Arama

Yezid bin Muaviye

Güncelleme: 28 Mayıs 2011 Gösterim: 16.889 Cevap: 0
_Yağmur_ - avatarı
_Yağmur_
VIP VIP Üye
28 Mayıs 2011       Mesaj #1
_Yağmur_ - avatarı
VIP VIP Üye
I. Yezid
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi
Sponsorlu Bağlantılar

Yezid bin Muaviye (Arapça: يزيد بن معاوية d. 646 ö. 683), Emeviler'in ikinci halifesi.
Annesi Benikelp kabilesinden Misûn adlı kültürlü bir kadındı. Muaviye, Misûn ile anlaşamadı ve küçük yaştaki oğlu Yezit'i de yanına katarak, kabilesine geri gönderdi. Çocukluğunu annesiyle geçiren Yezit, ondan şiir ve edebiyat zevki aldı. Gençlik çağına gelince de babasının yanına döndü.

Halifelikten Önce

Emevi hanedanının kurucusu ve birinci Emevi halifesi olan Muaviye bin Ebu Süfyan'ın oğlu olarak Şam'da dünyaya geldi. Gençliğinde iyi bir eğitim aldı.
Babası tarafından İstanbul'u ele geçirmekle görevlendirilen ve kenti kuşatan ordunun komutanlığına getirildi.

Bizans'a yapılan seferlere katıldı ve 669'daki birinci Emevi İstanbul kuşatmasında komutan olarak bulundu.

Muaviye, ölümünden hemen önce, 679 yılında, Hüseyin ve Abdullah bin Zübeyr'in karşı çıkmasına rağmen oğlu Yezid'i halife ilan etti ve kendisine biad edilmesini istedi.

Yezid'in halifeliğine karşı çıkılmasının en önemli sebepleri olarak, hilafetin verasete dönüşmesi endişesi ve Arap siyasi gelenekleri gösterilmektedir. O dönem Arap siyasi geleneklerine göre liderler genellikle yaşlı, tecrübeli ve nüfuzlu kimseler oluyordu ve Yezid, bu vasıflara haiz değildi.

680'de babası Muaviye ölünce halife oldu ve Şam'da tahta oturdu. Halifeliği, ülkenin birçok yerinde tanınmadı. Medine'de bulunan Ali'nin oğlu Hüseyin ona biat etmeyi reddetti ve Mekke'ye gitti. Bu sırada Kûfe'deki Ali taraftarları Hüseyin'i Irak'a çağırdılar.

Halifelik Dönemi

Hüseyin ve Kerbela Olayı

I. Yezid yönetimi babasından devraldığından hilafet, onun şahsında saltanata dönüştü. Ancak halifeliğine itirazlar gecikmedi. Hüseyin, onun halifeliğini tanımadığını bildirerek kendi halifeliğini ilan etti. Kufe valisi Hüseyin'e biad etti.

Hüseyin önce Mekke'ye, ardından da desteğini umduğu Kufe'ye doğru yola çıktı. Ancak Hüseyin'in ilerleyişi 2 Ekim 680'de Emevi birlikleri tarafından Kerbela'da durduruldu ve 10 Ekim 680'de Hüseyin ve beraberindeki 72 kişi şehid edildi. İslam tarihi açısından Yezid'in hilafeti dönemindeki en önemli olay bu olmuştur. Hüseyin'i şehit ettirmiştir. Hüseyin'in öldürülmesi emrini Yezid'in değil, yeni atadığı Kufe valisinin verdiği ve Yezid'in Hüseyin'in ölümüne üzüldüğü yönünde rivayetler olmakla birlikte İslam tarihçileri bu durumdan genellikle Yezid'i sorumlu tutarlar. O günden bugüne Yezid, İslam'da zulmün ve kötülüğün sembolü olarak anıldı.

Abdullah Bin Zübeyr İsyanı, Mekke ve Medine'ye Hücum

Yezid'e sadakat yemin etmeyenlerin diğer bir başkanı Halife Ebubekir'in torunu ve Peygamber'in yakın sahabilerinden olan Zübeyr'in oğlu Abdullah bin Zübeyr idi. Hüseyin'in Kerbela'da ölümünde sonra Abdullah bin Zübeyr Mekke'ye döndü, Yezid'i halife kabul etmediğini bildirip isyan bayrağını açtı ve Hicaz'da ve Arabistan'da durumunu güçlendirmeye koyuldu. Medine'liler önce I. Yezid'le durumu görüştüler ve sonra Medine'nin Emevi emirini şehirden atıp Abdullah bin Zübeyr tarafına geçtiler. Abdullah bin Zübeyr, I. Yezid'in Basra'daki Irak ve Kufe valisi olan Ubeydullah bin Ziyad'a karşıt olmak üzere, Irak'da Kufe'ye bir vali bile gönderdi. Abdullah bin Zübeyr Mısır ve Suriye'de bile Emevilerden hoşlanmayanlar tarafından tutulmaktaydı. Yezid, Basra'daki Irak valisi Ubeydullah bin Ziyad'a Hicaz'a ordusuyla gidip Abdullah bin Zübeyr'in isyanını bastırmasını istedi, ama Ubeydullah hasta olduğu bahanesiyle bunu kabul etmedi. Bunun üzerine Yezid 10.000 kişilik Suriyelilerden oluşan bir orduyu Müslim bin Ukbe El-Murri komutasında Hicaz'a gönderdi. Bu ordu Abdullah bin Zübeyr'i tutanlar ve çoğu Medine'li bir ordu ile Medine'nin kuzey-doğusunda bulunan El-Harre'da muharebeye giriştiler. El-Harre Muharebesi (veya Harre olayı) kısa ve çok kanlı oldu. Medineli birkaç sahabi bu muharebede öldürüldü. Sonunda Medineler yenilip şehirlerine çekildiler. Suriyeli Arap ordusu Medine'ye girdi ve şehir ahalisine zulmedip üç gün şehri yağmaladılar. Suriye ordusu komutanı Müslim bin Ukbe al-Murri mülkiyet ve insan haklarını hep çiğnediği için müsrif lakabını aldı. Müslim bin Ukbe El-Murri bu arada hastalanıp öldü. Onun yerine Suriyelilerin ordusunun başına Hüseyin bin Numeir as Sakuni gecti ve ordusunu Mekke'ye yöneltti. Abdullah bin Zübeyr bu orduya karşı tutunamayıp Mekke içine çekildi ve Suriyeler ordusu Mekke şehrini kuşatma altına aldı. Uc ay kadar süren bu kuşatma sırasında Suriyeliler şehri çevreleyen tepelerden mancınıklar kullanarak şehre büyük taşlar atmaya başladılar; Kabe'ye bile zarar verdiler ve Kabe'nin örtüsünü yaktılar. Tam bu sırada Yezid'in ölüm haberi ölümünden 27 gün sonra bu orduya yetişti ve ordu Şam'a döndü. Yezid'in yerine gelecek oğlu hakkında o kadar az bilgi bulunuyordu ki Mekke'yi kuşatan komutan Abdullah bin Zübeyr'e Suriye'ye gelirse onu Şam'da halife ilan edebileceğini söylediği bildirilir. Fakat bin Zübeyr Mekke'den ayrılmak istemediği için bu teklifi kabul etmemiştir.

Fakat bu ordunun Medine'yi talan etmesi ve Mekke kuşatmasında Mekke'ye ve Kabbe'ye büyük zararlar vermesi yüzyıllarca unutulmadı. Ölmüş olan Yezid'in zulüm ve kötülük sembolüğüne bir neden de bu Medine ve Mekke'ye verdiği büyük zararlardır.

Kuzey Afrika'da ilerleme ve yenilgi

682'de I. Yezid Ukbe bin Nafi'yi, daha onceki halifeler zamanında fethettigi ama sonra Muaviye zamanında Meseleme bin Muhalled'nin tayin ettigi vali Ebu'l Muhacir Dinar tarafından idare edilen, Kuzey Afrika'da Mısır'ın batısında bulunan Ifrikiyye olarak anılan bolgelere, yeniden vali tayin etti. Ukbe tekrar Tunus'da daha once kurmus oldugu Keyrevan sehrini us yaparak Berberler ve Bizans'ın Afrika kalıntıları ile savaslar yaptı. Suvari ordusuyla batıya sefere cıkarak Tanca sehrine ve Atlantik Okyanusu kıyılarına kadar geldi. Boylece simdiki Cezayir ve Fas ulkelerini feth etmis oldu. Bu Kuzey Afrika sahillerinde bulunan Arap kabileleri gunumuzde bile Ukbe'yi cedlerinden saymaktadırlar.
Daha sonraki XI. yuzyılda Ibni Haldun'dan ta XIV. yuzyıldaki Arap tarihcileri Ukbe'nin Fas fethinden donerken buyuk bir yenilgiye ugradıgını bildirirler. Bu gec Arap tarihcilerine gore 683de Ukbe Fas'dan donmekte iken ordusunu dagıtmıstı ve Berberlerin elinde bulunan Atlas Daglari civarlarinda bulunmaktaydi. Biskra denilen bir mevkide "Kuseyla bin Lemzem" adlı Berber komutani altındaki Berber ordusuyla muharebeye girişti. Bu muharebeyi Araplar kaybetti; Ukbe bin Nafi ve yaninda bulundurdugu kendinden daha once Ifrikiyye valisi olan Ebu'l Muhacir Dinar da bu muharebede olduruldu. Berber orduları Araplara hucuma devam ettiler. Araplar Barka'ya dogru cekildiler ve ellerine gecirdikleri buyuk arazi parcalarını kaybettiler. Tunus'da usleri olan Keyrevan sehrini bile bırakmak zorunda kaldılar. Bu Araplara buyuk bir darbe oldu ama gecici idi. 688de Zuheyr bin Kays komutasinda bir Arap ordusu Ifrıkıye'yi tekrar almış ve 690'da Mama Muharebesinde Kuseyle yenilip öldürülmüştür.

I. Yezid'in Arabistan uzerine seferi ve Kuzey Afrika'da ordularının yenilgiye ugraması, elinde eskiden bulundurduğu Kuzey Afrika'yı tekrar almak için bir fırsat goren Bizans İmparatorluğu tarfından iyi kullanıldı. İmparator II. Justinyan mensubu olduğu Herakleios hanedanının ortaya çıkma kaynağı olan eski Kartaca Eksarjligi'ni tarafından geri almak icin yeni girişimlere basladı. 683de Akdeniz'deki Bizans donanması yine bu denizin hakimi oldu ve bunu hemen takiben Rodos'u ve Kıbrıs'in bir kısmını yeniden ellerine geçirdiler.

Ölümü

I. Yezid daha nisbeten gençken 38 yaşında bir av partisi tertiplenmişken bir av kasrında hiç beklenmedik bir şekilde öldü. Üç buçuk yıl halifelik yapmıştır. Oğlu II. Muaviye yerine halife oldu.

  • Önce gelen:
    • I. Muaviye
  • Emeviler Halifesi
    • 680 - 683
    • 30px Icone Islamsvg
  • Sonra gelen:
    • II. Muaviye

Biyografi Konusu: Yezid bin Muaviye nereli hayatı kimdir.
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.

Benzer Konular

20 Aralık 2015 / The Unique Siyaset ww
17 Haziran 2011 / _Yağmur_ Siyaset ww
28 Nisan 2011 / ener X-Sözlük
8 Şubat 2016 / Daisy-BT Siyaset ww
4 Mart 2012 / nötrino Dinler Tarihi