İsa'nın Oniki Havarisi Kimdir, Hayatı ve Resimleri

İsa'nın Oniki Havarisi

Ad: didache.jpg
Gösterim: 23040
Boyut: 79.3 KB

Hz. İsa'ya en önce inanan 12 yakınıdır. Kelime «saf, temiz» anlamına gelen «huri» sözünün çoğuludur. Zamanla Havari sözü de çoğul yapılarak bu 12 kişiden «havariyun» (havariler) diye bahsedilmeye başlanmıştır. Bunlar: Petrus, Andreas, Yohanna, Filip, Küçük Yakup, Bartelmi, Torna, Matta, Sİmon, Yahuda, Büyük Yakup ve Yahuda'dır. Bu sonuncusu Isa'ya ihanet ettiği için yerine Matyas geçmiştir. Bazıları bunların arasına Paulus'u da dahil eder. Havarilerden Petrus, Yohanna, Matta ve Torna birer İncil yazmıştır. Aralarında bazı farklar olduğu için dördü birden esas İncil'i teşkil eder. Hz. İsa'nın Kudüs'e gelişinde Havarilerle beraber yediği yemek Hıristiyanlık tarihinde «son yemek» olarak tanınır. Çünkü Hz. İsa bundan sonra yakalanmıştır.

Sponsorlu Bağlantılar

İslam tarihi kaynaklarında havari terimi, öncelikle Hz. İsa nın on iki yardımcısı için kullanılıyorsa da, Hz. Peygamber in İkinci Akabe Biatı ndan sonra Medinelilere vekil tayin ettiği üçü Evs kabilesinden, dokuzu da Hazrec kabilesinden olan toplam on iki kişiye de havari denilmektedir. Bazı İslami kaynaklar ise, Kureyş ten Ebu Bekir, Ömer, Osman, Ali, Hamza, Cafer b. Ebi Talib, Ebu Ubeyde b. Cerrah, Osman b. Maz un, Abburrahman b. Avf, Sa d b. Ebi Vakkas, Talha b. Ubeydullah ve Zübeyr b. Avvam dan oluşan on iki sahabiyi havari olarak adlandırmaktadır.

İncile göre Hz. Îsa, yeniden dirildikten sonra Mecdelli Meryem’e ve başkalarına görünerek kendisinin dirildiğini bildirir; onlar da havarilere haber verirler, fakat havariler inanmazlar. Îsa onları imansızlıkları ve yürek katılıkları sebebiyle ayıplar (Markos, 16/9-14; Luka, 24/8-40). Yine de onlara ruhulkudüsü ve, “Kimlerin günahlarını bağışlarsanız günahları bağışlanmış olur ve kimlerinkini alıkorsanız alıkonmuş olur” diyerek bağışlama yetkisini verir (Yuhanna, 20/22-23).

Hz. Îsa’nın semaya urucundan on gün sonraya rastlayan Pentikost günü (Fısıh bayramından elli gün sonra kutlanan bayram) havariler ruhulkudüsle dolar ve her biri, büyük bir şevk ve heyecan içinde çeşitli milletlerin dillerini konuşup anlar hale gelir (Resullerin İşleri, 2/1-4). Daha sonra Kudüs’te ilk hıristiyan cemaatini oluşturan havariler dört bir tarafa dağılarak yeni dini yaymaya başlarlar. Daha ilk dönemlerden itibaren katakomplarda ve hıristiyan lahitlerinde havarilerin tasvirleri yapılmış, onlar, ayaklara kadar inen uzun elbiseleri ve üzerlerindeki atkılarla tasvir edilmiştir.

Batı’da ilk sekiz asrın abidelerinde havariler, Hz. Îsa’nın sağında veya solunda oturmuş ya da ayakta, bir kısmı sakallı, bir kısmı sakalsız, sol ellerinde genellikle bir cilt veya tomar yahut bir taç tutar vaziyette resmedilmişlerdir. Sembollerle ifade edildiklerinde ise altısı Hz. Îsa’nın sağında, altısı da solunda bulunan koyunlar şeklinde gösterilmişlerdir. Öte yandan her havarinin ayrı sembolü vardır. Simun Petrus anahtarlar, Andreas kılıç, Ya‘kub (Zebedi’nin oğlu) isminin altına çizilmiş bir haç, Yuhanna içinden yılan çıkan bir kadeh, Filipus ucu gül gibi düğümlü bir haç, Bartolomeus bir kitap ve bir bıçak, Tomas bir gönye, Matta mızrak, Ya‘kub (Alfeus’un oğlu) hacı asası ve istiridye kabuklu şapka, Taddeus bir topuz, Gayyur Simun bir testere, Yahuda İskariyot’un yerine seçilen Mattias ise bir balta ile sembolize edilmiştir.

Havârîlerin isimleri şunlardır:

1. Petrus veya Pierre:

Asıl adı Kâmûs’ta (Şem’ûn), Lexicon’da (Simon), Müncid’de ise (Sim’ân) olarak yazılıdır. Pekçok kimsenin îmâna gelmesine sebeb oldu. Antakya’da büyük bir mâbed yaptı. Kırkıncı senede Roma’ya gitti. Birkaç kere Kudüs’e geldi. Altmış beşte Neron tarafından haça gerilerek îdâm edildi. Îsâ aleyhisselâm sanarak, “Yehûdâ”yı da böyle çarmıha germişlerdi. Papaların birincisi sayılmaktadır. Mezarı üzerine “Saint Pierre” kilisesi yapılmıştır. Haziran ayının 29’unda yortusu yapılır.

2. Yuhannâ:

İbrânî dilinde “Yahyâ” demektir. Buna “Johannes”, “Jean” ve “Jani” de denir. Ortodokslar “Juvan”, İngilizler “John”, Ermeniler de “Ohannes” derler. Dört İncîl’i yazanlardan biridir. Îsâ’nın aleyhisselâm teyzesinin oğludur. Yüz senesinde Efes’te ölmüştür. Aralık ayının 27’sinde yortusu yapılır.

3. Büyük Ya’kûb:

İngilizler “James”, Fransızlar “Jacque” diyor. Yuhannâ’nın kardeşidir. Temmuzun 25’inde yortusu yapılmaktadır.

4. Filip:

Anadolu’da öldü. Mayıs ayının 5’inci günü yortusu yapılmaktadır.

5. Toma veya Thomas:

İran ve Hind taraflarına gidip, oralarda şehid edilmiş, Urfa’ya getirilmiştir. Aralık ayının 21’inde yortusu yapılır. Barnabas İncîli’nde bunun ismi yazılı değildir.

6. Andreas:

Petrus’un kardeşidir. André de denir. X şeklindeki çarmıha gerilerek öldürüldü. Kasım ayının 30’unda yortusu yapılır.

7. Bartelemi veya Bartolome:

71 senesinde Erzurum’da şehid edildi. Ağustos ayının 24’ünde yortusu yapılır.

8. Matthias veya Mathias:

Dinden ayrılan, yâni mürted olan ve Îsâ aleyhisselâmın bulunduğu yeri az bir menfaat karşılığı, Yahûdîlere haber veren ve Allahü teâlâ tarafından onun şekline çevrilerek çarmıha gerilen Yudas Ishar Yot da denilen Yehûdâ’nın yerine, Havârîler tarafından havârî seçilmiştir. Habeş’e ve İran’a gitmiş, 61’de İran’da şehid edilmiştir. Şubat ayının 24’ünde yortusu yapılır. Îsâ aleyhisselâmdan sekiz sene sonra, ondan işittiklerini yazmış olan Mettâ veya Matthius (= Mathieu) başka olup, havârîlerden değildir ve yortusu Eylül ayının 21’indedir.

9. Küçük Ya’kûp veya Jacque:

62 senesinde şehid edildi. Mayıs ayının ilk günü yortusu yapılır.

10. Simon veya Şem’ûn:

Hazret-i Meryem’in kız kardeşinin oğlu olduğu ve 107 senesinde şehid edildiği Kâmûs’ta yazılıdır. Müncid’de ise buna Sim’ân denilmektedir. Ekim ayının 28’inde yortusu yapılmaktadır.

11. Yehûda veya Yudaş

:Küçük Ya’kûb’un kardeşidir. Ekim ayının 28’inde yortusu yapılmaktadır.

12. Taddeus (Thaddeus):

Bunun havârî olduğu Markus’un İncîl’inde yazılıdır. Luka’nın İncîl’inde, bunun yerine Judas Yakobi yazılıdır. Mettâ’nın İncîl’inde ise (Lebbaus) denildiğini Knaurs Lexion bildiriyor.

Îsâ aleyhisselâmdan gördüklerini ve işittiklerini doğru olarak yazmış olan Barnabas, kendisinin on iki havârîden biri olduğunu bildiriyor (Bkz. Barnabas). Hıristiyan kitaplarında ise bunun yerinde Thomas yazılıdır. Îsâ aleyhisselâmdan işittiklerini yazmış olan Mettâ, Marko ve Luka’nın havârî olmadıkları, yalnız Yuhannâ’nın havârî olduğu kaynaklara göre bellidir.

-derlemedir.

İsa'nın Oniki Havarisi