Manyok (Manihot esculenta)

MANYOK, bol nişastalı köklerinden besin olarak yararlanılan tropik bir bitkidir. Ana­yurdu Güney Amerika olan bu bitki {Manihot esculenta) İÖ 2500'den beri bilinmekte ve yetiştirilmektedir. Bugün de tropik bölgelerin kurak iklimli, verimsiz topraklarında yetiştiri­len başlıca tarım ürünlerinden biridir. Ortala­ma 90 santimetreye kadar boylanabilen bitki­nin eğri büğrü bir gövdesi ve bir elin parmak­ları gibi loplara ayrılmış parçalı yaprakları vardır.

Besin depolayarak etlenmiş iri kökleri tro­pik bölgelerde yaşayan insanlar için değerli bir gıda kaynağıdır. Ama köklerde, ancak pişirildiğinde zararsız hale gelen çok zehirli bir siyanür bileşiği (hidrosiyanik asit) bulu­nur. Bu zehirli bileşik, bitkiyi göçmen çekirge ler gibi zararlı böceklerin ve bitkiyle beslenen babunların saldırılarından koruyan bir savun­ma aracıdır.

Manyok kökleri yenebilir hale gelene kadar bir dizi işlemden geçirilir. Bunun için kökler önce soyulur, rendelenir, kaynatılıp sıkılarak suyu çıkarılır ve güneşte kurumaya bırakılır. Su buharlaştığında geriye beyaz bir toz kalır. Elde edilen bu undan ekmek, çorba ve lapa gibi çeşitli yiyecekler ile uzun süre bozulma­dan saklanabilen peksimetler yapılır. Kökler­den ayrıca, tapyoka denen bir yiyecek madde­si ve alkollü bir içki üretilir. Yaprakları ise ıspanak gibi pişirelerek sebze olarak yenir.

Manyok
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Sponsorlu Bağlantılar

Sütleğengillerden bir ağaç (Manihot). Sıcak ülkelerde yetişen 150 kadar türü vardır. Bunlardan M. utulissima Güney Amerika, Endonezya ve Batı Afrika'da yetiştirilir. Kök yumruları nişasta bakımından zengindir. Besin maddesi olarak kullanılır. Ayrıca fekül ya da tapyoka denen nişasta elde edilir. Bu, hayvan yemi olarak da kullanılan, sindirimi çok kolay bir besindir. Bu türün sebze olarak kullanılan çeşidi tatlı manyok adını alır. Ayrıca Brezilya'da yetişen başka bir türünden de (M. glaziovii) kauçuk elde edilir.