Elementler - Baryum

Baryum (Yunanca'da βαρυς = ağır), sembolü Ba olan kimyasal bir elementtir. Baryum manasına gelen weighty kelimesinden türemiştir. İngilizce'de Barite ağırlık yoğunluk manasında kullanılmaktadır. Baryum elementinin atom numarası 56 olup Periyodik tablonun 6. sırasında ve 2. grubunda bulunur. 2. grupta bulunması özelliğinden dolayı Baryum bir toprak alkali metalidir. Baryum ilk defa 1774 yılında İsveçli kimyacı Carl Wilhelm Sheele tarafından tanımlanmıştır. Baryum element halinde beyaz-gri metalik rengindedir fakat yüksek reaktivitelikden dolayı element halinde bulunmaz. Baryum'un hemen hemen bütün bileşikleri ise zehirlidir. Metalik Ba yakıldığında elma yeşili bir renk verir. Metalik halde saklanması çok zordur çünki aktif bir element olduğu için su, hava ve asitlerle kolayca reaksiyon verir. Toprak alkali gurup içerisinde doğada en yaygın bulunan element Kalsiyum (Ca)dur. Bu sınıftaki metallerin özellikleri bir birine benzemesine karşın bilhassa Kalsiyum, Stronsiyum, Baryum diğerlerinden ayrılır. Bu üç element adi derecede suyu ayrıştırarak Hidrojen açığa çıkarır ve Hidroksit (OH) oluştururlar. Bu Hidroksitler de ısıtıldığında su kaybederek Oksit haline dönmektedirler. Karbonatları ısı karşısında kolay ayrışmasına karşın Baryum Karbonat (BaCO3) en zor ayrışanıdır. Sülfatları suda hemen hemen hiç erimez.

Sponsorlu Bağlantılar

En sık bulunan ve en çok kullanılan Baryum kaynağı Barit madenidir. Doğada sedimanter (tortul, çökelme ile) meydana gelmiş olarak bulunur. Denizlerin ya da suların taşımasıyla tabakalar meydana gelmiştir. Genellikle sıcak su çıkan bölgelerede görülür. Kurşun, Gümüş, Çinko üretiminde kullanılır. En son kullanım alanlarından birisi ise fren balatalarının altlık malzemesi olarak kullanılmasıdır.


BaSO4: Zehirlidir. Florosans (Gama ve X ışını saçar) özelliğe haiz olduğundan tıpda kanser teşhişlerinde, kağıt kaplamalarda, boya sanayiinde, plastik, tekstil, mürekkep, kauçuk, batarya ve pil yapımında kullanılır.

BaCO3: Zehirlidir. Özel camların yapımında, klor ve NaOH üretiminde kullanılır.

BaO: Solventlerden suyun uzaklaştırılmasında ve petrol sanayiinde kullanılır.

BaNO3: Havai fişeklerde, sıçan zehirlerinde, seramik sırlarda kullanılmaktadır.

*

Baryum


BARYUM gümüş gibi parlak beyaz renkte, oldukça yumuşak bir metaldir. Ba simgesiyle gösterilen bu kimyasal element toprak alkali metaller grubunda yer alır. Atom numarası 56, atom ağırlığı 137,34'tür. Yaklaşık 850°C'de erir ve 1.140°C'de kaynayarak buharlaşır. Baryum doğada hiçbir zaman yalın halde bulunmaz, mutlaka başka elementlerle bileşikler oluşturur. En yaygın doğal bileşikleri, barit mineralini oluşturan baryum sülfat ile viterit mineralini oluşturan baryum karbonattır.

Baryumun varlığını ilk kez 1774'te İsveçli kimyacı Cari Wilhelm Scheele fark etmişti. 1808'de de Sir Humphry Davy elektroliz yoluyla baryumu element halinde ayırmayı başardı.

Baryumun hemen hemen bütün tuzları çok zehirlidir. Özellikle suda çözünen baryum tuzları dokulardan kolayca emilebildiği için ağız ya da deri yoluyla vücuda girdiğinde zehirlenmeye yol açar. Buna karşılık baryum sülfat suda kolay kolay çözünmediği, dolayısıyla dokularca emilmediği için aynı tehlikeyi yaratmaz. Nitekim baryum sülfatın suyla karıştınlmasıyla elde edilen süt gibi beyaz ve koyu kıvamlı sıvı, sindirim sisteminin röntgen filmi çekilecek olan hastalara içirilir. Baryum tuzlan çok yoğun olduğundan, röntgen çekiminde kullanılan X ışınları bu sıvının içinden kolay kolay geçemez ve böylece yemek borusu, mide ya da bağırsaklardaki tıkanıklıklar ya da ülser gibi yaralar kolayca saptanabilir. Ayrıca baryum sülfat, başta duvar kâğıdı olmak üzere çeşitli kâğıtların, kauçuk, sabun ve yer muşambalarının yapımında dolgu maddesi, boyalarda renklendirici olarak kullanılır.

Beyaz, ağır bir toz olan baryum karbonat da zehirli bir baryum tuzudur. Özellikle fare zehiri, gözlük camı, mercek, seramik, boya ve mine yapımında kullanılır.