Osmanlı Devleti'nin Duraklama Dönemi ıslahatları nelerdir?
Ziyaretçi
Osmanlının Duraklama Dönemi ıslahatları nelerdir?
Duraklama Dönemi ıslahatları nelerdir? Osmanlı Devleti Duraklama Devri'nde ne tür ıslahatlar yapmayı düşünmüş, neleri hedeflemiştir?
Duraklama Dönemi ıslahatları nelerdir? Osmanlı Devleti Duraklama Devri'nde ne tür ıslahatlar yapmayı düşünmüş, neleri hedeflemiştir?
DURAKLAMA DEVRİ (1579-1699)
Sponsorlu Bağlantılar
DURAKLAMA DEVRİ ISLAHAT HAREKETLERİ
XVI. yüzyıl sonlarında devlet düzeninin ve toplum yapısının bozulması şeklindeki gelişmelerin farkına varılmış ve XVII. yüzyılda dönemin imkânlarına göre bazı tedbirler alınmıştır.
Osmanlı Devlet Adamlarının Islahat Yapmak İstemelerinin Nedenleri
Osmanlı Devletinin savaşlarda eskisi gibi etkili olamaması, devlet otoritesinin zayıflaması sonucu, sık sık isyanların baş göstermesi, ekonomik durumun bozulması gibi nedenlerle Osmanlı devlet adamları ıslahat yapma gereği duydular.
1. ISLAHAT YAPAN PADİŞAHLAR
I. Genç Osman (II. Osman)'ın Islahatları
Genç Osman Padişah olduğunda ilk önce sade bir hayat kurdu.
- Yeniçeri Ocağını kaldırıp yerine düzenli bir ordu kurmak istedi.
- Saray dışından evlenme geleneğini yeniden canlandırdı.
- İlmiye sınıfının nüfuzunu (etkisini) kırıp devlet yönetiminden uzaklaştırdı.
- Saray masraflarını azalttı.
Ulema sınıfının yetkisini azaltarak, padişahın zamana göre yasaları koyabilme gücünü artırmak istedi. Bunların siyasetle uğraşmalarını ve devleti zayıflatmalarını önlemek istedi.
1620 yılında yapılan Lehistan Seferi'nde aksaklıklar gördüğü için Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak istedi. Kapıkulu Ocağını kaldırarak yerine Anadolu ve Suriye'deki Türklerden oluşan "milli bir ordu"kurmak ve yönetimi devşirmelerin etkisinden kurtarmak istedi. Ancak niyetlerini farkeden yeniçeriler tarafından tahttan indirilerek öldürüldü. (1622).
*** Kapıkulu Ordusunun kaldırılmak istenmesi Osmanlı tarihindeki ilk ciddi ıslahat girişimidir.
II. IV. Murat'ın Islahatları
IV. Murat'ın Padişahlığının ilk döneminde devlet yönetimi Valide Kösem Sultan'ın elinde kalmıştı. 1632 yılında yirmi yaşında iken devlet yönetimini tamamen eline alan IV. Murat o zamana kadar görülen bozuklukları ortadan kaldırmaya çalıştı. Bu dönemde:
- Yeniçerileri itaat altına aldı.
- İsyanlar ve isyancılarla şiddetle mücadele etti.
- İçki, tütün, meyhane ve gece sokağa çıkma yasağı uygulayarak asayişi sağladı.
- Harcamaları kısıtlayarak, maliyeyi düzeltmeye çalıştı.
- Anadolu'daki Celâli isyanları sona erdirildi.
- Yönetim ve askeri yapıdaki bozulmalarının nedenini anlayabilmek için, Koçi Bey'e bir rapor hazırlattı (Risale).
2. ISLAHAT YAPAN SADRAZAMLAR
I. Kuyucu Murat Paşa'nın Islahatları
- I. Ahmet dönemi sadrazamlarındandır.
- Ülkede asayişi yeniden sağlamak ve Anadolu'da devlet otoritesini kurmak amacıyla askeri yöntemlerle düzeltmeler yaptı.
- Anadolu Celali İsyanları'nı bastırmada, isyanın nedenlerini aramadan, korku ve şiddet yayarak, düzen sağlamaya çalıştı.
- Celali İsyanları'nı bastrmışsa da, isyanın nedenlerini ortadan kaldırmadığı için başarılı olamadı ve ölümü üzerine isyanlar yeniden başladı.
- Padişah İbrahim döneminde vezirlik yaptı.
- İlleri yeniden kaydettirerek gelirlerini tespit etti.
- Piyasada bulunan ayarı düşük paraları kaldırarak, sikkenin yeniden değer kazanmasını sağladı.
- Uzun süredir dağıtılmayan Yeniçeri ulufelerinin dağıtılmasını sağladı.
Ekonomi alanında ıslahata girişen ilk ıslahatçıdır. Bütçeyi denkleştirmek için saray harcamalarını kıstı. Osmanlılarda bilinen ilk devlet bütçesini hazırladı.
- IV. Mehmet dönemi sadrazamıdır.
- Devlet bütçesini düzeltti.
- Bütçe açığının saray masraflarından kaynaklandığını ortaya çıkararak, ilk defa saray masraflarında kısıtlamaya gidildi.
- Sokullu Mehmet Paşa'dan sonra denk bütçeyi hazırlayan ikinci kişi oldu.
IV. Köprülüler Devrinde Yapılan Islahatlar
Köprülüler ordu ve maliyeyi düzeltmeye çalışmışlardır.
Köprülü Sülalesi'nin iş başında olduğu dönem, Osmanlı Devleti'nin Duraklama içinde Yükselme Dönemi'ni yaşadığı yıllar oldu.
Tarhuncu'dan sonra işbaşına gelenlerin başarısızlığı üzerine Valide Turhan Sultan'a Vezir Köprülü Mehmet Paşa tavsiye edildi. Köprülü, devleti bu durumdan kurtaracağını, ancak bazı şartları olduğunu söyledi. Kendisinden önceki sadrazamların sonlarını çok iyi bildiği için padişaha bazı şartlar ileri aşağıdaki koşullarla sadrazam olmayı kabul etmiştir:
1. Saray, devlet işlerine karışmayacaktı.
2. Devlet işleriyle ilgili olarak saraya sunacağı her teklif kabul edilecekti.
3. Devlet memurlarına istediği kimseleri atayacaktı.
4. Hakkında bir şikâyet olursa önce kendisine sorulacak, savunması alındıktan sonra bir karar verilecekti.
Köprülü Mehmet Paşa, ileri sürdüğü bu şartlarla tam bağımsız bir sadrazam olarak istediklerini yapabileceği bir ortam hazırlamayı amaçlamıştır.
Köprülü Mehmet Paşa şartlı sadrazam olan ilk kişidir.
- Köprülü Mehmet Paşa'nın sadrazamlığı döneminde (1656-1661)
- İlk önce iç işlerini ele alarak huzur ve asayişi sağladı. (İstanbul'da ulema arasındaki dini tartışmayı sona erdirerek ortalığı yatıştırdı.)
- XVII. yüzyıl Osmanlı-Venedik savaşları sırasında ablukaya alınan Çanakkale Boğazı'nı kurtardı. (Girit kuşatması nedeniyle Venedikliler Çanakkale Boğazı'nın abluka altına almışlardı. Yapılan mücadelelerde bu abluka kaldırıldı. Venedikliler tarafından işgal edilmiş Limni, Bozcaada ve İmroz'u geri aldı. Girit'e asker ve cephane gönderdi.)
- Erdel Beyi Rakoçi ve Abaza Hasan Paşa isyanlarını bastırdı. (Köprülü'nün başarıları üzerinde Anadolu'da bağımsız yaşamaya başlamış beylerbeyi ve sancak beyleri onun Erdel'de bulunduğu sırada Abaza Hasan Paşa'nın etrafında toplanarak Padişaha şikâyette bulundular. Kanlı savaşlardan sonra asiler itaat altına alındı.)
- Devlet otoritesini sağlarken şiddet ve zora başvurdu.
- IV. Mehmet dönemi sadrazamı ve Köprülü Mehmet Paşa'nın oğludur.
- Erdel yüzünden Avusturya ile savaşlar yapılarak Vasvar Antlaşması imzalandı (1664).
- Girit'in fethi gerçekleşti (1669).
- 1672 yılınd aPodolya'yı Osmanlı topraklarına katan Bucaş Antlaşması yapıldı.
- Osmanlı Devleti'ne Sokullu Devri'ni bir ölçüde yaşatan Fazıl Ahmet Paşa da, devlet otoritesini sağlamada şiddete başvurmadı.
- IV. Mehmet dönemi sadrazamı Köprülü Mehmet Paşa'nın evlatlığı ve damadıdır.
- 1683 yılında Viyana'yı kuşattı fakat bu II. Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı.
- II. Viyana Kuşatması'nda başarısızlığı görüldüğü için idam edildi.
- Bu dönemden sonra Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi'ne girdi.
- II. Süleyman dönemi sadrazamıdır.
- Fazıl Mustafa Paşa, yönetim, askeri ve mali alanda ıslahat yaparak devletin iç işlerini halletti.
- 1691 yılında Avusturya üzerine sefere çıktı fakat sefer sırasında vurularak öldü.
Islahatların Genel Özellikleri
1) XVII. yüzyıl ıslahatları fazla gelişme imkânı bulamamıştır.
2) Osmanlı Devleti'nin duraklamasına çözüm getirilememiştir.
3) Kuvvet ve şiddet yoluyla ülkede asayişin sağlanması amaçlanmıştır.
4) Islahatlarda Avrupa etkisi olmamıştır.
5) Islahatlar şahıslara bağlı kalmış, devlet adamları görevden ayrıldığında her şey yeniden bozulmuştur.
6) Islahatlar halka mal edilememiştir.
7) Islahatlar padişahların yetersizliği, yenilik karşıtı olan Yeniçeri ocağı, ulema ve saray kadınlarının tepkisinden dolayı başarıya ulaşamamıştır.
Islahatların Başarılı Olmamasının Nedenleri
1) Islahat yapan devlet adamları ve padişahların uzun süre iş başında kalamamaları.
2) Çıkarları elden giden çevrelerin entrika ve isyanlarla ıslahatlara tepki göstermeleri etkili olmuştur.
Kuyucu Murat Paşa, IV. Murat ve Köprülüler kuvvet ve şiddet yoluyla ülkede güvenliği sağlamayı amaçlamışlardı.
Son düzenleyen nötrino; 16 Mart 2015 12:36
Sebep: İç başlık ve soru düzeni!!
