşundan beri doğayla savaşmaktadır. Son zamanlarda, bu görüsün tersi ortaya atılmıştır: İnsan doğayla barış içinde yasama çabası içindedir.Bence bu iki görüş birbirlerine denktir. Bazı politikacıların dediği gibi, sürekli barış için, sürekli savaşa hazır olmak gerekir.

Gök gürlemesi, simsek çakması, Ay’ın ye da Güneş’in tutulması, hastalıklar, afetler, vb. doğa olayları bazen onun merakini çekmiş, bazen onu korkutmuştur.

Öte yandan, bu olgu, insani, doğa korkusunu yenmeye ve merakini gidermeye zorlamıştır. Korkuyu yenebilmenin ye da meraki gidermenin tek yolunun, onu yaratan doğa olayını bilmek ve ona egemen olmak olduğunu, insan, önünde sonunda anlamıştır. Peki, insanoğlunun doğayla giriştiği amansız savasın tek nedeni bu mudursa Başka bir deyişle, bilimi yaratan güdü, insanoğlunun gereksinimleri midir?

Elbette korku ve merakin yanında başka nedenler de vardır. İnsanin (toplumun) egemen olma isteği, beğenilme isteği, daha rahat yasama isteği, üstün olma isteği vb. nedenler bilgi üretimini sağlayan başka etmenler arasında sayılabilir. İnsanin korkusu, meraki ve istekleri hiç bitmeden sürüp gidecektir. Öyleyse, insanin doğayla savası (barışma çabası) ve dolayısıyla bilgi üretimi de durmaksızın sürecektir.

Bilim neyle uğraşır

Bilimin asil uğrası alanı doğa olaylarıdır. Burada doğa olaylarını en genel kapsamıyla algılıyoruz. Yalnızca fiziksel olguları değil, sosyolojik, psikolojik, ekonomik, kültürel vb. bilgi alanlarının hepsi doğa olaylarıdır. Özetle, insanla ve çevresiyle ilgili olan her olgu bir doğa olayıdır. İnsanoğlu, bu olguları bilmek ve kendi yararına yönlendirmek için varoluşundan beri tükenmez bir tutkuyla ve sabırla uğraşmaktadır.
Başka canlıların yapamadığını varsaydığımız bu isi, insanoğlu aklıyla yapmaktadır.

Bilimin gücü

Bilim, yüzyıllar süren bilimsel bilgi üretme sürecinde kendi niteliğini, geleneklerini ve standartlarını koymuştur. Bu süreçte, çağdaş bilimin dört önemli niteliği oluşmuştur: çeşitlilik, süreklilik, yenilik ve ayıklanma.simdi bunları kısaca açıklamaya çalısalım.

çeşitlilik:
Bilimsel çalışma hiç kimsenin tekelinde değildir, hiç kimsenin iznine bağlı değildir. Bilim herkese açıktır. İsteyen her kişi ye da kurum bilimsel çalışma yapabilir. Dil, din, irk, ülke tanımaz. Böyle olduğu için, ilgilendiği konular çeşitlidir; bu konulara sinir konulamaz. Hatta, bu konular sayılamaz, sınıflandırılamaz.

Süreklilik:

Bilimsel bilgi üretme süreci hiçbir zaman durmaz. Krallar, imparatorlar ve hatta dinler yasaklamış olsalar bile, bilgi üretimi hiç durmamıştır; bundan sonra da durmayacaktır.

Yenilik:

Bir evrim süreci içinde her gün yeni bilimsel bilgiler, yeni bilim alanları ortaya çıkmaktadır. dolayısıyla, bilime, herhangi bir anda tekniğin verdiği en iyi imkânlarla gözlenebilen, denenebilen ye da var olan bilgilere dayalı olarak usavurma kurallarıyla geçerliği kanıtlanan yeni bilgiler eklenir.

ayıklanma:

Bilimsel bilginin geçerliği ve kesinliği her an, isteyen herkes tarafından denetlenebilir. Bu denetim sürecinde, yanlış olduğu anlaşılan bilgiler kendiliğinden ayıklanır; yerine yenisi konulur.

Bilimsel Bilginin Özellikleri

  • Bilim olgusaldır. Olgusal olmak demek bilimin gözlenebilir olgulara dayanması demektir.
  • Bilim mantıksaldır. araştırma sonuçlarının kendi içerisinde tutarlı olması gerekir.
  • Bilim genelleyicidir. Bilim tek tek olgularla değil olgu türleriyle uğraşır.
  • Bilim nesneldir (Objektif). Bilimsel bilgi, bireyin kişisel görüsünden bağımsızdır.
  • Bilim eleştiricidir.

Bilimin Değeri

Bilim, doğal ve sosyal gerçekliğin daha iyi anlaşılmasını ve belirli ölçüde de olsa denetlenmesini sağlar. Toplumun itici gücünü, üretim biçimini ve gelişmesini belirler. Bir toplumun bilim düzeyi, onun geri, az gelişmiş ye da gelişmiş olduğunun ölçütüdür.

Bilim üç bakımdan değerlidir:

1. Bilimin her şeyden pratik bir değeri vardır. Başka bir deyişle bilim bize hem bireysel ve hem de toplumsal yaşantımızda, teknoloji yoluyla büyük yararlar sağlar. Bilim sayesinde teknoloji üreten insan, dünyadaki yaşantısının süresini uzatabilir, temel problemlerini çözebilir, yaşamını niteliksel olarak ve manevi bakımdan geliştirilebilir. Bilim bundan dolayı, bir toplumun itici gücüdür. Toplumun üretim tarzını ve itici gücünü belirler.

2. Entelektüel değeri vardır. Yani bilim insanin bilme isteğini, merakini tatmin eder. İnsana evreni anlama olanağı sağlar. İnsan bilim sayesinde doğal ve toplumsal gerçekliği anlayabilir.

3. Ahlaki değeri vardır. Buna göre bilim insana belirli bir dünya görüsü oluşturma, belli ilkelere göre düşünme, dünyaya bilimin sağladığı verilere göre bakma olanağı verir. Yani bilim insanlara bilimsel bir zihniyet kazandırır. Bilimsel zihniyet ise, insanlara dürüst ve tarafsız olmayı, karşılaşılan problemleri sabırlı, ayrıntılı ve uzak görüşlü bir biçimde ele almayı öğretir ki bunlar ahlak ve erdemin en önemli özellikleri arasındadır.

Bilimsel zihniyetin, insanların daha erdemli ve yüksek ahlaklı olmalarını sağlayacağını düşünmek bos bir hayal değildir. Yasan sahip olabileceği bilimsel zihniyet yoluyla hem kişisel yasayışını ve hem de toplumsal yasayışını düzenleyebilir; insan bu sayede, içinde yasadığı toplum için çalışmayı öğrenebilir.

Bilim Tarihi Nedir?
Bilim tarihi kısaca bilimin doğuş ve gelişme öyküsüdür. Amacı nesnel bilginin ortaya çıkma, yayılma ve kullanılma koşullarını incelemektir.
Bilim çoğu kez sanıldığı gibi ilk defa ne Rönesans’tan sonra, ne de Bati dünyasında ortaya çıkmıştır. Bilim; insanlığın kafa ürünüdür. Kökleri ilkel toplumların yaşamına kadar uzanır.

Bilimsel yöntem
Amacı evreni anlamak ve açıklamak olan bilimin, bu amaca ulaşmak için izlediği yola bilimsel yöntem adi verilir. Bilimsel yöntem, bilim adamlarının ortaklasa olarak kullandıkları belirleme ve açıklama yollarını kapsayan bir süreçtir.

BAKINIZ
Bilimsel Araştırma Nedir?
Bilimsel Yöntem (Bilimsel Araştırma Yöntemleri)

Son düzenleyen Safi; 13 Ekim 2016 00:56
sedat sencan - avatarı
sedat sencan
VIP VIP Üye
29 Mayıs 2007       Mesaj #3
sedat sencan - avatarı
VIP VIP Üye

BİLİMDE BENZETMELER


Ortalama bir okuyucu açısından bilimde benzetmeler çok önemlidir.
Kapsamlı fen bilgisi olmayan kişiler için matematiksel açıklamalar anlaşılmaz şeylerdir.
Yazılanları takip etmeyi zorlaştırdığı gibi adeta itici özellik uyandırır.
Ayrıca birtakım formüller ve bilimsel kavramlarla dolu yazıları okumak ta vasat bir kişi için olanaksızdır.
Bu nedenle birçok yazar konunun anlaşılabilmesi için benzetmelere baş vurur.
Örneğin Genel Görecelik Kuramı’ndaki uzay-zaman,bu yolla anlatılınca daha kolay kavranır.
Gerili halde duran bir yatak çarşafı düşünelim.
Üzerine demir bir top koyalım.
Bu topun ağırlığı,üzerinde durduğu çarşafı esnetir.
Onu biraz çökertir,yani çukurlaştırır.
İşte bu durum bir benzetmedir.Veya iyi bir örnektir.
Böylece uzay-zaman konusunu bu örnek ile karşılaştırma olanağı elde ederiz.
Ve Güneş gibi büyük kütleli bir cismin boşluktaki etkisi daha iyi anlaşılır.
Demir top çarşafı nasıl çökertiyorsa,Güneş te uzay-zamanı öyle esnetip büker.
Demir top çarşafın üzerinde iken bir bilyeyi topa doğru yuvarlayalım.
Bilye demir topun çukurlaştırdığı bölgeye yaklaşınca çukura düşer,demir topa yönelir.
Kütle çekiminin uzay-zamandaki eğrilmenin bir sonucu olduğu bu örnekle daha iyi anlatılmış olur.
Benzetmeler atom konusu anlatılırken de yapılır.
Bir milimetreyi bin parçaya bölersek,herbirine bir mikron deriz.
Bir tek mikronu bu kez onbin dilime ayıralım.
Elde edilecek dilimlerden bir tanesi,bize bir atomun ölçüsünü gösterir.
Sayısal ifade ile bir atom,bir milimetrenin on milyonda biridir.
Elbette bu parçalara bölmek veya dilimlere ayırmak işi hayalimizde yaptığımız işlemlerdir.
Üstelik on milyonda bir ifadesini de zihnimizde canlandırmamız gerekir.
Yani bir atomun bir milimetrelik çizgi yanında nasıl gözükeceğini benzetmeyle anlatmalıyız.
Bir toplu iğneyi dünyanın en yüksek gökdeleninin dibine bırakın.
İğne gökdelenin yanında nasıl görünüyorsa,atom da milimetrenin yanında öyle görünür.
Aynı tür benzetmeyi atomun kendisi ile çekirdeği arasında da yapabiliriz.
Bir atomun çekirdeği,atomun toplam hacminin milyarda birinin milyonda biridir.
Diğer taraftan bu minicik çekirdek,tüm atomun ağırlığının hemen hemen tümünü kapsar.
Bir atomu biraz önce bahsettiğim gökdelenin büyüklüğüne dek genişlettiğimizi düşünelim.
Bu durumda çekirdek bir aspirin tableti kadardır.
Ama bu tek bir tabletin ağırlığı,gökdeleninkinin binlerce mislidir.
Bilimde benzetmelerin ,konuları anlamadaki yararının yanısıra bir özelliği daha vardır.
Öğrenilen bilgilerin kalıcı olmasını sağlar.
Son düzenleyen Safi; 11 Ocak 2019 14:55
musti26 - avatarı
musti26
Ziyaretçi
19 Haziran 2007       Mesaj #4
musti26 - avatarı
Ziyaretçi
Yüzyıllardır insanoğlunun yeryüzündeki yaşama ortamına duyduğu merak, yaşam standartlarını yükseltecek bir etkinliğe bürünmeye başladı. Olağan gibi görünen olayları anlama çabası, aslında dünyanın gizemlerle dolu bir yer olduğunu ve bunları çözümlemek gerektiği gerçeğini doğurmuştur. Geleneksel bilim sadece anlamaya ve çözmeye gereksinim hissetse de, ileri safhalara bölünen bilim türleri sadece çözmeyi değil çözümden öte ilerlemeyi de kapsar. Geçmişe bakıldığında en önemli sayılan bilim dallarından bazıları matematik, geometri, gök bilimi ve tıptır. Çok çeşitli matematiksel çözümleme sistemlerinin geliştirildiği ilk zamanlardan bu yana hâlâ yeni formüller, sistemler, kuramlar geliştirilmektedir ki bu da bilimin sürekliliğine bir örnektir.

Bilimsel yasalar bilimin vazgeçilmez öğeleri olsa da, hâlen birçok bilimsel yasanın doğruluğu tartışılır düzeydedir. Bilim deneye çok önem verir ve bilimsel yöntem deneye dayanır. Bu evre, işlenen konuyu daha inandırıcı kılmanın yanında belirli bir çerçeveye oturtur. Sadece kâğıt üzerinde birer kuramken yasalaşabilir ve temel taş niteliğine bürünebilir. Bilimin sonsuz bir süreç içinde değişimi yadsınamaz bir durumdur. Zaman içinde alt dallara bölünen bilim sayısal ve sosyal alanlarda ayrı konulara bürünmüş; fakat nitelik açısından aynı amaca hizmet etmeyi sürdürmüştür.
Son düzenleyen Safi; 11 Nisan 2016 18:18
sedat sencan - avatarı
sedat sencan
VIP VIP Üye
3 Nisan 2008       Mesaj #5
sedat sencan - avatarı
VIP VIP Üye
Bilimler mevcut durumlarından daha ileri doğru gelişmeye mahkum gibidirler.Kendilerinde mevcut olan araştırma ve gözlem eylemi,işin böyle olmasını gerektirir.Herhangi bir bilim dalının bugünkü durumu dünkünden ileridir.Yarınki de bugünkünden ileri olacaktır.Bu nedenle tartışılan bir konuda son söz söylenmiş olamaz.Oysa kesin konuşarak hataya düşen bilim adamlarına sık sık rastlanır.
William Thomson(Lord Kelvin)soğuma olayını Yerküre’in yaşının belirlenmesine uygulamak istiyordu.Yerküre’in Güneş’ten koptuğunda onunla aynı sıcaklıkta olduğunu ve sürekli soğuduğunu varsayıyordu.1862 yılında Yerküre’in yaşının 200 milyon yıldan fazla olamayacağını hesapladı.Kesin olarak 98 milyon yıl olduğunu söyledi.Zaman içinde yeni yeni rakamlar öne sürdü.1897 yılındaki tahmini 24 milyon yıldı.1899 yılında bu sürenin 20-40 milyon yıl arasında olduğunu ileri sürdü.
Oysa o günkü jeolojik bulgular bu sürenin 200 milyon yıldan çok daha fazla olduğunu ortaya koymuştu.Ama Kelvin görüşlerinden vazgeçmedi.
Bu konuda kesin bir rakam önerememesi, Yerküre’in gerçek yaşının çok ötesinde tahminler yapması o günlerin bilim dünyası içinde normaldi.Zira henüz radyoaktivite olayı bilinmiyordu. Yerküre’in Güneş’ten bağımsız bir ısı kaynağına sahip olduğu anlaşılmamıştı.En önemlisi,Güneş büyüklüğünde bir cismin en fazla birkaç on milyon yıldan uzun süre boyunca ve yakıtını tüketmeden nasıl yandığını açıklayacak bilgi yoktu.Herkes Güneş ve gezegenlerin genç olması gerektiğini düşünüyordu.
Georges Cuvier,’organların bağımlılığı’ ilkesini ileri sürmüştü.Bu ilkeye göre,hayvan vücudundaki her organın anatomik yapısı ile diğer organlar arasında fonksiyonel bir bağlantı vardır.Tüm organların işlevsel ve yapısal özellikleri,çevreyle olan etkileşimin bir sonucudur. Etienne Geoffroy Saint-Hilaire, anatomik yapının her şeyden önce geldiğini ve canlıyı belirli bir yaşam biçimine zorladığını savunuyordu. Cuvier ise bir hayvanın işlev ve alışkanlılıklarının anatomik yapısını belirlediğini ileri sürüyordu.
Cuvier’e göre,hayvan gruplarını birbirinden ayıran anatomik özellikler,türlerin yaratılmış olmalarından bu yana değişmemiş olduklarının kanıtıdır.Bütün türler,yapısal ve işlevsel olarak başlangıçta mükemmel şekilde tasarlanmıştır,bu nedenle önemli bir değişikliğe uğramazlar.Hatta,her organın özel bir görevi vardır.Her tür, özel bir amaç için yaratılmıştır. Cuvier bu fikirleri nedeniyle evrim teorisini kabul etmemiş oluyordu.
Geoffroy Saint-Hilaire ile Cuvier 1830 yılında Fransa Bilimler Akademisi’nin halka açık bir tartışmasında karşı karşıya geldiler.Geoffroy Saint Hilaire, omurgalılar ve yumuşakçalar ile birlikte bütün hayvanların ortak bir anatomik yapıyı bölüştüklerini savunuyordu. Cuvier ise tanımladığı dört tipin(1-Omurgalılar,2-yumuşakçalar,3-eklemliler,4-ışınlılar) birbirinden farklı olduğunu ileri sürüyordu.Aralarında oluşan görüş ayrılığının nedeni,hayvanlar arasındaki benzerlik ve farklılıkların nasıl açıklanacağı idi.Her iki bilimadamı da hayvanların şimdiki yapısından yola çıkarak fikir ileri sürmüş oluyorlardı.Bu konuya çözümü C.Darwin getirecekti.
gorgon - avatarı
gorgon
Ziyaretçi
8 Temmuz 2009       Mesaj #6
gorgon - avatarı
Ziyaretçi
Prof. Dr. Adnan MENEVŞE
Bilimde nasıl ve neden soruları
Ad:  bilim3.jpg
Gösterim: 1646
Boyut:  10.6 KB

Bilim nedir?
Belli konuda düzenlenmiş bilgiler topluluğudur. Bilgiler, araştırma ile ortaya çıkar.

Araştırma:
Bilinmeyenleri ortaya çıkarmak, bilinenleri geliştirmek, herhangi bir konuyu aydınlatmak, bir soruna çözüm getirmek, belirli kavramlara yada yasalara ulaşılabilmek amacıyla yapılan bilimsel bir çalışmak olarak tanımlanabilir. Bu durumda bir araştırmak için gerekli koşul, bilimsel yöntemlere göre planlanıp yürütülmesi ve sonuçlanmasıdır. İnsanlar farkında olmadan zaman zaman bir bilim adamı davranışında bulunabilirler. Bu pek çok kişiye sürpriz olabilir ancak eğer bir gökkuşağını incelemiş ya da bir ateşi gözlemişseniz; o zaman bilim adamının konumundasınız demektir: yani çevreyi gözlüyor, analiz edip sorguluyorsunuzdur.
Bilim adamları çevrelerini gözlerler. Ancak bundan da öte bazı sorgulamalarda bulunur. Bilim, bilmek demektir. Bilim sadece gözlemek değildir. Bilim adamı gördüklerini sorgular, merak eder arar araştırır.
Soruların yanıtlarını bulmaya çalışır. Bilimde başka araştırıcılarla da doğrulanabilir özellikleri olan düzenlenmiş bilgiler bulunur.
Bilim adamları doğada temel olan gerçekleri arar. Bir gerçek örneğin, güneşin yer yüzü için ısı ve ışık kaynağı olduğudur. Ancak bilim adamları gerçekleri aramaktan da öteye giderler. Gerçekleri kullanarak evrenin daha bilinmeyenlerini çözmeye çalışırlar. Bunu yaparken pek çok gerçeği bir düzen içinde birbiriyle bağlarlar. Gerçekleri öğrendikten sonra bilim adamları dünyada gözledikleri için açıklamada bulunur, hipotez kurarlar. Açıklamalarını test etmek için deneyler yapabilirler.
Gerçeklerin, gözlemlerin ve deneylerin çalışılmasından sonra bilim adamları, hipotezlerini geliştirirler. Hipotez doğadaki olayların mantıksal bir açıklamasıdır. Bir kez önerildi mi, tekrar tekrar test edilmelidir, eğer test sonuçları uyumsuz ise, hipotez değiştirilmeli ya da reddedilmelidir. Eğer bilimsel bir hipotez çok kez test edilip aynı sonuçlar elde edildiyse, artık teori, yasa olur. Ancak teoriler bile gelecek gözlem ve deneylerin sonucuna göre değiştirilebilir. Bu bilimin temelidir. Daima sormak ve yeni bilimsel açıklamalar düşünülmelidir.
Albert Einstein bir kezinde demiştir ki: ‘eğer daha yeni ve iyi teoriler, teorimin yerini almaz ise, çalışmamı başarısız sayarım.’

Bilimsel yöntem:
Gözlem: boğaz ağrısı olan hastasında; hekimin ağrı, yerel ödem, yutkunma güçlülüğü ve ateşi gözlemesi.
Hipotez: bu semptomların ışığı altında β-hemolitik streptokokların neden olduğunu ileri sürmesi.
Gerçekleme: Boğaz kültürü alıp, laboratuar incelemesi yapması.
Genelleme: kültürde üreme varsa ‘‘boğaz ağrısı, yerel ödem yutkunma güçlüğü, ateş v.s. semptomlarının nedeni β-hemolitik streptokoktur’’, genellemesini yapar. Ürememiş ise, bu kez ‘‘bu semptomların tek nedeni β-hemolitik streptokok değildir’’kararına vararak bu semptomları ortaya çıkaracak başkanedenler üzerinde araştırmalar yapmalıdır.
Bilim adamları problemleri araştırır. Bir problemin çözümü uzun yıllar alabilir. Bazen çok çabuk çözülür (özellikle gerekli malzemeler varsa). Bazen çözülmeden kalır. Bir problemin çözülmesinde bilim adamı düzenli sistematik çalışır. Bunu yapmak için bilimsel yöntem kullanılır.
Bu yöntem (metot):
1.Problemin oluşturulması
2.Problem üzerinde bilgi toplanması
3.Hipotez kurulması
4.Hipotezi test etmek için deneyler yapılması
5.Verilerin test edilmesi, analiz edilmesi
6.Sonuca ulaşılması, çözüm

Biyoloji bilimi ve moleküler genetiğin doğuşu

Biyoloji yaşam bilimidir
Biyoloji genel anlamda canlıları çalışır , yaşam bilimidir . Canlılar çok çeşitlidir . Değişik biçim ve şekillerdedir. Biyologlar bu farklanmanın kaynaklarını araştırırlar. Bir şeyi canlı yapan nedir? Koşan bir köpek canlıdır; ancak eğer çektiği bir kızak varsa cansızdır. Neden? Bir şey canlı ise, tüm canlılarda ortak olan temel özelliklere sahiptir.
Bu özellikler şunlardır:
1. Düzen: Tüm organizmalar bir ya da çok hücreden oluşur. Hücrelerin yapıları ise çok düzenlidir: Atomlar molekülleri; moleküller ise, hücre içi organelleri meydana getirirler. Bu hiyerarşi (aşama) düzeni çok hücreli organizmalarda yüksek düzeylerde de devam eder: Beraber işlev yapan hücreler, dokuları; dokular organları; organlar da, bir yüksek organizmada bulunan sistemleri (sinir, dolaşım vs.) oluşturlar. Daha yüksek düzeylerde ise, organizmalardan oluşan, populasyonlar vardır. Populasyonlar ise ekosistemlerini meydana getirirler. Ekosistemler de biomları (iklim ve toprak); Biomlar da gezegenimizi oluşturan biyosferi, meydana getirirler.
2. Sensitivite (Duyarlılık): Tüm organizmalar uyarılara yanıt verirler. Bitkiler ışık kaynağına doğru, bakteriler besin maddelerine doğru yönelirler.
3. Büyüme, gelişme ve üreme: Tüm organizmalar, büyüme ve üreme yeteneği sergiler; kalıtsal moleküllerin aracılığı ile, kendilerine benzer bireylerin oluşturumu ile türlerinin sürerliliği korunmuş olur.
4. Düzenleme: Tüm organizmalar sahip oldukları düzenleyici mekanizmalarla çeşitli kısımlarının birbirleriyle uyumlu işlev yapmasını sağlarlar. Bu işlevler arasında, hücrelere besin maddelerini temin etmek, organizma içinde su ve tuz konsantrasyonlarının kontrol edilmesi vardır. Molekülleri aracılığı ile sistemler arasındaki uyumun sağlanması ise sürekli düzenlenmektedir .

Biyoloji bizim için neden çok önemlidir ?
Biyolojik çeşitlilik nedeniyle canlıya ait çok değişik kavramların araştırılması, Bizler için çok önemlidir. Çünkü bu çalışmaların ürünleri, geleceğimizi etkileyen boyutlardadır.dünyanın nüfusunun çok hızlı bir şekilde artması, kanser ve AIDS gibi hastalıkların yayılması, genetik düzenlemelerin yapılır hale gelmesi, eğitimli her insanı ilgilendirmektedir. Kendimiz, çocuklarımız ve torunlarımızın yaşam kalitesini arttıracak bu biyolojik bilgilerin öğrenilmesi ve yaşatılmasında büyük yararlar vardır.
Biyolojik bilimler, insanlık için çok önemli konularda araştırma olanakları vermektedir: Bunlar arasında gelişim biyolojisi: doğum kusurlarında hangi genlerin sorumlu olduğu ve bozuk genlerin düzeltilebilmesi; nörobiyoloji: Alzheimer hastalığının nedenleri; immünoloji: kanser, AIDS ve soğuk algınlığı gibi hastalıkların ortadan kaldırılabilmesini, araştırmaktadır. Biyolog genetik mühendisler, hastalığa karşı direnç geliştirmek ya da buğday üretimini geliştirmek üzere ilgili genlerin yapılarında değişiklikler yapabilmektedirler. Her düzeyde biyoloji öğretmenlerine ihtiyaç vardır. Bunlar, gelecek kuşak araştırıcı ve hekimlerin yetiştirilmelerinde ve toplumun biyolojiye karşı duyarlılığının artması ve biyolojinin toplum için önemini vurgulanmasında gereklidir.

Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı
Bilindiği gibi Biyoloji yaşam bilimidir. İnsanı hedef alan tıp disiplinleri biyolojiden köken almışlardır. Tıp fakültelerinde tıbbi biyoloji konularının, diğer disiplinlerin konuları arasında olduğu sanılmaktadır; oysa bugün moleküler biyoloji ve genetiğin ön plana çıkmasıyla çok özgün bir konum kazanmıştır.
Moleküler Biyoloji ve Genetik adı verilen bu disiplin, bugün tıpta yerini bulmuştur. Aslında tıp, moleküler biyoloji ve genetiğe doğru kaymaktadır. Gen sözcüğünün geçmediği bir tıbbi kongre, artık yok gibidir. Çünkü hastalık nedenleri moleküler düzeyde araştırılır hale gelmiştir. Genler ve onların şifrelediği proteinler üzerindeki araştırmalar bugün herkesi ilgilendiren boyutlardadır .
İnsan biyolojisinde artık gen ve protein ön plana çıkmıştır. Gen, insanın yapılanma ve sonraki neslinin sorumlusudur. Protein ise, işlevlerinin doğrudan sorumlusudur. İnsanın sahip olduğu DNA moleküllerinin toplamına İnsan Genomu denilmektedir. İnsan genomunun analizi ve içerdiği gen dizilerine ait bilgilerin yayınlanması, tıbba ve dolayısıyla topluma büyük açılımlar sağlamaktadır.
Geçmişte genetik hastalıkların tanımlanmasında tek gen kusurlarının sonucu ortaya çıkan ve Mendel Kurallarına göre kalıtılan bir grup hastalık dikkat çekerdi. Diyabet, kalp hastalıkları, kanser ve mental hastalıkların kalıtsal yönü olduğu düşünülerek, sadece aile öykülerine başvurulurdu. Bugün moleküler biyoloji ve genetik alanında yapılan araştırmaların sonuçları dikkate alındığında; insan DNA'sındaki genlerin yapılan, değişmiş durumlarının hastalıklarla bağlantıları, bilinir hale gelmiştir .
Genetikteki gelişmeler , 1986 yılında ABD Enerji Bakanlığının desteği ile başlayan İnsan Genom Projesinin, ulusal ve uluslararası boyutlara gelmesiyle büyük bir ivme kazanmıştır. Proje başladığında insanın tüm genom diziliminin 2005'e kadar tamamlanması öngörülmüştü. Ancak bilim ve teknolojideki ilerlemeler ile insan genom projesinin taslağı Şubat 2001'de yayınlanmıştır .Bununla birlikte taslakta büyük boşluklar vardır. Gen dışı dizilere ilişkin bilgiler eksiktir. Bu bilgilerin tamamlanması ile birlikte tüm genoma ait bir harita çıkarılabilecektir .Açıklanan bilgilerden insan genlerinin beklenilenden az sayıda (35.000) bulunması, dikkatleri genlerin şifrelediği proteinlere yöneltmiştir. Çünkü gen sayıları genoma ait sabit bilgilerdir .Bu bilgi, bir otomobil için parça sayılan demektir. Parçaların nasıl birleşeceği ve otomobilin nasıl çalışacağı bilgilerini vermemektedir. Yeni bir sözcük olan ''proteom'', işlevsel bilgi düzeyini açıklamaktadır. Bu düzey, bilgi içeriğinin işlevsel sorumlusu proteinler ve etkileşimlerini kapsamaktadır.
Proteinlerin yapı ve işlevlerinin normal biyolojik yapılarda belirlenmesi ve hastalık gelişimindeki rollerinin anlaşılması, günümüz araştırmalarına yeni boyut kazandırmıştır. İşlevsel bilgiye ulaşma çalışmaları, genom alfabesindeki harflerin bir araya gelmesi ile oluşan kelimeleri ve cümleleri anlamaya yöneliktir.
İnsan Genom Projesi daha çok uzun yıllar sürecek projelere zemin hazırlamıştır. İnsanın geleceğini etkileyecek boyutlarda çalışmalar yapılmaktadır. Tıp alanında, hastalık tanısının kolaylaşması; hastalığa yatkınlığın önceden belirlenmesi, uygun ilaç tasarımı, gen tedavisi ve hedefe özgü ilaç, kişiye özel ilaç tasarımı, hasarlı organların sağlam olanla değiştirilmesi, bu çalışmalardan bazılarıdır. Diğer alanlarda da örneğin, çevre, adli tıp, tarım ve hayvancılık yine bu projeden yararlanarak ön plana çıkan çalışmalar bulunmaktadır .

Kaynak: Molecular Biology of the Cell, 1989.
B.Alberts, D.Bray, J.Lewis, M.Raff, K.Roberts and J.Watson
Son düzenleyen Safi; 24 Ocak 2019 13:37
Rios - avatarı
Rios
Ziyaretçi
11 Kasım 2009       Mesaj #7
Rios - avatarı
Ziyaretçi

YUNANLILAR DÖNEMINDE BILIM


Yunan Dönemi iki kisma ayrilmaktadir. M.Ö. sekizinci yüzyildan Büyük Iskender'in ölümüne (M.Ö. 323) kadar geçen dönem Hellenik Çag ve Romalilarin, Ptolemaios Kralligi'na son verdikleri M.Ö. 30 yilina kadar geçen dönem ise Hellenistik Çag olarak adlandirilmaktadirlar.

Bu dönemde bilim ve felsefe alanlarinda büyük bir atilim gerçeklestirilmis ve Yunan bilginleri ve düsünürleri evren, dünya ve dünyanin üzerinde bulunan canli ve cansiz varliklara iliskin bilgi üretmeye baslamislardir.

A. Hellenik Çag'da Bilim
Bu dönemde doga bilimleri büyük bir gelisme göstermis ve özellikle Aristoteles ve onun yolundan giden Aristotelesçiler bitkilere ve hayvanlara iliskin bilimsel ve yari-bilimsel bilgileri derleyerek botanik ve zooloji alanlarin temellerini atmislardir.

a. Doga ve Bilgi Felsefesi

Bu dönemde önce Varlik Sorunu, daha sonra Bilgi Sorunu gündeme gelmistir. Varlik Sorunuyla ilgilenen Thales, Anaximandros, Anaximenes ve Herakleitos gibi düsünürler, bütün varliklari olusturan ve Arkhe adi verilen Ilk Temel Öge'yi aramislar, Bilgi Sorunu'yla ilgilenen Platon ve Aristoteles gibi düsünürler ise dogru bilginin yapisi ve yöntemi üzerinde çalismislardir.

Bu dönemi önceki dönemlerden ayiran en önemli özellik, dogal varliklarin ve olgularin doga-üstü nedenlerle degil, dogal nedenlerle açiklanmasidir.

Aristoteles


Aristoteles döneminde politik yapi degismis ve Yunan Dünyasi yavas yavas Makedonyalilarin hakimiyetine girmeye baslamistir.
Makedonya Kralligi'nin güçlenmeye basladigi bu dönemde yasayan Aristoteles, Ege Denizi'nin kuzeyinde bulunan Stageria'da dogmustur (M.Ö. 384-322). O dönemde, Stageria'da Iyon kültürü egemendir ve Makedonyalilarin buralari istila etmeleri bile bu durumu degistirmemistir. Bu nedenle Aristoteles'e bir Iyonya filozofu denilebilir.

Aristoteles'in matematik bilgisi arastirmalarina yeterli olacak düzeydeydi; bilimleri matematik, fizik ve metafizik olarak üç bölüme ayirirken, Platon gibi, matematige - yani aritmetik, geometri, astronomi ve müzik bilimlerine - bir öncelik tanimisti; ancak uygulamali matematikle ilgilenmiyordu. "Esit seylerden esit seyler çikarilirsa, kalanlar esittir." veya "Bir sey ayni anda hem var hem de yok olamaz (üçüncü durumun olanaksizligi ilkesi)" gibi aksiyomlarin bütün bilimler için ortak oldugunu, postülalarin ise sadece belirli bir bilimin kurulusunda görev yaptigini söyleyerek, aksiyom ile postüla arasindaki farkliliga isaret etmisti. Aristoteles'in, süreklilik ve sonsuzluk hakkinda yapmis oldugu temkinli tartismalar, matematik tarihi açisindan oldukça önemlidir. Sonsuzlugun gerçek olarak degil, gizil olarak varoldugunu kabul etmistir.

Aristoteles, astronomiye iliskin görüslerini Fizik ve Metafizik adli yapitlarinda açiklamistir; bunun nedeni, astronomi ile fizigi birbirinden ayirmanin olanaksiz oldugunu düsünmesidir. Aristoteles'e göre, küre en mükemmel biçim oldugu için, evren küreseldir ve bir kürenin merkezi oldugu için evren sonludur. Yer evrenin merkezinde bulunur ve bu yüzden, evrenin merkezi ayni zamanda Yer'in de merkezidir. Bir tek evren vardir ve bu evren her yeri doldurur; bu nedenle evren-ötesi veya evren-disi yoktur. Ay, Günes ve gezegenlerin devinimlerini anlamlandirmak için Eudoxos'un ortak merkezli küreler sistemini kabul etmistir.

Acaba Aristoteles bu kürelerin gerçekten varolduguna inaniyor muydu? Elimizde buna iliskin kesin bir kanit bulunmamakla birlikte, geometrik yaklasimi mekanik yaklasima dönüstürmüs olmasi, inandigi yönündeki görüsü güçlendirmektedir. De Caelo'da (Gökler Üzerine) yapmis oldugu en son belirlemelere göre, en dista bulunan Yildizlar Küresi, yani evreni harekete getiren ilk hareket ettirici, ayni zamanda en yüksek tanridir. Metafizik'te ise, Yildizlar Küresi'nin ötesinde, sevenin sevileni etkiledigi gibi gökyüzü hareketlerini etkileyen, hareketsiz bir hareket ettiricinin bulundugunu söylemistir. Öyleyse Aristoteles, yalnizca gökcisimlerinin tanrisal bir dogaya sahip olduguna inanmakla kalmamakta, onlarin canli varliklar oldugunu da kabul etmektedir. Bu evrenbilimsel kuram, Fârâbî ve Ibn Sinâ gibi Ortaçag Islâm Dünyasi'nin önde gelen filozoflari tarafindan da benimsenecek ve Kuran-i Kerim'de tasvir edilen Tanri ve Evren anlayisiyla uzlastirilmaya çalisilacaktir.

Aristoteles'in olusturdugu bu fizik ve evren görüsü kendisinden sonra az çok degisime ugramissa da uzun yillar egemen olmus ve Galileo'nun yaptigi çalismalarla geçersiz hale getirilmistir.

Aristoteles'ten önce de hayvanlar üzerinde arastirmalar yapan bilginler vardi, ama zoolojinin, yani hayvanlar biliminin kurucusu Aristoteles olmustur. Aristoteles, hayvanlar üzerinde yapmis oldugu gözlemlerden çikarmis oldugu bulgulari, Historia Animalium, (Hayvan Incelemeleri) De Partibus Animalium (Hayanlarin Bölümleri Üzerine) ve De Generatione Animalium (Hayvanlarin Türeyisi Üzerine) adli yapitlarinda toplamistir; bu üç yapit, birbirleriyle baglantilidir; ancak birincisi hayvanlarin tasviri, ikincisi morfolojisi ve üçüncüsü ise üremesi ile ilgilidir.

Milet Okulu

Yunanlilardaki bilimsel çalismalar, Izmir'in güneyinde, Söke-Milas yolunun batisinda, bugünkü Balat koyunun yakinlarindaki Milet kentinde baslamistir. Gezginler ve tacirler araciligiyla Dünya'nin uygar ülkelerinden tasinan bilgiler ve beceriler burada yeniden islenip degerlendirilmis ve yeni bir kimlige kavusturulmustur.

Homeros


M.Ö. 8. yüzyilda Izmir yöresinde veya Sakiz adasinda yasadigi sanilan Homeros, Yunan duygu ve düsüncesinin ilk ürünleri olan Ilyada ve Odysseia adli destanlarin derleyicisidir. Troya savasina iliskin söylenceleri toplayan Ilyada'da eski Yunanlilarin gelenek ve görenekleri, dinî ve felsefî inançlari ve Çanakkale yöresinin tarihî cografyasi hakkinda önemli bilgiler vardir. Konusu, kurulusu ve anlatim yöntemleri bakimindan Ilyada'dan farkli olan Odysseia'da ise Troya'nin yikilisindan sonra, yurdu Ithake'ye dönmek üzere yola çikan Akha önderlerinden Odysseus'un on yil süren yolculugu sirasinda basindan geçen olaylar anlatilir. Bu destanda da ayni türden bilgilere rastlamak mümkündür.

MÖ. 4. yüzyilda Atina'da yaziya aktarilan Homeros destanlarindaki dinî anlayis Atinalilar tarafindan aynen benimsenmis ve Ilyada ve Odysseia Yunan egitiminin temeline yerlestirilmistir. Bunlarin Yunan toplumundaki islevi, M.Ö. 4. yüzyilda Platon'un Devlet'inde elestirilinceye degin hiç sorgulanmamistir.

Parmenides


Ksenofanes'in yetistirmis oldugu ögrencilerin en önemlilerinden birisi Parmenides'ti. Parmenides, görüneni degil, görünenin arkasindakini ariyordu; çünkü gerçek orada saklanmisti. Ona göre, gerçege, gözlem ve deney ile degil, mantiksal düsünmeyle ulasilabilirdi. Bir matematikçi gibi, "yokluk, bos bir mekandir; mutlak bosluktur; yokluk yoktur ama düsünülebilir" diyordu.

Parmenides, evrenin sinirli oldugunu söylüyordu; evren, bütün uzayi doldurur ve küreseldir; degismez ve ölmez. Degisme ve bunun nedeniymis gibi görünen hareket gerçek degildir. Algilarimiz bizi aldatmaktadir.

Platon


Soylu bir aileye mensup olan Platon, M.Ö. 428 yilinda Atina'da dogmus ve iyi bir egitim görmüstür. 20 yasinda Sokrates'le karsilasinca felsefeye yönelmis ve hocasinin ölümüne kadar (M.Ö. 399) sekiz yil boyunca ögrencisi olmustur; hocasi ölünce, diger ögrencilerle birlikte Megara'ya gitmis ama burada uzun süre kalmayarak önce Misir'a, oradan da Pythagorasçilarin etkili olduklari Sicilya ve Güney Italya'ya geçmistir. Bir ara korsanlarin eline düsmüs, fidye vererek kurtulduktan sonra, kirk yaslarinda Atina'ya dönmüstür. Atina'da Akademi'yi kurarak dersler vermeye baslayan Platon, M.Ö. 347 yilinda 81 yasindayken ölmüstür.

Platon'un amaci, ögrencilerine bilgi askini asilayarak, onlari filozof bir yönetici olarak yetistirmektir; bu yüzden ahlak ve siyasete agirlik vermis, ancak bunlari mantik ve matematikle temellendirmeyi ihmal etmemistir.

Platon'a göre, insanlar bir magaranin içinde yasarlar ve yüzleri magara girisinin karsisinda bulunan duvara dönük oldugu için sadece ve sadece buraya düsen gölgeleri görebilirler; duyumlarimiz yoluyla varligindan haberdar oldugumuz bu görünümler, gerçek degil, gerçegin iyiden iyiye bozulmus gölgeleridir; gerçegi görmek isteyen bir kimsenin, akil yoluyla duyusal zincirlerden kurtularak basini magaranin girisine çevirmesi ve orada geçit töreni yapmakta olan idealari, yani görüntülerin olusumunu saglayan gerçek biçimleri seyretmesi gerekir. Bu nedenle bu alemde duyumsadigimiz varliklar birer gölgedir ve asil var olan seyler, bu gölgeler ve bu yanilsamalar degil, onlarin ardindaki ölümsüz idealardir. Mesela bir at ne kadar olaganüstü olursa olsun, zamanla bozulur ve kaybolur; oysa at ideasi ezelî ve ebedîdir, degismez.

Öyleyse, degisim içinde bulunan görüntülerin bilgisini bir yana birakarak, hiçbir zaman degismeyen idealarin bilgisine ulasmak gerekir; felsefenin amaci bu olmalidir; gerçek bir filozof, bu aldatici görünümlerin ardina saklanmis olan mutlak bilgiyi, yani idealarin bilgisini yakalayabilen kisidir. Platon böylece bilginlerin yolunu da çizmis olmaktadir; çünkü Ilkçag ve Ortaçag'da bilim ve felsefe birbirlerinden ayri birer etkinlik olarak görülmemistir.

Yapitlarindan anlasildigi kadariyla, Platon daha çok ahlak ve siyasetle ilgileniyordu. Devlet, Yönetici ve Kanunlar adli kitaplarinda ideal bir devletin nasil olmasi gerektigini sorgulamis ve savundugu görüsler, daha sonra Fârâbî ve Ibn Sinâ gibi Islâm filozoflarinin siyaset anlayislarinin biçimlenmesine büyük katkilarda bulunmustur.

Matematik, Platon'un gözünde çok önemli bir bilimdi; çünkü onunla gerçek bilgiye, yani Tanri Ideasi'na ulasmak olanakliydi; zaten Tanri'nin kendisi de bir matematikçiydi.

Platon'a göre, matematik, gölgeler alemi ile idealar alemi arasinda bir ara alem veya iki alemi birbirine baglayan bir geçittir. Platon Akademi'nin kapisina "Geometri bilmeyen bu kapidan girmesin." diye yazdirmistir. Platon uygulamali matematigi sevmemis ve bu nedenle cetvel ve pergelin disinda bir araç kullanmaya yanasmamistir.

Platon da dogaya Pythagorasçilar gibi bakar ve gerçegin kilidini açacak anahtarin aritmetik ve geometri olduguna inanir. Matematikle ilgili orijinal denebilecek bir çalismasi yoktur; katkilari daha çok felsefîdir. Platon'un matematige iliskin görüsleri ve çalismalari sonucunda, matematik, diger bilimler arasinda seçkin bir konuma yerlesecek ve yüzyillardan beri süregelmekte olan bilimsel egitim ve ögretimin esas ögesini olusturacaktir.

Platon'a göre evren küreseldir ve merkezinde Yer bulunur; Yer, küresel ve hareketsiz bir gökcismidir ve evren, Yer'in de merkezinden geçen eksen çevresinde 24 saatte bir dönüs yapar; Günes, Ay ve gezegenler bu hareketle tasinirlar ama onlarin da kendilerine özgü hareketleri vardir. Iste bu hareketleri yüzünden, gezegenler, ekliptik kusagi üzerinde spiral dolanimlar yaparlar.

Gezegenlerin düzgün dolanimlari bir Tanri'nin var oldugunu ilham eder. Nasil bir saatin mekanizmasi ve düzenli isleyisi, onun bir yapicisi ve bir ustasi oldugunu ama bu yaraticinin saatin içinde degil disinda bulundugunu düsündürürse, gezegenlerin dolanimlari da, tipki bunun gibi, gezegenlerin birer tanri olmadiklarini, ancak bu düzenli dolanimlarinin ardinda akilli ve becerikli bir ustanin, yani bir Tanri'nin bulundugunu sezdirir. Bu görüs, sonralari Hiristiyan ve Müslüman filozoflari ve ilahiyatçilari tarafindan Tanri'nin varliginin en önemli kanitlarindan biri olarak kullanilacaktir.

Platon, ideal bir devlet tasarimindan önce, bir toplumun nasil dogdugunu incelemistir; ona göre, toplumlarin olusma nedeni, insanlarin kendi kendilerine yetmemeleridir; kisacasi, insan ancak yardimlasarak yasayabilen bir varliktir; bu durum firinci, tacir, çoban, çiftçi ve mimar gibi çesitli mesleklerin dogmasina ve bu meslek erbabinin yardimlasmasina neden olur.

Fakat insanlar, kendilerinin ve yakinlarinin geleceklerini güven altina almak için, daima gereksinimlerinden fazlasini isterler; daha çok altin, daha çok gümüs ve daha çok fildisi biriktirmeye çalisirlar. Yavas yavas üstünde yasadiklari topraklar kendilerine yetmez olur ve komsularinin topraklarina tecavüz ederler. Savaslar çikar; öyleyse bir de koruyuculara ve bekçilere gereksinim vardir.

Giderek, yurttaslar arasindaki anlasmazliklari giderecek mahkemeler ve hastalari iyilestirecek hastaneler gibi daha karmasik kurumlar belirir; ancak Platon, adaleti mahkemelerde aramaya karsidir. Bu konuda söyle der :

"Insanlarin dogruyla egriyi kendi kendilerine ayiramayip mahkeme ve yargica basvurmalari, adaleti baskalarindan beklemeleri çirkin bir sey degil midir?"

Platon hekimlerle ilgili olarak da bir seyler söyler; bir hekimin görevi, hastalarini en kisa sürede iyilestirmektir, yoksa hasta bedenlerini sürüklemelerine yardimci olmak degildir:

"Iste Asklepios, bu gerçegi biliyordu. Bu nedenle, hekimligi, yalnizca bedenleri saglam olup da geçici bir hastaliga tutulmus insanlar için kullandi."

Sagliksiz bireylere ise, hayat hakki tanimiyordu:

"Hekimler, yurttaslar arasinda bedenleri ve ruhlari iyi olanlara bakmali, böyle olmayanlari ise ölüme terketmelidir."

Platon, halki bir koyun sürüsüne benzetir; yöneticiler bu sürünün çobanlari, koruyucular, yani askerler ise çoban köpekleridir. Öyleyse, insanlari yönetmek aslinda bir sürüyü yönetmekten farkli degildir; Sâmî dinlerinde de bu anlayisa rastlanmaktadir.

Bu kalitsal oligarsiyi koruyabilmek için çözülmelere ve bozulmalara karsi direnmek gerekir. Çözülmelerin ve bozulmalarin baslica nedeni, maddî ve cinsî istahtir. Bu nedenle Cumhuriyet'in seçkinleri, yalnizca serveti degil, fakat ayni zamanda esleri ve çocuklari da toplumsallastirmalidir. Platon'a göre bu ahlaksizlik degildir; çünkü bu yolla herkes birbirine sevgili ve herkes birbirine kardes olacaktir; çocuklar, toplumun çocuklari oldugu için devlet tarafindan yetistirilecek ve kisacasi devlet ile aile özdeslesecektir.

Platon'a göre, zenginlik ve fakirlik, iyi insanlari bozar ve ise yaramaz bir hale getirir; kisacasi bunlar devlete sokulmamasi gereken iki büyük düsmandir. Biri insani sefahate ve atalete sürükler, digeri ise bayagilastirir ve asagilastirir.

Yönetici olacak bir kisinin, öncelikle filozof olmasi gerekir; çünkü filozoflar, idealar alemine yükselmis ve orada dogrunun ve iyinin gerçek örneklerini görmüslerdir. Böylece devletin basinda olanlar, gölgeler için çarpismayacaklar, basa geçmek büyük bir ayricalikmis gibi kim basa geçecek diye birbirlerini yemeyeceklerdir. Platon devletin basina geçeceklere öncelikle matematik ve astronomi bilimlerinin ögretilmesi gerektigini söyler :

Sokrates


Bütün insanlik tarihinin en saygin kisilerinden birisi olarak taninan Sokrates de aslinda bir sofisttir. Atina'da dogmus (M.Ö. 470) ve iyi bir egitim görmüstür. Babasi, onu kendi mesleginde, yani bir heykeltiras olarak yetistirmek istedigi halde, Sokrates felsefeye ilgi duymustur. Meydanlarda, tiyatrolarda ve yollarda felsefî tartismalarin yapildigi bir ortam içinde böyle bir istek gayet dogaldi. Sokrates, aritmetik, geometri, astronomi ve politikaya iliskin yeterli düzeyde bilgiye sahipti. Çok basit bir yasam sürmüstü. Her ne kadar görüslerinin çok etkili oldugu kabul edilmisse de, hiçbir yapit kaleme almamistir. Onu iki ögrencisi, Platon ve Ksenofanes'in yazdiklarindan tanimaktayiz.

Sokrates diger sofistlerden çok farkliydi. Düzenli bir ögretim yapmiyor ve ögrencilerinden ücret almiyordu. "Kendini bil!" ilkesi dogrultusunda, düsünürlerin bakislarini evrenden insana çevirmisti. Evreni anlamlandirmadan önce kendimizi anlamlandiralim; "Biz kimiz?" bu sorunun yanitini verelim diyordu. Bu nedenle, yalnizca bir tarlayi ölçebilecek düzeydeki geometri bilgisini yeterli buluyor, daha zor matematik problemleriyle ugrasmanin yararsiz olduguna isaret ediyordu. Ona göre, insanlara, pratik ahlak kurallarini ögretmek daha isabetli olacakti. Böylece Sokrates, kuramsal bilim ve uygulamali bilim tartismasini da açmis oluyordu.

Sokrates ilk anlambilimcidir; anlamlari belirlenmemis kavramlarin ve terimlerin kullanilmasinin sakincalarina temas etmistir. Her çesit bilgide, kavramlarin ve terimlerin açik ve seçik bir biçimde tanimlamalarinin yapilmasi gerektigini savunmus olmasi, dolayli yoldan da olsa, bilimin ilerlemesine küçümsenemeyecek ölçüde katkida bulunmustur.

Thales


Thales M.Ö. 624 yilinda dogmus ve M.Ö. 548 yilinda ölmüstür. Varlikli bir tacirdi. Yunanli yedi bilgeden birisi olarak kabul edilmekteydi.
Ilk Yunan matematikçisi Thales'tir.
Thales'le birlikte geometri ilk defa dedüktif (yani tümdengelimsel) bir bilim dali haline geldi.

Thales astronomiyle de ilgilenmis ve tarih kitaplarina ilk Yunan astronomu olarak geçmistir. Gökyüzündeki yildizlari gözlemlerken bir kuyuya düstügünü herkes bilir. 28 Mayis 585 yilinda gerçeklesen Günes tutulmasini daha önceden tahmin etmis olmasina ragmen, Yer'in bir disk biçiminde oldugunu düsündügünden, Ay ve Günes tutulmalarinin nedenlerini bilmesi olanaksizdi.

Misirlilardan yilin 365 gün oldugunu ögrenmisti. Kuzey yönünün bulunmasinda Küçük Ayi'nin kullanilabilecegini biliyordu ve Yunan gemicilerine Küçük Ayi takim yildizini gözlemleyerek seyahat etmelerini önermisti. Nitekim denizci bir millet olan Fenikeliler de Büyük Ayi'yi kullaniyorlardi.

Thales her seyin aslinin su oldugunu söylüyordu; su, kati, sivi ve gaz olmak üzere üç durumda bulunabilirdi. Suyun olmadigi yerde hayatin da olmayisi, bu maddenin aslî olusunun en güçlü kanitlarindan biriydi. Thales, bu görüsleri ve Homeros'un hikayelerini bir yana birakan gözlemsel düsünceleri nedeniyle bilimin dogusunda önemli bir rol oynamistir.

Aristoteles'e göre, Thales, miknatisin demir tozlarini çekmesi nedeniyle canli olduguna inaniyordu. Nasil bir yorum getirirse getirsin, miknatistan söz eden ilk kisi de Thales'ti.

Zenon


Bu okulun diger bir temsilcisi de Zenon'dur. Parmenides'le birlikte Atina'yi ziyaret etmistir; orada önemli matematikçilerle karsilasmis olmasi muhtemeldir.

Zenon'a göre, Pythagorasçilara ait olan bir dogrunun noktalardan olustugu görüsü, beraberinde zorunlu olarak sonsuz bölünebilirligi de getirmektedir; ama su paradokslar göz önünde bulundurulacak olursa bunun olanakli bir sey olmadigi hemen anlasilir :

1. Stadyum Paradoksu: Bir noktadan diger bir noktaya ulasmak için, öncelikle bu iki nokta arasindaki mesafenin yarisini geçmek gerekir; ancak bu yeni mesafeyi geçmek için de, önce onun yarisi geçilmelidir ve bu böylece sonsuza kadar sürdürülebilir. Öyleyse, sonsuz sayidaki noktayi, sonlu bir sürede geçmek olanaksizdir.

2. Asil Paradoksu : Yunanlilarin ünlü kosucularindan Asil, bir kaplumbagaya bir miktar avans verdikten sonra kosmaya baslarsa, asla ona yetisemez. Asil'in kaplumbagaya yetisebilmesi için, öncelikle avans olarak vermis oldugu mesafeyi kosmasi gerekir, ama bu süre içinde kaplumbaga bir miktar daha yol almis olacaktir. Asil bu mesafeyi de kostugunda, kaplumbaga biraz daha ilerde bulunacak ve mesafe sonsuz noktalardan olustuguna ve sonsuz sayidaki noktalar sonlu bir sürede geçilemeyecegine göre, Asil hiçbir zaman kaplumbagaya yetisip yarisi kazanamayacaktir.

3. Ok Paradoksu :
Yaydan firlayan bir okun hedefe ulasabilmesi için, yayla hedef arasindaki noktalarda tek tek duraklamasi gerekir; bu noktalar sonsuz sayida olduguna göre, ok asla hedefi bulamayacaktir. Öyleyse hareketten ve harekete bagli olarak meydana gelecek olan degismelerden söz etmek olanaksizdir.

b. Matematik
Bu dönemin en önemli matematikçisi Pythagoras'tir. Dik üçgenlere iliskin teoremiyle taninan Pythagoras, varliklari ve varliklar arasindaki iliskileri sayilarla ve sayilara karsilik gelen çizgilerle açiklama egiliminde oldugu için, aritmetik ve geometri bilimleri büyük bir önem kazanmistir.

Ayrica bir açinin üç esit parçaya bölünmesi, bir küpün iki kati hacmindeki bir küpün bir kenarinin uzunlugunun bulunmasi ve bir dairenin alanina esit olan bir karenin bir kenarinin uzunlugunun bulunmasi gibi üç geometrik problem üzerindeki çalismalar da geometrinin gelisimini büyük ölçüde etkilemistir.

c. Astronomi
Bu dönemde gezegenlerin ve yildizlarin gökyüzündeki konumlarini ve devimlerini anlamlandirmaya yönelik göksel kuramlari olusturulmus ve özellikle Eudoxos'un kurgulamis oldugu Ortak Merkezli Küreler Kurami sonraki dönemlerde çok etkili olmustur.

d. Cografya
Yunanlilar Akdeniz kiyilarinda yeni koloniler kurmuslar ve bu koloniler arasindaki ticarî ve askerî seferler sirasinda Avrupa, Asya ve Afrika'nin Akdeniz kiyilarini yakindan tanimislardi.

Herodotos ve Surlu Marinos'un yapitlari fizikî cografyanin, beserî cografyanin ve matematiksel cografyanin gelismesinde etkili olmustur.

e. Tip

Bu dönemde insan bedeninin yapisi da Yunan düsünürlerinin ilgisini çekmis, saglik ve hastalik durumlarinin açiklanabilmesi için yari-bilimsel kuramlar gelistirilmistir. Sonraki çaglari en çok ekleyen Koslu Hipokrates bu dönemde yetismistir.

f. Teknik
Bu dönemde yeni yapi teknolojileri gelistirilmis ve özellikle kent planlamasi sorunuyla ilgilenilmistir.

B. Hellenistik Çag'da Bilim
Hellen birligini saglayan Makedonyali Philip'in öldürülmesinden sonra yerine geçen oglu Büyük Iskender, MÖ.334-323 yillari arasinda bilinen Dünya'nin büyük bir kismini fethederek Avrupa'dan Hindistan'a kadar uzanan büyük bir imparatorluk kurmustu. Büyük Iskender'in askerî seferleri, siyasî yönden oldugu kadar kültürel yönden de çok önemli sonuçlar dogurmustur; çünkü bu seferler sonucunda, Yunan uygarligi, Uzak Dogu'ya kadar yayilmis ve bu bölgedeki Misir, Mezopotamya, Iran ve Hint uygarliklariyla karisarak ve kaynasarak, yeni bir uygarligi, yani Hellenistik uygarligi olusturmustur.

Büyük Iskender, 323 yilinin Haziran ayinda Babil'de ölünce, kurmus oldugu Dünya Imparatorlugu generalleri arasinda paylasilmistir. Misir valisi Makedonyali Ptolemaios burada kralligini ilan etmis ve M.Ö. 30 yilina kadar Misir'a hakim olacak Ptolemaios sülalesini yönetime getirmistir. Hellenistik dönem uygarligini yaratanlar Ptolemaios ailesi olacaktir. Ptolemaios kralligi yöre halkinin din ve kültürüne saygi göstermis, onlarla siki iliskiler kurmustu. Hellen kültürü ile Dogu kültürleri arasindaki etkilesim daha çok dinî ve edebî konularda gerçeklesmis, bilimsel konular ise genellikle Yunanlilarin hakimiyeti altinda kalmistir.
Bu dönemde matematik, astronomi, fizik, biyoloji ve cografya gibi alanlarin bagimsiz bir disiplin olarak temelleri atilmistir.

a. Doga ve Bilgi Felsefesi
Bu dönemde Plotinos, Platon ve Aristoteles sistemlerini uzlastiran yeni bir sistem gelistirmistir. Sonradan Yahudi, Hiristiyan ve Islam inanç önermeleriyle beslenen ve "Bir" olarak adlandirilan Mutlak Varlik'in asama asama açilimi ile bütün varliklar aleminin olustugunu savunan bu sistem düsünce tarihinde oldukça etkili olmustur.

b. Matematik
Eukleides Elementler adli yapitinda tanim, aksiyom ve postüla çerçevesinde kendisinden önceki geometri bilgisini derlemis ve Tümdengelimsel Yöntemi kullanmistir. Böylece geometriye gerçek anlamda kanitlama düsüncesini getirmistir. Pergeli Apollonius ise Koni Kesitleri adli yapitinda daire, elips, koni, parabol ve hiperbolü geometrik olarak tanimlamistir.

c. Astronomi

Bu dönemde Aristarkhos Günes Merkezli Evren Kurami'ni, Hipparkos ise Yer Merkezli Evren Kurami'ni gelistirmislerdir. Gözlem ve matematiksel yöntemin birlesmesi, Hellenistik Çag astronomisinin en belirgin özelligidir.

Aritarkus


Aristarkus’un (M.Ö. 310-230) “Ay ve Günes’in Büyüklükleri ve Uzakliklari” adli yapiti astronomi problemlerini üstün geometri bilgisiyle çözmeye çalistigi bir eserdir. Ay’in tutuldugu ve yarim ay oldugu siralarda yaptigi gözlemlerden Günes’in çapinin Dünya’nin 7 kati oldugu sonucunu çikarmisti. Bu rakam yanlis olmakla birlikte Günes’in Dünya’dan daha büyük oldugunu göstermesi bakimindan önemlidir.

Aristarkus Günesin sabit oldugu ve dünyanin günes çevresinde çembersel bir yörünge izleyerek döndügü iddiasini da ortaya atar. Bu görüs zamanina göre oldukça ilerde bir görüstür.

d. Fizik

Bu dönemde Archimedes statik ve hidrostatik alanlarinda yapmis oldugu çalismalar sonucunda matematiksel fizigin temellerini atmistir.

e. Biyoloji
Aristoteles'in ögrencisi olan ve onun ölümünden sonra Lise'nin basina geçen Teophrastos botanige iliskin Bitkilerin Tarihi Üzerine ve Bitkilerin Nedenleri Üzerine adli yapitlariyla bu bilimin temellerini atmistir. Herophilos ise insan ve hayvan bedenlerini karsilastirmali olarak incelemistir.

Herophilos


Iskenderiye Okulu'nun ilk biyologlarindan olan Herophilos'un (M.Ö.280) hayvan ve insan vücudunu karsilastirmali olarak inceledigi söylenmektedir. Bu amaçla insan vücudunda disseksiyon yapmistir. Beyni sinir sisteminin merkezi olarak gören Herophilos'a göre, zekâ da burada bulunmaktadir.

Onun kullanmis oldugu anatomi terimlerinden bazilari bugün bile kullanilmaktadir. Mesela beynin arka tarafinda ana venlerin karsilastigi yere torcular demistir ki bu terim Herophilos torculari biçiminde bugün de geçmektedir. Herophilos, anatomi alaninda yapmis oldugu arastirmalar nedeniyle, anatominin babasi olarak taninmistir.

g. Cografya

Yeryüzünün çevresini ölçülmesine iliskin çalismalarin bu dönemde yogunlastigi ve Eratostenes ile Posidonios'un bu amaçla ölçüm yöntemleri gelistirdikleri görülmektedir.

Archimedes


Archimedes hem bir fizikçi, hem bir matematikçi, hem de bir filozoftur. Archimedes'in mekanik alaninda yapmis oldugu buluslar arasinda bilesik makaralar, sonsuz vidalar, hidrolik vidalar ve yakan aynalar sayilabilir. Bunlara iliskin eserler vermemis, ancak matematigin geometri alanina, fizigin statik ve hidrostatik alanlarina önemli katkilarda bulunan pek çok eser birakmistir.

Archimedes'in en parlak matematik basarilarindan biri, egri yüzeylerin alanlarini bulmak için bazi yöntemler gelistirmesidir. Bir parabol kesmesini dörtgenlestirirken sonsuz küçükler hesabina yaklasmistir. Sonsuz küçükler hesabi, bir alana tasavvur edilebilecek en küçük parçadan daha da küçük bir parçayi matematiksel olarak ekleyebilmektir. Bu hesabin çok büyük bir tarihî degeri vardir. Sonradan modern matematigin gelismesinin temelini olusturmus, Newton ve Leibniz'in buldugu diferansiyel ve entegral hesap için iyi bir temel olusturmustur.

Archimedes Parabolün Dörtgenlestirilmesi adli kitabinda, tüketme metodu ile bir parabol kesmesinin alaninin, ayni tabana ve yükseklige sahip bir üçgenin alaninin 4/3'üne esit oldugunu ispatlamistir.

Ilk defa denge prensiplerini ortaya koyan bilim adami da Archimedes'dir. Bu çalismalarina dayanarak söyledigi "Bana bir dayanak noktasi verin Dünya'yi yerinden oynatayim." sözü yüzyillardan beri dillerden düsmemistir.

Archimedes, kendi adiyla taninan sivilarin dengesi kanununu da bulmustur. Söylendigine göre, bir gün Kral Ikinci Hieron yaptirmis oldugu altin tacin içine kuyumcunun gümüs karistirdigindan kuskulanmis ve bu sorunun çözümünü Archimedes'e havale etmis. Bir hayli düsünmüs olmasina ragmen sorunu bir türlü çözemeyen Archimedes, yikanmak için bir hamama gittiginde, hamam havuzunun içindeyken agirliginin azaldigini hissetmis ve "Buldum, buldum" diyerek hamamdan firlamis. Acaba Archimedes'in buldugu neydi? Su içine daldirilan bir cisim tasirdigi suyun agirligi kadar agirligindan kaybediyordu ve taç için verilen altinin tasirdigi su ile tacin tasirdigi su mukayese edilerek sorun çözülebilirdi.

Archimedes'in arastirmalarindan önce, tahtanin yüzdügü ama demirin battigi biliniyordu; ancak bunun nedeni açiklanamiyordu. Archimedes'in bu kanunu dogada tesadüflere yer olmadigini, her zaman ayni kosullarda ayni sonuçlara ulasilacagini göstermistir. Archimedes, yirmi üç yüzyil önce, modern bilimsel yöntem anlayisina çok yakin bir anlayisla, bugün de geçerli olan statik ve hidrostatik kanunlarini bulmus ve bu katkilariyla bilim tarihinin en büyük üç kahramanindan birisi olmaya hak kazanmistir.
Son düzenleyen Safi; 11 Ocak 2019 14:59
Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
29 Eylül 2011       Mesaj #8
Avatarı yok
Yasaklı
Bilim Nedir?
Bilim kelimesi, bilinen şey(scienta) veya bilgi anlamına gelen scire (bilmek) kökünden türetilmiştir.Bilim kelimesinin sözlük anlamı, Sezgi ve inançlar dışında kalabilme durumudur. Genel anlamda Bilimi; geçerliliği kabul edilmiş sistemli bilgiler bütünü olarak tanımlamak mümkündür.

Bilimin tanımı çeşitli kaynaklarda değişik şekillerde yapılmaktadır. Bunun öncelikli sebebi bilimdeki sürekli değişme ve yenilenmedir. Bilimin bu davranışını ve bilimin doğasını inceleyen felsefe dalına Epistemoloji denmektedir. Bilimdeki değişimden söz ederken paradigma kavramına da değinmek gerekir.

Paradigma: Evrensel olarak tanınmış bilimsel başarılardır. Paradigma bir süre araştırmacılar için örnek sorular ve cevaplar sağlar.Paradigma bilim adamlarına hem bir örnek teşkil eder hemde beraberinde çözülmesi gereken sorular getirir.

Bilim uygulama ve teorik olarak iki ana bölüme ayrılabilir. Uygulama kısmı bilimin insan yaşamını daha kolay hale getirmek ve refah düzeyini arttırmak yönündedir. Teorik kısım ise olgular arasındaki ilişkileri ve farklılıkları inceleyerek, kurallar ve yasalar üretme yönündedir.

Bilimsel yöntem açısından da iki görüş bulunmaktadır;

a-) Tümdengelim: Doğruluğu kanıtlama gerektirmeyecek önermelerden yola çıkarak yeni önermeler üretilir. Genel önermeler tüm bilim çevreleri tarafından doğru olarak kabul edilmiş olmalıdır.

Örneğin: Tüm yıldızlar parlaktır, güneş de parlaktır, o zaman güneş bir yıldızdır.(Burada son önermenin doğruluğu ilk önermenin doğru ve kesin olmasına bağlıdır)

b-) Tümevarım:
Araştırmalarla elde edilen gözlem sonuçları bir araya getirilerek genel önermeler üretilir. Modern bilim yöntemine göre gerçeğe ulaşmada, tümevarım yönteminin çok önemli bir yeri olmakla birlikte tek başına bu yöntem sonuç için yeterli değildir.

Örneğin: Dünya yuvarlaktır, Venüs yuvarlaktır,... Öyleyse gezegenler yuvarlak olur.
(Bu yöntemde yapılan araştırmaların kapsamlı olması çok önem kazanır çünkü istisnai durumların olma ihtimali herzaman vardır.)

Fakat, Bilimin gelişimi ne tek başına bir takım teorik görüş değişikliklerinden, ne de yalnızca birbirine eklenen sürekli bir buluşlar zincirinden ibarettir. İki süreç birbirini tamamlayıcı niteliktedir.
Son düzenleyen Safi; 11 Ocak 2019 15:00
muhammet20021 - avatarı
muhammet20021
Ziyaretçi
28 Şubat 2012       Mesaj #9
muhammet20021 - avatarı
Ziyaretçi
bilim
Ad:  bilim2.jpg
Gösterim: 3764
Boyut:  13.0 KB

isim

1 . Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim:
"Benim sizden istediğim Türkçe yardım, bazı eski yazılı bilim ve tarih gibi ciddi eserleri bana okumanızdır."- H. E. Adıvar.
2 . Genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri gösteren yöntemli ve dizgesel bilgi.
3 . Belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir amaca yönelen bir bilgi edinme ve yöntemli araştırma süreci.

Birleşik Sözler
bilim adamı
bilim dışı
bilim kadını
bilim kuramı
bilim kurgu
ana bilim dalı
Son düzenleyen Safi; 11 Nisan 2016 19:13
_AERYU_ - avatarı
_AERYU_
Ziyaretçi
3 Kasım 2012       Mesaj #10
_AERYU_ - avatarı
Ziyaretçi
Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi.

» Bilim Nedir? Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi. 2. Türlü duygusal yaşantıların mantıkça bir örnek düşünce dizgesine uydurulması için gösterilen çabalara verilen ad.

» Bilim Nedir? Neden, merak ve amaç besleyen bir olgu olarak günümüze kadar birçok alt dala bölünmüş, insanların daha iyi yaşam koşullarına kavuşmasına, var olmayan olguları bulmasına ve yeni şeyler öğrenmesine ön ayak olan genellemedir. Bilim sanat tarafından temelleri atılmış olup her aşamada sanat ve yaratıcılıkla beslenerek insanların hayat koşullarını iyileştirmek için yapılan çalışmaların bütünüdür. Bilim, temelde, deney ve gözleme dayalı bilgi bütününü anlatır.

» Bilim Nedir? araştırma bulgularına dayanarak, neden -sonuç niteliğinde ilişkiler bulmaya çalışan, olay ve olguları yöntemlere dayalı olarak çözümleyip genellemelere ulaşmaya çalışan sistematik bilgiler bütünüdür.

» Bilim Nedir? Her türlü düzenden yoksun duyu verileri ile düzenli düşünceler arasında uygunluk sağlama çabasıdır.

» Bilim Nedir? Gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla dünyaya ilişkin olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır.

Yüzyıllardır insanoğlunun yeryüzündeki yaşama ortamına duyduğu merak, yaşam standartlarını yükseltecek bir etkinliğe bürünmeye başladı. Olağan gibi görünen olayları anlama çabası, aslında dünyanın gizemlerle dolu bir yer olduğunu ve bunları çözümlemek gerektiği gerçeğini doğurmuştur. Geleneksel bilim sadece anlamaya ve çözmeye gereksinim hissetse de, ileri safhalara bölünen bilim türleri sadece çözmeyi değil çözümden öte ilerlemeyi de kapsar. Geçmişe bakıldığında en önemli sayılan bilim dallarından bazıları matematik, geometri, gök bilimi ve tıptır. Çok çeşitli matematiksel çözümleme sistemlerinin geliştirildiği ilk zamanlardan bu yana hâlâ yeni formüller, sistemler, kuramlar geliştirilmektedir ki bu da bilimin sürekliliğine bir örnektir.

Bilim deneye çok önem verir ve bilimsel yöntem deneye dayanır. Bu evre, işlenen konuyu daha inandırıcı kılmanın yanında belirli bir çerçeveye oturtur. Zaman içinde alt dallara bölünen bilim sayısal ve sosyal alanlarda ayrı konulara bürünmüş; fakat nitelik açısından aynı amaca hizmet etmeyi sürdürmüştür.

Başlıca Bilim Dalları
- Astronomi ve Fizik
- Kimya
- Matematik ve Geometri
- Tıp
- Biyoloji
- Sosyoloji
- Siyaset bilimi
- Psikoloji
- Antropoloji

Bilimleri Nasıl Sınıflandırabiliriz?
- Konu ve kullandıkları yöntemlerine göre;
  • Formel Bilimler: Duyularımızla kavrayamadığımız, zihinsel olarak düşüncede var olduğunu kabul ettiğimiz ilke ve sembolleri konu edinen; genelleme ve tümdengelim yöntemlerini kullanan; Matematik, Mantık…
  • Doğa Bilimleri: Doğayı , doğada yer alan varlıkları ve olayları inceleyen ve tümevarım yöntemini kullanan ve doğa yasalarını bulmaya çalışan; Fizik, Kimya, Biyoloji, Astronomi, Jeoloji …
  • İnsan Bilimleri: İnsanı; insanın tarihsel, kültürel, toplumsal dünyasını konu edinen hem tümevarımı hem tümdengelimi kullanan; Tarih, Antropoloji, Psikoloji, Sosyoloji, Siyaset Bilim, Dil Bilim
- Konu, yöntem ve ulaştiklari sonuçlarina göre;
  • Rasyonel Bilimler: Akla mantiga dayali ideal varligi konu alan bilimler: Matematik, Mantik …
  • Normatif Bilimler: Sonuçlarında yönlendirici kurallara ulaşan bilimler: Hukuk, Mantık, Siyaset Bilim…
  • Pozitif Bilimler: Konularını deney yöntemi ile araştıran bilimler: Fizik, Kimya, Biyoloji, Psikoloji, Sosyoloji
Bilim felsefesi:
Bilim felsefesi, bilim kavramının veya bilim dallarının içeriklerini, temellerini, sonuçlarını, uygulamalarını ve bunlarla ilgili yaklaşımları ve yöntemleri felsefî anlamda irdeleyen felsefe dalına verilen isimdir. Özellikle bilim tarihinde önemli bir yere sahip olan bilim felsefesi, genel olarak "bilim" kavramı ile ilişkili olabileceği gibi belirli bir bilim dalı ile ilişkili (örneğin biyoloji felsefesi, fizik felsefesi, kimya felsefesi) gibi de olabilir.

Bilim Tarihi Nedir ?
Bilim tarihi kısaca bilimin doğuş ve gelişme öyküsüdür. Amacı nesnel bilginin ortaya çıkma, yayılma ve kullanılma koşullarını incelemektir.
Bilim çoğu kez sanıldığı gibi ilk defa ne Rönesans’tan sonra, ne de Batı dünyasında ortaya çıkmıştır. Bilim; insanlığın kafa ürünüdür. Kökleri ilkel toplumların yaşamına kadar uzanır.

Bilimsel Yöntem Nedir ?
Amacı evreni anlamak ve açıklamak olan bilimin, bu amaca ulaşmak için izlediği yola bilimsel yöntem adı verilir. Bilimsel yöntem, Bilim Adamlarının ortaklaşa olarak kullandıkları betimleme ve açıklama yollarını kapsayan bir süreçtir.
Son düzenleyen Safi; 24 Ocak 2019 13:36

Benzer Konular

11 Mart 2012 / Misafir Müslümanlık/İslamiyet
3 Ekim 2006 / GusinapsE Akademik
23 Eylül 2009 / Ziyaretçi Soru-Cevap
10 Ocak 2015 / Misafir Cevaplanmış