Arama

Hücrede Madde Alışverişi

Güncelleme: 20 Eylül 2017 Gösterim: 49.834 Cevap: 2
kompetankedi - avatarı
kompetankedi
VIP Bir Dünyalı
28 Mart 2007       Mesaj #1
kompetankedi - avatarı
VIP Bir Dünyalı

HÜCREDE MADDE TAŞINMASI


Hücrenin ihtiyaç duyduğu organik ve inorganik maddeler hücre zarından molekülerinin büyüklüklerine göre farklı şekillerde geçerler.
Sponsorlu Bağlantılar
Bazı geçişlerde enerji ihtiyacı ortaya çıkar. Enerji ihtiyacı olup olmamasına bağlı olarak hücrede madde alışverişi iki başlık altında incelenir.

Pasif Taşıma
  • Difüzyon
  • Osmoz
  • Filtrasyon
Aktif Taşıma
  • Endositoz
  • Ektositoz

Pasif Taşıma

  • Enerji gerektirmez.
  • Sıvı veya gaz maddeler yoğunluğu fazla ortamdan az olan ortama doğru hareket ettikleri için kinetik enerjiye sahiptirler.
  • Kinetik enerji kullanıldığından ATP harcanmaz.
  • Pasif taşıma tüm canlı hücrelerde görülür.

Difüzyon

  • Hücre zarından geçebilen moleküllerin yüksek yoğunluktan düşük yoğunluğa hareketleridir.
  • Geçme işlemi tamamlandığında iki taraftaki molekül dağılımı neredeyse eşit olmaktadır.
  • Hücrelerin O2 alıp CO2 vermesi difüzyondur.
Ad:  av1.JPG
Gösterim: 381
Boyut:  29.4 KB

Osmoz


  • Su moleküllerinin seçici geçirgen bir zardan difüzyonudur.
  • Bir çözeltideki partikül sayısının yaptığı basınca osmotik basınç denir. Çözünen partikül sayısına ve çözünen maddenin zardan geçebilme özelliğine bağlı olarak değişir.
Ad:  av2.JPG
Gösterim: 792
Boyut:  35.9 KB

Hücrenin içinde bulunduğu toplam üç çeşit ortam vardır. Bunlar;
  • İzotonik ortam (isotonic)
  • Hipertonik ortam (hypertonic)
  • Hipotonik ortam (hypotonic)

İzotonik ortam


Ad:  av3.JPG
Gösterim: 575
Boyut:  20.9 KB
  • Hücre içi ve dışındaki çözünmüş madde yoğunlukları eşittir.
  • Hücre yaşamını sürdürebilir.
  • Vücut sıvıları izotonik sıvılardır.

Hipertonik ortam


Ad:  av4.JPG
Gösterim: 471
Boyut:  21.6 KB
  • Hücrenin kendi madde yoğunluğundan daha yoğun bir ortamda su kaybettiği ortamdır.
  • Hücrenin su kaybederek büzülmesi olayına plazmoliz denir. Plazmoliz olan hücrelerde suyun tekrar hücreye alınmasına, hücrenin eski haline gelmesine ise deplazmoliz denir.

Hipotonik ortam


Ad:  av5.JPG
Gösterim: 521
Boyut:  21.1 KB
  • Çözünmüş madde yoğunluğu hücrenin kendi madde yoğunluğundan düşüktür.
  • Böylece hücre su alarak şişer ve büyür. Buna turgor denir.

Filtrasyon


Ad:  av6.JPG
Gösterim: 492
Boyut:  21.5 KB
  • Mekanik basınç yoluyla, maddelerin zar arasından geçmesidir.
  • Kan basıncı, damarlardaki kanın plazma kısmının filtreleme yoluyla kapillerlerin duvarlarından dışarı sızmasına neden olur, bu da dokular arası sıvıları oluşturur.
  • Enerji harcaması gerektirir. Geçiş düşük konsantrasyondan yüksek konsantrasyona doğrudur.
  • Bazı özel durumlarda organik veya inorganik maddelerin yoğunluğu düşük ortamdan yüksek ortama geçirilmesi gerekmektedir.
  • Bu aktif taşıma işlemi için de ATP gerekir.

Aktif Taşıma

  • Aktif taşıma canlı hücrelerde görülür.
  • Bu hücrelerde mitokondri sayısı fazladır.
  • Böbrek tübüllerinden suyun geri emilimi, sinir hücrelerindeki impuls aktif taşımaya örnektir.

Sitosis


  • Aktif bir ileti şeklidir.
  • Organik ve inorganik maddelerin hücre içine alınmasına endositoz, hücreden atılmalarına ise eksositoz adı verilir.

Endositoz


Hücre zarında değişiklik yaparak hücreye madde alınmasına denir. İki şekli vardır;
  • Fagositoz
  • Pinositoz

Fagositoz (phagocytosis, yeme)


Ad:  av7.JPG
Gösterim: 492
Boyut:  24.3 KB
  • Hücre bakteri, besin gibi katı maddelerin etrafını sitoplazmik uzantıları ile sarar ve onu gövdenin içine çekerek sindirir.

Pinositoz (pinocytosis, içme)


  • Suda çözünebilen antikor, hormon, protein, elektrolit çözeltileri gibi her şey hücre içine alınır ve sindirilir.

Eksositoz


  • Hücre içi vesiküllerin ve granüllerin yıkımı, sindirim atıklarını taşıyan koful ile hücre zarı kaynaşarak artıkları dışarı atılır.
  • Hücrede oluşan enzim, hormon, çeşitli proteinler, bitki hücrelerindeki reçine ve eterli yağlar gibi maddeler golgi yardımıyla küçük koful keseleri halinde dışarı atılır.

Hücre Metabolizması


  • Hücrede meydana gelen yapım ve yıkım işlerinin tümüne (tüm kimyasal işlemlere) metabolizma denir.
  • Hücredeki metabolizma olayları iki başlık altında incelenir;
  1. Anabolik reaksiyonlar
  2. Katabolik reaksiyonlar

Anabolik reaksiyonlar


  • Hücrede yeni moleküllerin sentezlenmesine anabolizma denir. Metabolizmanın yapıcı ve birleştirici safhasıdır.
  • Besinler sindirimle amino asitlere, glikoza, yağ asitlerine ve gliserole dönüşüp hücre organellerinin yapısına katılır.
  • Bu reaksiyonlar için enzimler ve ATP kullanılır.
  • Anabolizma ile hücreler büyür, çoğalır, yaralanan ve yıpranan yerler onarılır.
  • Yeni moleküllerin sentezlenmesi için proteine ihtiyaç duyulur.
  • Fazla protein ile azotlu atık maddelerin miktarı çoğalır.
  • Az protein alınırsa yaralar geç iyileşir, alyuvar yapımı bozulur, enfeksiyonlara karşı direnç azalır.

Katabolik reaksiyonlar

  • Anabolizma sonucu meydana gelen maddelerin enerji üretmek için yıkımına katabolizma denir. Metabolizmanın bozma evresidir.
  • Hücre çevresinden aldığı veya yapısında bulunan karbonhidrat, lipit ve yağ moleküllerini küçük moleküllere parçalar.
  • Katabolik reaksiyonlar hayati işlemler için gereken enerjiyi sağlar.
  • Besinlerin sitoplazma veya mitokondride oksidasyonu sonucu ısı ve enerjinin açığa çıkmasına hücresel solunum denir.
  • Oksidasyon sonucu su, karbondioksit, amonyak, ürik asit ve üre gibi yan ürünler açığa çıkar ve bunlar elemine edilir.
  • Enerji sağlamada ilk olarak karbonhidratlar kullanılır.
  • Kan glukoz miktarı sabittir. Bu değer % 45'in altına düşerse kas titremesi, kramp, bilinçsizlik hatta ölüm görülebilir.
  • Organizmada aynı anda hem katabolik hem anabolik olaylar görülür.
  • Katabolik olaylarla hücre hem enerji hem de küçük yapı taşları elde eder.
  • Besin maddelerinin hücreye alınmasından metabolizma sonucu oluşan artık maddelerin atılmasına kadar geçen olaylar şunlardır;
  1. Hücre zarından difüzyon ve aktif taşıma ile geçen besin molekülleri değişikliğe uğramadan hücre içinde kullanılır.
  2. Hücre zarından difüzyonla geçemeyen besin maddeleri endositozla hücre içine taşınır.
  3. Hücreye alınan besin maddeleri lizozomdaki sindirim enzimlerinin etkisiyle koful içinde sindirilir.
  4. Sindirilen besinlerden ayrıştırılan amino asit, yağ asidi ve glikoz sitoplazmaya geçer.
  5. Atık maddeleri taşıyan koful sitoplazmanın hareketi ile hücre zarına doğru hareket eder.
  6. Besin kofulunun parçalanmasıyla sindirilmemiş atıklar ekzositozla hücre dışına atılır.
  7. Sitoplazmaya geçen besinlerden amino asitler ribozomlarda anabolik tepkimelerle proteine dönüşür.

Son düzenleyen Safi; 20 Eylül 2017 02:23
buz perisi - avatarı
buz perisi
VIP Lethe
31 Ocak 2012       Mesaj #2
buz perisi - avatarı
VIP Lethe
HÜCREDE MADDE TAŞINMASI

DİFÜZYON:

  • Madde moleküllerinin çok olduğu yerden azolduğu yere doğru madde geçişine denir.
  • Difüzyon her iki ortamın madde moleküllerinin miktarı eşit olun caya kadar devam eder.Buna denge hali denir ve difüzyon durur.
  • Difüzyonun gerçekleşme nedeni madde moleküllerinin sahip oldukları hızdan kaynaklanır.
  • Katı, sıvı, gaz hallerde difüzyon gerçekleşir.
A) Normal Difüzyon
Sponsorlu Bağlantılar
  • Yoğunluğun çok olduğu yerden az olduğu yere doğru madde geç. (Yoğunluk:Birim hacimdeki madde miktarıdır.)
  • Geçecek olan moleküllerin çapı hücre zarı korunun çapından küçük olması gerekir.
  • Hücre zarı korundan geçebilecek maddeler; glikoz,gliserol,yağ asitleri amino asitler, elementler,su ve bazı inorganik bileşiklerdir.
  • Hücre zarındaki difüzyon canlı ve cansız hücrelerde gerçekleşir.
B) Kolaylaştırılmış difüzyon
  • Hücre zarında taşıyıcı molekül vardır.
  • Protein yapıdaki bu molekül hücre korundan geçecek büyüklükteki maddeleri çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru taşırlar. Molekül çapı büyük olan maddeler bu şekilde taşınır.
  • Bu taşıma canlı hücrelerde görülür.
  • Enerji kaybı görülmez

OSMOS


  • Yoğunluğun az olduğu yerden çok olduğu yere doğru yarı geçirgen bir zardan su geçişidir.
  • Sıvılarda çözünen maddeler yoğunluğa etki eder.
  • Nişasta, seliloz, bazı proteinler, katı yağlar suda çözünmediğinden yoğunluğa etki etmezler.
Emme Kuvveti: Yoğun ortamın yoğunluğundan dolayı diğer ortamdan su emebilme kuvvetine denir.
Osmatik Basınç: Yoğun ortama doğru hareket eden su molekülleri zardan geçebilmek için zara uyguladığı kuvvete denir.
Turgor Basınç: Yoğun olan hücrelere aşırı su geçişi sonucu dolan hücre hacminin su tutamayacağından suyun dışarı çıkmak için zara yaptığı basınca denir.
Plasmolis: Yoğun ortamlara koyulan hücrelerin zamanla su kaybederek büzülmesi olayına denir. Eğer hücre çok yoğun ortama konulursa ölebilir.
Deplazmolis: Az yoğun ortama koyulan hücrelerin zamanla su alarak şişmesi olayına denir. Hücrenin konulduğu ortam çok sulu olduğundan şişerek patlayabilir.
Hipotonik Çözelti: Çözeni fazla çözüneni az olan sulu çözeltidir.
Hizotonik “ “ : Çözeni ve çözüneni eşit olan çözeltilerdir.
Hipertonik “ “ : Çözeni az çözüneni fazla olan yoğun çözeltilerdir.

AKTİF TAŞIMA:


  • Hücre zarından geçebilecek küçüklükteki maddelerin canlı hücrelerde madde molekülerinin az olduğu yerden çok olduğu yere doğru zardaki taşıyıcı moleküller yardımıyla enerji harcanarak madde taşımasıdır.
  • Taşıma işini zardaki taşıyıcı molekül yapar.
  • Taşıyıcı molekül madde taşıyacağı zaman enerji harcayarak şekil değiştirir. Maddeyi yakalar ve taşıma yönüne doğru hareket ettirerek taşır.
  • Cansız varlıklarda aktif taşıma olayı görülmez.

ENDOSİTOZ:


  • Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki maddelerin hücre içine taşınması olayıdır.
  • Canlı hücrelerde gerçekleşir.
  • Taşınacak olan madde hücre zarına değerek bir çöküntü meydana getirir. Madde bu çöküntüyle beraber hücre içine çöker. İleriki aşamada hücre zarıyla beraber koparak hücre içine geçmiş olur.
  • Parçalanan maddeler hücre içindeki yapım ve yıkım reaksiyonlarından geçerek enerji için kullanılır.
HOMOLOG ORGAN
Kökenleri farklı görevleri aynı organlardır.
ÖRN: İnsan kolu, kuş kanadı.
Günümüzde sınıflandırma yapılırken hücrelerin çekirdeğine bakılarak iki ayrı gruba ayrılır.

Prakaryotik Hücreler

  • Çekirdek zarı, çekirdekçik, çekirdek özsıvısı, zarlı organeller bu tür hücrelerde bulunmaz.
  • Yönetici molekül olan kromozom veya DNA stoplazmada dağınık bulunurlar.
  • Fotosentetik olanlarda klorofil molekülü stoplazmaya dağılmıştır.
  • Oksijenli solunum yapanlarda solunum mesezomu vardır.
Ökoryatik Hücreler
Normal çekirdeğe ve zarlı organellere sahiptir.
TÜR:Ürediklerinde kısır olmayan verimli yavrular oluşturan canlı topluluklarıdır.

VİRÜSLER
  • Işık mikroskobuyla görülebilen organik bileşiklerdir.
  • Virüsteki protein kılıf nükleik asiti korur.
  • Her virüs türü canlı organizmanın değişik yerinde yaşar.
1)Bitki Virüsleri
  • Yalnız RNA taşırlar.Kristalleri iğne şeklindedir.
2)Hayvan ve İnsan Virüsleri
  • Hayvan ve insanlarda hastalık yaparlar.
  • Nükleik asidi RNA olan virüsler AIDS, kabakulak, kızamık, grip, kuduz hastalığı virüsleridir.
  • AIDS son yıların en zararlı virüsü olup henüz mücadelesine devam edilmektedir.
BAKTERİLER
  • Dünyanın her yerinde havada, karada, suda hatta buzullar içinde yaşarlar.
  • Boyları0,5-10 mikron çapı 0,2-1 mikron arasında değişir.
  • Sulu ortamda rahat hareket ederler.
  • Uygun ırtamda 20 dk. İçinde bölünebilirler.
Bakteri Metobolizması
  • Enzim sistemleri hayvan ve yeşil bitkilerle benzerlik gösterir.
  • Çok azı ototrof olup ortamdaki basit inorganik maddelerden kemosentez yoluyla organik madde sentezler.
  • Bazıları parazit olarak beslenir.
  • Bunlar hastalık yaptığından dolayı patojen bakterilerdir.
MAVİ-YEŞİL ALGLER
  • Belirli bir çekirdeği ve kloroplastı bulunmaz.
  • Bir hücrelidirler. (Prakaryot)
  • Fotosentez yapmalarını sağlayan klorofil pigmenti tanecikler halinde bulunduğundan renkleri yeşildir.
  • Göllerde, tatlı su birikintilerinde, denizlerde yaşar.
KAMÇILILAR
  • Hücre zarından dışarıya doğru protein yapıda ince uzun çıkıntılara kamçı denir.
  • Kamçılar hareketli olup hem besin yakalamada hem de hareket etmede görev alır.
  • İnsanlarda hastalık oluşturabilirler.
  • Eşeysiz olarak çoğalırlar
KÖKAYAKLILAR
  • Hücre şekilleri belirgin değildir.
  • Tek hücrelidirler.
  • Hetetrof beslenirler.
  • Çoğalmaları hücre bölünmesiyle gerçekleşir.
SPORLULAR
  • Hem eşeyli hem eşeysiz üreme şekli olan metagenez ile çoğalırlar.
  • Parazit olarak yaşayanları vardır.
  • İnsanlarda sıtma hastalığına yol açarlar.
  • Karaciğer ve alyuvar hücrelerinde çoğalırlar.

Son düzenleyen Safi; 20 Eylül 2017 02:39
In science we trust.
Avatarı yok
nötrino
Yasaklı
5 Ağustos 2017       Mesaj #3
Avatarı yok
Yasaklı

Pasif Madde Alışverişi!

  • Canlı cansız her hücrede görülür.
  • ATP enerjisine gereksinim duyulmaz.
  • Maddeler yoğun oldukları yerden az yoğun oldukları yere doğru geçerler.
  • Hücre içinde ve dışında maddelerin yoğunluğu eşit olduğunda olay durur.
  • Basit difüzyon, kolaylaştırılmış difüzyon, osmoz pasif taşıma çeşitleridir.

Basit Difüzyon!

  • Küçük moleküllerin yüksek konsantrasyonlu ortamdan düşük konsantrasyonlu ortama geçmesi olayıdır.

Kolaylaştırılmış Difüzyon!

  • İyonların ve moleküllerin özel taşıyıcı proteinler yardımıyla zardan geçirilmesi olayıdır.

Osmoz!

  • Su moleküllerinin yarı geçirgen bir zardan geçirilmesi olayıdır. Her çözeltinin bir osmotik basıncı vardır. Saf suyun osmotik basıncı sıfırdır.

Hücrenin İçinde Bulunduğu Çözelti Türleri!

  • Hipertonik: Hücrenin su kaybettiği ortamlar hipertonik özellik gösterir.
  • Hipotonik: Hücrenin su aldığı ortamlar hipotonik özellik gösterir.
  • İzotonik: Hücrenin su yüzdesinin değişmediği ortamlar izotonik özellik gösterir.

Aktif Madde Alışverişi!

  • Sadece canlı hücrede görülür.
  • ATP enerjisine gereksinim duyulur.
  • Endositoz (fagositoz, pinositoz) ve ekzositoz aktif taşıma çeşitleridir.

Endositoz!

  • Bir kısım hücre zarıyla beraber zardan geçemeyecek büyüklükteki moleküllerin hücre içine alınması olayıdır. Fagositoz ve pinositoz olmak üzere 2 grupta incelenir. Fagositoz, katı yapılı büyük moleküllerin belli bir miktar hücre zarıyla beraber hücre içerisine alınmasıdır. Pinositoz ise sıvı haldeki büyük moleküllerin belli bir miktar hücre zarıyla beraber hücre içerisine alınması olayıdır.

Ekzositoz!

  • Hücre zarının sahip olduğu özel bir mekanizma aracılığıyla ilgili hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki moleküllerin hücre dışına atılması olayıdır. Söz konusu olayda enzim kullanılır ve ATP harcanır.

Benzer Konular

24 Aralık 2011 / Ziyaretçi Taslak Konular
24 Aralık 2013 / Misafir Cevaplanmış
20 Eylül 2017 / Ziyaretçi Cevaplanmış
31 Mayıs 2015 / Misafir Cevaplanmış