Kelo�lan Hakk�nda Bilgi Veribilir misiniz ?

Al�nt�:

Kelo�lan
MsXLabs.org & Temel Britannica

Kelo�lan bir masal kahraman�d�r. Ba�lan�g��ta beceriksiz, tembel biri gibi g�z�k�rken olaylar�n geli�mesiyle kurnaz, cesur ve bece�rikli oldu�u ortaya ��kar ve sonunda mutlulu��a ula��r. Bu masal kahraman�n�n ba��ndan ge�en olaylar� konu edinen masallara da "Kelo�lan Masallar�" ad� verilir.
Kelo�lan yaln�z T�rk masallar�nda de�il Arap �lkeleri, �ran, Kafkasya, Orta Asya, Rus ve Bat� Avrupa masallar�nda da kar��m��za ��kar. Adlar�, ki�ilikleri, g�r�n��leri farkl� olmakla birlikte bu masal kahramanlar�n�n birbirine benzeyen yanlar� oldu�u g�r�l�r. Her �lkenin kendine �zg� bir "Kelo�lan"� vard�r. D�nya masallar� konusunda kar��la��t�rmal� �al��malar yapan ara�t�rmac�lar Kelo�lan tipinin �zellikleri �zerinde de durmu��lard�r.
T�rk masallar�nda Kelo�lan, ya�l� annesiy�le birlikte ya�ayan �ks�z ve yoksul bir deli�kanl�d�r. Bir�ok masalda anlat�lan �ehzadele�re, �st�n nitelikli kimselere benzemez. Yok�sullu�unu ve kimsesizli�ini kurnazl��, yar�d�mseverli�i ya da cesaretiyle unutturur. Ba��lang��ta miskin miskin oturan, annesinin zoruyla istemeye istemeye i� tutan, aptall�� ve unutkanl�� y�z�nden yapt�� i�i eline y�z�ne bula�t�ran biridir. Beklenmedik bir anda, g�� durumda kalm�� bir insan ya da hayvana yard�m etti�i i�in onlardaki ola�an�st� g��le�rin deste�i ile talihi d�ner. Kelo�lan'�n yazg�s� k�y�c�, ac�mas�z, haks�zl�k yapmay� huy edin�mi� kimseler kar��s�nda kurnaz ve ak�ll�ca davran��lar�yla da de�i�ebilir. Her iki durum�da da Kelo�lan sonu�ta varl�kl�, g��l� bir insan olur ve annesiyle birlikte mutlu bir ya�ama kavu�ur. Bu y�n�yle Kelo�lan tipi ve Kelo�lan masallar� halk�n yoksulluktan kur�tulma, varl�kl� ve g��l� olma, zulmedenlerden �� alma �zlemlerini dile getirmektedir.
T�rk masallar�n�n kahraman� olan Kelo�lan iki ayr� g�r�n��te kar��m�za ��kar. Birinci�si masal�n ba��ndan sonuna kadar* genellikle de�i�meden kal�r. Varl�kl�, g��l� bir insan olduktan sonra da as�l kimli�ini korur. Baz� masallarda ise Kelo�lan, yard�m etti�i iyi kalpli bir insan�n deste�i ile kellikten kurtu�lur, sa�lar� ��kar. Baz� kahramanlar da ba�la�r�na i�kembe ya da t�yleri �t�lenmi� deriden bir takke ge�irerek Kelo�lan k�l��na girerler. Bu yapay kellik ve sahte Kelo�lanl�k masal boyunca s�rer ve olumsuz durumun ortadan kalk�p kahraman�n kurtulmas�yla sona erer. Bu ikinci t�rden Kelo�lan tipine "Sahte Kelo�lan" da denmektedir. Bunlar �e�itli nedenlerden �t�r� gizlenme gere�i duyan kimselerdir.
Ba��na gelenler, davran��lar� ve sevimlili�iyle Kelo�lan tipi toplumda herkes�e bilinir ve sevilir. Kelo�lan halk hik�yelerinde, Kara�g�z ve ortaoyununda da yer al�r. Masallardaki kadar olmasa da buralarda da kendini g�sterir ve olaylara kar��arak etkili olur. T�rk halk edebiyat� i�inde �nemli bir yeri olan Kelo�lan masallar� bir�ok ara�t�rmac� taraf�ndan der�lenmi� ve yay�mlanm��t�r. Bunlardan 18 tane�si Tahir Alangu'nun Kelo�lan Masallar� (1967) adl� kitab�nda bulunmaktad�r.

Ayr�nt�l� bilgi i�in t�klay�n�z > Kelo�lan