Fizik Paradoksları

SONSUZLUK

Günlük konuşmamızda kullandığımız niceliksel (sayısal) ifadeler 'sonlu' özellik taşır.
Kazandığımız ve harcadığımız para,sahip olduğumuz nesneler,karşılaştığımız insanlar.
Bütün bunların hepsi sayılabilecek durumdadırlar,sonsuz değillerdir.
Sonsuz parası,sonsuz arabası olan birisi söz konusu değildir.
Konumuzu dünyanın tümünü kapsayacak şekilde genişletelim.
Dünya üzerindeki insan, hayvan,bitki sayısı gibi cansız nesnelerinin sayısı da sınırlıdır.Yani sonsuz değildir.
Ancak uzaya açılınca durum değişir.
Evren sonsuz mudur?
Dünyadaki nesneleri sınırlı ve sayılabilir olarak kavrayan beynimiz,sonsuzluk terimini algılamada zorluk çeker.
Çevremiz veya mekanımız hacım olarak bir sınıra sahiptir.
İnsanların bahçeleri,arazileri,ülkelerin toprakları,kıtalar ve nihayet yerkürenin kendisi mekan olarak sınırlıdır.
Bütün bunları ölçmek mümkündür.Söz konusu bu ölçüm uzayda olamaz.
Evrenin sınırının olmayışı veya sonsuzluğu ileri sürülünce aklımıza 'nereye kadar?' sorusu gelir.
İ.Asimov’un bir açıklaması vardır:
Diyelim ki evrenin sınırına ulaştık. Olmaz ama, sınırın ötesine adım attık.
Kendimizle birlikte evreni de genişletmiş oluruz.Attığımız her adımla bu genişleme devam eder ve sonu gelmez.
Bu konuda İ.Asimov’un diğer bir örneği de şöyledir:
Amerika kıtasının tam ortasında akıllı bir karınca olduğunu varsayalım.
Elinde çok nitelikli bir dürbün olsun.
Bu dürbünle etrafına bakınca, sonu gelmeyen toprak ve arazi görecektir.
Görebildiği sınırın ötesinde de bu arazinin devam edeceğini anlayacaktır.
''Bu arazi nereye kadar gidiyor?''diye merak edecektir.
Karınca, okyanusun varlığını bilmediği için şöyle bir tahminde bulunacaktır:
''Eğer bu arazinin sonunda başka bir şey varsa doğallıkla araziden başka bir şeydir.
Biz de kendi evrenimiz için aynı fikirdeyiz.
Eğer evrenin bir sınırı varsa,bu sınırın ötesinde olan şey,başka bir şeydir.
Dolayısı ile bizim için anlamsızdır ve tartışılması gereksizdir.
Bunlar İ.Asimov’un düşünceleri.
Mekan olarak düşündüğümüz bu sonsuzluk kavramını zaman açısından ayrı tutamayız.
Zaman, evren içinde elimizde tutabileceğimiz, gözümüzle görebileceğimiz bir nesne değildir.
Ama her olayı anlatırken mutlaka zamanını belirtiriz.
Zaman nasıl başladı? Zamanın sonu nedir?
Bunun cevabı da mekanın sonsuzluğu gibidir.
Ama burada zamanın başlangıcı olarak Big Bang kabul edilir.
Big Bang’den önceki zaman anlamsız bir kavram olarak kabul ediliyor.
Peki zamanın sonu gibi bir konuyu tartışabilir miyiz?
Bir son kabul edersek,o sondan sonrası nedir?
Buna verilecek en mantıklı cevap ‘sonsuzluk’ mudur?
Veya evrenin son bulmasından sonraki zamanı düşünmek te anlamsız mıdır?

Kelime,anlamlı söz veya sözcüktür.

Kavram,bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımıdır.Felsefede de nesnelerin veya olayların ortak özelliklerini kapsayan ve bir ortak ad altında toplayan genel tasarım olarak kullanılır.

Bazı olguları kelime anlamı ile algılamak zordur.Onların kavram olarak ele alınması gerekir.

Sonsuzluk ta böyledir.Sözcük anlamı ile düşünürsek,sonu olmayan,sonu gelmeyen gibi açıklamalar yaparız,ama bu olguyu yeterince kavrayamayız. Zihnimizde canlandırabilmek için kavram özelliğine başvurmalıyız.
*
Evrenin sonsuz olup olmadığını tartışmayacağım.Sadece sonsuzluktan ne anlamamız gerektiğini anlatmaya çalışacağım.

Bazı maymun türlerine bazı hareketleri öğretmek mümkündür.Bir maymuna klavyedeki tuşlara parmakları ile basmasını öğretelim.Elbette o,bu işi rastgele yapacaktır.Zaten benim istediğim de o.Vereceğimiz bir uyarı ile sürekli klavye tuşlarına dokunacak.

Bu maymun sayısını çoğaltalım.Yani önündeki klavyenin tuşlarına rastgele basan maymun sayısı giderek artsın.Ve sonsuz sayıya ulaşsın.

Henüz sonsuzun kelime anlamındayız.
*
Bu sayıdaki maymunun nereye sığacağı sorusunun cevabı,sonsuz mekan içinde oluşudur.Zaman olarak ta bir sınırın olmaması gerekiyor.Ama bu işe,diyelim ki iki milyar yıl önce başlanmış olması bize zaman olarak bir kısıtlama getirmiş olmaz.Zira önümüzdeki zaman süresi gene sonsuzdur.

Halen sonsuzun kelime anlamındayız.
*
Artık şu soruyu sorabiliriz:

Sonsuz sayıdaki maymun,sonsuz zaman içinde,önlerindeki klavye tuşlarına rastgele basarak,kaç tane anlamlı yazı,örneğin kaç tane Hamlet eseri ortaya çıkarabilirler?

Yıllar önce duyduğum bu örneğin cevabı çok ilginç:Sonsuz sayıda.
İşte bu cevapla,sonsuzun kavramsal olarak algısına varabiliriz.

Olbers Paradoksu!

Olbers Paradoksu, kozmolojide gece gökyüzünün neden karanlık olduğu sorusuyla ilgilenen bir paradokstur. Söz konusu paradoksa göre evren sonsuz ve tekdüze aydınlık yıldızlarla doldurulmuşsa, o zaman her görüş açısı bir yıldızın yüzeyinde sonlanmalıdır. Bu nedenle gözlemin aksine, bu argüman gece gökyüzünün her yerde parlak olması gerektiğini ve yıldızlar arasında karanlık alanlar olmadığını ima eder.

Sonsuz statik bir evren varsayımıyla gece gökyüzüne bakan herhangi bir gözlemci, gökyüzündeki her noktayı bir yıldız kadar parlak görmek zorundadır. Ama gerçekte böyle değildir. Olbers bu paradoksal durumun, sonsuz statik bir evren varsayımından kaynaklandığını, bu varsayımın hatalı bir varsayım olduğunu ileri sürmüştür.

Kaynak: AnaBritannica