Mehmet Ruhi Su, 1912'de Van'da doðdu. Çocukluðunu yanlarýna verildiði yoksul bir aile ve öksüzler yurdunda geçirdi. Bir ara Ýstanbul'da askeri okullarda okudu, ancak müzik sevgisi onu yeni arayýþlara itti. Çocukluðunun ve gençliðinin geliþiminde en büyük etkiyi Karacaoðlan'ýn yurdu Çukurova'nýn çevresinden ve insanlarýndan aldý. Ýlkokulun dördüncü sýnýfýndayken Mehmet Tahir adlý öðretmeninin teþvikiyle keman çalýþmaya baþladý. Adana Öðretmen Okulu'nda okurken, Ankara'ya Müzik Öðretmen Okulu'na girmeyi baþardý. Cumhurbaþkanlýðý Orkestrasý’na seçildi, konservetuarýn opera bölümünde de okudu ve daha sonra da Devlet Operasý'nda çalýþtý, bir süre radyoda türkü söyledi. 1936'da Ankara Müzik Öðretmen Okulu'nu, 1942'de Ankara Devlet Konservatuvarý Opera Bölümü'nü bitirdi. Türküler, gerek yapýlarý, gerek muhtevalarýyla kiþiliðini bulduðu tek çalýþma alaný oldu. Halkýmýzýn içinde bulunduðu koþullarý düþünürken dünya görüþünden dolayý 1952'de Devlet Operasý'ndaki görevine ve söylediði bir türkü yüzünden radyodaki iþine son verilen Ruhi Su, 1952-57 yýllarý arasýnda hapis yattý. Cezaevinden çýktýktan sonra kendini bütünüyle türkülere verdi. 1960'ta Ýstanbul'da Taksim Belediye Gazinosu'nda sahneye çýkan Ruhi Su, bir yandan da halk türkülerini kaydedip, arþivleme görevini üstlendi. Söylediði türkülerdeki siyasi vurgular yüzünden aleyhinde kampanyalar baþlatýlan ve iþini kaybeden sanatçý, türküleri derleyip, yeniden yorumlama iþine kendi baþýna devam etti. 1975'te Dostlar Korosu’nu kurdu. 1978'den sonra ürettiði kasetlerle halk müziðinin, yaygýnlaþmasýna büyük katkýda bulundu. Ruhi Su, 12 Eylül yönetiminin engellemeleri yüzünden yurtdýþýnda tedavi þansý bulamadý ve 20 Eylül 1985'te öldü. Ruhi Su'nun cenaze törenine binlerce kiþi katýldý ve cenaze 12 Eylül döneminin ilk büyük kitle gösterisi haline dönüþtü. Konserleri ve plaklarýyla dünya çapýnda ün kazandý. Türk halkýna baðlýlýðýný, benzersiz bir eylemle, bu halkýn müzigini evrenselliðe ulaþtýrarak kanýtladý. Ruhi Su, yüzyýllardan günümüze miras kalan halk türkülerimizin usta bir yorumcusuydu. Halkýn içinde derlediði türkülerimizi, duygularýyla halk gibi, tekniðiyle bir batýlý gibi söyledi yýllarca. Yasaklandý yýlmadý. Hapisler, sürgünler... Su, yine türküleriyle feryat etti. "Hükümetlerin baþa geldikten sonra en büyük icraatlarý, koroyu kapatmak, Ruhi'yi susturmaktý" diyor Sýdýka Su. Ama o yine de "en güzel aþklarýný" türkülerde yaþadý. Ruhi Su'nun ölümünden sonra, Ruhi Su'yu yaþatmak adýna tüm mücadeleleri eþi Sýdýka Su üstlenmiþ. 45'liklerin, uzunçalarlarýn devri kapanmýþtý, onlarý kasede çevirmiþ, "CD'ler daha uzun ömürlü" demiþler, bu kez CD'ler için uðraþmýþ. "Kurumsallaþmak gerek" demiþler, vakýflaþmanýn yollarýný aramýþ. Dost yardýmlarla, dost uðraþlarla kurulan bir vakýflarý var þimdi: "Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfý." "Ruhi Su zamanýnda böyle bir þey olmadý. Zaten Ruhi Su da çok fazla yaklaþmazdý vakýf fikrine. Vakýflarýn Türkiye'de nasýl çalýþtýðýný biliyordu. Kendisi için de böyle bir olanak söz konusu olduðu zaman, arkadaþlarýna, böylesine bir þeye hiç kalkýþmamalarýný söylemiþti. Bir vakfý geliþtirmenin, parasal sorunlarý çözmenin çok zor olduðunu düþünüyordu. Ama vakfýn kurulmasý yönünde çok istek vardý. Bizim tek amacýmýz Ruhi Su'yu yaþatmak." Sýdýka Su'nun Beyoðlu'ndaki evinde Ruhi Su'yu bir an olsun unutmak mümkün deðil. Evin neredeyse tüm duvarlarýnda, dost ellerin çizdiði Ruhi Su portreleri; çekilmiþ konser fotoðraflarý... Beraber yýprattýklarý tüm eþyalar hâlâ duruyor. Bir zamanlar o koltukta sohbet ettiklerini, seramik çaydanlýklarýndan çay içtiklerini düþünmek ve yine o bardaklardan çay içmek, inanýlmaz heyecanlandýrýyor insaný. O bilindik fotoðrafýndan anýmsadýðýmýz, üzeri yün kaplý sallanan sandalyesi, denize bakýyor þimdi. "Yýllarca sýkýntý çektik" diyor Sýdýka Su. "25 yýl Þiþli'de küçük bir çatý katýnda yaþadýk. Daha sonra terasý odaya katýp salonu büyüttük. Dört yýldýr ise bu evde oturuyorum. Eþyalar ayný eþyalar, ama ev, ayný ev deðil. Ruhi'nin bu evi görmesini, burada da yaþamasýný çok isterdim..." Ruhi Su'nun müziðe ilgisi küçükken baþlamýþ. "Ruhi savaþýn yetim býraktýðý çocuklardan. Doðumu, I. Dünya Savaþý sýralarýna denk geliyor. Çocuðu olmayan bir ailenin yanýnda Adana'da kalmýþ Ruhi. O zaman savaþ yüzünden köyde erkek falan kalmamýþ tabii. Köyün bilhassa kadýnlarý, Ruhi'ye hep türkü söyletirlermiþ. Hatta köyde ezan okuyacak hoca bulamadýklarýnda Ruhi'ye ezan da okuturlarmýþ." Ruhi Su, Adanalý yoksul ailenin yanýnda kalýrken, bir komþusu yardýmýyla, öksüz yurdu Darül Eytam'a yerleþtiriliyor. Ve ilk kez o yurtta öðreniyor ki, dünyada "oyun" diye bir þey var. Öksüzler yurdundan sonra, Askeriye'nin "Tüm mezun olmuþ öksüz çocuklar, Askeri Liselere kaydedilecektir." emriyle Ýstanbul'a Halýcýoðlu Askeri Lisesi'ne geliyor. Oysa tek isteði Müzik Öðretmen Okuluna girebilmek. Bir yolunu bulup Askeriye'de kendisini çürüðe çýkartarak, Ankara Müzik Öðretmen Okulu'na kaydoluyor. Oradan mezun olduktan sonra da Ankara Konservatuvarý'nda opera eðitimi alýyor. Ama türkülerden hiçbir zaman vazgeçmiyor. Sýdýka Su da, o zamanlar, radyoda türkü söyleyen Ruhi Su'nun sesiyle tanýþýyor. "Ruhi, o zamanlar, radyoda türkü söylerdi. Tanýþmýyoruz tabii. 15 günde bir, pazar sabahlarý saat 10'da, ailece toplanýrdýk radyonun baþýna. Annem, Ruhi'nin sesini duyduðu zaman, yemek yapýyorsa, önlüðünü çýkarýp, ellerini yýkayýp Ruhi'yi dinlemeye gelirdi. Müthiþ bir saygý duyardý ona." Ýlerici bir aðabeyi, dünyaya aydýn bakan bir de annesi varmýþ Sýdýka Su'nun. Bir dolu þeyinin annesi sayesinde oluþtuðunu ekliyor sözlerine; "Mutlaka okumamý isterdi, mutlaka çalýþmamý." Evet, Sýdýka Su, annesinin de istediði gibi, okuyor. Felsefe bölümüne giriyor ama nasýl güzel bir tesadüfle; "O zamanlar sýnavlara gireceðim. Hukuk istiyorum. Aðabeyim de hapse girmiþ, çýkmýþ o zamanlar. Çok ilerici, aydýn bir insandý aðabeyim. Tabii dolayýsýyla çevresi de. Nâzým Hikmet, o zamanlar Bursa Cezaevi'nde yatýyor. Ben de ziyaretine gidiyorum. Birgün ne okumak istediðimi sordu; 'Hukuk' dedim. O zaman benim çok da bir þeyden haberim yok. 'Felsefe oku' dedi bana, sebeplerini de anlattý. Ve ben gerçekten de felfese okudum." Çok da uzun sürmemiþ Sýdýka Su'nun her þeyden bi'haber olmasý. Ankara Dil Tarih'te okurken, yine aðabeyinin vasýtasýyla Ruhi Su'yla tanýþmýþlar. Okulda bir koro kurmuþ Ruhi Su, Sýdýka Su da o koroda. "Birkaç ortak arkadaþýmýz vardý Ruhi'yle. Ankara'yý bilir misiniz bilmem, iþte o arkadaþlardan biriyle Ulus'a doðru yürüyoruz; ortada arkadaþýmýz, bir tarafýnda ben, bir tarafýnda Ruhi... Ben sürekli konuþuyorum, ordan burdan bahsediyorum, Ruhi hiç konuþmuyor. 'Allah Allah' diyorum ben de kendi kendime. Neyse, biz arkadaþla sohbet ede ede vardýk Ulus'a. Ben yurtta kalýyordum. Tam ayrýlacaðýz birbirimizden, Ruhi: 'Konuþamadým, kusura bakma. Hava çok soðuk ve benim akþama oyunum var' dedi. Konserlerinden önce kesinlikle konuþmaz, sesine hep dikkat eder, soðuk havalarda özellikle özen gösterirdi..." Evlendiler. Ancak birbirlerinden sakladýklarý birer sýrla. Ýkisi de TKP'liydi... Ta ki bir tesadüf, TKP içerisinde, ayný görev yerinde buluþturana kadar. Ancak, buradaki görev birlikteliði uzun sürmedi. TKP'ye aðýr darbeler indiriliyordu, bir dolu insan tutuklanýyordu ve onlar artýk, "sýralarýný" bekliyorlardý..."Sýra bize de geldi. Beni Ruhi'den bir gün önce gözaltýna aldýlar. Ruhi, ilk gün kapýyý açmamýþ. Birbirimizden haberimiz de yok. Ýkimizi de Ýstanbul'a götürdüler. 5'er yýl hüküm giydik. Cezaevinde de evlendik. Sonra, Ruhi'yi, erkek arkadaþlarýyla beraber Adana Cezaevi'ne, beni de, Sevim Belli ile beraber Sultanahmet Cezaevi'ne yolladýlar."Sýdýka Su, eþine, 5 sene boyunca türkülerin de yasak edildiðini söylüyor. Beþ sene boyunca Ruhi Su'ya sazý verilmemiþ, türkülerine ancak, hapishane arkadaþlarýnýn paspas tahtasýndan yaptýklarý sazla kavuþabilmiþ. 5 yýl boyunca, haftada yalnýzca 10 dakika görüþebilmiþler. Sonrasýnda, Sýdýka Haným Ankara'ya, "O zamanlar, kadýnlarý nerede tevkif ettilerse, oraya sürgüne gönderirlerdi.", Ruhi Su ise, Konya'nýn Çumra Kasabasý'na yollandý: 20 ay sürgün... Kanunen, sürgün edilmiþlerin, eþlerinin yanýna nakledilmeleri gerekiyordu ve Ruhi Su, 3-4 ay sonra Ankara'daydý. 20 ay boyunca zorluklar, iþsizlikler, atmak için kilometrelerce yürünen sabah-akþam imzalarý...Sýdýka Su'nun evinde, o günlerden bir aný var: Renk renk, boy boy gaz lambalarý... "Ýkimiz de lambalara çok meraklýydýk. Nerede hoþuma giden bir lamba görsek, hemen alýrdýk ve o gün dünyanýn en mutlu insanlarý biz olurduk, evimize lamba aldýk diye... Þimdi düþünüyorum bunlarý." Daha sonra, ver elini Ýstanbul. TKP üyeliði nedeniyle aldýðý hapis cezasýyla, Sýdýka Su, Dil-Tarih'ten atýlmýþtý. Ama yýllar sonra af çýktý ve "hakkým onlarda kalmasýn" diyerek diplomasýný aldý. Ancak hiçbir zaman öðretmenlik hakkýný geri alamadý. "Ruhi de, operaya kabul edilmedi. Hiçbir zaman düzenli iþimiz olmadý. Ruhi özel iþler yaptý; kulüplerde çaldý, film müzikleri yaptý... O sýralarda oðlumuz doðmuþtu. Ben böbreklerimden rahatsýzdým ve ancak evde çalýþabiliyor, Ilgýn'a bakabiliyordum." Baskýlardan ve yasaklardan, koro da nasibini alýyordu tabii... Koro, Genco Erkal'ýn, Ruhi Su ile beraber çalýþmak istemesinden sonra oluþturulmuþ. Genco Erkal ve beraber çalýþtýðý tiyatro grubuyla (Dostlar Tiyatrosu), Ruhi Su ve Sümeyra Çakýr, Pir Sultan Abdal'ý sahneye koydular. Genco Erkal oynuyor, Ruhi Su ile Sümeyra da Pir Sultan türkülerini, 10-15 tiyatrocudan oluþan koroyla beraber söylüyordu. Daha sonra ayný ekiple, Köroðlu'nu sahneye koydular. Bir koroya ihtiyaç olduðu kararýný aldýktan sonra da, açtýklarý bir sýnavla 50-60 kiþiden oluþan "Dostlar Korosu"nu oluþturdular. "Artýk öyle bir hale gelmiþti ki, Ruhi ne zaman plak çýkartsa, Dostlar Korosu'yla bir açýlýþ yapýyordu. 'Ruhi Su Dostlar Korosu' adýný ise, Ruhi'nin ölümünden sonra ben koydum." Sýdýka Su'nun söylediðine göre, Ruhi Su'ya ve koroya gelen baský ve yasaklamalar, gelen iktidarlara göre deðiþiyordu. "Mesela Demirel hükümeti, hep kýsýtlama getirmiþtir. En rahat(!) dönemse Ecevit zamaný olmuþtur. Ýþte o dönem Ruhi, iki defa televizyona ancak çýkabilmiþtir." 27 Mayýs'tan sonra, Türkiye Ýþçi Partisi'nin kurulmasý ve sivil toplum örgütlerinin özel çalýþmalarýyla, Ruhi Su'nun ancak konserler verebildiðini ekliyor sözlerine: "Baþka türlü olanak yoktu zaten. Ruhi, bunun için hep dost evlerinde falan söylerdi. Dört gözle beklerdi, hani birisi evini açsa da, Ruhi türkü söylese..." O baskýlar olmasaydý, "her þey daha farklý olurdu" diyor Sýdýka Su, sesinde kederle... 12 Eylül'den sonra, Ruhi Su, artýk tamamen yasaklýydý. Baskýlardan yýlansa, yalnýz yaþlý bedeniydi... "Hastalýðý da baþladý o sýralarda. Ruhi, aðrýlarýnýn, yaþlýlýðýndan kaynaklandýðýný söylüyordu. Oysa Ruhi hiç yaþlanmayan bir insandý. Bir kere, sesi hiç bitmedi. Yalnýz o, baþlangýçta, çok da önem vermedi bu aðrýlara."<BR>Ruhi Su'nun baþlangýçta önem vermediði o aðrýlarýn çözümü, yalnýz yurtdýþýndaydý ve bu kez önem vermeyen bürokrasiydi: "PASAPORT ALAMAZ..." Ruhi Su, hapisten çýktýktan sonra, bir daha operaya kabul edilmemiþti. 1952 yýlýndan sonra, tam 12 yýl emek verdiði opera binasýna bir daha hiç girememiþti. "Asýl sanatçý kiþiliðimi türkülerde kanýtladým, derdi ama, operada çalýþmaktan büyük bir zevk alýrdý. Ankara'da olduðumuz süre boyunca, hep opera binasýnýn önünden geçmek, o binayý görmek isterdi. 12 yýl çalýþtýktan sonra orayý 'kendi evi' gibi görüyordu. Israrla o binanýn önünden geçmiþti ve ýsrarla ilgisizlik görmüþtü.

Deðerli bir müzisyenimizdi,opera yaþamý boyunca adýndan söz ettirmiþ,aranan isimlerden biri olmuþtur : Ruhi Su…
Onu, türkülere getirmiþ olduðu yeni boyutla tanýdým ben,halk þiirini,Karacaoðlan’ý,Yunus Emre’yi,Mevlana’yý dinledim sesinden ve mest oldum… Nazým Hikmet’in þiirlerinin coþkunluðunu hissettim,Nazým’ýn þiirlerini daha da çok sevdim…
Halk þiirine ilgi duyanlarýn mutlaka bir kere de olsa dinlemesini tavsiye ederim…
Yunus Emre’nin “Bana seni gerek seni” þiirini seslendiriþi eþliðinde Ruhi Su:
Ölüm yýldönümünde onun için yazýlan bu yazý onu kýsa ve öz biçimde tanýtacaktýr bizlere…
20 Eylül 1985′de yitirdiðimiz Ruhi Su’nun yaþamý boyunca tek uðraþý müzik olmuþtur. Ýlle de türküler. Türkülere olan tutkusu çocuk denecek yaþýnda baþlamýþ ve ona müzik dünyasýnýn kapýsýný türküler açmýþtý. Büyük bir yaþamýn küçük bir özeti þöyle: 1912 de Van’da doðdu. Adana da büyüdü. Öksüzler yurdunda okudu. Çocukluðu hep zorluklar içinde geçti ama, kiþiliðinin biçimlenmesinde bu zorluklar, Toroslarýn çarpýcý, etkileyici doðasý ve müzik tutkusu ile birlikte ilk çekirdeði oluþturacaktý.
http://img.blogcu.com/uploads/ezginingunleri_su.jpg

Ýlkokulun dördüncü sýnýfýnda keman çalmaya baþladý. 1936′da o zaman ki adýyla Musiki Muallim Mektebini, 1942′de Ankara Devlet Konservatuarýnýn þan bölümünü baþarýyla bitirdi. Aldýðý klasik batý müziði eðitimi, ömrü boyunca kendini adadýðý türkülerin yorum icrasýna yaklaþýmýnýn kurumsal temelini oluþturdu ayný yýllarda Ankara cebeci ikinci ortaokulunda ve Hasanoðlan Köy Enstitüsünde büyük bir koro oluþturdu. Ankara radyosunda on beþ günde bir yayýnlanan türkü programlarý düzenledi, dil tarih ve coðrafya fakültesinde büyük bir koro oluþturdu. Ankara devlet operasý sanatçýsý olarak, Bastien Bastienne Satýlmýþ Niþanlý, Madame Butterfly, Fidelio, Tosca , Yarasa, Aþk iksiri, Rigoletto, Figaro’nun düðünü maskeli balo ve konsolos gibi operalardaki baþarýlarýyla, bas bariton Ruhi Su, müzik çevrelerinde ilgiyle izlenen bir müzisyen olmuþtur.
12 Kasým 1952′de tutuklanarak Ýstanbul’a gönderildi. 141. maddeden yargýlanarak 5 yýl hapis, 20 ay gözetim altý hükmü giydi. Böylece Ruhi nin opera yaþamý noktalanmýþ, türkülerine yeni bir boyut, buruk bir tat ekleyen baþka bir dönem baþlamýþ oluyordu. Bilinçli bir tavýrla türküler üzerine çalýþmaya baþladýðý 1938 yýlýndan, ölümüne kadar, hapishanenin aðýr koþullarý, engellenmeler yasaklanmalar, hiçbir þey Ruhi’ye türküler söylemekten onlar üzerinde aralýksýz çalýþmaktan, korolar oluþturarak türkülerini öðretmekten olanak bulduðu zaman konserlerde, resitallerde, olanak verilmediði zaman dost evlerinden, gece kulüplerine kadar, elveriþli elveriþsiz her ortamda türkülerini söylemekten alýkoyamadý. Türkülerin anlam ve içeriði dünya görüþünü biçimlendirmekte; dünya görüþü, türkülerini sevip yorumlamakta belirleyici etken oldu. Sanatçý-toplum iliþkilerini bilinçle, sevgiyle besleyerek her zaman diri, iþlevsel tuttu. Ne sanatýndan en küçük bir ödün verdi ne saðlam dünya görüþünden. Kendini sanatýna sanatýný halkýna adadý. Böyle bir yolda büyüdü. Ölümsüzleþti.
Hiç kuþku yok ki 73 yýllýk yaþamý boyunca büyük güçlüklerle karþýlaþtý. Çok acýlar çekti. Ama hep direndi hiç yýlmadý ve sazý eþliðinde türkülerini söyleyebildikçe müziðini duyurup yaþattýkça geniþ kitlelere benimsettikçe mutluluklarýn en güzelini ta içinde yaþadý. Türküleriyle nerelerden seslendiyse, o yerler birer sanat merkezi oldu. Sarsýlmayan sanatçý kiþiliðinin saygýnlýðý ve aðýrlýðýyla yurt içinde yurt dýþýnda, bilinç, insan sevgisi, coþku ve inançla yoðrulmuþ belirli düþünce hareketinin vazgeçilmez bütünleyicisi oldu. Bilinçlendirdi coþtu, coþturdu ; hep bir þey vererek, kendine bir þeyler katarak öðretti, öðrendi. Bin bir güçlüðü aþarak derlemeler yaptý. Çok zengin bir türkü repertuarý oluþturdu. Dostlar korosunu kurarak onlarla birlikte konserler verdi. 45′lik plaklar, uzunçalarlar, kasetler çýkardý. tüm bir yaþamýn inançlý ve verimli çalýþmalarýna kalýcýlýk kazandýrdý böylece.