Arama

Bilimsel Metin Nedir? Nasıl Yazılır?

Güncelleme: 17 Ekim 2011 Gösterim: 67.971 Cevap: 0
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
17 Ekim 2011       Mesaj #1
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Bilimsel yazı, bilgiyi öğretme, doğruluk ve yenilik için yazılan yazı türüdür. Kendine özgü bir anlatım tarzı vardır. Yazı, dile dayanır. Dil ortak anlaşma aracıdır. Belli kural ve tekniklere dayanarak yazılan bir yazı amacına ulaşabilir. Bilimsel yazı deneme veya edebiyat değildir, ancak dile dayandığı için sıkıcı veya anlaşılamaz olmamalıdır. Görüşler sağlam kaynaklara dayandırılmalı ve gösterilmelidir. Bilimsel yazı birkaç sayfalık bir makale olabileceği gibi birkaç yüz sayfalık kitap da olabilir. Esas itibariyle teknik aynıdır. Yazının metinle uyumlu bir ismi olmalıdır. Çoğu zaman okuyucu kitabın ismine bakar. İsim metinle aynı değil veya iddialı ise aradığını bulamaz. Mesela Osmanlıda Tıp araştırması yapan yazarın kitabına Osmanlıda İlimler başlığını koyması uygunsuzdur. Yazar, kitabını bir otoritenin sunuşu ile açabilir. (Uzun yazıları burada kitap diye belirteceğiz.) Buna takdim, takriz, sunuş denir. Sonra önsöz yahut mukaddime bölümü gelir. Burada yazar eserinin yapısını, amacını tanıtır. Buna söze başlarken de denebilir. Önsözün ardından kısa veya uzun bir Giriş bölümü gelir. Girişte kitabın iskeleti anlatılır. Konular açıklanır, bilgi verilir. Buna methal de denir. Girişten sonra gövde bölümü gelir. Burada numaralandırma esası şöyledir:
I, A, 1, a, (1), (a), i, ii...
Sponsorlu Bağlantılar
Ana bölümlendirme "Kısımlar" ve "Bölümler" şeklindedir. Gövde metni bittikten sonra "Sonuç" eklenir, konu özetlenir, neyin savunulduğu ve neyin ortaya çıktığı kısaca açıklanır. Kitap "Sonuç"tan sonra "Ekler", "Kronoloji", "Bibliyografya" ve "İndeks" ile biter. Kitabın başında yazarın biyografisi, künyesi, teşekkür, kısaltmalar, resim ve şekil cetveli yer alır ki bunların çoğunu yayıncı yapar.

Teknik
En çok kullanılan üç yazı tekniği vardır: APA, MLA, Chicago.
Türkiye’de kullanılan karma usuldeki standart şudur:
Yazar adı, Eser adı, Çeviriyse çevirmeni, Yayınevi, Yer ve tarih.
Mesela Vikipedi hakkında Ahmet Sezer adlı yazarın kitabı şöyle gösterilir:
Ahmet Sezer, Vikipedi, İstanbul 2006.
Burada araya giren ve en çok karıştırılan cilt, sayfa ve basımdır. Bunlar şöyle gösterilmelidir:
Ahmet Sezer, Vikipedi, Viki Yayınları, C.1, İstanbul 2006, s.1.
Eser çeviriyse eser adından sonra çevirmeni yazılır. Parantez kullanılmaz. Araştırma bir dergide çıkmışsa format şudur:
Ahmet Sezer, Vikipedi, Viki dergisi, Sayı:1, s.1.
Yazının kaynakları metinde nasıl gösterilir?
Bunun yaygın iki metodu vardır:
  • Birincisi, açıklanan görüş daha önce söylenmişse yeni bir cümleyle anlatılsa dahi üzerine gönderme numarası konulmalıdır. Yahut kaynağı doğrudan alıntılamak ve üzerini numaralandırmaktır. Buna sayfa altı dipnotu metodu denir. Numaralar sayfa altında sıralanıp kaynaklar yazılır. Burada yazar ismi soyadından önce gelir, kitabın sonundaki soyadı sırasıyla karıştırılmamalıdır.
  • İkinci gönderme metodu yaslanan görüşün veya alıntının yanına parantez açarak yazarın adı ve yayının tarihi verilir: (Sezer: 2006) gibi. Bunun yukarıdakinden farkı dipnotlarının bölüm sonlarında verilmesidir, ancak sayfa altı dipnotu yaygın olduğu üzere bu metod kullanılmayıp doğrudan metinde göndermeler numaralandırılsa da olur.
Doğruluk
Girişte belirtildiği gibi bir yazar daha önce başkalarının söylediklerini belirtmek zorundadır. Eğer başkasının görüşlerini alır ve gönderme yapmazsa bilimsel hırsız durumuna düşer. Buna intihal denir.

Dil
Bilimsel yazı yazmak kolay değildir. Yazarın anadiline hâkim olması ön şarttır. Dilbilgisi ve yazım yanlışları düzeltilebilir ama mantık hataları düzeltilemez. Bilimsel yazı, jargondan kaçınmalıdır. (Jargon, Websters’daki tanıma göre; karışık, anlamsız, acayip, ilkel dil-teknik terminoloji-gizemli, dolaylı, uzun kelimelerle önemli hissi veren dil.) Türkçe’de yazı dilinde -dili geçmiş zaman kullanılır, -mişli geçmiş zaman bürokratik bir dil olduğundan artık pek az araştırmada yer almaktadır. Görüşler ifade edilirken eskiden "Bizli" anlatım yaygındı, bugün kimse "biz bu hususta şöyle düşünüyoruz" gibi çoğul bir ifade kullanmamaktadır.

Kaynakça
Kaynakça, yararlanılan kaynakların dökümüdür. Metinde gönderme yapılan bütün kaynaklar sıralanmalıdır. Hangi kaynağın nasıl kullanıldığı yazarın inisiyatifindedir ancak metinde bahsi geçmeyen kaynakların gösterilmesi lüzumsuzdur ve okunduğu zannını vermek itibariyle ahlaki değildir. Bibliyografya yazar soyadına göre, alfabetik yapılır.



Alıntıdır.



Benzer Konular

15 Ağustos 2013 / Misafir Cevaplanmış
9 Ocak 2012 / _Yağmur_ Edebiyat
2 Aralık 2010 / _Yağmur_ Edebiyat
13 Aralık 2011 / Misafir Soru-Cevap