François Philidor

François-André Danican Philidor
Vikipedi, özgür ansiklopedi

• François-André Danican Philidor (d. 7 Eylül 1726 Dreux, Fransa - ö. 31 Ağustos 1795 Londra) Fransız satranççı ve opera besteci. Bu iki meslekte de üstün başarı kazanmış ve hayatı boyunca bu iki mesleğini bir arada yürütmüştür.

• rançois-André Danican Philidor yak.1777

• Doğum: 7 Eylül 1726, Dreux, Fransa
• Ölüm: 31 Ağustos 1795, Londra
• Meslekler: Müzisyen, Opera bestecisi, satranççı

Ailesi
François-André Danıcan Philidor Fransa'da çok iyi bilinen bir müzisiyen ailesinde doğmuştur. Büyük babası ve babası Paris'de "Grande Écurie (Büyük Ahir)" adı verilen kraliyet bandosunun üyeleri idi. Ailenin asıl adı Danıcan idi ama oboacı olan büyük-babası oboa çaldığında Fransa Kralı XIII. Louis'yi Siena'lı Filidori adlı bir virtüöz oboacıyı hatırlattığı için kral tarafından "Philidor" adı verilmiştir. François-André'nin büyük amcası da oboaist olup bu çalgıyı "Jean Hotteterre" ile ilk defa icat edendir. Philidor l'ainé (Yaşlı Philidor) olarak anılan André Danıcan Philidor (1647-1730) adlı babasının ikinci karısı Elizabeth Le Roy'nın oğludur ve doğduğunda babası 79 yaşında ve annesi 26 yaşında idi. Babası François-André 4 yaşındayken öldü.

Besteciliği
Philidor 1732'de 6 yaşında iken Fransa Kralı XV. Louis'in sarayındaki Kraliyet Korosu'na alındı. İlk şarkı kompozisyonunu bu koroda iken 11 yaşında yapotiği bildirilir. XV. Louis'in her gün Kraliyet korosunu dinlemek istediği; kralın gelmesini beklerlerken koro üyelerinin vakitlerini satranç oynamakla geçirdikleri ve genç Philodor'un bu oyuna bu nedenle merak saldığı ifade edilmiştir. Phildor 1740dan itibaren Paris'te müzisiyen olrak hayatını kazanmaya başlamış; şarkıcılık, müzik hocalığı ve nota kopyacılığı yapmıştır. Hollanda'ya yaptığı bir konser seyahati başarısız olunca Londra'ya geçti ve 1745-1754 döneminde Londra'da müzisiyen olarak yaşadı.

1754de Paris'e döndü ama hazırladığı opera eserlerinin müziği fazla İtalyan ve kozmopoliten olduğu için fazla tutunmadı. 1759da "Blaise le savetier" adlı opera eseriyle başlayarak hazıraldığı opera eserleri daha çok Paris ve taşra panayır tiyatrolarından sahnelendi. Bunlar arasında en başarılıları "Le sorcier" (1764), "Tom Jones" (1765) ve "Ernelinde" (1767) oldu. Bu dönemde Philidor Fransa içinde en önemli opera bestecisi idi ve 20den fazla opera-comique ve 2 trajedi-lirik janrında operası sahnelendi. Bu arada dinsel olmayan kantatalar ve motetler de hazırladı. Fakat sonra yeni besteci nesilden André Grétry ve Pierre-Alexandre Monsigny yetişince opera besteciğini bir tarafa bırakarak satranççılığa önem vermeye başladı.

• Philodor'un Paris Opera Garnier binası cephesinde bulunan büstü

Yaşadığı çağda henüz "Dünya Satranç Şampiyonu" unvanı bulunmamakla birlikte, o devrin en büyük satranççısı olarak kabul edilir. Philidor'un yazdığı Analyse du jeu des Échecs (Satranç Oyununun Tahlili) yüz yıl kadar standart satranç kitabı olarak kabul edildi. Kendi adıyla anılan Philidor Savunması'nı geliştirmiştir.

• Philidor'un Satranç Oyununun Tahlili kitabının baş sayfası

• Blaise le savetier (1759)
• Le Quiproquo ou le volage fixé (1759)
• Le Jardinier et son seigneur (1761)
• Le Maréchal-Ferrant (1761)
• Sancho Pança dans son île (1762)
• Le Bûcheron ou les trois souhaits (1763)
• Le Sorcier (1764)
• Tom Jones (1765), Henry Fielding'in ayni adli romanindan uyarlama
• Ernelinde, princesse de Norvège (1767), 1769 revizyonunda adi 'Sandomar, prince de Danemark
• Le Jardinier de Sidon (1768)
• L'Amant déguisé ou le jardinier supposé (1769)
• La Nouvelle École des femmes (1770)
• Le Puits d'amour (1779)
• L'Amitié au village (1785)
• Thémistocle (1786)
• La Belle Esclave (1788)
• Bélisaire (1796, olumunden sonra)

Autres œuvres musicales importantes

• 1754 : Lauda Jerusalem 1754'de hazirlanan motet
• 1769 : L'Amant déguisé, ou le Jardinier supposé, 2 Eylul 1769da Kral huzrunda ilk defa sahnelenen 1 perdelik aryetler bilesimi
• Carmen saeculare Horace'ın şiirlerinden ilhamla