Yaylı Çalgılar - Viyolonsel (Çello)

Çello Müzik Aleti

Viyolonsel (ya da çello), 16. yüzyıl’da ilk örnekleri Fransa’da ortaya çıkan, esasen şekli kadın vücudunu andıran yaylı bir çalgıdır. Bu çalgının atası’Viola da gamba’ adı verilen perdeli bir çalgıdır.Viyolonsel, Keman, viyola ve kontrabas ile aynı ailedendir. Keman ile viyolonselin şekilleri büyük oranda birbirini andırsa da boyutları çok farklıdır. Karşıdan bakıldığında gövdesinin orta bölümünde bulunan ve el yazısı ile ‘f’ harfini andıran 2 ses deliği vardır. Yayın tellere teması ile titreşen tellerden çıkan ses, gövdenin içindeki havayı titreştirerek bu deliklerden geri döner.

Tellerinin adları (Bastan Tize doğru)
-do -sol -re -la
görüldüğü üzere 5 li akort sistemi uygulanmaktadır. 7 pozisyon a kadar numaralandırılır. Daha sonrası 7. pozisyon ve de ilerisi olarak geçer.

Akort ve çalınışı
Çalarken pus yani baş parmak hariç geri kalan 4 parmak kullanılır. Başparmakta kullanılır. Parmaklar sırasıyla pus hariç 1. 2. 3. ve 4. parmaklar olarak adlandırılır. Başparmak, ilk başlarda pek kullanılmamakla beraber teknik ilerledikçe müziğe dahil edilir. 7. pozisyon ve de ilerisinde daha doğrusu pus kullanılırsa 4. parmak yani serçe parmak nadiren kullanılır. 7. pozisyon ve ilerisinde pus daha sık kullanılır.

Viyolonsel, kulak dediğimiz kısımdan akort edilir büyük akortlar buradan yapılır. İnce ayar akortları fix dediğimiz küçük ****l parçalardan yapılır. Parmaklar, tuşe değilen siyah bölgeye konur. Köprüyle (eşik de denir) tuşenin arasındaki boşluktan arşe yardımıyla çalınır.Seslerin net çıkması için arşenin biraz sert bastırılması gerekir keman ve viyolaya göre çünkü viyolonselin telleri daha kalındır.Parçalara göre arada parmakla da çalınabilir.Arşe yerine sağ elimizle genelde işaret parmağımızın ucuyla teli çekerek çalınır. (bu tekniğe pizzicato denir) Viyolonsel “insan sesine en yakın” ses çıkaran müzik âletidir.

Viyolonsel (Çello)
Yaylı çalgılar ailesinden tenor sesli çalgı.

Dört telli olan bu çalgı kemana benzer, ancak kemandan çok daha büyüktür. Viyoladan bir oktav daha kalın sesi vardır. İri gövdesi, tok ve ahenkli sesiyle senfoni orkestralarında, oda müziğinde genellikle piyanoya eşlik eden ya da solo olarak dinlenen viyolonsel ilk olarak 17. yüzyılda İtalya'da ortaya çıktı. Çello da denir.

Viyolonsel
Keman ailesinin üyesi olan yaylı bir çalgı. Çello da denir. Kemandakine benzeyen bir yayla çalınır. Keman şeklinde olmakla beraber daha büyüktür. Yaklaşık 1,2 m uzunlukta ve en geniş yerinde 40 cm civarında olan viyolonsel bu boyutları nedeniyle oturarak çalınır. Yere dayanan bir çubuk üzerinde duran viyolonsel müzisyenin bacakları arasına alınıp bir yayla çalınır. Keman gibi dört yaya sahiptir ve müzisyenin ellerinin perdeler üzerinde gezmesiyle değişik tonlar elde edilir. Bu nedenle viyolonselin ses genişliği dört oktavdan fazladır. Rostropoviç, Pablo Cassals, Jacquelin de Pera, Misch Maisky, William Lloyd Weber ünlü violonsel solistleri arasındadır.

Günümüze kadar da kalabilen bazı viyolonseller 1560′larda, İtalyan yapımcı Andrea Amati tarafından yapılmışlardır. On sekizinci yüzyılın sonlarına değin viyolonsel ön plânda olan bir enstrüman değildi ve yalnızca müzikteki bas sesi vererek parçadaki boşlukları doldururdu. Ancak, Barok dönemde, Antonio Vivaldi ve Luigi Boccherini gibi besteciler yalnızca viyolonsel için de suitler yazdılar. On dokuzuncu yüzyıla gelindiğindeyse Johannes Brahms ve Antonin Dvorak gibi büyük isimler viyolonsel için konçerto ve benzeri eserler bile yazmıştı. Yirminci yüzyılda da Sergei Prokofiev ve Dmitri Shostakovich gibi besteciler viyolonselin olanaklarını keşfedip onu bir solo enstrüman olarak ele alan besteler yaptılar.