Tat alma nasýl gerçekleþir?
 

Dilimizin üzerinde bulunan tat alma cisimcikleri vardýr. Dilimizin üzerinin pütürlü olmasýnýn nedeni budur. Bu cisimciklerin içinde yer alan tat alma hücreleri ve tat alma sinirleri sayesinde tat alabiliyoruz. Aðzýmýza aldýðýmýz yiyeceðin tükürükte çözünmesi ile oluþan tat maddeleri bu sinirler yardýmý ile beyine; oradan da beyindeki tat alma merkezine iletilir. Bu þekilde yiyeceklerin tadýný alýrýz.

Ýnsanda tat duyusunu alan organ dildir. Dili örten epitel dokuda tat alma cisimcikleri bulunur. Tat alma cisimcikleri tat duyusuna hassas duyu almaçlarýný barýndýrýr. Bir besin maddesinin tadýnýn alýnabilmesi için tat veren maddelerin tükürük içinde çözünmüþ olmasý gerekir. Aðza alýnan madde almaç hücrelerini uyarýr. Bu durum almaçlara çok yakýn bulunan duyu sinirlerinde impuls oluþmasýna yol açar. Beynin ilgili merkezine iletilen bilgi ile tat algýlanýr. Ýnsanlar tatlý, acý, ekþi ve tuzlu olmak üzere dört temel tat duyusunu ayýrt ederler. Bu tatlarý ayýrt etmeyi saðlayan almaçlar dilde bazý bölgelerde daha çok bulunur.Tatlý ve tuzlu dilin ön tarafýnda, acý dilin gerisinde, ekþi dilin yanlarýnda daha çok hissedilir.

Tat duyusunun alýnmasý için, dilin üzerine çok hususi yapýda alýcý (receptör) sinir uçlarý yerleþtirilmiþtir. Tomurcuklar þeklinde çýkýntýlar yapan bu alýcýlarýn deðiþik tipleri dilin farklý bölgelerine hikmetli þekilde yerleþtirilmiþtir. Tatlý maddeleri hissedecek potansiyele sahip alýcýlar, dilin yan kenarlarýna ve ön kýsmýna, tuzluluðu hissedecek olanlar orta kýsmýna, ekþi ve acý maddelere hassas alýcýlar da, arka kýsmýna yerleþtirilmiþtir.

https://www.msxlabs.org/forum/attachments/48257d1461873675-dil-nedir-dilin-yapisi-ve-gorevleri-tat4.jpg
Tat tomurcuklarýnýn yüksekliði 30–70 µm, çaplarý ise 25–40 µm arasýnda deðiþir. Bir tomurcukta sayýlarý 10–50 arasýnda deðiþen alýcý hücreler yer alýr. Aðza alýnan enva-i çeþit maddenin kimyevî hususiyetleri yanýnda, sýcak-soðuk gibi tesirleriyle ortaya çýkan tahriþ ediciliði sebebiyle harap olup ölen alýcý hücreler, yaklaþýk on gün içinde yenilenir. Ýhtiyarlarýn; "Hiç aðzýmýn tadý yok!" veya "Yediklerimin tadýný alamýyorum!" gibi zaman zaman yaptýklarý þikâyetlerin temel sebebi, dildeki tat tomurcuklarýnýn sayýsýnýn yaþlandýkça azalmasýdýr. Genç bir insanýn dilinde 9.000 kadar tat tomurcuðu bulunurken, yaþlý birinde bu sayý 4.000 kadardýr.

DEVAMI Dil Nedir? Dilin Yapýsý ve Görevleri