Uydu Yayıncılığı - Sayfa 2

DOĞRUDAN EVE (DTH) UYDU YAYINCILIĞININ KISA TARİHÇESİ

1945
Bilim kurgu yazarı Arthur C. Clarke jeosenkron yörüngeye (ekvatorun 36 000 km yukarısına) konulacak üç uydu ile bir global haberleşme sistemi kurulması olanaklarının ana hatlarını açıkladığı makalesini yazar. Makaleye göre bu üç uydu birbirinden eşit uzaklıkta olacaktır.

1962
Tel star 1 uydusu yardımıyla Fransa’dan ABD’ye ilk TV yayını aktarılır. Kongre Haberleşme Uyduları kanununu onaylar ve COM SAT teşkil edilir.

1972
ABD hükümetinin "Açık Gökyüzü" politikasını benimsemesi sonucu özel sektör uydu yatırımlarına başlar.

1973
Kanada kuzey Amerika’da bulunan ilk sabit uydu Anik1’ i çalıştırmaya başlar.

1974
Western Union ilk sabit amerikan uydusu Westar 1’i atar. Onu hemen Westar II izleyecektir.

1975
HBO Satcom1 üzerindeki ilk uydu yayın sistemine başlar. Yayın kablo şirketlerine aktarılır.

1976
Taylor Howard kendi ev yapımı çanağıyla C-bandı uydu yayınlarını izleyen ilk kişi olur.
Federal Haberleşme Komisyonu terminallerde belirli minimum performans düzeylerini tutturmaları kaydıyla 4,5m çanakların da kullanılabilmesini onaylar. (daha önceki standart 9m idi)
HBO uydu yardımıyla "Thrilla from Manila" ağır sıklet boks maçını yayınlar. Ted Turner Amerikanın ilk super istasyonunu kurmak için kolları sıvar.
Christian Broadcasting Networks (Daha sonra The Family Channel oldu) ilk uydudan aktarılan temel yayın hizmetini başlatır.

1978
Taylor Howard "Düşük maliyetli bir uydu tv sistemi" isimli el kitabını yayınlar. Doğrudan eve (DTH) uydu yayıncılığı tüm dünyadaki amatör radyocuların da devreye girmesiyle hız kazanır.

1979
FCC uluslararası haberleşme amaçlarıyla kullanılacak olanlar dışındaki çanak kullanım izinlerini isteğe bağlı hale getirir.
Neiman Marcus "his-and-hers" Noel kataloğunun kapağına Scientific Atlanta yapımı ev uydu TV cihazlarını da koyar. Iki çanaklı sistemin fiyatı $36.000

1980
National Microtech fiyatı $10.000 altındaki ilk ev uydu sistemini piyasaya sürer.
Satellite Television Corp. ilk defa BSS bandında bir DBS sistemi kurmak ve işletmek için FCC ye başvurur. Daha sonraki yedi ayda 13 DBS başvurusu daha olur.
Stanley S. Hubbard ilk DBS lisansını alır ve daha sonra U.S. Satellite Broadcasting’I başlatır.

1983
Hughes Communications tarafından kablo TV dağıtımına tahsis edilen ilk uydu Galaxy I fırlatılır.

1984
Başkan Reagan kablo haberleşmeleri yasasını imzalar. Yasa Md .705 de şifresiz uydu televizyon yayınlarının özel amaçlarla alınmasını serbest bırakmaktadır.

1985
HBO şifreli Cinemax ve HBO yayınlarının ev uydu tv izleyicilerine yerel kablo şirketleri kanalıyla pazarlanması girişimini başlatır. Şifreli tv yayınlarının adil ve makul ücretlerle yapılmasını güvence altına alma konusunda yasa önerisi hazırlanır.
C-Bandı sistem sevkıyatları endüstrinin rekoru olan 735.000 rakamını bulur.

1986
HBO film yayınlarını tamgün şifreleyen ilk kanal olur. Endüstri, basındaki olumsuz yayınlar ve kablocuların çanak karşıtı kampanyasından olumsuz etkilenir. Çanak sevkıyatları 235.000 adede düşer ve perakende uyducuların %50 si işini tasfiye eder.
Prime Time 24 ve Net link uzak şebekeleri pazarlamaya başlar.
SPACE ve DBSA uyducular birlikleri birleşerek SBCA yı teşkil ederler.

1987
Şebeke yayınlarının paketlenmesi, tüketici erişimi ve çanak sahibinin hakları gibi çeşitli konularda yasalar yapılır.
Türkiye’de ilk uydu yayınlar izlenmeye başlanır. Bu yayınların izlenmesi için gerekli teçhizatın ithali, imali ve sistem kurulması TGM onayına bağlanır. TGM kurulan her alıcı için izlenen kanal sayısına göre yıllık ruhsat harcı almaktadır.

1988
ABD de Korsancılık alır yürür. General Instrument VideoCipher II Plus projesini açıklar. SBCA(uyducular konfederasyonu) sinyal hırsızlığıyla mücadele etmek üzere Anti-Korsan Görev Gücü’nü kurar.
Başkan Reagan "evden uydu yayını izleme" yasasını onaylar. Bu yasaya göre TV yayınlarının telif hakkı vardır ve uydu sinyal hırsızlığının cezaları arttırılmıştır.
Türkiye’de polyester çanak üreticilerinin sayısı artmıştır. En küçük 2m çapındaki prime-focus (parabol) çanaklarla Alman Tele-5, 3-Sat, RTL gibi 5 kanal izlenebilmektedir.

1989
ABD de korsanlık salgın halini alır. Telif hakkı sahipleri bu durumda ürünlerini pazardan çekmekle tehdit ederler.
Türksat uyduları proje safhasındadır. Türkiye’de ilk özel radyolar ve özel televizyon için çalışmalar başlar.

1990
Hughes Communications, NBC, News Corp. ve Cablevision Systems güçlü bir DBS yayını olan Sky Cable projesini açıkladılar. Ortaklıkta problemler çıktı, iş sonunda Hughes in elinde kaldı projenin ismi de Direc TV oldu.
General Instrument ın VCII VideoCipher uydu dekoder cihazı problemleri nedeniyle VCII-Plus şekline dönüştü.
Büyük zararlar yaşayan iki rakip BSB ve News Corp ingiliz Sky Broadcasting i oluşturacak Sky Tv birleşmesini desteklediler.

1991
Prime Star sınırlı sayıda analog yayın sunan ilk orta güçlü Ku bandı yayınına başladı.
Daha sonra U.S. Satellite Broadcasting adını alacak olan, Hubbard Broadcasting, Hughes Communications firmasının ilk DBS uydusunun beş transponderini satın aldı.

1992
Kongre Başkan Bush ’un Kablo yayın yasası vetosunu reddedip uydudan aktarılan kablo yayıncılığına alternatif DBS işleticileri gibi multikanal video servis sağlayıcılarını yasallaştırır.
General Instrument ilk olarak uydudan digital HDTV yayını yapar.
ABD de Milli Kırsal Haberleşme Kooperatifi Hughes ile anlaşarak tüm Amerika kırsalında müstakil yayın hakkını alır.

1993
Amerikanın ilk yüksek güçlü DBS uydusu DBS-1 bir Ariane roketiyle Fransız Guyana’sından atılır. Uydu DirecTV ve U.S. Satellite Broadcasting yayınlarını taşıyacaktır.
VCII akımının durup VCII-Plus dönüşümünün yapılmasıyla C-bandı yayınları satışında patlama yaşanır.

1994
DirecTV, U.S. Satellite Broadcasting ve Thomson Consumer Electronics ilk DSS sistem satışlarını yaparlar. Yıl sonuna kadar , DirecTV nin 320,000 abonesi olur. DirecTV Cape Canaveral dan 101-derece konumundaki DBS-2 uydusunu da atar.
Prime Star orta güçteki bir Ku-Band uydusunu kullanarak ülke çapında yayıncılığa başlar. Şirketin 1994 de 250,000 kadar abonesi olur.
ABD de C-Band sevkıyatları tarihi rekorlarını kırmaya başlar. Sadece ağustos ayı 85,000 ve yılın toplamı 646,000 olur.

1995
Tee-Comm’in AlphaStar DBS yayına başlayacağını ilan eder..
DirecTV, USSB ve Prime Star 1995 yılında reklam için yaklaşık $170 milyon harcayacaklarını ilan ederler.
DirecTV 101 derecedeki yörüngesine DBS-3 uydusunu atar.
FCC Advanced Communications firmasının 110-derecedeki yörünge tahsisini DBS sistemi kurulması için gerekli yatırımı zamanında yapamadığı gerekçesiyle iptal eder. Bu Prime Star in yüksek güce geçme gayretini de tereddütte bırakır. Bu sefer FCC 110 derecedeki DBS kanallarını açık arttırmaya çıkarmayı oylar.
EchoStar DISH hisselerinden 4 milyon adedi $17 dan arz edilir ve bu şekilde $63 milyon toplanır. Yıl sonuna kadar EchoStar 119-derece yörüngesindeki yerine ilk uydusunu atar.
ABD de C-Bandı 2.3 milyon abone ile zirveye ulaşır.

1996
Bir FCC açık arttırması sırasında MCI , EchoStar ve Tempo/TCI Satellite firmalarını geçerek 110 derece yörüngesindeki 28 DBS frekansını alır. Şirket bu spektrum için $682.5 milyon ödeyecektir. MCI ve ortağı News Corp. yeni bir yüksek güçlü DBS devi Amerikan Sky Broadcasting un doğuşunu açıklarlar. Aynı açık arttırmada, EchoStar da başarılı bir şekilde 148 derece yörüngesini $52.6 milyona alır.
U.S. Satellite Broadcasting IPO yu kurar. Wall Street buna heyecanla karşılık verir. $27 den piyasaya çıkan USSB hisseleri ilk günün sonunu yüzde 29 artarak tamamlar.
EchoStar 4 Martta DISH Network ü kurar. Yıl sonuna kadar , DISH 350,000 abone edinir. Şirket ayrıca Cheyenne, Wyo., da bir uplink istasyonu kurar ve 119 derecedeki ikinci uydusunu atar.
DISH Network DBS de fiyat savaşlarını başlatır. Yeni abonelerine verdiği cihaz fiyatlarını $199 dolara kadar düşürür.
AlphaStar, Kanadalı cihaz imalatçı firması Tee-Comm Electronics in desteğiyle orta güçte DBS yayıncılığına girişir.
DirecTV 2 milyon abone sınırını geçer.

1996
Telekomünikasyon yasası yürürlüğe girerek sektörün tabi olduğu yasalarda deregülasyona gidilir ve bazı sınırlamalar kaldırılır.
Türkiye’de ilk Dijital uydu alıcıları kullanılmaya başlar. Yaklaşık $2000 maliyetteki alıcılar özellikle özel İtalyan kanallarının izlenmesi için kullanılmaktadır. Hotbird uydusundan 8 kadar dijital (MPEG-2) FTA kanal alınabilmektedir.

1997
DirecTV 3 milyon abone sınırını da geçer. EchoStar’ın DISH Network ü ise 1 milyon sınırına varır.
TCI Satellite 119 derecedeki yörüngesine TEMPO-1 uydusunu yerleştirir. Şirket tam faal olduğunu söylemektedir ama bu uydunun bazı problemleri vardır ve yörüngede bulunduğu 2.5 yıl boyunca TSAT veya Prime Star tarafından hiç kullanılmaz.
EchoStar 61.5 dereceye Echostar-3 ü yerleştirir.
EchoStar ve ASkyB ,News Corp.ve MCI ortaklıkları DBS yatırımlarını birleştirmeye karar verirler. Ancak kısa süre sonra News Corp. PrimeStar ile görüşmeye başladığında ilişki bozulur. Her iki taraf da birbirine milyar dolarlık davalar açarlar.
Prime Star ASkyB i DTH işine $1.1 milyar dolarlık bir alışverişle dahil eder.
ABD AlphaStar ve Tee-Comm Electronics ortaklığı iflas eder.Ağustos ayında yayınlar 55,000 abonesiyle karanlığa gömülür.
Türkiye den BBC ve RAI dekoder abonelikleriyle , Nordic D2Mac yayınları ise korsan olarak izlenmektedir. Yerli tek şifreli (analog nagravision) kanal Cine-5 futbol maçları gösterimi tekel hakkını alır ve korsan dağıtımlara karşı davalar açar.

1998
Türkiye’de ORBIT DBS abonelikleriyle Amerikan ve Ingiliz kanalları izlenmeye başlanmıştır. Türkiye’den izlenebilen digital FTA yayınların sayısı 50 ye ulaşmıştır. Bunlardan bazıları Türksat 1C ve 1B den yapılan dijital Türk özel yayınlarıdır.
ABD de DirecTV 4 milyon abone sınırını da geçer.
Kablo devi Tele-Communications Inc. multimilyar dolarlık bir alışveriş sonucu AT&T nin eline geçer.
Adalet bakanlığı Prime Star/ASkyB ortaklığına karşı çıkar.
EchoStar 148 derece yörüngesine 4 üncü uydusunu da atar.
EchoStar ASkyB hiselerini News Corp. ve MCI/WorldCom dan satın almaya karar verir. Anlaşma şirkete 119 ve 110 derecedeki iki tam -CONUS yörüngesinde kontrol edici yetkiyi sağlar.
DirecTV ve USSB tarafından kullanılan DSS markası yok olur. DirecTV $1.3 milyarlık bir anlaşma sonucu USSB yi alır. DirecTV ayrıca 101 derece pozisyonuna yeni bir uydu atma ve DBS-1 i 110 dereceden USSB dolayısıyla edindiği yörüngeye aktarma kararını açıklar.
ABD de DTH 10 milyon abone sınırını geçer.
BSkyB SkyDigital işine girişir.

1999
DirecTV iki kısımlı $1.83 milyar eden bir anlaşmayla Prime Star i almaya karar verir. Teklifin içinde 119 derecedeki TEMPO uydusu ve aboneleri de vardır. Anlaşmanın birinci kısmı ilkbaharda DirecTV’ nin USSB yi satın almasıyla tamamlanır. Anlaşma sonunda DirecTV 7.4 milyon abone sahibi olmaktadır.
EchoStar’ın DISH Network ü 2 milyon aboneyi geçer. FCC EchoStar’ın ASkyB , News Corp. ve MCI/WorldCom ile olan anlaşmasını onaylar.
NRTC’nin DirecTV işi 1 milyon aboneyi geçer. NRTC/DirecTV işbirliğiyle Pegasus Communications 500,000 abone edinir.
ABD de Her üç multikanal abonesinden ikisi DBS yayınını tercih etmektedir.
Türkiye’deki DBS girişimcileri altyapı çalışmalarını tamamlayıp RTÜK onayını almışlardır. ve uydunun yerden uzaklığı 36 000 km dır.

Özel Sektör de Uzay Faaliyetlerinde Bulunabilecek!

Başbakanlığa bağlı Türkiye Uzay Ajansı kurulmasına ilişkin kanun tasarısının TBMM Genel Kurulundan geçerek yasalaşması durumunda uydu ve uzay alanında özel sektör de çalışma yapabilecek. Türkiye'nin uzay ve havacılık teknolojileri alanında faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlarının koordine edilmesi amacıyla, kamu tüzel kişiliğini haiz ve Başbakanlığa bağlı kurulacak Türkiye Uzay Ajansı'nın kuruluş, görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esaslarının belirlenmesiyle, ülkenin uzaya yönelik hak ve menfaatlerinin korunması amaçlanıyor.

Düzenleme, uzay ve havacılık teknolojileri alanında faaliyette bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerini kapsayacak. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından özel kanunlar uyarınca yürütülen faaliyetler, bu düzenleme kapsamı dışında olacak.

Türkiye Uzay Ajansı'nın Görev ve Yetkileri!

Taşınır ve taşınmazları ile para, evrak ve varlıkları devlet malı hükmünde olacak ajans, okyanuslar ve kutuplarla ilgili araştırma yapabilecek, buralarda geçici veya daimi araştırma merkezleri, istasyonlar kurabilecek, deneysel amaçlı uydular, uzay ve hava araçları geliştirmek amacıyla yerli veya yabancı tüzel kişilerle anlaşmalar yapabilecek. Ajans, uzay ve havacılık alanlarında bilim insanları ile uzman ve araştırmacılar yetiştirilmesi amacıyla burs ve ödül verebilecek.

Başbakanın başkanlığında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Kalkınma Bakanı, Milli Savunma Bakanı ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı'ndan oluşacak Uzay ve Havacılık Stratejileri İcra Kurulu, Başbakanın daveti üzerine yılda en az bir defa toplanacak. Ajans, Uzay Kurulu, Başkanlık, Bilim ve Teknoloji Yönlendirme Komitesi, Uzay Uygulamaları Geliştirme ve Koordinasyon Komitesi organlarından oluşacak. Uzay Kurulu, ajansın karar organı olacak ve başkan dahil 7 üyesi bulunacak.

Kurul başkanı Başbakanın teklifiyle ve müşterek kararla, diğer üyeler ise Başbakan tarafından atanacak. Ajans bünyesinde araştırma merkezleri, enstitüler, laboratuvarlar, yer gözlem, yönetim ve kontrol merkezleri, uzay parkı, uzay bilim merkezleri, mükemmeliyet merkezi ve benzeri birimler Başbakanın onayıyla, uydu fırlatma merkezleri ise Bakanlar Kurulu kararıyla kurulacak. Birimlerin çalışma usul ve esaslarının düzenlenmesinde, bilimsel ve idari özerklik esas olacak.

Uzay Sistemleri, Milli Güvenlik için Kullanılabilecek!

Kurum, kuruluşlar, gerçek ve tüzel kişiler, uzay ve havacılık araçları ve sistemleri geliştirebilecek, kurabilecek, uzaya yönelik faaliyetlerde bulunabilecek. Olağanüstü haller ile ülkenin güvenliğini ilgilendiren durumlarda, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş halinde tüm uzay sistemleri, milli güvenlik ve milli savunma amaçları doğrultusunda kullanılacak. TSK, ihtiyaç duyduğu uydu ve uzay kabiliyetlerini kazanmaya yönelik Ar-Ge, projelendirme, üretim, entegrasyon ve tedarik faaliyetlerini yürütebilecek, uzay sistemlerine sahip olabilecek.

İhtisas Bölgeleri Kurulabilecek!

Ajans, uzay ve havacılık teknolojileri alanında yenilik ve tasarım faaliyetleri dahil olmak üzere araştırma ve geliştirme ile ürün geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla yıllık olarak veya yıllara sari olabilecek şekilde destek programları uygulayabilecek. Uygulanacak desteğin miktarları ile yararlanma usul ve esasları Uzay Kurulu kararıyla belirlenecek.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı nezdinde oluşturulan kaynağın yüzde 20'si, Ajans tarafından havacılık ve uzay teknolojileri alanında kullanılmak üzere Başbakanın onayıyla her yıl ocak ayının son gününe kadar ajans hesaplarına aktarılacak.Ajans veya özel sektör ya da ilgili kurum ve kuruluşlarca uydu, uzay ve havacılık teknolojisi ile sistemlerinin geliştirilmesi ve üretilmesi amacıyla kurulan montaj, entegrasyon ve test merkezleri, laboratuvarlar, araştırma merkezleri, enstitüler, uçuş pistleri, test alanları, fırlatma rampa ve üsleri ve benzeri altyapı ve tesisler kurulabilecek. Aynı amaçla oluşturulan Ar-Ge merkezleri, kuluçka merkezleri ve benzeri araştırma altyapıları ile uzay ve havacılık teknolojileri ekosistemine dahil şirketler ile kişi ve kuruluşların yer alacağı ihtisas bölgeleri de oluşturulabilecek.

Uydular ve altyapısının işletilmesi ile ilgili hak, yetki ve yükümlülüklerin belirlenmesi amacıyla ajans ile Türksat A.Ş arasında bir görev sözleşmesi imzalanacak. Ajans kadrolarında, ihtiyaç duyulması halinde toplam kadro sayısının yüzde 10'unu geçmemek üzere teknik bilgi ve uzmanlıklarından yararlanmak üzere yabancı uzman istihdam edilebilecek.

Kaynak: AA (12 Mart 2017)