Merkezi eğilim ve yayılma ölçüleri nelerdir? - Sayfa 3

yaa tam konu anlatımlı değilkiiii....

örnek yoqmu ya nerde kullanılıor buuuuuuuuuuuuuuuuuuu nerde looooooo cevapp

merkezi yayılım ve eğilim ölçülerinde birinci işllem bu'dur:
mesela;32,65,84,55,58 sayılarının dağılımını bulunuz gibi ise bunun cevabı şöyle olacaktır...
ilk önce açıklık gibi yapıcağız . açıklığı yapmak için ilk önce küçükten büyüğe
sıralarız. sıralamamız işte böyle....
32,55,58,65,84'dir
en sonunda ise 84 ile 32'yi çıkarırız..
84-32=52 ise bu işleme
DAĞILIM RANJI denir.yaptığımız bu işlemde dağılım ranjını kullandık....
SİZE BAŞARILAR DİLİYORUM . ÇÜNKÜ;SİZ ÇOK BAŞARILISINIZ............. BUNU ASLA UNUTMAYIN Kİ ÖZGÜVENİNİZ SİZE GERİ GELSİN......SİZ HİÇ KİMSEDEN ÜSTÜN DEĞİLSİNİZ. AMA BAŞKALARINIDA KÜÇÜMSEMEYİN. AMA BİR DENERSENİZ Kİ BAŞINIZA KALMADIK BİRŞEY KALMAZ VE SEVİYENİZCE DÜŞERSİNİZ.NEREDEN BİLİYORSUN DİYORSAN BEN BU OLAYI YAŞADIM .AMA TEKRAR BAŞARIMI KAZANDIM VE DE YOLLARINI BULDUM ... BU BENDE GİZLİ KALACAKTIR ....ŞUNU SÖYLEMEM GEREKİR Kİ SİZ KENDİNİZE GÜVENİN ..İŞTE BEN DEDİĞİM ŞİFREM HAYDİ !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!BENİM BU MESAJIMI DENEYİNDE NASIL BAŞARILI OLUYOR MUSUNUZ. KENDİNE GÜVEN BENİM VE HER KİM BUNU OKUDUYSA ÖNEMLİDİR BU YAZI VE TABİKİ DE BU İŞLEM .BAŞARINIZDAN DOLAYI NEREDEYSE HERKEZ SİENİ VEYA SİZİ KISKANACAKLAR. HAYDİ!!!!!SİZDE BAŞARIYA EL UZATIN...

MERKEZİ YIĞILMA (EĞİLİM) ÖLÇÜLERİ
Merkezî yığılma ölçüleri, bir veri grubunun dağılımında, verilerin etrafında yığılma eğilimi gösterdikleri ve veri grubunu “özetleyen” değerlerdir. Örneğin “sınıfın Türkçe dersi ortalaması 75” dediğimizde, bu notun o sınıftaki tüm öğrencilerin Türkçe dersi notlarını temsil ettiğini düşünürüz. Aritmetik ortalama (), ortanca (ortn., Medyan), mod, geometrik ortalama (GO), harmonik ortalama (HO) ve karesel ortalama (KO) merkezî eğilim ölçüleridir.

Aritmetik Ortalama

a) Aritmetik ortalamanın ham verilerden hesaplanması
Merkezî yığılma ölçülerinin en çok kullanılanıdır. Genel olarak “ortalama” olarak da isimlendirilir. Bir grup verinin aritmetik ortalaması, verilerin toplamının toplam veri sayısına bölümüne eşittir. Formülle gösterirsek;
Ya da
En istikrarlı merkezî eğilim ölçüsü isteniyorsa ve dağılım çok çarpık değilse merkezî eğilim ölçüsü olarak aritmetik ortalama kullanılır.

Örnek-1:
Bir anaokulu sınıfında öğrencilerin ağırlıkları 12, 13, 19, 17, 19kg olarak hesaplanmış. Ortalamasını hesaplayınız.
kg
Örnek-2:
6 kişilik bir voleybol takımında oyuncuların boy uzunlukları 196, 179, 182, 187, 193, 192 cm.’dir. Takımın boy ortalamasını bulalım:


b) Aritmetik ortalamanın tekrarlanan verilerden hesaplanması


Ağırlık
Frekans
fx
24
2
48
23
3
69
22
3
66
21
3
63
20
3
60
19
5
95
18
6
108
17
2
34
16
6
96
15
4
60
14
0
0
13
2
26
12
1
12
N=40
Σfx=737


kg

c) Aritmetik ortalamanın gruplandırılmış verilerden hesaplanması
Puanlar
Frekans
Orta Nokta xo
fxo
85–89
2
87
174
80–84
1
82
82
75–79
4
77
308
70–74
9
72
648
65–69
13
67
871
60–64
26
62
1612
55–59
19
57
1083
50–54
12
52
624
45–49
8
47
376
40–44
3
42
126
35–39
2
37
74
30–34
1
32
32
N=100
Σfxo=6010
Σfx=61,10



Geometrik Ortalama
Bir dizideki ölçümlerin birbirleriyle çarpılıp, çarpılan ölçün sayısı derecesinde kökünün alınmasına eşittir. GO’nun hesaplanmasında değerler sıfırdan büyük olmak zorundadır.

Geometrik ortalama
Ölçümler arasındaki değişme oranı
<li class="MsoNormal">
Gelişme ve büyüme hızı
<li class="MsoNormal">
İndeks saptamada kullanılır.
ÖRNEK:
Bir şehirde ev kiraları ortalama olarak 1940 yılında 100 TL.; 1950 yılında 200 TL.; 1960 yılında 600 TL.; olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu şehirde ortalama artış miktarı nedir; hesaplayınız.
1940 1950 1960
100 (2 kat) 200 (3 kat) 600


Harmonik Ortalama
Ölçümlerin terslerinin aritmetik ortalamasının tersidir. Oranların özellikle de zaman oranlarının ortalamalarının hesaplanmasında kullanılır.



ÖRNEK:
Bir koşucu koştuğu 800m’lik parkurun ilk 400m’sini 80 saniyede, ikinci 400m’lik mesafesini ise 100 saniyede koşmuştur. Koşucunun parkurdaki ortalama hızını hesaplayınız.

İlk 100m’de 5m/sn hız
İkinci 100m’de 4m/sn hız




Kısa yol (oranlama yöntemi)


Ortalamaların Ortalaması
Ya da

Ortanca (Medyan)
a) Ortancanın ham verilerden hesaplanması
Ortanca (ortn., medyan): Veriler sıraya konulduktan sonra tam ortaya düşen (yani verileri tam ortadan iki eşit parçaya bölen) değerdir. Bir veri grubunu tam ortadan ikiye ayıran değerdir.Formülle gösterirsek:
a)veriler tek sayıda ve frekanslar “1”se
’nci değer.
b)veriler çift sayıda ve frekanslar “1”se
’nci değer.

Medyan; aritmetik ortalamayı hesaplamak için yeterli süre yoksa, dağılımın tam orta noktası isteniyorsa, uç puanların ortalamayı büyük ölçüde etkilemesi söz konusu ise ortanca hesaplanır. Hesaplamaya başlanmadan önce veriler büyüklük sırasına konulur.
Örnek-1:
Bir grup öğrencinin kompozisyon sınavından aldıkları notların (100, 98, 93, 45, 34) ortancasını bulalım.
Veriler tek sayıda (n=5) ve frekanslar “1”

. değer (Ortn=93).

Örnek-2:
Bir grup öğrenci İngilizce sınavdan 65, 75, 72, 50, 34, 59 puanlarını almış olsunlar. Dağılımın ortancasını hesaplayalım.
(Önce veriler büyüklük sırasına konulacak)
Veriler çift sayıda (n=6) ve frekanslar “1”
. değer.

Baştan üçüncü değer 59, sonradan üçüncü değer 65 olmaktadır. Bu durumda ortanca;
olarak bulunur.

b) Ortancanın gruplandırılmış verilerden hesaplanması
Puanlar
Frekans
tf (yf)
85–89
2
100
80–84
1
98
75–79
4
97
70–74
9
93
65–69
13
84
60–64
26
71
55–59
19
45
50–54
12
26
45–49
8
14
40–44
3
6
35–39
2
3
30–34
1
1
N=100



L: Ortancanın içine rastladığı aralığın alt sınırı (59,5)
tfa: ortancanın rastladığı aralığın altındaki toplam frekans (yığılmalı frekans) (45)
fb: Ortancanın içine rastladığı aralığın frekansı (26)
a: aralık katsayısı (29,5 – 34,5 = 5)


Grup 100 kişi; o halde medyan 100/2=50. kişi.
Toplam frekans (tf) sütununda 50. kişinin 60-64 aralığında olduğu anlaşılıyor.



(Ortanca aynı zamanda veya olarak da isimlendirilir. Bir diğer deyişle medyan 50. yüzdeliktir. )

Yüzdelikler




L: Yüzdeliğin içine rastladığı aralığın alt sınırı
tfa: Yüzdeliğin rastladığı aralığın altındaki toplam frekans (yığılmalı frekans)
fb: Yüzdeliğin içine rastladığı aralığın frekansı
a: aralık katsayısı
alıntıdır.

site süpper ama 20 tanede soru lzm xpppp

ölçülerle ilgili 25 örnek verin nolur performans ödevi lütfen yaaaaaaaaaaaaa.

MERKEZİ YAYILMA (DAĞILIM) ÖLÇÜLERİ

Bir grubun belli bir özelliği yönünden yeterince tanıyabilmek ve gruplar arasında çok yönlü karşılaştırmalar yapabilmek için merkezî eğilim ölçüleri yanında yayılma ölçülerine de ihtiyaç duyulur. Verilerin birbirlerinden ne kadar ayrıldıkları veya bir doğru üzerinde yayılmalarının nasıl olduğu da önemlidir. Örneğin iki ayrı sınıfta öğrencilerin ölçme ve değerlendirme dersi not ortalaması 40 olsun. Buna dayanarak her iki sınıfın başarı düzeyleri aynıdır diyebilir miyiz? İlk etapta bu soruya “evet” denilebilir. Ancak bir de şunları bilelim: Bir sınıfta notlar 35-40 puan arasında iken, diğer sınıfta 15-75 arasında olsun. Bu durumda her iki sınıfın düzeylerinin farklı olduğu; aritmetik ortalamaların da başarı düzeyini açıklamakta pek yeterli olmadığı anlaşılacaktır. Böyle durumlarda merkezî yığılma ölçülerinin yanı sıra merkezî yayılma ölçülerine de ihtiyaç duyulur. Bir merkezî yığılma (eğilim) ölçüsünün, bir grup ölçümü ne derece temsil ettiğini bir karara bağlamak ve her hangi bir ölçümün, grup ortalamasının ne kadar altında ve üstünde olduğunu (yani ölçümlerin grup içindeki yerini) göstermek için merkezî yayılma ölçüleri kullanılır.
Genişlik (ranj), standart sapma (ss), ortalama sapma ve çeyrek sapma merkezî yayılma ölçüleridir.

Genişlik (Ranj):
Yayılma ölçüleri içinde en kaba ve hesaplanışı en kolay olanıdır. Gözlenen ölçümlerin en büyüğü ile en küçüğü arasındaki fark ya da açıklık bize ranjı verir. Ranj özellikle veri sayısının çok olduğu durumlarda güvenilir değildir.
Örnek:
Matematik sınavında bir grup öğrenci 23, 34, 37, 45, 50, 56, 57, 70, 77, 86 ve 91 puan almışlardır. Dağılımın ranjını bulalım:

Ranj=91-23=68’dir.
Standart Sapma
Bir dizi ölçümün gösterdiği değişimin en güvenilir ölçüsü standart sapmadır. İstatistikte en çok kullanılan yayılma ölçüsüdür. Standart sapma bir dağılımda ölçme sonuçlarının aritmetik ortalamaya göre yayılmanın bir ölçüsünü verir. Formülle gösterirsek;

Örnek:
Aşağıda bir grup öğrencinin matematik dersinden aldıkları puanlar verilmiştir. Dağılımın standart sapmasını hesaplayınız.
30
70
60
30
70
65
55
70
40
50
20
50
80
60
30
35
70
30
65
40
55
50
60
40
40
20
30
10
55
20
n=30
Σx=1400
x=46,66
Σx²=75250

==
=
alıntıdır
angel_fairy adlı kullanıcıdan alıntı Mesajı Görüntüle
MERKEZİ YIĞILMA (EĞİLİM) ÖLÇÜLERİ
Merkezî yığılma ölçüleri, bir veri grubunun dağılımında, verilerin etrafında yığılma eğilimi gösterdikleri ve veri grubunu “özetleyen” değerlerdir. Örneğin “sınıfın Türkçe dersi ortalaması 75” dediğimizde, bu notun o sınıftaki tüm öğrencilerin Türkçe dersi notlarını temsil ettiğini düşünürüz. Aritmetik ortalama (), ortanca (ortn., Medyan), mod, geometrik ortalama (GO), harmonik ortalama (HO) ve karesel ortalama (KO) merkezî eğilim ölçüleridir.
Aritmetik Ortalama
a) Aritmetik ortalamanın ham verilerden hesaplanması
Merkezî yığılma ölçülerinin en çok kullanılanıdır. Genel olarak “ortalama” olarak da isimlendirilir. Bir grup verinin aritmetik ortalaması, verilerin toplamının toplam veri sayısına bölümüne eşittir. Formülle gösterirsek;
Ya da
En istikrarlı merkezî eğilim ölçüsü isteniyorsa ve dağılım çok çarpık değilse merkezî eğilim ölçüsü olarak aritmetik ortalama kullanılır.
Örnek-1:
Bir anaokulu sınıfında öğrencilerin ağırlıkları 12, 13, 19, 17, 19kg olarak hesaplanmış. Ortalamasını hesaplayınız.
kg
Örnek-2:
6 kişilik bir voleybol takımında oyuncuların boy uzunlukları 196, 179, 182, 187, 193, 192 cm.’dir. Takımın boy ortalamasını bulalım:

b) Aritmetik ortalamanın tekrarlanan verilerden hesaplanması

Ağırlık
Frekans
fx
24
2
48
23
3
69
22
3
66
21
3
63
20
3
60
19
5
95
18
6
108
17
2
34
16
6
96
15
4
60
14
0
0
13
2
26
12
1
12
N=40
Σfx=737


kg
c) Aritmetik ortalamanın gruplandırılmış verilerden hesaplanması
Puanlar
Frekans
Orta Nokta xo
fxo
85–89
2
87
174
80–84
1
82
82
75–79
4
77
308
70–74
9
72
648
65–69
13
67
871
60–64
26
62
1612
55–59
19
57
1083
50–54
12
52
624
45–49
8
47
376
40–44
3
42
126
35–39
2
37
74
30–34
1
32
32
N=100
Σfxo=6010
Σfx=61,10


Geometrik Ortalama
Bir dizideki ölçümlerin birbirleriyle çarpılıp, çarpılan ölçün sayısı derecesinde kökünün alınmasına eşittir. GO’nun hesaplanmasında değerler sıfırdan büyük olmak zorundadır.
Geometrik ortalama

*
Ölçümler arasındaki değişme oranı
<li class="MsoNormal">
Gelişme ve büyüme hızı
<li class="MsoNormal">
İndeks saptamada kullanılır.

ÖRNEK:
Bir şehirde ev kiraları ortalama olarak 1940 yılında 100 TL.; 1950 yılında 200 TL.; 1960 yılında 600 TL.; olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu şehirde ortalama artış miktarı nedir; hesaplayınız.
1940 1950 1960
100 (2 kat) 200 (3 kat) 600

Harmonik Ortalama
Ölçümlerin terslerinin aritmetik ortalamasının tersidir. Oranların özellikle de zaman oranlarının ortalamalarının hesaplanmasında kullanılır.


ÖRNEK:
Bir koşucu koştuğu 800m’lik parkurun ilk 400m’sini 80 saniyede, ikinci 400m’lik mesafesini ise 100 saniyede koşmuştur. Koşucunun parkurdaki ortalama hızını hesaplayınız.

İlk 100m’de 5m/sn hız
İkinci 100m’de 4m/sn hız



Kısa yol (oranlama yöntemi)

Ortalamaların Ortalaması
Ya da
Ortanca (Medyan)
a) Ortancanın ham verilerden hesaplanması
Ortanca (ortn., medyan): Veriler sıraya konulduktan sonra tam ortaya düşen (yani verileri tam ortadan iki eşit parçaya bölen) değerdir. Bir veri grubunu tam ortadan ikiye ayıran değerdir.Formülle gösterirsek:
a)veriler tek sayıda ve frekanslar “1”se
’nci değer.
b)veriler çift sayıda ve frekanslar “1”se
’nci değer.
Medyan; aritmetik ortalamayı hesaplamak için yeterli süre yoksa, dağılımın tam orta noktası isteniyorsa, uç puanların ortalamayı büyük ölçüde etkilemesi söz konusu ise ortanca hesaplanır. Hesaplamaya başlanmadan önce veriler büyüklük sırasına konulur.
Örnek-1:
Bir grup öğrencinin kompozisyon sınavından aldıkları notların (100, 98, 93, 45, 34) ortancasını bulalım.
Veriler tek sayıda (n=5) ve frekanslar “1”

. değer (Ortn=93).
Örnek-2:
Bir grup öğrenci İngilizce sınavdan 65, 75, 72, 50, 34, 59 puanlarını almış olsunlar. Dağılımın ortancasını hesaplayalım.
(Önce veriler büyüklük sırasına konulacak)
Veriler çift sayıda (n=6) ve frekanslar “1”
. değer.
Baştan üçüncü değer 59, sonradan üçüncü değer 65 olmaktadır. Bu durumda ortanca;
olarak bulunur.
b) Ortancanın gruplandırılmış verilerden hesaplanması
Puanlar
Frekans
tf (yf)
85–89
2
100
80–84
1
98
75–79
4
97
70–74
9
93
65–69
13
84
60–64
26
71
55–59
19
45
50–54
12
26
45–49
8
14
40–44
3
6
35–39
2
3
30–34
1
1
N=100


L: Ortancanın içine rastladığı aralığın alt sınırı (59,5)
tfa: ortancanın rastladığı aralığın altındaki toplam frekans (yığılmalı frekans) (45)
fb: Ortancanın içine rastladığı aralığın frekansı (26)
a: aralık katsayısı (29,5 – 34,5 = 5)

*
Grup 100 kişi; o halde medyan 100/2=50. kişi.
*
Toplam frekans (tf) sütununda 50. kişinin 60-64 aralığında olduğu anlaşılıyor.




(Ortanca aynı zamanda veya olarak da isimlendirilir. Bir diğer deyişle medyan 50. yüzdeliktir. )
Yüzdelikler




L: Yüzdeliğin içine rastladığı aralığın alt sınırı
tfa: Yüzdeliğin rastladığı aralığın altındaki toplam frekans (yığılmalı frekans)
fb: Yüzdeliğin içine rastladığı aralığın frekansı
a: aralık katsayısı
alıntıdır.

Kaynak: Merkezi eğilim ve yayılma ölçüleri nelerdir?

çeyrek yarımın yarısıdır