Arama

Armoni kuralları nelerdir?

En İyi Cevap Var Güncelleme: 19 Ocak 2015 Gösterim: 2.293 Cevap: 1
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
15 Ocak 2015       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Armoninin temel kuralları nelerdir?
EN İYİ CEVABI _EKSELANS_ verdi
Armoni Kuralları

Sponsorlu Bağlantılar
1. Melodik Hareket için istisna aralıklar:

a) Artmış ikili
Ancak ara partilerde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir.
b) Artmış dörtlü ve eksilmiş beşli:
Ancak soprano partisinde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir. Bir de bas partisinde inici olarak ve sansibl toniğe gidecek şekilde olabilir.
c) Eksik dörtlü:
Yalnız soprano partisinde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir.
Bas üçlü iniyorsa soprano dörtlü çıkabilir fakat bunu yalnız bitiş aşamasında kullanmalıdır.

Yasak melodik hareketler:
Altılı majör, iki hamlede yedili, dokuzlu, onbirli, dört hamlede dokuzlu ( İnici çıkıcı fark etmez).
Marş yürüyüşlerinde, yasak melodik hareketler serbestçe yapılabilir.
Sıçrama hareketi:
Bu tür atlamaları kenar parti yerine ara partide yaparsak daha yumuşak olur.

2. Çiftleme kuralları:

Evvela kök ses sonra beşli en son da üçlü çiftlenir.
Majör akorda kenar partide üçlü çiftlenmez ara partide olabilir.
minör akorda üçlü kolayca çiftlenir çünkü yumuşaktır.
İkinci derece altılı akorunda üçlü çiftlenir.
Birinci çevrilmiş akorunda Roger Moris evvela üçlü sonra altılı sonra da kök ses çiftlenir diyor.
Eksik beşli birinci çevrilmiş akorunda ya kök ses yada üçlü sonra altılı çiftlenir böylece eksik beş tınısının iki defa duyulması engellenmeye çalışılır.
apajütür akorunda kök ses çiftlenir.
Dominant yedili akorunda bazen esas ses çiftlenip beşli ihmal edilir.

3. Paralel beşli kuralları:

Ara partiler:
Bas soprano dışındaki bütün ilişkiler ara partidir.
üst parti bitişik bütün derecelerde.
Alt parti bitişik 1 4 5 derecele..
Beşliden bir ses, evvelki akorda varsa.
zıt hareket dahi olsa ard arda iki beşli yapılamaz.
Paralel hareket dahi olsa beşliden, eksik beşliye gidilebilir fakat aksi yasaktır.

Kenar partiler:
Bas soprano kenar partidir.
Üst parti bitişikse 1 5 dereceler.
üst parti inici ikili minörse bütün dereceler.
Eksik beşliden beşliye ya da beşliden eksik beşliye yasaktır. Kenar partide eksik beşli olmaz.

4. Paralel sekizli kuralları:

Ara partiler:
Üst parti bitişikse bütün dereceler.
Sekizli çıkıcı hareketle oluşmuşsa ve bir evvelki akorda ortak ses varsa 1 4 5 dereceler.
Alt parti bitişik çıkıcı bütün dereceler.

Kenar Partiler:
Üst parti inici çıkıcı ikili minörse 1 4 5 dereceler.
Üst parti inici ikili majörse 1 4 5 dereceler.

5. Ters Hareket Uygulamaları:

a) Bitişik derecede ters hareket kuralı:
Esas pozisyondaki akorlar bitişik derecelerde bağlanıyorsa basla diğer partiler ters hareket yapar. Fakat kırık kalışta sansibl toniğe gider yalnız diğer partiler iner.
b) İkinci dereceden beşinciye giderken 4 5 ilişkisi gibi zıt hareket yapılabilir çünkü iki ve altıncı dereceler dördüncü
derecenin birinci ve İkinci yardımcısıdır ayrıca ters hareket kenar partiye şarkı söyletir sopranoya eğik hareket yerine
şarkı söyletmek daha iyidir.
c) Birinci çevrilmişi bitişik dereceye bağlarken zıt hareket yapabiliriz.

6. değişmek özelliği:

Bulunduğumuz akor sonraki adımda bir evvelki akora çözülüyorsa evvelki pozisyonu almak hata çıkarmaz.

7. Çevrilmişi kontrol kolaylığı

Tenor alto soprano grubu birinci ya da İkinci çevrilmiş pozisyona ulaşıyorsa kendi arasında hata çıkmaz yalnız bas
kontrolu yapılır.


8. Pozisyon değiştirip yeni akora bağlama:

Bir akor kendi içinde rahatça pozisyon değiştirebilir. Ancak bundan sonraki akora bağlanırken çifte kontrol
yapılmalıdır.
İlk pozisyonla yeni akor arasında yalnız peşpeşe beşli ve sekizli İkinci pozisyonla da bütün kontroller yapılır.
Hata çıkarsa evvela yeni akor değiştirilir.

9. Ünisona Düşme:

Armonide ünisona düşme ses zenginliğini azalttığından tercih edilmez ancak, ara partiler için ters ya da eğik hareket yoluyla ünisona düşülebilir.

10. Sansible:

Sansible toniğe gider fakat üçüncü derecedeki si sansible değildir toniğe gitmeyebilir. Sansible beşinci derecededir.

11. Kadanslar:

5 1 mükemmel, 5 6 kırık, 4 1 plagal, 5 yarım, 5 birinci
çevrilmiş 1 yarı mükemmel kalıştır.

12. Kırık kalış:

Majör tonlarda kırık kalışta üst parti toniği duyuruyorsa sansible toniğe gitmeyip inebilir böylece ünison engellenmiş olur kırık kalışta sıkışan pozisyonu açma endişesi yoktur.

13. Beşten dörde gidişte özel durum:


Beşten dördüncü dereceye giderken sansible üst partide bulunmaz. Ancak beşten dördün birinci çevrilmişine giderken bu artık 5 4 değil 5 6 kırık kalış sayılır ve sansible üst partide olabilir.

14. Birinci çevrilmiş Akorun ozellikleri:

Yedinci derece akoru birinci çevrilmiş olarak kullanılabilir.
Birinci çevrilmişin adımsal yani bitişik derece yürüyüşünde de zıt hareket uygulanır.
Altıncı derece mesela la minörde fa la do akoru dördüncü derece birinci çevrilmiş fa la re akoruna bağlanıyorsa bu artık dördüncü değil altıncı derece sayılır çünkü zaten altıdan bağlanıyor.

15. İkinci çevrilmiş Akorlar:

Normalde ikinci çevrilmiş akor kullanılmaz. Kabul edildiği üç durum vardır:
Apajütür, pedal ve geçit fonksiyonları.
İkinci derece İkinci çevrilmiş akoru beşinci dereceye bağlanıyorsa 6 5 bağlantısı gibi yorumlanır.
Yedinci derece İkinci çevrilmiş akoru kötü tınlar kullanılmaz.
Pedal ya da apajütür fonksiyonunda da olsa İkinci çevrilmiş akoru basta adımsal yürüyüşle gelmeli ancak evvelki akor esas durumdaysa ya da İkinci çevrilmişin birinci çevrilmiş durumuysa atlamayla gelebilir.
İkinci çevrilmiş çoğunlukla aynı bas üstündeki esas hal akoruna çözülür burda bas uzayabilir tekrarlanabilir ya da oktav alabilir.
Geçiş akoru fonksiyonu kullanılırken bas gibi sopranonun da adımsal yürümesi gereklidir basa zıt olması da tercih edilir.
İkinci çevrilmiş akoru ölçünün kuvvetli zamanında olmamalı zayıf zamanda çözülmeli zayıf zamanda başlıyorsa o zamanda çözülmelidir.
Apajütür beşinci dereceye çözülürken dominant yedili alabilir.

16. Geçit ve işleme notaları

Geçit notaları iki akorun gerçek sesleri arasında adımsal bir gezintidir fakat yeni akordan evvel bu yürüyüş bitmelidir.
Geçiş notalarının sayısı 1 2 3 yada daha çok olabilir.
Melodideki bitişik notalardan geçit değil işleme notaları yapılır. Mesela mi re notalari için mi fa mi re ya da mi re mi re yapılabilir.
Üçlü ya da altılı aralıkla aynı anda iki ya da daha çok parti geçit ya da işleme notaları yapabilir.
Geçit ve işleme notalarında aşırılık abartı ve fazla süslemeden kaçınılmalıdır.
Geçit ve işleme notaları beraber de kullanılabilir.
Melodi eğik hareket yapıyorsa geçit ya da işleme notası kullanmayın, çünkü aynı notaya döneceği için monotonluk duygusu verir.
Geçit ve işlemeyi hep aynı partilerde değil değişik partilerde soru cevap biçiminde kullanmak iyi etki bırakır.
Bazan de hiç bir şey yapmayıp bir akorda dinlenin.

17. Marş yürüyüşler:

Marş, bir partideki kendini tekrarlayan melodik çizgi kalıbıdır. İlk melodi örnek sonrakiler tekrardır.
Alternatif varsa en çok tekrarı sağlayan yürüyüş seçilmelidir.
Örnek ve tekrarın ölçünün kuvvetli zamanında başlaması esastır.
Evvela örnek armonize edilir sonra bu şablon tekrarlara uygulanır. Bu yürüyüş anahtarıdır.
İlişkilerdeki aralıkların büyük küçük artmış ya da eksilmiş olması yürüyüşü etkilemez, Diyatonik ilişki yeterlidir.
Yürüyüşte yedi derece ve artmış eksilmiş melodik aralıklar serbest olarak kullanılabilir, sansible de çiftlenebilir.
Örnek kendi arasında armonize edilir sonra örneğin son hamlesi tekrarın ilk hamlesiyle kuralına uygun bağlanır bundan sonrası otomatik pilota bağlanıp kontrol yapılmadan şablonla doldurulur.
Sonda eksik kalmış bir örnek varsa bunu da otomatik pilotla armonize etmek kulak için uygun olur.

18. Dolgu malzemeleri:

Tonda olmayan bazı majör akorlar tonun akorlarının beşi adıyla yorumlanıp o tonda sayılır ve dolgu malzemesi olur. Örneğin do majör tonunda görülen bir la majör akoru, do majör tonunun ikinci derecesi olan re minörün beşi diye adlandırılarak yine do majör tonunda kaldığımız söylenebilir. Bu sadece geçici bir dolgu malzemesi görünümüdür ve modülasyon sayılacak kadar bir dışa taşma söz konusu değildir.
Bir ses aynı tonda kalarak altere olmuşsa yeni ses de oktav hataları bakımından kontrol edilmelidir. (Burda altere olmaktan kasıt, ton dışına çıkmış gibi gözüküp gerçekte tonu değiştirmeyen küçük alterasyon notalarıdır.)

19. Tabii ve melodik minörler:

La minörü örnek olarak alalım:
Kromatik olarak sol diyeze gitmemek kaydıyla sol bekar serbest olarak kullanılabilir.
Melodik minörde fa diyez sol diyeze gitmek kaydıyla kullanılabilir.

20. Dominant yedili akoru:


Beşinci dereceye kurulan dört sesli akordur. Çiftleme sorunu yoktur fakat bazan esas ses çiftlenip beşli
ihmal edilir.
Dominant 7'li akorunun çözülme kuralları:
a) Yedili bir derece aşağı iner fakat bazan ara partide olup da akor gerektiriyorsa eğik hareket yapabilir.
b) Üçlü yani sansible toniğe gider fakat ara partide olup da üst parti toniği duyuruyorsa sansible inebilir.
c) Bas inici çıkıcı olarak birinci dereceye gidebileceği gibi bir çıkıp kırık kalış da yapabilir.
d) Dominant yedili yarım kalış gibi uzun zamanlarda iyi değildir ancak mükemmel ya da kırık kalışa gideceği kısa zamanlı notalarda iyi tınlar.

21. Modülasyon:

Modülasyon "Müzikal iklim değişikliği" anlamına gelir. 1 ya da 2 arıza farklı tona gidiş yakın, 3-4 arıza farkı orta ve daha fazla arıza uzak tona modülasyon olarak adlandırılır.
Yeni tonun tayin edici sesleri gidilecek olan o tonun 4 ve 7'inci sesleridir. Bunlar kullanılamazsa yani işe yaramazsa ikincil tayin ediciler vardır.
Mesela do majörden la minöre giderken la minörün dördü re sesi do majörde de vardır, yedisi sol diyez ise yeni bir sestir, demek ki bu ses modülasyonu duyurmak için önemlidir ve kullanılmalıdır. Bu da ancak mi majörde kullanılır.
Modülasyonda evvela terkedilecek ton 1 4 5 gibi sağlam derecelerle tanıtılır. Sonra ya hemen mi majör duyurulur ya da evvela la minörün 4 2 6 1 gibi hazırlayıcı dereceleri verilip sonra mi majör duyurulur ve kadans yapılır.
Tayin edici sesi kenar partide kullanmak daha etkilidir.
Modülasyon metotları:
a) Tayin edici sesle birden ani geçiş
b) Ortak akor kullanıp yumuşak geçiş
c) Sempatik ton bağlantısı
Akorun üçlü minör ya da majör altı ve üstü akorlar güzel bağlanır bunun için modülasyonda seçenek varsa bunları tercih etmelidir. İşte buna sempatik ton bağlantısı denir.

22. Bir Şan Partisine Akor Yazma Kuralları:

a) Akorları dinleyerek seçin.
b) Akor ve dizi tekrarından kaçının.
c) Sopranoyla beşli sekizli kontrolu akoru sınırlar. Belki melodi ayrı 5'inci bir parti olarak kabul edilip eşlik onu kontrol anlamında dikkate alınmadan 4 parti biçiminde ayrıca yazılabilir.
d) Başta akoru tanıtan 1 4 5 dereceler kullanılmalıdır.
e) Sona doğru bitti sanılmasın diye mükemmel değil kırık kalışlar kullanılmalıdır.
f) Ortadaki uzun notayı yarım kalışla doldurmalısınız.
g) Majör akorlar daha güçlü minörlerse yürüyücüdür.
h) Minörde melodideki sansible ancak beşinci dereceyle doldurulabilir.
ı) Majörda ki sansible toniğe gitmiyorsa beşinci dereceyle doldurulmaz.
i) Majörde üçüncü derece altıncı dereceyle beraber kullanılabilir fakat 3 4 bağlantısı kötüdür.
j) Kenar partide eksik beşli olmaz.
k) Melodideki bitişik seslerden geçitten çok işleme notası yapılır.

23. Kürdî dizisi:

Yerli makamlar yani modal diziler de melodik gamlar olarak alınarak bunların 1, 3, 5 sesleriyle oluşturulan akorlar müzik yazmada kullanılabilir. Burada majör ve minör dizilerden farklı olduklarından ilginç tınılar elde edilir. Klasik armonideki katı kurallar bu dizilerde çok daha esnek olarak yorumlanıp uygulanabilirler.
Kürdî Dizisi:
mi fa sol la si do re mi.
mi karar, la güçlü, re yeden ince mi de tiz karardır.
Dördüncü derece la kürdî dörtlü
Beşinci derece si bûselik beşli.
Karar akorun yardımcısı do majör
Güçlünün yardımcısı fa majör
Yedenin yardımcısı si eksik beş kötüdür.
1 4 5 iyi dereceler olup yardımcılarıyla kullanılabilirler.
1 4 5 1 karar güçlü yeden karardır.
Üçüncü derece yürüyücüdür güçlü yeden ya da karara gidebilir. İsterse yedeninki dışında bunların hepsinin yardımcılarına da gidebilir.
Soprano eğik hareket yapmaz şarkı söyler.
Basla zıt hareket yapmak iyi olur.
Basta serbest hareket edin fakat arka arkaya iki defa ikinci çevrilmiş akoru kullanmayın.
Basta zayıf zamanda eğik hareket yapmayın.
Karar güçlü yeden karar ilişkisini yardımcıları ve çevrilmişleriyle beraber deneyin.
Sansible tonik arası tam ses olduğu için paralel beşli ve sekizli kuralları buna uygun olarak yumuşak yorumlanır.

24. Hicaz hümayun dizisi:

mi fa sol diyez la si do re mi
Do notası diyez alınırsa normal hicaz olur.
dört artı bûselik, beş hicaz
mi karar, la güçlü, re yeden
Dereceler:
1 karar 2 yardımcı güçlü 3 yürüyücü 4 güçlü 5 yardımcı yeden 6 yardımcı karar 7 yeden 8 tiz karar.

25. Neveser dizisi:

Re mi fa sol diyez la si bemol do diyez re
Nikriz beş hicaz dörtlü
Dereceler:
1 Karar 2 majör eksik beş karara yürüyücü 3 yardımcı güçlü 4 üçe yürüyücü eksik beş eksik üçlü 5 güçlü 6 yardımcı karar 7 yeden 8 tiz karar.


Son düzenleyen Mira; 19 Ocak 2015 13:48 Sebep: İç başlık
_EKSELANS_ - avatarı
_EKSELANS_
Kayıtlı Üye
16 Ocak 2015       Mesaj #2
_EKSELANS_ - avatarı
Kayıtlı Üye
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
Armoni Kuralları

Sponsorlu Bağlantılar
1. Melodik Hareket için istisna aralıklar:

a) Artmış ikili
Ancak ara partilerde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir.
b) Artmış dörtlü ve eksilmiş beşli:
Ancak soprano partisinde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir. Bir de bas partisinde inici olarak ve sansibl toniğe gidecek şekilde olabilir.
c) Eksik dörtlü:
Yalnız soprano partisinde ve sansibl toniğe gitmek kaydıyla yapılabilir.
Bas üçlü iniyorsa soprano dörtlü çıkabilir fakat bunu yalnız bitiş aşamasında kullanmalıdır.

Yasak melodik hareketler:
Altılı majör, iki hamlede yedili, dokuzlu, onbirli, dört hamlede dokuzlu ( İnici çıkıcı fark etmez).
Marş yürüyüşlerinde, yasak melodik hareketler serbestçe yapılabilir.
Sıçrama hareketi:
Bu tür atlamaları kenar parti yerine ara partide yaparsak daha yumuşak olur.

2. Çiftleme kuralları:

Evvela kök ses sonra beşli en son da üçlü çiftlenir.
Majör akorda kenar partide üçlü çiftlenmez ara partide olabilir.
minör akorda üçlü kolayca çiftlenir çünkü yumuşaktır.
İkinci derece altılı akorunda üçlü çiftlenir.
Birinci çevrilmiş akorunda Roger Moris evvela üçlü sonra altılı sonra da kök ses çiftlenir diyor.
Eksik beşli birinci çevrilmiş akorunda ya kök ses yada üçlü sonra altılı çiftlenir böylece eksik beş tınısının iki defa duyulması engellenmeye çalışılır.
apajütür akorunda kök ses çiftlenir.
Dominant yedili akorunda bazen esas ses çiftlenip beşli ihmal edilir.

3. Paralel beşli kuralları:

Ara partiler:
Bas soprano dışındaki bütün ilişkiler ara partidir.
üst parti bitişik bütün derecelerde.
Alt parti bitişik 1 4 5 derecele..
Beşliden bir ses, evvelki akorda varsa.
zıt hareket dahi olsa ard arda iki beşli yapılamaz.
Paralel hareket dahi olsa beşliden, eksik beşliye gidilebilir fakat aksi yasaktır.

Kenar partiler:
Bas soprano kenar partidir.
Üst parti bitişikse 1 5 dereceler.
üst parti inici ikili minörse bütün dereceler.
Eksik beşliden beşliye ya da beşliden eksik beşliye yasaktır. Kenar partide eksik beşli olmaz.

4. Paralel sekizli kuralları:

Ara partiler:
Üst parti bitişikse bütün dereceler.
Sekizli çıkıcı hareketle oluşmuşsa ve bir evvelki akorda ortak ses varsa 1 4 5 dereceler.
Alt parti bitişik çıkıcı bütün dereceler.

Kenar Partiler:
Üst parti inici çıkıcı ikili minörse 1 4 5 dereceler.
Üst parti inici ikili majörse 1 4 5 dereceler.

5. Ters Hareket Uygulamaları:

a) Bitişik derecede ters hareket kuralı:
Esas pozisyondaki akorlar bitişik derecelerde bağlanıyorsa basla diğer partiler ters hareket yapar. Fakat kırık kalışta sansibl toniğe gider yalnız diğer partiler iner.
b) İkinci dereceden beşinciye giderken 4 5 ilişkisi gibi zıt hareket yapılabilir çünkü iki ve altıncı dereceler dördüncü
derecenin birinci ve İkinci yardımcısıdır ayrıca ters hareket kenar partiye şarkı söyletir sopranoya eğik hareket yerine
şarkı söyletmek daha iyidir.
c) Birinci çevrilmişi bitişik dereceye bağlarken zıt hareket yapabiliriz.

6. değişmek özelliği:

Bulunduğumuz akor sonraki adımda bir evvelki akora çözülüyorsa evvelki pozisyonu almak hata çıkarmaz.

7. Çevrilmişi kontrol kolaylığı

Tenor alto soprano grubu birinci ya da İkinci çevrilmiş pozisyona ulaşıyorsa kendi arasında hata çıkmaz yalnız bas
kontrolu yapılır.


8. Pozisyon değiştirip yeni akora bağlama:

Bir akor kendi içinde rahatça pozisyon değiştirebilir. Ancak bundan sonraki akora bağlanırken çifte kontrol
yapılmalıdır.
İlk pozisyonla yeni akor arasında yalnız peşpeşe beşli ve sekizli İkinci pozisyonla da bütün kontroller yapılır.
Hata çıkarsa evvela yeni akor değiştirilir.

9. Ünisona Düşme:

Armonide ünisona düşme ses zenginliğini azalttığından tercih edilmez ancak, ara partiler için ters ya da eğik hareket yoluyla ünisona düşülebilir.

10. Sansible:

Sansible toniğe gider fakat üçüncü derecedeki si sansible değildir toniğe gitmeyebilir. Sansible beşinci derecededir.

11. Kadanslar:

5 1 mükemmel, 5 6 kırık, 4 1 plagal, 5 yarım, 5 birinci
çevrilmiş 1 yarı mükemmel kalıştır.

12. Kırık kalış:

Majör tonlarda kırık kalışta üst parti toniği duyuruyorsa sansible toniğe gitmeyip inebilir böylece ünison engellenmiş olur kırık kalışta sıkışan pozisyonu açma endişesi yoktur.

13. Beşten dörde gidişte özel durum:


Beşten dördüncü dereceye giderken sansible üst partide bulunmaz. Ancak beşten dördün birinci çevrilmişine giderken bu artık 5 4 değil 5 6 kırık kalış sayılır ve sansible üst partide olabilir.

14. Birinci çevrilmiş Akorun ozellikleri:

Yedinci derece akoru birinci çevrilmiş olarak kullanılabilir.
Birinci çevrilmişin adımsal yani bitişik derece yürüyüşünde de zıt hareket uygulanır.
Altıncı derece mesela la minörde fa la do akoru dördüncü derece birinci çevrilmiş fa la re akoruna bağlanıyorsa bu artık dördüncü değil altıncı derece sayılır çünkü zaten altıdan bağlanıyor.

15. İkinci çevrilmiş Akorlar:

Normalde ikinci çevrilmiş akor kullanılmaz. Kabul edildiği üç durum vardır:
Apajütür, pedal ve geçit fonksiyonları.
İkinci derece İkinci çevrilmiş akoru beşinci dereceye bağlanıyorsa 6 5 bağlantısı gibi yorumlanır.
Yedinci derece İkinci çevrilmiş akoru kötü tınlar kullanılmaz.
Pedal ya da apajütür fonksiyonunda da olsa İkinci çevrilmiş akoru basta adımsal yürüyüşle gelmeli ancak evvelki akor esas durumdaysa ya da İkinci çevrilmişin birinci çevrilmiş durumuysa atlamayla gelebilir.
İkinci çevrilmiş çoğunlukla aynı bas üstündeki esas hal akoruna çözülür burda bas uzayabilir tekrarlanabilir ya da oktav alabilir.
Geçiş akoru fonksiyonu kullanılırken bas gibi sopranonun da adımsal yürümesi gereklidir basa zıt olması da tercih edilir.
İkinci çevrilmiş akoru ölçünün kuvvetli zamanında olmamalı zayıf zamanda çözülmeli zayıf zamanda başlıyorsa o zamanda çözülmelidir.
Apajütür beşinci dereceye çözülürken dominant yedili alabilir.

16. Geçit ve işleme notaları

Geçit notaları iki akorun gerçek sesleri arasında adımsal bir gezintidir fakat yeni akordan evvel bu yürüyüş bitmelidir.
Geçiş notalarının sayısı 1 2 3 yada daha çok olabilir.
Melodideki bitişik notalardan geçit değil işleme notaları yapılır. Mesela mi re notalari için mi fa mi re ya da mi re mi re yapılabilir.
Üçlü ya da altılı aralıkla aynı anda iki ya da daha çok parti geçit ya da işleme notaları yapabilir.
Geçit ve işleme notalarında aşırılık abartı ve fazla süslemeden kaçınılmalıdır.
Geçit ve işleme notaları beraber de kullanılabilir.
Melodi eğik hareket yapıyorsa geçit ya da işleme notası kullanmayın, çünkü aynı notaya döneceği için monotonluk duygusu verir.
Geçit ve işlemeyi hep aynı partilerde değil değişik partilerde soru cevap biçiminde kullanmak iyi etki bırakır.
Bazan de hiç bir şey yapmayıp bir akorda dinlenin.

17. Marş yürüyüşler:

Marş, bir partideki kendini tekrarlayan melodik çizgi kalıbıdır. İlk melodi örnek sonrakiler tekrardır.
Alternatif varsa en çok tekrarı sağlayan yürüyüş seçilmelidir.
Örnek ve tekrarın ölçünün kuvvetli zamanında başlaması esastır.
Evvela örnek armonize edilir sonra bu şablon tekrarlara uygulanır. Bu yürüyüş anahtarıdır.
İlişkilerdeki aralıkların büyük küçük artmış ya da eksilmiş olması yürüyüşü etkilemez, Diyatonik ilişki yeterlidir.
Yürüyüşte yedi derece ve artmış eksilmiş melodik aralıklar serbest olarak kullanılabilir, sansible de çiftlenebilir.
Örnek kendi arasında armonize edilir sonra örneğin son hamlesi tekrarın ilk hamlesiyle kuralına uygun bağlanır bundan sonrası otomatik pilota bağlanıp kontrol yapılmadan şablonla doldurulur.
Sonda eksik kalmış bir örnek varsa bunu da otomatik pilotla armonize etmek kulak için uygun olur.

18. Dolgu malzemeleri:

Tonda olmayan bazı majör akorlar tonun akorlarının beşi adıyla yorumlanıp o tonda sayılır ve dolgu malzemesi olur. Örneğin do majör tonunda görülen bir la majör akoru, do majör tonunun ikinci derecesi olan re minörün beşi diye adlandırılarak yine do majör tonunda kaldığımız söylenebilir. Bu sadece geçici bir dolgu malzemesi görünümüdür ve modülasyon sayılacak kadar bir dışa taşma söz konusu değildir.
Bir ses aynı tonda kalarak altere olmuşsa yeni ses de oktav hataları bakımından kontrol edilmelidir. (Burda altere olmaktan kasıt, ton dışına çıkmış gibi gözüküp gerçekte tonu değiştirmeyen küçük alterasyon notalarıdır.)

19. Tabii ve melodik minörler:

La minörü örnek olarak alalım:
Kromatik olarak sol diyeze gitmemek kaydıyla sol bekar serbest olarak kullanılabilir.
Melodik minörde fa diyez sol diyeze gitmek kaydıyla kullanılabilir.

20. Dominant yedili akoru:


Beşinci dereceye kurulan dört sesli akordur. Çiftleme sorunu yoktur fakat bazan esas ses çiftlenip beşli
ihmal edilir.
Dominant 7'li akorunun çözülme kuralları:
a) Yedili bir derece aşağı iner fakat bazan ara partide olup da akor gerektiriyorsa eğik hareket yapabilir.
b) Üçlü yani sansible toniğe gider fakat ara partide olup da üst parti toniği duyuruyorsa sansible inebilir.
c) Bas inici çıkıcı olarak birinci dereceye gidebileceği gibi bir çıkıp kırık kalış da yapabilir.
d) Dominant yedili yarım kalış gibi uzun zamanlarda iyi değildir ancak mükemmel ya da kırık kalışa gideceği kısa zamanlı notalarda iyi tınlar.

21. Modülasyon:

Modülasyon "Müzikal iklim değişikliği" anlamına gelir. 1 ya da 2 arıza farklı tona gidiş yakın, 3-4 arıza farkı orta ve daha fazla arıza uzak tona modülasyon olarak adlandırılır.
Yeni tonun tayin edici sesleri gidilecek olan o tonun 4 ve 7'inci sesleridir. Bunlar kullanılamazsa yani işe yaramazsa ikincil tayin ediciler vardır.
Mesela do majörden la minöre giderken la minörün dördü re sesi do majörde de vardır, yedisi sol diyez ise yeni bir sestir, demek ki bu ses modülasyonu duyurmak için önemlidir ve kullanılmalıdır. Bu da ancak mi majörde kullanılır.
Modülasyonda evvela terkedilecek ton 1 4 5 gibi sağlam derecelerle tanıtılır. Sonra ya hemen mi majör duyurulur ya da evvela la minörün 4 2 6 1 gibi hazırlayıcı dereceleri verilip sonra mi majör duyurulur ve kadans yapılır.
Tayin edici sesi kenar partide kullanmak daha etkilidir.
Modülasyon metotları:
a) Tayin edici sesle birden ani geçiş
b) Ortak akor kullanıp yumuşak geçiş
c) Sempatik ton bağlantısı
Akorun üçlü minör ya da majör altı ve üstü akorlar güzel bağlanır bunun için modülasyonda seçenek varsa bunları tercih etmelidir. İşte buna sempatik ton bağlantısı denir.

22. Bir Şan Partisine Akor Yazma Kuralları:

a) Akorları dinleyerek seçin.
b) Akor ve dizi tekrarından kaçının.
c) Sopranoyla beşli sekizli kontrolu akoru sınırlar. Belki melodi ayrı 5'inci bir parti olarak kabul edilip eşlik onu kontrol anlamında dikkate alınmadan 4 parti biçiminde ayrıca yazılabilir.
d) Başta akoru tanıtan 1 4 5 dereceler kullanılmalıdır.
e) Sona doğru bitti sanılmasın diye mükemmel değil kırık kalışlar kullanılmalıdır.
f) Ortadaki uzun notayı yarım kalışla doldurmalısınız.
g) Majör akorlar daha güçlü minörlerse yürüyücüdür.
h) Minörde melodideki sansible ancak beşinci dereceyle doldurulabilir.
ı) Majörda ki sansible toniğe gitmiyorsa beşinci dereceyle doldurulmaz.
i) Majörde üçüncü derece altıncı dereceyle beraber kullanılabilir fakat 3 4 bağlantısı kötüdür.
j) Kenar partide eksik beşli olmaz.
k) Melodideki bitişik seslerden geçitten çok işleme notası yapılır.

23. Kürdî dizisi:

Yerli makamlar yani modal diziler de melodik gamlar olarak alınarak bunların 1, 3, 5 sesleriyle oluşturulan akorlar müzik yazmada kullanılabilir. Burada majör ve minör dizilerden farklı olduklarından ilginç tınılar elde edilir. Klasik armonideki katı kurallar bu dizilerde çok daha esnek olarak yorumlanıp uygulanabilirler.
Kürdî Dizisi:
mi fa sol la si do re mi.
mi karar, la güçlü, re yeden ince mi de tiz karardır.
Dördüncü derece la kürdî dörtlü
Beşinci derece si bûselik beşli.
Karar akorun yardımcısı do majör
Güçlünün yardımcısı fa majör
Yedenin yardımcısı si eksik beş kötüdür.
1 4 5 iyi dereceler olup yardımcılarıyla kullanılabilirler.
1 4 5 1 karar güçlü yeden karardır.
Üçüncü derece yürüyücüdür güçlü yeden ya da karara gidebilir. İsterse yedeninki dışında bunların hepsinin yardımcılarına da gidebilir.
Soprano eğik hareket yapmaz şarkı söyler.
Basla zıt hareket yapmak iyi olur.
Basta serbest hareket edin fakat arka arkaya iki defa ikinci çevrilmiş akoru kullanmayın.
Basta zayıf zamanda eğik hareket yapmayın.
Karar güçlü yeden karar ilişkisini yardımcıları ve çevrilmişleriyle beraber deneyin.
Sansible tonik arası tam ses olduğu için paralel beşli ve sekizli kuralları buna uygun olarak yumuşak yorumlanır.

24. Hicaz hümayun dizisi:

mi fa sol diyez la si do re mi
Do notası diyez alınırsa normal hicaz olur.
dört artı bûselik, beş hicaz
mi karar, la güçlü, re yeden
Dereceler:
1 karar 2 yardımcı güçlü 3 yürüyücü 4 güçlü 5 yardımcı yeden 6 yardımcı karar 7 yeden 8 tiz karar.

25. Neveser dizisi:

Re mi fa sol diyez la si bemol do diyez re
Nikriz beş hicaz dörtlü
Dereceler:
1 Karar 2 majör eksik beş karara yürüyücü 3 yardımcı güçlü 4 üçe yürüyücü eksik beş eksik üçlü 5 güçlü 6 yardımcı karar 7 yeden 8 tiz karar.



Benzer Konular

2 Nisan 2016 / PRENSES_1 Cevaplanmış
1 Mart 2016 / Ziyaretçi Cevaplanmış
26 Ekim 2016 / Misafir Cevaplanmış
17 Aralık 2016 / Misafir X-Sözlük
18 Mart 2017 / Ziyaretçi Cevaplanmış