Önemli İcatlar - Termometre

Metal termometreler:
Metal termometre yapımında metal çiftlerinden yararlanılır
Metal çiftleri sıcaklık farkından yararlanarak mekanik bir yerdeğiştirme elde etme mantığı ile yapılan araçlardır. Adında anlaşılabileceği gibi bir metal çiftinden ibarettir.
Genleşme katsayıları farklı iki metal aynı uzunluk ve genişlikte kesilip üst üste yapıştırlır. Böylece metal çifti dediğimiz şey elde edilmiş olur.
Peki nasıl oluyorda sıcaklık farkını mekanik yerdeğiştirme olayında kullanıyoruz diye bir soru gelebilir aklınıza. Bunu da kısaca açıklayalım. Kullandığımız metallerin farklı genleşme katsayılarına sahip olduğunu belirtmiştik. Yani bu metalleri belli bir müddet ısıttığımızda iki metalde farklı oranda uzayacaktır. Bunlar birbirine yapışık olduğu için genleşme katsayısı yüksek olan daha fazla uzamaya çalışacak ve genleşme katsayısı küçük olan meta tarafına doğru bükülecektir.
Bu olayı bir de resim ile gösterelim:

Yukarıda şekilde gördüğümüz metal çifti ısıtıldığında üstte bulunan metal (genleşme katsayısı büyük olan, açık renkli metal) daha çok uzuyor fakat yapışık oldukları için kıvrılma meydana geliyor.
E peki diyeceksinizki bunun bize ne faydası var, eğilsin dursun bunu nerelerde kullanabiliriz.
Bunun kullanıldığı yerlerle sıkça karşılaşıyorsunuzdur. En azından bir ütyü hepimiz görmüştür. Ütünün belli bir sıcaklık ayarı vardır, o sıcaklık derecesine geldğinde ütünün ışığı söner. Bu nasıl olmaktadır? Bu mantık bir çok ütü mekanizmasında geçerlidir. Belli bir sıcaklık derecesinde metal çifti bükülür ve devreden akım geçmesi engellenir. Soğuduğunda tekrar düzelmeye başlar ve devre tamamlanır, ütü tekrar ısınmaya başlar.
Maddeler halinde metal çiftlerinin kullanım alanlarına değinelim:

• Saatler: Çeşitli mekanik saatlerde sıcaklık etkisi ile sapmalar meydana gelebilmektedir. Bu sapmalar önlemek için metal çiftleri kullanılarak önlenebilmektedir. Bu sebeble mekanik saatlerin yapısında metal çiftlerinden yararlanılır.
• Termostatlar: Biraz önce verdiğimiz ütü örneğinde kullanılan sistemlere termostat adı verilmektedir. Termostatlar belli bir sıcaklık değerine ihtiyacımız olduğunda kullanılır ve bunlar etal çiftleri sayesinde yapılırlar. Fırınlar, ütüler, kombiler gibi sabit sıcaklık değerine ihtiyacımız olan sistemlerde termostatlar kullanırız.
• Termometreler: Bazı termometrelerde sıcaklık değerini göstermek için metal çiftlerinden yararlanılır. Sıcaklık değiştikçe metal çiftinin şekli değişir bu olay sıcaklık değerinin belirlenmesi için kullanılır.
• Isı motorları: Kaynaklarda böyle bir araçtada metal çiftlerinin kullanıldığını belirten bilgiler bulunmakta.

Metal çiftleri genleşme katsayısı farklı iki metalin birbirine yapıştırılması ile elde edilen basit araçlardır. Metal termometrelerin temeli budur. Metal çifti dediğimiz araç sıcaklık arttıkça bükülür. Eğer biz bu bükülme/sıcaklık derecesi oranlarını önceden tespit edersek. Bu metal çiftinin bükülme miktarına bakarak sıcaklık değerini tespit edebiliriz.

Yani metal termometre için yapmamız gereken, bir metal çifti oluşturmak ve bu metal çiftini bir ucundan bir yere sabitlemek. Daha sonra sıcaklık derecesini bildiğimiz durumlar için bükülme oranlarını tespit etmek. Skalalama işlemi bittikten sonra artık bu aracı sıcaklık ölçme işlemi için kullanabiliriz.
Bİ-METAL TERMOMETRELER :

KULLANIM ALANLARI:
Sanayinin bütün kollarında sıcaklık ölçümünde kullanılır. Eğer termovil pirinç veya çeliği aşındırıcı bir madde ile temas ediyorsa termovili paslanmaz malzemeden olarak sipariş verilmelidir. Standart termoviller 25 Bar basınca kadar dayanıklıdır , bu basıncı aşan durumlarda "özel termovil" sipariş edilmelidir.Standart olarak termoville birlikte sevk edilir.
YAPISAL ÖZELLİKLERİ

Termovil Bağlantısı : R 1/2" çinko kaplamalı çelik (sadece 50 mm'lik termovil pirinç malzemeden)

Sıcaklık sensoru : Bi - Metal helezon yay

Sensor Borusu : Pirinç malzemeden

Kadran : Fırın boyalı alüminyum veya ABS plastik

İbre : Siyah fırın boyalı alüminyum veya ABS plastik

Muhafaza : Çinko kaplamalı çelik saç

Muhafaza Kapağı: Krom kaplamalı çelik saç

Görünüm levhası : Cam veya saydam akrilik.


KULLANIM VE ÖLÇÜM ÖZELLiKLERi
Kalite Sınıfları :Kl. 2.0, (DIN 16203)

Montajı :
Termovil sıcaklık ölçülecek yere monte edilir. Termometrenin sensor borusu termovilin içine tamamen sokulur. Montaj esnasında termometre kesinlikle muhafaza kısmından çevrilmemelidir, montaj anahtar ile termovilin anahtar ağzından yapılmalıdır.
Skala Kullanım Bölgesi ::Skalanin 3/4 bölgesi kullanılmalıdır. Kısa süreli maksimum skala değerine çıkabilir. .
STANDART İMALAT SKALALARI
-30+60° C / 0 –120 ° C / 0-160 ° C / 0-200 ° C / 0-250 ° C / 0-300 ° C / 0- 350 ° C / 0-400 ° C / 0-500 ° C

Metal Termometre: Cıvalı ve alkollü termometreler ile ölçülemeyen sıcaklık derecelerini ölçmek için metal termometreler kullanılır. Metal termometreler ile 1600 santigrat dereceye kadar olan yüksek sıcaklıklar ölçülebilir. Fabrika ve fırınlar kullanıldığı yerlerdir.

Termometre

Termometre, (Latince'den: thermos kütle ve métron ölçü; eski dilde: mizanül-harâre) sıcaklığı ölçmek için kullanılan alet.



Meteorolojide Celsius, Fahrenheit veya Kelvin gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Termometreler, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. En fazla kullanılan termometreler civalı termometrelerdir. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler tercih edilir.

En sık rastlananı cıvalı termometredir. Bu çok küçük kesite sahip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibarettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, civa genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır. Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal atmosfer basıncında (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe Celsius termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1°C) gösterir. Fahrenheit ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1°F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32°F ve 212°F olarak belirlenir. Réaumur ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. Cıva -39°C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli alkolle doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık mutlak sıfır olup, -273,16°C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de Kelvin'dir, yani -273,16°C = 0°K'dır.

Termometre ne için kullanılır?
Havanın sıcaklığını ölçmeye yarar. 4 Kaç türlü termometre vardır ve bunlarda kaç türlü sıcaklık birimi vardır ?
İki türlü termometre vardır:
1. Civalı veya alkollü termometreler
2. Madeni termometreler

Üç türlü sıcaklık birimi vardır:
1. Santigrat derece (C0) en çok kullanılır.
2. Fahrenheit derece (F0)
3. Reomur derece (R0)

TERMOMETRE (THERMOMETER) Sıcaklığı ölçmek için kullanılan alet. Meteorolojide Selsiyus, Fahrenhayt, Kelvin veya Mutlak gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Termometreler, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. En fazla kullanılan termometreler cıvalı termometrelerdir. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler tercih edilir.
TERMOMETRE DESTEĞİ/AYAĞI (THERMOMETER SUPPORT) Termometre siperi içerisinde minimum ve maksimum termometrelerin konulması için yapılmış metal ayak. Bu ayaklar termometrelerin yerinden çıkarılıp tekrar yerine konulmasına uygun şekilde dizayn edilmiştir.
TERMOMETRE SİPERİ (THERMOMETER SCREEN/SHELTER) Termometreleri direk güneş radyasyonu ve diğer olumsuz etkilerden koruyan, içerisinde serbestçe havanın dolaşabildiği ahşap kutu. Meteorolojide ölçülen hava sıcaklıkları siper içerisinde bulunan termometrelerden elde edilen değerlerdir. Ne yazık ki sıcaklık ve ısı ifadeleri sık sık karıştırılmaktadır. Reklamlarda, haberler ve hava durumu programlarında sık sık duyduğumuz Düşük ısılarda bile mükemmel temizlik, Dış ısı göstergesi, Vücut ısısı düştü, Bugün Ankara’da en yüksek ısı 32°C gibi sıcaklık yerine ısının kullanıldığı ifadeler, sizi bilmem ama, beni rahatsız etmeye devam ediyor. Oysa, bu karmaşadan kurtulmanın şifresi çok basit. Eğer belirtilen değer termometre ile ölçülebiliyorsa, sıcaklıktır. Isı ise, belirli sıcaklıktaki bir cisimden, daha düşük sıcaklıktaki bir cisme, sıcaklık farkı nedeniyle geçen enerjidir. Aşağıda bu konuda biraz daha ayrıntılı açıklamalar verilmiştir.

Sıcaklık Nedir? Çokça kullanılan bir kavram olduğu halde, sıcaklığın tam bir tanımını yapmak oldukça güçtür. Sıcaklık, duyularla algılanmakta ve genellikle sıcak veya soğuk kavramlarıyla ifade edilmektedir. Gözlemlerimizden, sıcak ve soğuk iki cismin birbirine temas ettirilmesi halinde, sıcak olanın soğuduğunu, soğuk olanın da ısındığını, belirli bir süre temas halinde kaldıklarında ise, her ikisinin de aynı sıcaklık veya soğukluğa ulaştıklarını biliyoruz. Bir maddenin ısıl durumunu belirten bir ifade olan sıcaklık, ısı geçişine neden olan etken olarak da tanımlanmaktadır. Ancak, sıcaklık artmaksızın da ısı geçişi olabileceği (ör. kaynayan su) hatırda tutulmalıdır. Sıcaklık veya soğukluk algılaması pek de güvenilir değildir. Bazen sıcak cisimler soğuk ya da soğuk cisimler sıcak olarak algılanabilmektedir. Bu güçlükleri önlemek üzere, sıcaklık ölçümünün temeli olan sıcaklık eşdeğeri veya Termodinamiğin Sıfırıncı Yasası tanımından yararlanılmaktadır. İlk defa 1931 yılında R. H. Fowler tarafından tanımlanan Termodinamiğin Sıfırıncı Yasası, temel bir fizik ilkesi olarak Termodinamiğin Birinci ve İkinci Yasasından 50 yıl kadar sonra anlaşılmış olduğu halde, mantıksal olarak onlardan önce gelmesi gerektiğinden Sıfırıncı Yasa olarak adlandırılmıştır. Termodinamiğin Sıfırıncı Yasası: İki cisim üçüncü bir cisimle sıcaklıkça eşdeğerde ise, bu iki cisim birbiriyle de sıcaklıkça eşdeğerdedir. Sıfırıncı Yasada söz konusu edilen cisimlerden herhangi biri kalibre edilerek bir sıcaklık ölçü aleti olarak düzenlenebilir. Sıcaklık ölçü aletlerine termometre denilmektedir. Yaygın olarak kullanılan sıcaklık göstergeleri celsius (°C), [daha önceleri centigrade olarak kullanılan bu ölçek, 1948 yılından itibaren celsius olarak anılmaya başlamıştır] bölüntülü termometrelerdir. Şekil 1de görüldüğü gibi, celsius skalasında buz saf suyun erime sıcaklığı sıfır (0°C), kaynama sıcaklığı ise yüz (100°C) kabul edilmiştir.

Termometre
MsXLabs.org

Sıcaklık ölçmeğe yarayan alet. Yunanca «thermos» ısı ve «metron» ölçü anlamına gelen kelimelerden türetilmiştir. Termometreler ince cam borudan yapılır. Borunun alt ucu şişkincedir, buraya alkol ya da civa doldurulur. Üzerinde derece çizgileri bulunan ince uzun kısmın içindeki hava boşaltılır, sonra ağzı kapatılır. Böylece ısı arttığı zaman tüpün içindeki sıvı genleşir ve yavaş yavaş yükselir.

Celcius Dereceleri
İsveçli fizikçi Anders Celcius (1701-1744), termometrenin derecelenmesinde «yüzlük» bir sistem önerdi; bugün birçok Avrupa ülkesinde ve Türkiye'de bu sistem kullanılmaktadır. Celcius, önce civalı termometre üzerinde iki nokta saptadı; buzun ergime noktasını 0, kaynama noktasını 100 olarak işaretledi. Sonra 0 ile 100 arasını 99 eşit parçaya böldü; bunlara Celcius dereceleri dendi. Daha sonra yazıcı termometre (sıcaklık değişimlerini otomatik olarak bir kâğıda kaydeder) ile maksimumlu ve minimumlu termometre (belli bir zaman aralığında en düşük ve en yüksek sıcaklıkları kaydeder) yapıldı.

Civalı ve İspirtolu Termometreler
Her zaman karşılaşılan sıcaklıkları ölçmek için yeterli olan civalı ve ispirtolu termometrelerin ölçme alanı çok dar ve sınırlıdır. Daha düşük sıcaklıkları ölçmek için tolüen ve pentan gibi değişik sıvılar kullanılır. Yüksek sıcaklıklar gazlı termometrelerle ölçülür. Çok incelik isteyen sıcaklık ölçümlerinde, laboratuvarlarda elektrik dirençli termometreler ve termoelektrik termometreler kullanılır.

Azotlu Termometre
Azotlu termometre ile l 600 dereceye kadar olan sıcaklıklar ölçülebilir. Bunun üstündeki sıcaklıkları ölçmek için pirometrelerden yararlanılır. Bu âletin, sıcaklığı ölçülecek cisme değmesine gerek yoktur, yalnızca cismin ışımasını ölçmesi yeterlidir.

Termostat
Termostat, kapalı bir ortamda termometrenin verilerine dayanarak sıcaklığı sabit tutan bir âlettir. Üzerinde, istenilen sıcaklığı elde etmek için ayarlanabilen bir düğmesi vardır; bir ısıtma aygıtına elektrikle bağlanan termostat,, aygıtın verdiği sıcaklığı arttırmağa ya da azaltmağa yarar.

Fahrenheit'in Eseri
XVI. yy.da ısı, içi hava dolu bir balonla ölçülüyordu. Ancak atmosfer basıncındaki değişiklikler nedeniyle bunun verdiği bilgi yanlış oluyordu. XVII. yy.da Floransa'da ilk ispirtolu termometre yapıldı. 1721'de Alman fizikçisi Fahrenheit, civalı termometreyi gerçekleştirdi. Bugün Anglo-Saksonların kullandığı termometre derecesi onun adını taşır. Bu termometrede 32°F, buzun ergime noktasını; 212°F ise, suyun kaynama noktasını gösterir.

Önemli İcatlar - Termometre





• Termometre: Bir cismin sıcaklığı ölçmeye yarayan alete termometre denir. Termometreler; civalı, etil alkollü veya metal termometre olabilir.
• Termometredeki hazne civa veya alkol gibi sıvılarla doldurulur. Bu hazne, bir maddeye daldırıldığında veya madde ile temas ettiğinde o maddenin tanecikleri haznenin camına çarpar. Bu durumda önce madde ve cam arasında, daha sonra cam ve haznedeki sıvı arasında enerji aktarımı gerçekleşir. Enerji aktarımı sonucunda haznedeki sıvının taneciklerinin hareket enerjileri artarsa bu tanecikler daha hızlı hareket eder ve tanecikler arasındaki mesafe artar. Bu artış sonucunda tanecikler arasındaki mesafe artar. Bu artış sonucunda tanecikler hazneye sığmaz ve cam borudaki hacmi doldurmaya başlar ve sıvı seviyesi yükselir. Benzer şekilde haznedeki sıvının taneciklerinin hareket enerjileri azaldığında tanecikler arasındaki mesafe azalır ve cam borudaki sıvı seviyesi düşer. Termometreden okunan değer, termometrenin temas ettiği maddenin sıcaklığı olarak kaydedilir. Bu değer termometrenin temas ettiği maddenin taneciklerinin ortalama kinetik enerjileri ile ilişkili olarak yükselir veya düşer.

Termometreler 3′e ayrılır:

Digital termometre
Digital termometre vücut sıcaklığını ölçer. Ancak dijital olduğu için uzun zamanda ölçüm sonucunu bildirirler.Ama aralarında en hızlı ölçebilen termometredir.

Cıvalı Termometre
Cıvalı termometre de vücut ısımızı ölçer ancak digital termometrenin ölçtüğü süreden daha fazla sürede bu işi görmektedir en fazla beş ya da on dakikada ölçer ama digital termometre ise bir ya da iki dakikada ölçebilir Aynı zamanda vücut termometresi şeklinde de söylenmektedir.

Alkollü Termometre
Alkollü termometre ise bulunduğu asıldığı odanın sıcaklığını ölçer. Duvar ve oda termometresi adını da almaktadır.Sadece oda da değil bulunduğumuz ortamdada geçebilir.


Termometreler ince cam borudan yapılır. Borunun alt ucu şişkincedir, buraya alkol ya da civa doldurulur. Üzerinde derece çizgileri bulunan ince uzun kısmın içindeki hava boşaltılır, sonra ağzı kapatılır. Böylece ısı arttığı zaman tüpün içindeki sıvı genleşir ve yavaş yavaş yükselir.MeteorolojideCelsius, Fahrenheit veya Kelvin gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Termometreler, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. En fazla kullanılan termometreler civalı termometrelerdir. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler tercih edilir.

En sık rastlananı cıvalı termometredir. Bu çok küçük kesite sahip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibarettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, cıva genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır. Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal atmosferbasıncında (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe Celsius termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1°C) gösterir. Fahrenheit ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1°F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32°F ve 212°F olarak belirlenir. Réaumur ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. Cıva -39°C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli alkolle doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık mutlak sıfır olup, 273,16°C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de Kelvin'dir, yani -273,16°C = 0°K'dır.

TERMOMETRE
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Cisimlerin sıcaklığını ölçmeye yarayan araç. Çalışma maddesinin sıcaklığa bağlı herhangi bir özelliğinden yararlanılarak düzenlenmiştir. Termometrelerde kullanılan sıvılarda, küçük bir sıcaklık artışına yeterince büyük ve düzgün bir genleşme göstermesi, kimyasal bakımdan kararlı olması, kaynama noktasının yüksek, donma noktasının düşük olması aranır. Çalışma maddesi gaz ise, sıvılaşma noktasının düşük olması gerekir. Oda sıcaklığı ölçümünde genellikle alkollü termometre, doktor termometresindeyse ölçüm sıvısı olarak cıva kullanılır. Ölçülecek sıcaklık aralığına göre çok çeşitli termometreler vardır.

Maksimum-Minimumlu Termometre
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Ayarlandığı andan itibaren ulaşılan en yüksek (maksimum) ve en düşük (minimum) sıcaklıkları gösteren termometre. Alkol dolu bir hazne ve buna bağlı cıvalı bir U borusundan oluşur. Sıcaklığa bağlı olarak alkolün genleşmesi ya da sıkışması, U borusundaki cıva sütunlarının alçalıp yükselmesine neden olur. Cıva sütunu yükselirken, ucundaki metal iğneyi de hareket ettirir. İğneler borunun çeperlerine tutunabilecek biçimde bir yay özelliği de gösterdiğinden, cıva sütunu alçaldığında, cıvayla iğnenin teması kesilir ve iğne olduğu yerde kalır. Böylece sol kolda maksimum, sağ kolda da minimum sıcaklıklar işaretlenmiş olur. Bu termometreyi yeniden ayarlamak için mıknatıs aracılığıyla iğneler yeniden cıva sütununun ucuna getirilir.

Termometre çeşitleri ve özellikleri

Termometre, sıcaklığı ölçmek için kullanılan aletdir. Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal atmosfer basıncında (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe Celsius termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1 °C) gösterir. Fahrenheit ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1 °F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32 °F ve 212 °F olarak belirlenir. Réaumur ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. Cıva -39 °C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli alkolle doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık mutlak sıfır olup, -273,16 °C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de Kelvin'dir, yani -273,16 °C = 0K'dır.

Termometre Çeşitleri
Alkollü termometre
Cıvalı termometre
Dijital termometre
Gazlı termometre
Katı termometre

DİJİTAL TERMOMETRE
Dijital termometre vücut sıcaklığını ölçer. Ancak dijital olduğu için uzun zamanda ölçüm sonucunu bildirirler. Ama aralarında en hızlı ölçebilen termometredir.

CIVALI TERMOMETRE
Cıvalı termometre de vücut ısımızı ölçer ancak dijital termometrenin ölçtüğü süreden daha fazla sürede bu işi görmektedir en fazla beş ya da on dakikada ölçer ama dijital termometre ise bir ya da iki dakikada ölçebilir Aynı zamanda vücut termometresi şeklinde de söylenmektedir.

ALKOLLÜ TERMOMETRE
Alkollü termometre bulunduğu asıldığı odanın sıcaklığını ölçer. Duvar ve oda termometresi adını da almaktadır. Termometreler ince cam borudan yapılır. Borunun alt ucu şişkincedir, buraya alkol doldurulur. Üzerinde derece çizgileri bulunan ince uzun kısmın içindeki hava boşaltılır, sonra ağzı kapatılır. Böylece ısı arttığı zaman tüpün içindeki sıvı genleşir ve yavaş yavaş yükselir. Meteorolojide Celsius, Fahrenheit veya Kelvin gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Termometreler, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler tercih edilir.

AZOTLU TERMOMETRE
Azotlu termometre ile 1600 dereceye kadar olan sıcaklıklar ölçülebilir. Bunun üstündeki sıcaklıkları ölçmek için pirometrelerden yararlanılır. Bu âletin, sıcaklığı ölçülecek cisme değmesine gerek yoktur, yalnızca cismin ışımasını ölçmesi yeterlidir.

METAL TERMOMETRE
Cıvalı ve alkollü termometrelerin ölçemediği yüksek sıcaklıkları ölçmede kullanılır. Fırın ve fabrikalarda 1600 °C ye kadar olan yüksek sıcaklıkları ölçebilir.

SIVILI TERMOMETRE
Sıvılı termometreler cıva ve renklendirilmiş alkol kullanılarak yapılan termometrelerdir. Termometrelerin ölçüm yapabilecekleri sıcaklık aralıkları vardır. Bu sıcaklık aralığı termometrede kullanılan Sıvının donma ve kaynama sıcaklıkları arasıdır.

GAZLI TERMOMETRE
Gazlar, sıvılara göre, sıvılarda da katı maddelere göre sıcaklığa karşı daha duyarlıdır. Bu nedenle gazlı termometreler çok hassas sıcaklık ölçümlerinde kullanılır

Termometreler ince cam borudan yapılır. Borunun alt ucu şişkincedir, buraya alkol ya da civa doldurulur. Üzerinde derece çizgileri bulunan ince uzun kısmın içindeki hava boşaltılır, sonra ağzı kapatılır. Böylece ısı arttığı zaman tüpün içindeki sıvı genleşir ve yavaş yavaş yükselir.

Meteorolojide Celsius, Fahrenheit veya Kelvin gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Termometreler, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. En fazla kullanılan termometreler civalı termometrelerdir. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler tercih edilir.

En sık rastlananı cıvalı termometredir. Bu çok küçük kesite sahip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibarettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, cıva genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır. Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal atmosfer basıncında (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe Celsius termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1°C) gösterir. Fahrenheit ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1°F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32°F ve 212°F olarak belirlenir. Réaumur ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. Cıva -39°C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli alkolle doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık mutlak sıfır olup, 273,16°C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de Kelvin'dir, yani -273,16°C = 0°K'dır.

CELSİUS
Celsius ölçeği, 1742'de İsveçli astronom Anders Celsius'un ismiyle adlandırılmış bir sıcaklık ölçme birimidir.

Celsius çevirim formülleri

ilk ölçek çevrilen ölçek formül
Celsius Fahrenheit °F = °C × 1.8 + 32

Fahrenheit
Celsius °C = (°F - 32) / 1.8

Celsius Kelvin K = °C + 273.15

Kelvin
Celsius °C = K - 273.15

Sıcaklık değerlerini birbirine çevirmek için

Celsius ölçeğine göre, suyun üçlü noktası (aynı anda katı, sıvı ve gaz halinde bulunabildiği sıcaklık: triple point) 0,01 °C (veya 273,16 K) olarak tanımlanır. (Bu tanımla, daha önce referans alınan suyun donma noktası 273,15 K'dir, ancak üçlü noktanın ölçümü çok daha kesin bir şekilde yapılabilmektedir). Bir derece Celsius (1°C) ise, mutlak sıfır ile suyun üçlü noktasının farkının 1/273,16'sı olarak tanımlanmıştır. İlk olarak Anders Celsius tarafından önerilen buzun erime noktası ile suyun kaynama noktası arasında 100 derecelik bir sıcaklık ölçeği düşüncesi, 1954 yılında daha kesin sonuç vermesi amacıyla bu şekle getirilmiştir. Bu değişiklik ve Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler konferansının son kararları doğrultusunda (°C) birimindeki C sembolü santigrat olarak değil Celsius şeklinde okunacak. Yani (°C) nin doğru okunuşu "derece Celsius" şeklindedir.

FAHRENHAYT
Geniş bir kullanım alanı olan sıcaklık ölçek sistemlerinden birisi. Cıvayı ilk defa termometrik bir araç olarak kullanan Alman Fizikçi D. G. Fahrenheit tarafından geliştirilmiştir. Bu ölçeğe göre suyun donma noktası 32 °F, kaynama noktası ise 212 °F olarak belirlenmiş ve bu iki nokta arası 180 eşit parçaya bölünmüştür. Bu ölçek sistemi daha hassas olduğundan ve tam dereceleri okumada daha sağlıklı değerler verdiğinden meteorolojide ve iklim biliminde kullanılması daha akılcıdır. Ülkemizde, Fahrenhayt sıcaklık ölçeği yerine Santigrat derece kullanılmaktadır.

KELVİN
K harfi ile gösterilen ve birim aralığı Santigrat (Celsius) derecesiyle aynı olan, ancak sıfır noktası olarak mutlak sıfırı (-273.15°C) alan sıcaklık ölçüsü birimi. İsmini, termodinamikteki mutlak sıfır kavramını ilk kez gazlardan tüm maddelere uygulayan İskoç asıllı bilim adamı Lord Kelvin'den (1824-1907) alır. 1954'teki onuncu Ağırlık ve Ölçüler Genel Konferansı'nda (Conférence Générale des Poids et Mesures) suyun üçlü noktasının termodinamik sıcaklığının (mutlak sıfırla olan farkının) 273.16'da biri olarak tanımlanmıştır.

Santigrat derecesi sıfır noktasını suyun donma noktası olarak aldığından, 0°C 273.15K'e eşit olur. Benzeri şekilde Santigrat derece olarak ifade edilen herhangi bir sıcaklığı kelvine çevirmek için söz konusu değere 273.15 eklenir. Örneğin: 22°C=295.15K (22+273.15)

Kelvin sıcaklık birimi 1967'deki 13. Ağırlık ve Ölçüler Genel Konferansı'ndan beri "derece" sözcüğü kullanılmadan tanımlanmakta ve dolayısıyla derece işareti(°) olmadan yazılmaktadır.

CİVALI VE İSPİRTOLU TERMOMETRELER
Her zaman karşılaşılan sıcaklıkları ölçmek için yeterli olan civalı ve ispirtolu termometrelerin ölçme alanı çok dar ve sınırlıdır. Daha düşük sıcaklıkları ölçmek için tolüen ve pentan gibi değişik sıvılar kullanılır. Yüksek sıcaklıklar gazlı termometrelerle ölçülür. Çok incelik isteyen sıcaklık ölçümlerinde, laboratuvarlarda elektrik dirençli termometreler ve termoelektrik termometreler kullanılır.

AZOTLU TERMOMETRE
Azotlu termometre ile 1600 dereceye kadar olan sıcaklıklar ölçülebilir. Bunun üstündeki sıcaklıkları ölçmek için pirometrelerden yararlanılır. Bu âletin, sıcaklığı ölçülecek cisme değmesine gerek yoktur, yalnızca cismin ışımasını ölçmesi yeterlidir.

TERMOSTAT
Termostat, kapalı bir ortamda termometrenin verilerine dayanarak sıcaklığı sabit tutan bir âlettir. Üzerinde, istenilen sıcaklığı elde etmek için ayarlanabilen bir düğmesi vardır; bir ısıtma aygıtına elektrikle bağlanan termostat,, aygıtın verdiği sıcaklığı arttırmağa ya da azaltmağa yarar.

METAL TERMOMETRELER
Civalı ve alkollü termometrelerin ölçemediği yüksek sıcaklıkları ölçmede kullanılır.fırın ve fabrikalarda 1600°C ye kadar olan yüksek sıcaklıkları ölçebilir.

SIVILI TERMOMETRELER
Sıvılı termometreler civa ve renklendirilmiş alkol kullanılarak yapılan termometrelerdir.Termometrelerin ölçüm yapabilecekleri sıcaklık aralıkları vardır.Bu sıcaklık aralığı termometrede kullanılan sıvının donma ve kaynama sıcaklıkları arasıdır.

Donma sıcaklığı Kaynama sıcaklığı
Civa -39°C 357°C
Alkol -115°C 78°C

Dolayısıyla hava sıcaklığının kutuplarda -50°C lere düştüğünü civalı termometreyle,kaynamakta olan suyun sıcaklığını da alkollü termometreyle ölçemeyiz.

HASTA TERMOMETRESİ
Vücut sıcaklığını ölçmede kullanılan civalı termometredir.35°C ile 42°c sıcaklıklar arası 1/10 duyarlılıktan ölçülebilir.yani bu termometrelerle 0,1°C lik sıcaklık değişmeleri ölçülebilir. Hasta termometresindeki boğum,ölçüm yapılırken civanın hazneye hemen dönmemesi için konulmuştur.

GAZLI TERMOMETRELER
Gazlar, sıvılara göre, sıvılarda da katı maddelere göre sıcaklığa karşı daha duyarlıdır.Bu nedenle gazlı termometreler çok hassas sıcaklık ölçümlerinde kullanılır.