[KK] �bn Firnas

�bn Firnas
MsXLabs.org

Orta �a�da Avrupa'n�n tersine �sl�m d�nyas�nda ilme �ok itibar ediliyor, bilginler sayg�yla kar��lan�yor ve te�vik g�r�yorlard�. �lkede modern hastaneler, sa�l�k yuvalar� ve �niversiteler kurulmu�tu. Bu irfan yuvalar�na gelen her dilden, dinden, renkten ve b�lgeden ��renciler �cretsiz e�itim ve ��retim g�r�yorlard�. Bat�'da d�nya "d�z" demeyenler aforoz edilirken, as�rlar�n �tesinden Kur'�n d�nyan�n k�re �eklinde oldu�unu haber veriyordu. �sl�m bilginleri de bunu deney ve g�zlemlerle ispat etmi�; �ap�n� ve �evresini �l�m��; y�ld�zlar aras�ndaki mesafeyi hesaplam��lard�. Nice ke�ifler yaparak �a��m�z medeniyetinin temellerini atm��lard�. �sl�m bilginlerinin eserleri Bat� �niversitelerinde as�rlarca kaynak eser olmu�, ders kitab� olarak okutulmu�tu.

Tarihin �ok eski devirlerinden beri insano�lunun g�z� hep u�anlarda olmu�, ku�lar gibi semalar�n derinliklerinde u�may� hayal etmi�tir. �inlisinden Yunanl�s�na kadar niceleri bu sevdaya kap�lm��, u�ma denemeleri yapm��t�r. Fakat ne yaz�k ki bu gayretler bir�o�unun hayat�na malolmu�tu. Ancak Hezarfen Ahmed �elebi, bu konudaki �al��malar� sonunda u�may� ba�arm��t�.

Tarih� kaynaklar �sl�m bilgini End�l�sl� �bn-i Firnas'�n da (? - 888) uzun �al��malar sonunda yeni bir ke�ifte bulunup bir cihaz yapt��n�, �zerine kuma� ge�irip kanat yerine b�y�k ku� kanatlar� takt��n� ve bu �leti �al��t�rarak havalan�p u�tu�unu kaydeder. �stelik havada uzun s�re ku�lar gibi s�z�ld��n�, daha sonra da yava��a yere indi�ini naklederler. 1 Me�hur Prof. Dr. P. K. Hitti, bu konuya yer verdi�i "Siyas� ve K�lt�rel �sl�m Tarihi" adl� eserinin 3. cildinin 951. sahifesinde �u itirafta bulunur: "�bn-i Firnas, insan�n u�mas� konusunda ilk ilm� ve pratik te�ebb�s� yapan kimse olarak bilinmektedir."

�te yandan Alman ilim tarihi ara�t�r�c�s� Sigrid Hunke'yse, "�bn- i Firnas'�n yapt�� bu u�akla �karos'un r�yas�n� ger�ekle�tirdi�ini" dile getirmektedir. �a��m�z�n de�erli bilim adam� merhum Prof. Dr. Osman Turan da �bn-i Firnas'�n "�sl�m medeniyetinde modern havac�l��n �nc�s�" oldu�unu dile getirdikten sonra ��yle bir tesbiti de il�ve etmektedir: "Daha do�rusu �u d�nya tarihinde ilk defa u�may� ger�ekle�tiren, u�ak yapan bir M�sl�mand�r."

G�r�l�yor ki tarihte ilk u�ak yap�p u�ma �erefi de yine bir M�sl�man bilginine aittir. �bn-i Firnas'�n bu ba�ar�s� Bat�'da u�ak yap�p u�may� ba�aran Wringht Karde�ler'den 1023 y�l �ncesine rastlamaktad�r. 21. y�zy�l�n e�i�inde �sl�m-T�rk d�nyas�, havac�l�k teknolojisinde h�l� Avrupa ve Amerika'ya ba�l� olup kendi zenginli�ini u�ak mukabilinde bu �lkelere aktar�yorsa, herhalde �bn-i Firnas ve Hezarfen Ahmed �elebi gibi hayat�n� bu u�urda t�keten ilim adamlar�n�n kemikleri s�zl�yordur. �bn-i Firnas'�n ke�fi, bilim ve medeniyete hizmeti bundan ibaret de�ildi. G�ne� ve gezegenleri hareket halinde g�steren bir Plenatarium da yapm��t�. Bilginimiz bu cihazla y�ld�zlarla birlikte bulutu ve �im�ekleri de inceliyordu. �nl� bilginimiz ayr�ca kendisine has metodlarla bir k�s�m ta�lardan m�kemmel cam imal etme us�l�n� ke�fetmi�, cam sanayiinin de �nc�s� olmu�tu. Bilginimiz �bn-i Firnas'�n ayn� zamanda �sl�m mus�k�sinin �spanya'da topluma mal edilmesini sa�layan de�erli, duygulu ve �ok hassas bir musik��inas oldu�unu da g�r�yoruz.