Telli Çalgılar - Gitar

Bas gitar, müziğin temelini oluşturduğundan, tüm müzik türlerinde kullanılır. Yoğun olarak pop, caz, funk ve rock gibi müzik türlerinde kullanılır. Çoğunlukla dört telli olan ve kalın ses veren telli çalgı. İlk olarak Fender tarafından 1950li yılların başlarında üretilmiştir.

Özellikler:

Bas gitar, elektrik ve akustik olarak ikiye ayrılır. Elektrik basta tellerden gelen ses manyetikler tarafından elektrik sinyaline çevrilip bu sinyali sese çevirecek olan yükselteçe (amplifikatör) yollanırken, akustik basta akustik gitar gibi geniş ve oyuk olan gövde tellerden gelen sesi güçlendirip duyulabilir bir seviyeye çıkarır. Kimi akustik baslarda sesin yükselteçe de iletilebilmesi icin piezo adı verilen kuvarskristallipiezoelektrik ses alıcıları bulunur. Bas gitarın sesi, normal gitarlardan daha kalın, kontrbas gitarlardan daha incedir. Normal bir gitardan daha kalın tellere ve daha uzun bir ölçeğe sahip olan bas gitarın gövdesinin elektrik baslarda ön, akustik baslarda yan tarafında ton ve sesi değiştirmeye yarayan bir eşitleyici bulunur. Bas gitarların elektro gitar yükselticilerinden farklı olan, düşük frekanstaki sesleri daha iyi verebilen özel yükselteçleri bulunur.
Klasik bas gitar genellikle perdeli ve dört tellidir. Günümüzde sayısı on ikiye ulaşan telleri olanları ve perdesizleri de kullanılmaktadır. Genelde yardımcı çalgı olarak kullanılan bas gitar, elektronik ve bilgisayarların katkısı ile günümüzde yoğun olarak ön çalgı olarak da kullanılmaktadır. Bas gitar partisyonları fa anahtarı ile yazılır .

Akustik Gitar

Gövdesinin (kasa) ve ses deliðinin klasik gitara göre daha geniþçe olmasý; tüm tellerin çelik veya türevi olmasý esas farklýlýklarýdýr. Amerikan Folk Müziði (Country-Blues) soundu için geliþtirilmiþ, özgün týnýsý ile tüm dünyada gitar müziði içinde yerini almýþtýr. Daha çok Rock (özellikle slow-rock), Blues ve Folk müziðe yatkýn bir soundu vardýr.



Gitar

Gitar2

Gitar3

Gitar Tarihi
Gitarı andıran bir enstrumanın 1500' den önce,Rönesans sırasında Avrupanın Akdeniz bölgesinde var olduğu bilinmektedir. 13. 14 yüzyıldan kalma betimlemeler
kuş tüyü bir pena ile çalınan "8" şeklinde bir enstrümanın varlığını gösterir. Yine bu döneme ait bazı kaynaklar guittara latina adlı bir latin gitarından bahseder. Gitar için müzik içeren ilk kitapların tarihi 16. yüzyıla kadar uzanır. Bu kitaplarda her üç veya dört teli de "ünison" (aynı sese) bir biçimde akort edilen çiftlerden oluşmak üzere, dört telli bir gitardan söz edilir.

En alt tel bazen bir oktavlık bir aralıkla akort edilirken, en üst tel çoğunlukla tektir 16. yüzyılda beş telli gitarlar da ortaya çıkmıştır İlk gitarlarda sap kafası düz bir şekilde yerleştirilmişti ve akort burguları "friction pegs" arkadan ayarlanıyordu. Bu tip gitarın klavyesi enstrümanın göğsü ile aynı seviyedeydi ve sekizle on arasında bağırsak ile bağlanarak yapılmış perdeleri "fret" vardı Gövdesi bugünün standartlarına göre daha küçük ve daha az kıvrımlıydı. Sırtı bombeli veya düzdü ve ses deliği "soundhole" dekoratif bir parşömen veya Ağaç işlemeyle kaplanmıştı. Bu tip gitarın kırılgan yapıda olması, değişen modalar, farklılaşan akortlama şekilleri ve metal tellerin kullanımı pek çok enstrümanın yok olmasına veya değişime neden olmuştur.

Klasik Gitar
Tarihçesi, türdeşleri ile ele alındığında 16. Yüzyıla hatta öncesine uzanan klasik gitar, İspanyol Flamenco tarzının esas enstrümanı olarak 19. Yüzyıldan itibaren yaygınlaşmış ve bugünkü şekline kavuşturulmuştur. Modern gitar türlerinin tamamının atasıdır. Ağaç gövde ve ses deliği; ayrıca alt üç telinin naylon türevi olması tipik özelliklerindendir.

Sevdiğiniz, yapmak istediğiniz tür müziğe veya özgün arzunuza uygun bir sound sağlayabilecek ve tınısından hoşlandığınız gitar muhtemelen doğru "gitar türü" seçimidir. Ancak yeni başlayanlar için akustik gitarın çelik ve görece sert tel yapısının, henüz kıvama gelmemiş parmaklar açısından biraz zorlayıcı olacağını belirtmekte fayda var. Tüm gitar çeşitleri genelde aynı çalıma cevap vermekle beraber aslında her tarz için özelleşmiş bir çalış tekniği vardır.
Yaygın ve yanlış bir inanış, gitar çalmaya "klasik gitar" la başlanması, daha sonra istenirse arzulanan diğer çeşitlere geçilmesi gerekliliğidir. Hayır..! Kesinlikle ne tarz gitar çalmak istiyorsanız onunla başlamalısınız.

Gitar Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar

Yapısal olarak iyi bir gitarın, ağacı-malzemesi-işçiliği ile birlikte dikkat edilmesi gereken ana özellikler.
a) Telleri klavyesinden çok uzak olmamalı, perdelere rahatlıkla basılabilmeli.
b) En ince perdelerine kadar net bir tını vermeli, parazitli-cızırtılı sesler olmamalı.
c) Her perde vermesi gereken standart notayı (entonans) verebilmeli.

Hangi gitar markası en iyisi? Bana iyi bir gitar önerebilir misiniz?
Evet, muhtesem bir soru. Dünyada bir tane en iyi gitar markası var, bravo bildiniz! Onu en iyiler kullanıyor, geriye kalan müzisyenler gerizekalı oldugundan bunu akıl edemiyor ve bin tane baska firma bu sekilde geciniyor. Vay be.

Alacaginiz türe ve calim tarzina göre uygun gitarlar ve o gitarlarda daha iyi ürün üreten markalar vardir, tabi ki ödeyeceğiniz paraya göre de alacagınız ürünün kalitesi değişir. Kuskusuz "en iyi" tanımı da kişiden kişiye göre değişir. Bunun icin en iyi yol, dükkana girip gitarı denemenizdir. Gitardan anlamasanız bile o gitarda siz calisacaksiniz, icinize sinmeli. Bir bilenle gitmenin bence yeni baslayan biri icin tek anlami, o kişinin gitarda hasar vs. var mi diye kontrol edip, dükkanın acemiyi kazıklamasını engellemekten ibarettir. Yeni gitar alımı konusunda ince detay asagıdaki sorularda gelecek. (İlla ki!)

Sert müzik yapmak icin hangi gitarı almam gerekir?
Sert müzik yapmaniz icin mutlaka B.C. Rich almanız gerek. Tabi ki mutlaka şekil şemal Warlock model olmalı, agırlıgınızın 1/4unden az olmamalı ki acıyı hissedin..

Sert bir müzik yapacaksanız, bunda gitardan daha cok efekt pedallarının etkisi vardır. Sizin istediğiniz sesi distortion denen efekt verir.(İlk stüdyomda sürekli clean tonda gitari döverek ses cikarmaya calisimi, son kalan 1 dakikada amfi üstündeki drive düğmesini keşfedişimi hatırladım) Gitarın agacı vs. belli tonal değişikliklere neden olur, sertlikle direkt alakası yoktur.

En basitinden Gibson' la thrash yapan Testament' a, Fender' le heavy metal yapan Iron Maiden' a, Ibanez' le Hardcore yapan Korn' a bakabilirsiniz. Bu aletlerin cogu piyasada size göre "yumusak müziklerin gitarı" gibi gözükebilir, ama müziğin "sertliği" gitarın markasından gelmez! İlk gitarınızı alırken rahat etmeye bakın, sonradan bir distortion pedaliyla istediğiniz tonlara yaklasabileceksiniz. (biliyorum: junc junc jururunc)

Temel olarak, sert müzik icin solid body(katı ve ici dolu gövdeli) bir gitar, ve nispeten cıkısı yüksek "humbucker" manyetikler yeterli olacaktır. Aldıgınız gitarın üstündeki manyetiklere sert müzik icin yetersizse sonradan alacagınız bir manyetik istediğiniz tonları verebilir.

Gitardan baska neler almam gerekir? Procesör(efekt pedalı) mü amfi mi alayım?
Amfi gitarınızın sesini besleyip güclendiren ünitedir. Normal hoparlöre gitarı direk girerseniz sesinin cok igrenc geldiğini duyarsınız. Amfi sadece sesi yükseltmekle kalmaz, sesi güclendirip harmonikler eklediğinden gerekli bir alettir. Amfi alacak paranız yoksa bu eksiği "amfi simulatorleri" denen, amfinin yaptıgı taklit eden, pedal tadındaki aletlerden alırsınız. Bunların bizde en bilinenleri Line6 POD, Behringer Vamp, Sansamp Triac gibi ürünlerdir.

Efekt pedalları ve rack' ler, baslangic icin zorunlu değildir, hele ki cogu amfinin üstünde "distortion" verecek drive düğmesinin bulundugunu düşünürsek. Hala en basit gitar+amfi kombinasyonunu kullanan gitaristler olsa da, tonunuzu geliştirmek istediğinizde bu aletlere yavastan girmeniz gerekecek.

Bana 250 dolarlık süper bir gitar önerir misiniz?
Hayır önermem. Hem süper hem 250 dolar olan gitar olsa ben alırdım. Zaten 250 dolar cok para değil, girin dükkana, deneyip begendiğinizi alın. 250 dolar olan iki gitardan birinin süper birinin kötü olması imkansız zaten.

Evde calismak icin 10-20 wattlik hangi amfi iyidir?
Acıkcası hic biri birbirinden cok daha iyi değil. Gitarı takın ve deneyin. Gitarda klavyeyi test ediyorsunuz, sapı deniyorsunuz, amfide daha kolay. Sesi icinize sineni alın. Marka isimlerine cok takılmayın. Zaten 10-20 watt ancak evde calısmak icin yetiyor, süper ton almayı beklemeyin.

Distortion ne? Drive overdive falan diyorlar ne iş?
Yeni genclik cin gibi, ama hani olur ya, benim gibi ilk stüdyosunda distortion ne bilmeden takılmıs bir insan evladi vardir diye söylüyorum. Bu sese o "junc junc" sesini veren şey. Overdrive daha eski klasik tarz soundlar veren dist. lere deniyor. Ya da tam tersi, overdrive' ın asırı olanı, modern tarz rockta kullanılan distortion. Detaylı acıklamasını burada yapmayacagım.

Abi metal zone' u cok seviyorum, distortionu köklüyorum cosuyorum ama dip ses var cehennem gibi?
Terbiyesiz. Neyse. Dip ses yüksek distortion seviyesinde normal kulaklara duyulacak seviyeye gelir dogaldır. Distortion pedalınız ayrıysa veya amfi üstündeyse, ekstra olarak noise suppresor(veya noise reductor) denen "dipses temizleyici" almanız lazım. "Ohoo sürekli sorun cıkartıyorsun sen de" diyecek olan coklu efekt pedalı alsın, onun icinde en sık kullanılan efektlerle birlikte bu da vardır. Bundan dolayı multi-effect procesorler az parası olan insanlarca pek sevilir.

Yeni manyetik alacagım, cok sıcak tonlar istiyorum, ne önerirsiniz?
Sıcak ton ne arkadasım!? Sana göre sıcak olan bana göre soguk belki? Gitar manyetikleri, gitarın tonunu ve parmakların sese olan etkisini(nota tanımı ve netliğini) değiştirirler. Ama bunlar hakkında fikir vermek kullandıgınız ana ekipmanı(gitar+amfi+efekt zinciri) ve istenen soundun özelliklerini bilmediğimiz zaman öneri yapmamız imkansızdır. Denemesi bedava, "bunlar bilmiyor olm" diye alınganlık yapıp, manyetik üreticilerine bu soruyu atıp sansinizi deneyebilirsiniz.

Gitarı bilgisayara baglamak istiyorum, muhtesem gitar caliyorum ama herkesin dinlemesi lazım, anlıyor musun?
Kayıt yapacaksın belli ki. Eğer kastın gitarı direk bilgisayara girip calmaksa, al elektrikciden bir "kucultucu", bunlar jak ucuna takılır ve senin "line-in" denen girişten bilgisayara jakı takmanı saglar. Tabi bundan sonra "neden bu gitarın sesi sivrisinek gibi geliyor" diye soracagını biliyoruz hepimiz, cık yukarı 3. sorunun altını oku.

Okumadın biliyorum, yine de devam edeyim. Gün olur da sen amfiyi mikrofonlayıp kayıt yapayım dersen, mikrofon' u "mic" girişine sokacagını söylemem gerekmiyor sanırım.

Eger amaclarınızı net acıklamazsanız insanların vereceği cevaplar da pek net olmuyor. Üstüne üstlük küfür yiyorsunuz, ne gerek var. Yaşasın dünya barışı.

Gitarımın telleri cok yüksekte duruyor, sap ayarı nasıl ayarlanıyor?
Vallahi soruluyor bu soru. Sap ayarlıgı tel yüksekliğini etkilese de, tel yüksekliği ayarı sap ayarıyla YAPILMAZ. Gitarınızla birlikte kücük bir kılavuz veriyorlar onu okusanıza biraz? Sap ayarı, gitara zarar verebilecek derece önemli bir ayardır, öyle herkes yapmaz -zaten iki günde bir de yapılmaz-, cogu kişi bu ayarı bir bilene bırakır, dogru da yapar. Siz yapamazsınız diye bir kural yok ama bu soruyu soruyorsanız yapmayın.

Cok hızlı calmak istiyorum! Sehrimin en iyi gitaristi ben olucam! Nasıl olacak?
Metronom al, metod kitabı al, oradaki egzersizleri yavas hızda calısmaya basla, temiz caldıkca hızlandır, bu kadar. Gitaristleri izle, tekniğini düzgün oturt, yavas ve hızlı ritmlerde tekniğinin bozulmamasına dikkat et. Merak etme, bu sekilde en fazla 1 sene icinde sehrinin en iyi gitaristi olmasan da, oldugunu sanacak kadar ilerleyeceksin.

Parmaklarımı kuvvetlendirmek icin hedehödö aleti aldım calısayım mı?
Gitar calarak kuvvetlendir parmaklarını, cok kasma. İlla gelişmek adına sıkıcı bir şeyler yapmak istiyorsan, body' e git bari, sahnede daha iyi görünürsün.

Armoni ögrenmek istiyorum! Kasıcam ortalıgı, major minor dominant transpoze!
Armoni, müzik kurallarıdır genel anlamıyla, cogu kişi bunu "temel müzik bilgileri"yle karıstırır. Nota bilgisi, gam bilgisi, akor bilgisi vs. armoniye sadece giriştir. Armoni biliyorum diye ilan asan adamlara klasik müzik armonisinde paralel besli yürüyüşünün serbest olup olmadıgını sordugunuzda size olan bakıslarından bunu test edebilirsiniz. Yani armoni bilmek güzeldir ama herkes ilgilenmeyebilir, zamanında insanların "bu kulaga güzel geliyor" dediği şeylerin kurallastırılmasıdır, herkes ögrenirse süper beste yapar diye bir kural yoktur.

Ben de sizin temel müzik bilgileriyle ilgilendiğinizi varsayıyorum(akorlar, gamlar, zamanlar, notasyon,...). Bu konuda güzel kitaplar var piyasada. Yine de bir hoca yardımcı olabilir. Ben Otto Karoyli' nin kitabından("Müziğe Giriş" olması lazım) ögrenmiştim ilk bilgileri, bastan sona düzenli okumadım, gerekli gördüğüm yerleri önce okumustum.

Profesyonel ev kaydı yapmam icin hangi program lazım?
Kübeyzin profeşınıl. Kuruyorsun yapıyor kendisi.

Esasında cok masumane ve iyi niyetli bir sorudur bu, evde bestesini kaydetmek isteyen bir gitarist vardır hep. Fakat cevap verecek adamı üşendirir, cünkü cevabı kolay değildir. İnsan o uzun cevapları yazmadan önce tek satırdan olusan o soruyu soranın ciddiyet seviyesini, maddi imkanlarını, kafasındaki amacı ve nasıl bir müzik ve calısma ortamı düşündüğünü bilmek istiyor, kaale alabilmek istiyor. Ciddiye alınmak istiyorsanız ciddi olun. Amatörseniz bile ciddi yaklasin, olanaklariniz ve isteğinizden karsı tarafı haberdar edin.

Gitarlar hakkında cok sorum var, adamakıllı bilgi istiyorum, böyle yarım yumalak netten okunmuyor.
İşte güzel bir insan. Piyasada gitarla ve ekipmanla ilgili Türkçe kitaplar var. Ideefixe gibi sitelerden aratabilirsin, ya da cıkıp raflara bakabilirsin, cunku hepsini bilmiyorum. Aklıma tek gelen Cem Öcek' in Elektrogitar adlı kucuk kitabı var yeni baslayanlar icin, cogu sorunuzu giderir. Manyetikten gitar parcalarına, gövdede kullanılan agacın sese etkisinden gitar bakımına kadar az cok birşeyler veriyor.

Çalma ve tutuş pozisyonları Sağ el çalış pozisyonlarında parmak veya pena kullanılır. Klasik gitar tekniğinde ve arpejde (akor seslerinin çeşitli düzenlerde ayrı ayrı tınlatılması) genellikle parmak kullanılır. İspanyolca parmak isimlerinin ilk harfleriyle literatüre geçen gösterim; baş parmaktan başlayarak sırasıyla : Başparmak : Pİşaret : iOrta : mYüzük : aolarak isimlendirilir.

Hertürlü gitarı çalarken kullanılan yaygın ve ideal bir yöntem de pena kullanımıdır.

Pena doğrudan gitarın gövdesini gösterecek şekilde tutulmalıdır. Pena işaret parmağın ilk boğumunun kenarı ile baş parmağın ilk boğumunun altı arasında tutulur. Tellere vururken herzaman bir üstten (n) bir alttan (v) vuruş kullanılır. Pena ne çok sıkı ne de çok gevşek tutulmalıdır.

Sol Gamı

e I-------3---------------------------------------------
B I-------3----------5--6-----------------------------
G I---2-------4-----5---------------------------------
D I---2--3----------5--------------------------------
A I---2--3----------5--------------------------------
E I---2--------------5--------------------------------


La Gamı

eI----5--------------------------------------------
BI----5--6-----8-------------------------------------
GI-4-5-----7-----------------------------------------
DI----5-----7----------------------------------------
AI----5-----7--8--------------------------------------
EI----5-----7--8--------------------------------------

Si Gamı

eI-----7-------------------------------
BI--------8-------10---------------------
GI-----7------9--10-----------------------
DI-----7------9--10----------------------
AI-----7--8-----10------------------------
EI-----7--8-----10------------------------

Do Gamı

eI----7--8--------------------------------
BI--------8------------10----------------
GI----7---------9-----10---------------------
DI----7---------9-----10----------------------
AI----7---8-----------10----------------------
EI---------8-----------10-------------------

Re Gamı

eI----------10----------------------------
BI----------10--------12---13----------------
GI----9----10--------12-----------------------
DI----9----10--------12------------------------
AI----------10--------12----------------------
EI----------10--------12---13------------------

Fa Gamı

eI--1--------3----------------------------
BI--1--------3---------------------------
GI-------2--------4---5---------------------
DI-------2---3--------5----------------------
AI-------2---3--------5---------------------
EI--1--------3-----------------------------

Mi Gamı

eI----12--13---------15----------------------
BI----12--13---------15----------------------
GI----12--------14---------------------------
DI----12--------14---15-------------------------
AI----12--------14---15-------------------------
EI----12---13--------15------------------------