Turp (Raphanus sativus)

Turp (Raphanus sativus)

Turp (Raphanus sativus), Brassicaceae (turpgillerden), yaprakları tüylü, çiçekleri beyaz, sarı, mor renkli bir bitkidir.
Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Plantae
  • Bölüm: Magnoliophyta
    • Sınıf: Magnoliopsida
      • Takım: Brassicales
        • Familya: Brassicaceae
          • Cins: Raphanus
            • Tür: R. sativus

Turp

alt yaprakları yayvan ve genişçe, üst yaprakları tırtıklı ya da çentikli olan tüylü bir otsu bitkidir.

Çiçeklerinde çanakyapraklar dik. bunlardan dipteki ikisi kıvrıktır Taçyapraklar mor, beyaz ya da sarıdır; meyvesi hardaladır. Yabanilerinde kökler tozıkkök tipinde, bahçe turplarında yumru tipindedir.

Turplar, kökün olgunlaşması için gerekli süreye ve biçimine göre sınıflandırılır.
1. ilkbahar türleri;
2. yaz türleri;
3. kışlık türler.
Her türün uzun ya da yuvarlak köklü çeşitleri vardır, ilkbahar turpları 20-30 günde olgunlaşır, fakat özelliklerini uzun zaman koruyamaz. Yazlık türler 35-40, kışlıklar 60 günde olgunlaşır ve özelliklerini daha uzun süre korurlar. Türkiye'de üretilen çeşitler, ilkbaharda yetişen ufak fındık turplarıyla çeşitli boy, renk ve biçimde beyaz, boz, kırmızı turplardır. Bunlar arasında aşağıdaki çeşitleri sayabiliriz: fındık turplardan, Saxa, çok erkenci beyaz etli” kırmızı; Excelsior erkenci ve lezzetli; Wurzburger, kırmızı, iri, beyaz sert etli az baharlı; Hatif France, erkenci, yuvarlak, kabuğu kırmızı beyaz; Record, üçte biri kırmızı, üçte ikisi beyaz, iri turplardan kestane turpu yaz turpudur, çok çeşitlidir, yuvarlak, uzun, koni biçiminde olabilir; kara turp güze doğru ekilen baharlı bir turptur, kabuğu siyahtır, uzun koni biçiminde olanı da vardır. Beyaz etli uzun kırmızı turp, güney bölgelerimizde İzmir, Manisa, Muğla, Aydın, Hatay, Adana yörelerinde yaygın olarak yetiştirilir.

Turp genellikle rendelenerek ya da dilinerek çiğ yenir, salataya doğranır. Değişik orandaki baharlı lezzetiyle iştah açıcıdır. C vitamini açısından zengindir.
Turpun olgun tohumları sabit bir yağ (% 35-50) ve glikorafanin diye bir glikozit içerir. Bu tohumlar Avrupa'da tanınmasa da Osmanlı tababetinde geniş bir kullanım alanı bulmuştur Birçok macunun bileşimine girer. Uyarıcı, iştah açıcı, safra söktürücü ve mikroplann üremesini önleyici etkileri vardır. Mısır'da Keops ehramının yapımı sırasında salgın hastalıklardan korumak için işçilere soğan, sarmısakla birlikte turp yedirildiği bilinmektedir.

BAKINIZ:
Turp Yetiştiriciliği
Turp ve Sağlık için Faydaları

turp (Raphanus sativus)

turpgiller (Brassicaceae) familyasından, etli yumruları için yetiştirilen biryıllık ya da ikiyıllık tanm bitkisi.

Anayurdunun Asya olduğu sanılan bu kazık köklü bitkinin kökünün üst kesimi büyüme sırasında etlenip gelişerek yumru halini alır. Yumruların dış kabuk renklerine göre turplar başhea üç grupta toplamr: kırmızı turp (fındık turbu), beyaz turp (kestane turbu) ve siyah turp (bayır turbu). Renklerinin yanı sıra biçim ve boyutları da oldukça çeşitlilik gösteren turpların biçimleri yuvarlaktan basık yuvarlak, konik ya da silindiriğe, ağırlıkları ise birkaç gramdan 1-1,5 kg’ye kadar değişir.

Yumruların tepesinde yer alan turp yapraklan birbiri içinden çıkar; en içte en genç yapraklar yer alır. Yapraklar uzun saph, yüzeyleri kabarcıkh ve tüylü, kenarlan ise dişlidir. Genellikle ilk yıl açan beyaz ya da mor damarh çiçekler döllendikten sonra sivri uçlu tohum kapsülleri verir.

Düşük kalorili bir besin olan turp acımsı lezzetinden ötürü iştah açıcı bir etkiye sahiptir. En çok salatalara katıhp çiğ olarak yenir. Fındık turbu denen küçük kırmızı turplar çabuk büyüyen ve çok acımsı olmayan baharhk turp çeşitleridir. Oysa yavaş büyüyen, iri yazhk ya da kışlık çeşitler çok daha acıdır. Turp yapraklan bazı yerlerde sebze olarak tüketilir; tohumlanndan da iştah açıcı, safra söktürücü ilaç olarak yararlanılır.