ESNEKLİK. Çekilerek uzatılan bir lastik şerit serbest bırakılır bırakılmaz eski uzunluğuna döner; çünkü esnek bir maddedir. Aynı biçimde, okçuların yayı da esnek maddelere bir örnektir; kirişi çekilince bükülür, bırakıldığında yeniden eski biçimini alır. Esnekliğin başka bir örneği de bisiklet pompasıdır; pompanın memesini parmağımızla tıkayıp pompa kolunu aşağı doğru bastırırsak, bu basıncı kaldırdığımız anda pompa kolu hızla yukarı çıkar. Bütün bu örneklerde maddenin eski biçimine, boyutlarına ya da konumuna geri dönmesi, gerilen lastik şeridin, bükülen yayın ve pompa içinde sıkıştırılan havanın esnek olmasından kaynaklanır. Yere atılan bir lastik top sıçrar; ama bir macun ya da hamur topağı yere düştüğünde sıçramaz, yalnızca biçim değişikliğine uğrar. Demek ki macun ya da hamur esnek olmayan maddelerdir. Kolayca biçim değişikliğine uğrayan ve bir daha eski biçimine ya da boyutlarına dönemeyen bu tür maddelere plastik maddeler denir. Bilim adamlarının tanımına göre, çekilip gerilerek, bükülerek, sıkıştırılarak ya da burularak "biçim değişikliği"ne uğradıktan sonra tümüyle eski biçimine ve boyutlarına dönebilen maddeler esnektir. Bu tür maddeler biçim değişikliğine karşı direnç gösterir; örneğin sert bir lastik şeridi gererek uzatmak için oldukça büyük bir çekme kuvveti uygulamak gerekir. Maddeyi biçim değişikliğine uğratabilmek için uygulanması gereken kuvvetin miktarına gerilim, maddedeki biçim değişikliğinin miktarına da gerinim denir. Esnek maddelerin davranışlarını inceleyen İngiliz bilim adamı Robert Hooke, 1660'ta, gerilim ile gerinim arasındaki bağıntıyı açıkladı. Bu yasanın en basit anlatımına göre gerilim ile gerinim birbiriyle doğru orantılıdır. Örneğin, telden bir yayın ucuna 50 gramlık bir yük asıldığında yay 3 cm uzarsa, 100 gramlık bir yük asıldığında 6 cm uzar. Hooke' un yasası yalnız yaylar için değil bütün esnek maddeler, örneğin çelik kirişler için de geçerlidir. Ne var ki, her maddenin belirli bir esnektik sınırı vardır; bu sınırı aşan bir gerilim uygulandığında madde artık eski biçim ve boyutlarına dönemez. Böylece, maddenin esneklik sınırını aşarak kalıcı biçim değişikliğine uğramasına akma denir. Esnek maddelerin uygulamada yararlanılan yönlerinden biri ener)i depolayabilmeleridir. Örneğin bir saati kurmak, yani saatin zembereğini (yayını) sarmal biçimde bükmek için tüketilen enerji zemberekte birikir ve akrep ile yelkovanın dönmesini sağlar. Yaylı kapılarda da, kapının menteşesine tutturulmuş olan yay kapı açıldığı zaman sıkışır ve kapı bırakılınca eski biçimine dönerek kapıyı kapatır. Esnek bir madde olari hava da kapalı bir kabın içinde sıkıştırılabilir; böylece depolanmış olan enerji örneğin havalı matkap ve çekiçleri çalıştırmak için kullanır. Buna karşılık suyun ve öbür sıvıların sıkıştırılabilme özelliği gazlara oranla çok daha azdır. |
Esnekliğin diğer bir adı da plastikliktir. metaller de esnek özelliğe sabittir. Yeter ki akma sınır aşılmasın. Bu özelliği ile demir de plastik özelliklere sahiptir. Ama plastik malzeme değildir, insanın kullandığı en önemli bir metaldir. Bakalit ise plastikler grubunda olmasına rağmen plastiklik özelliği olmayan bir plastiktir. Yani esnek değil kırılgandır. |
Esneklik Nedir? Esneklik bir cismin etkisinde kaldığı iç kuvvetler ortadan kalktığında yeniden ilk biçim ve boyutları kazanma yeteneğidir.İdeal esnek davranış söz konusu olduğunda,gerileme ve biçim değiştirme arasında birebir bir bağlantı vardır.Bu bağlantı doğrusal olduğunda esneklik doğrusaldır denir. |
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs.org Esneklik Bir cismin gerilmelere karşı koyabilme ve bu gerilmeler ortadan kalktığında yine eski biçimini alabilme özelliği. Bütün maddeler belli ölçülerde esnektirler. Ancak, kendilerine uygulanan çekme, burulma, kesme ya da basınç gerilmeleri, belli bir sınırı (esneklik sınırı) aştığında, eski biçimlerine dönmemek üzere şekil değiştirirler. Kırılgan ve plastik malzemeler bu sınıra çok çabuk ulaşırlar. Esneklik sınırının altındaki gerilmelerde cisimler Hooke Yasası'na uyarlar ve esneklikleri, esneklik katsayısı adı verilen sabitlerle ifade edilir. Esneklik katsayısı, gerilmenin, bu gerilmenin yol açtığı birim uzamaya oranıdır. Cisimlerin bir tek esneklik katsayısı yoktur. Kendilerine uygulanan gerilmenin cinsine bağlı olarak değişik adlarla anılan esneklik katsayılarından söz edilir. |
Esneklik Nedir? Vikipedi, özgür ansiklopedi Esneklik, bir cismin üzerine kuvvet uygulandığında,cismin şeklinin değişmesi, kuvvet kaldırıldığında, cismin ilk haline gelmesidir. Buna örnek olarak yay, sünger, lastik vb. verilebilir. Yaylar Esnek yaylara kuvvet uygulandığında, yayın boyu uzar, bırakıldığında yay ilk konumunu geçerek sıkışır. Uzama miktarı sıkışma miktarına eşittir. Yaylara uygulanan kuvvet arttıkça, yayın uzama miktarı da orantılı bir şekilde artar. Yayın uzamasına ve sıkışmasına sebep olan kuvvet F=k.x ile hesap edilir.
|
Saat: 13:52 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık