Arama

Ege Denizi

Güncelleme: 2 Aralık 2016 Gösterim: 18.584 Cevap: 2
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
21 Ocak 2008       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi

Ege Denizi, Yunanca AİGAİON PELAGOS

Ad:  Ege_Denizi.JPG
Gösterim: 1175
Boyut:  49.6 KB

Türkiye ile Yunanistan arasında yer alan deniz.
Sponsorlu Bağlantılar

Akdeniz’in kuzeye doğru uzanan bir parçasını oluşturur. Kabaca bir dikdörtgeni andıran Ege Denizi, 41°-35° kuzey enlemleriyle 23°-27728° doğu boylamları arasında yer alır. Kuzeyden güneye yaklaşık 660 km uzanır; genişliği kuzeyde 270, ortada 150, güneyde ise 400 km kadardır. Bu sınırlar içinde, yaklaşık 214.000 km2’lik bir alan kaplar. Çanakkale Boğazı yoluyla Marmara Denizine, buradan da İstanbul Boğazıyla Karadeniz’e bağlanır. Akdeniz’den, bir eşik üzerinde içbükey bir yay biçiminde dizilen adalarla ayrılır. Bu yayı oluşturan adalar, batıda Mora (Pelopönnesos) Yarımadası yakınındaki Çuha’yla (Kıthira ya da Cerigo) başlayarak Andikıthira (Cerigotto), Girit (Kriti), Kâsos, Kerpe (Kârpathos) ve Rodos (Rödhos) adalarıyla sona erer. Adaların çokluğu nedeniyle eskiden Adalar Denizi de denen Ege Denizinin bugünkü adının mitolojideki Attika kralı Aigeus’tan geldiği söylenir.

Jeoloji ve fiziksel coğrafya


Ege Denizinin başka denizlere benzemeyen bazı özellikleri vardır. Dantel gibi işlenmiş girintili çıkıntılı kıyılarında değişik boyda birçok koy ve körfez, boğaz ve yarımada bulunur. Ayrıca bazıları kaya parçalarından oluşan, bazılan da geniş bir alanı kaplayan yüzlerce ada deniz yüzeyine serpilmiştir; deniz dibi de çeşitli derinlikteki düzlük, çanak, oluk, sırt, gedik ve tepelik alanlarla kaplıdır.

Bu özelliklerin yansıttığı parçalanmışlık, karmaşıklık ve iç içe geçmişlik, oluşum biçimiyle ilgilidir. Ege Denizi, yapı bakımından, Yunanistan ile Anadolu arasındaki yerkabuğunun çok yakın bir jeolojik dönemde, Pliyosen Bölümün sonuyla Kuva- terner (Dördüncü) Dönem başında (y. 2,5 milyon yıl önce) kırıklar boyunca çöktüğü ve gerilimlerle parçalanıp alçalarak Akdeniz sularının baskınına uğradığı bir alandır. Son deniz basması sonucunda sular altında kalan eski kara topografyası deniz dibindeki çeşitliği; bu arazinin sular üstünde kalan kesimleri ise yarımadaları ve çok sayıdaki adaları oluşturmuştur. Adaların toplam alanı bütün deniz alanının yüzde 10’unu geçer. Bu adaların 24’ünün yüzölçümü 100 km2’nin üzerindedir.

Ege Denizinin ortalama derinliği 350 m’dir. Denizin orta kesiminde kuzeyden güneye doğru “S” harfi biçiminde uzanan bir derinlikler dizisi uzanır. Bunlar arasında Kerpe Adasının kuzeyinde bulunan 2.591 m’lik çukurluk, Ege Denizinin bilinen en derin noktasıdır. “S” biçimindeki derin çukurlukların iki tarafında derin olmayan geniş kıta sahanlıkları uzanır. Sözü edilen adalar bu kıta sahanlıkları üzerinde bulunur. Bu adalardan Kuzey Sporadlar (Voriai Sporâdhes) ve Kykladlar (Kiklâdhes) Yunanistan kıyıları yakınında; Çanakkale Boğazı önündeki Gökçeada, Bozcaada ve Limni (Lrnınos) adalarıyla Anadolu’nun batısındaki Sakız (Khıos), Midilli (Lesbos) adaları ve Güney Sporadlar olarak da bilinen Oniki Ada (Dodekanesos) Türkiye kıyıları yakınında yer alır.

Hidrografi


Ege Denizinde yüzey sularının tuzluluğu, denizin önemli bir kesiminde binde 38’in altına düşmez. Tuzluluğun en yüksek olduğu kesim, Batı Anadolu kıyılan açıklarıdır. Batı kesiminin doğuya göre daha az tuzlu oluşunun nedeni, Çanakkale Boğazından gelen Karadeniz’in az tuzlu sularından oluşan yüzey akıntısının, Yunanistan kıyılarına daha yakın geçerek güneye doğru yayılmasıdır. Akdeniz’in tuzlu sularını Marmara’ya taşıyan bir alt akıntı ise Anadolu kıyılarını yakından izler. Ege Denizindeki akıntı sistemi genel olarak saat yelkovanının tersi yönündedir.

Ege’de gelgit önemsizdir ve yol açtığı düzey değişikliği ancak bazı dar boğazlarda, rüzgârla meydana gelen yığılmaların da etkisiyle 30-40 cm’yi bulur. Adalar arasındaki bazı dar ve dolambaçlı boğazlar şiddetli ve karmaşık yerel akıntılara neden olur. Bunların en ünlüsü Eğriboz Körfezinde görülür ve Antik Çağdan beri gemicilerce tehlikeli sayılır.

Ege Denizi sularının sıcaklığı genellikle kuzeyden güneye doğru artar. Bu fark kışın daha belirgindir. Ağustosta kuzeyde 23°C olan yüzey sularının sıcaklığı, Girit yakınlarında 24,5°C’dir. Buna karşılık şubatta ortalama sıcaklık kuzeyde 10°C, Girit yakınındaki sularda 15°C’dir. Ege Denizinin derin kesimlerinde sıcaklık, 500 m’den aşağılarda hiç değişmeden her mevsimde 13°C olarak kalır.

İklim ve bitki örtüsü


Kıyı ve adalarda kışları yağışlı bir Akdeniz iklimi görülür. Kuzey-güney doğrultulu etezyen rüzgârın, genelde deniz ulaşımını kolaylaştırmakla birlikte zaman zaman fırtınalara yol açması bakımından ilkçağdan beri gemiciler için önem taşımıştır. Etezyenin Anadolu karası tarafından kıyıya deniz meltemi biçiminde çekilmesi, yaz günleri öğle sonlarında kıyıda oturanların beklediği serin imbat rüzgârlarını doğurur.

Etezyen rüzgârı adaların yüksek kesimlerinde ağaçların gelişmesine engel oluşturur. Kıyılardan 500 m yüksekliğe kadar makiliklere ve zeytinliklere rastlanır. Balkanlar’dan inen soğuk hava nedeniyle turunçgiller Ege’nin güney kıyılarında yetiştirilir. Gökova ve Fethiye körfezleri kıyılarının nemli topraklarında Akdeniz bitki topluluğuna yabancı bir orman örtüsü olan sığla (günlük) ağaçları görülür.

Deniz ürünleri ve denizaltı kaynakları


Balıkçılık bakımından Ege’nin güneyi çok fakirdir. Çanakkale Boğazından üst akıntısıyla gelen ve besin tuzları, oksijen ve plankton bakımından zengin olan Karadeniz sulan, kuzeydeki balık yaşamını olumlu yönde etkiler. Akarsu ağızlarında da bu olumlu etki görülür. Ege’de avlanan balıkların tümüne yakını kıta sahanlığı derinliğini aşmayan sulardan elde edilir. Ege’nin güney kıyıları ise süngercilik bakımından önemlidir.

Yunanistan Trakya kıta sahanlığındaki Taşoz (Thâsos) Adası çevresinde petrol çıkarmaktadır. Kıta sahanlığının öteki kesimlerinde yapılan araştırmalar, petrol bulma olasılığının yüksek olduğunu göstermektedir. Ege tabanının kaynakları arasında alüminyumca zengin killer, yüksek tenörlü manganez yumruları ve radyoaktif elementler içeren bazı oluşumlar sayılabilir.

Son yıllarda Ege Denizinde, deniz kirlenmesi ve öteki konulardaki bilimsel araştırmalar yoğunlaşmıştır.

Bakınız

> Ege Bölgesi



Kaynak: Ana Britannica

Son düzenleyen Baturalp; 2 Aralık 2016 14:57
Bia - avatarı
Bia
Ziyaretçi
23 Eylül 2008       Mesaj #2
Bia - avatarı
Ziyaretçi

Ege Denizi

Ad:  ege_denizi_harita.JPG
Gösterim: 1054
Boyut:  52.4 KB

Türkiye ile Yunanistan arasın­da yer alır. 660 kilometreyi bulan uzunluğu ve kuzeyde 270 km, güneyde de 400 km kadar olan genişliğiyle Akdeniz'in (bak. akdeniz) Anadolu ve Balkan yarımadaları arasına so­kulan bir bölümüdür. Akdeniz'den içbükey bir yay biçimindeki adalar dizisiyle ayrılan Ege Denizi, kuzeyde Çanakkale Boğazı'yla Marmara Denizi'ne bağlanır. Ege Denizi'nin bu sınırlar içindeki yüzölçümü yaklaşık 214.000 knr'dir. Adının mitolojide sözü ge­çen Attika Kralı Aigeus'tan kaynaklandığı sanılmaktadır. Çok sayıda ada bulunması nedeniyle Ege Denizi'ne eskiden Adalar De­nizi denirdi.
Sponsorlu Bağlantılar

Ege Denizi'nin derin kesimi, kuzeyde Saros Körfezi'nden güneyde Girit Adası'nın kuzeyi­ne kadar "S" harfini andıran bir biçimde uzanır. Bu derin kesimin iki yanında, karala­rın kıyıdan 200 metre derinliğe kadar uzananbölümünde, deniz tabanını oluşturan kıta sahanlıkları vardır. Bu denizdeki yüzlerce ada, yıllardır Türkiye ile Yunanistan arasında tartışmaya konu olan kıta sahanlıkları üstün­de yer alır. Ortalama derinliği 350 metre olan Ege Denizi'nin en derin yeri Kerpe Adası'nın kuzeyindeki 2.591 metrelik çukurdur.

Ege Denizi'nin bulunduğu yerde eski jeolo­jik çağlarda bir kara parçası vardı. Yaklaşık 2,5 milyon yıl önce başlayan içinde yaşadığı­mız son jeolojik dönemin başlarında yerkabu-ğundaki bazı gerilmeler sonucunda bu kara parçası, üstündeki kırıklar boyunca parçalan­dı ve çöktü. Akdeniz'in bu çöken alanı kapla-masıyla Ege Denizi ile Çanakkale ve İstanbul boğazları oluştu; Akdeniz'in Karadeniz'le bağlantısı kurulmuş oldu. Çeşitli koy, körfez ve yarımadanın bulunduğu kıyılarının danteli andırması, pek çok ada bulunması ve deniz dibinin çok engebeli olması bu jeolojik evrim­den kaynaklanır.

Ege Denizi kıyısındaki körfezlerden bazıla­rının sonunda deniz ulaşımı açısından önem taşıyan birçok doğal liman vardır. Bu liman­larda Ege'nin başlıca yerleşme yerleri kurul­muştur. Bunlardan en önemlileri İzmir, Sela­nik ve Pire kentleridir.

Su düzeyi Marmara ve Ege denizlerine göre daha yüksek olan Karadeniz'in az tuzlu ve oldukça serin suları, İstanbul ve Çanak­kale boğazlarından dökülürcesine akarak Ege Denizi'ne geçer. Karadeniz ve Marmara'dan gelen bu yüzey suları, Ege Denizi'nde hızı saatte 2 kilometreyi aşan bir üst akıntı oluştu­rur. Bu üst akıntı Yunanistan kıyılarını izleye­rek güneyde Akdeniz'e ulaşır. Tuzluluk oranı genellikle binde 38 kadar olan Ege Denizi'nin batı kesimindeki suların daha az tuzlu olması­nın nedeni budur . Buna karşılık üst akıntıdan fazla etkilenmeyen Anadolu'nun batı kıyısındaki sular, Yunanis­tan kıyısına göre daha tuzludur. Akdeniz'in yoğun ve tuzlu suları ise bir alt akıntıyla Anadolu'nun batı kıyılarını izleyip, Çanakka­le Boğazı, Marmara Denizi ve İstanbul Boğa-zı'ndan geçerek Karadeniz'e ulaşır. Ege De­nizi gelgit olayından fazlaca etkilenmez. Sula­rının sıcaklığı da tuzluluğu gibi güneyden kuzeye gidildikçe azalır.

Kuzey kesimi zaman zaman Balkanlar'dan gelen soğuk hava akımlarının etkisinde kalan Ege Denizi'nde Akdeniz iklimi görülür. Ege Denizi en çok kışın yağış alır. Deniz üzerinde oluşan ve yazın sıcaktan kavrulan Anadolu kıyılarına öğleden sonra eserek serinlik geti­ren rüzgârlara imbat denir. Fazla fırtınalı olmayan Ege Denizi deniz ulaşımına çok elverişlidir.

Ege Denizi uzun süren yazları ve yumuşak iklimi, sualtı ve yeraltı kaynaklarıyla çeşitli ekonomik olanaklar sunar. Bunların başında turizm gelir. Ege kıyılarında yetişen zeytin, pa­muk, tütün, incir ve turunçgiller, Ege Denizi' ne kıyısı olan Türkiye ve Yunanistan'a önemli ölçüde kazanç sağlayan tarımsal ürünlerdir.

Ege Denizi'nin güney kesiminde balıkların yaşamasını sağlayacak gerekli besinler yete­rince bulunmadığı için balıkçılık yönünden verimsiz denizlerden biridir. Buna karşılık Çanakkale Boğazı'nın üst akıntısıyla gelen oksijen ve besin yönünden zengin sular Ege Denizi'nin kuzey bölümünde balıkların yaşa­ması için elverişli bir ortam yaratır. Akarsu ağızlarında da buna benzer ortamlar oluştuğu için buralar göçmen balıklar için birer toplan­ma yeri durumundadır. Bu nedenle Ege Denizi'nin orta ve kuzey bölümleri balıkçılık açısından önemli sulardır.

Kıta sahanlığı tabanı ile bu tabanın altında yapılan çeşitli araştırmalarda, petrol yatakları ile çeşitli madenlerin varlığı saptanmıştır. Bu zenginliklerden nasıl yararlanılacağı, Ege So­runu kapsamındaki konular arasında yer al­maktadır.

Sunduğu eşsiz doğal güzelliklerle çeşitli olanaklar ve zengin tarihsel değerlerine kar­şın, Ege Denizi hızla kirlenmektedir. Bazı koy ve körfezlerde doğal yaşamın dengesini bozacak düzeye varan kirlilik, Ege Denizi'nin karşı karşıya olduğu en önemli tehlikedir.

Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica

Son düzenleyen Baturalp; 2 Aralık 2016 16:03 Sebep: başlık ve sayfa düzeni
ener - avatarı
ener
Ziyaretçi
11 Temmuz 2011       Mesaj #3
ener - avatarı
Ziyaretçi

Ege Denizi


(Fr.: Mer Egée, İng.: Aegean Sea),
Doğu Akdeniz Havzası'na bağlı deniz.
Batı Anadolu kıyılarıyla Yunan Yarımadası'nın doğu kıyıları arasında yer alan Ege Denizi, Çanakkale Boğazı bir yana bırakılacak olursa, kuzeyden kapalıdır. Ege Denizi'nin güney sınırı Pelopones Yarımadası güneyindeki üç uzun çıkıntıdan en doğudaki olan Malia (Yun.: Maléa) Burnu'ndan başlar, Cerigo (ya da Kithira), Cerigotto (Andikithira), Girit, Kasos, Karpatos ve Rodos adaları üzerinden geçerek Marmaris güneyinde Batı Anadolu kıyılarına bağlanır. Ege Denizi'nin varlığı ve bugünkü durumu, yakın bir jeoloji döneminde (üçüncü zaman sonu, dördüncü zaman başları) meydana gelen tektonik olaylara bağlıdır. Bu tektonik olaylar eski Ege Kıtası'nın büyük ölçüde sular altında kalmasıyla sonuçlanmıştır. Bugün Ege Denizi üzerine serpilmiş olan irili ufaklı adalar, bu eski kıtanın parçalarıdır. Bu kadar çok ada taşıması nedeniyle Ege'ye "Adalar Denizi" adı da verilmiştir. Küçük bir deniz olmasına karşın, genellikle derindir ve kıta sahanlıkları yer kaplamaz.
Ad:  Ege_Denizi1.JPG
Gösterim: 2298
Boyut:  57.1 KB
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs.org
Son düzenleyen Baturalp; 2 Aralık 2016 16:06 Sebep: başlık ve sayfa düzeni

Benzer Konular

31 Mart 2016 / Misafir Türkiye Coğrafyası
31 Mart 2016 / Ziyaretçi Cevaplanmış
15 Ocak 2009 / Ziyaretçi Soru-Cevap
6 Ocak 2012 / Misafir Soru-Cevap
29 Ekim 2012 / Misafir Soru-Cevap