[KK] Vatanda�l�k Nedir? Vatanda�l�k Hak ve G�revleri

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Sosyoloji (https://www.msxlabs.org/forum/sosyoloji/)

- - Vatanda�l�k Nedir? Vatanda�l�k Hak ve G�revleri (https://www.msxlabs.org/forum/sosyoloji/214639-vatandaslik-nedir-vatandaslik-hak-ve-gorevleri.html)

Vatanda�l�k Nedir? Vatanda�l�k Hak ve G�revleri

Vatanda�l�k, yurtta�l�k olarak da bilinir.

Ki�iler ile devlet aras�nda anayasa ve yasalarla tan�mlanm�� kar��l�kl� hak ve �devlere dayanan ba�.

Vatanda�l�k genel olarak do�umla (asli vatanda�l�k) ya da sonradan (m�ktesep vatanda�l�k) kazan�l�r. Vatanda�l��n kazan�lmas�nda �nesep� ya da �do�um yeri� esaslar�ndan hareket edilir. Do�umla kazan�lan vatanda�l�k do�um an�ndan ba�layarak ge�erli say�l�r. Vatanda�l��n sonradan kazan�lmas� evlenme, evlat edinme, yetkili makam karar�, arazi terki ya da ilhak�, g��menlik, ahali m�badelesi gibi nedenlere dayan�r. Bu yollardan biriyle kazan�lan vatanda�l�k, kazan�ld�� andan ba�layarak ge�erlidir; geriye etkili olamaz. Vatanda�l��n kayb� ise �e�itli durumlarda ortaya ��kar ve buna ili�kin d�zenlemeler �lkeden �lkeye baz� farkl�l�klar g�sterir.

T�rk hukuk sisteminde vatanda�l�k yasa, yetkili makam karar� ya da se�me yoluyla kazan�l�r. Vatanda�l��n yasa yoluyla kazan�lmas� nesep, do�um yeri ve evlenme nedenlerinden birine dayan�r. T�rk anadan do�an ya da T�rk babadan olan �ocuklar T�rk vatanda��d�r. Yabanc� anadan evlilik d��nda do�an �ocuklar, nesep ba��yla bir T�rk vatanda��na ba�lan�rlarsa, do�umlar�ndan ba�layarak T�rk vatanda�� say�l�rlar.

T�rkiye�de do�an ve vatanda�l��n� ana babas�ndan do�umla kazanamayan �ocuklar, do�umlar�ndan ba�layarak T�rk vatanda�� olurlar. Bir T�rkle evlenen yabanc� kad�n T�rk vatanda�l��na ge�mek istedi�ini bildirir, vatans�z kal�r ya da evlenmekle eski vatanda�l��n� kaybederse kendili�inden T�rk vatanda�l��n� kazan�r. Vatanda�l��n yetkili makam karar�yla kazan�lmas�, Bakanlar Kurulu karar�yla vatanda�l��a alma yoluyla ger�ekle�ir. Vatanda�l��n se�me yoluyla kazan�lmas�, T�rk vatanda�l��n� kaybeden k��kler ve kad�nlar i�in s�z konusudur. Ana ya da babalar�na ba�l� olarak vatanda�l�klar�n� kaybeden k��kler, re�it olmalar�ndan ba�layarak bir y�l i�inde T�rk vatanda�l��n� se�ebilirler. Evlenmeyle T�rk vatanda�l��ndan ayr�lan kad�nlar da evliliklerinin sona ermesinden ba�layarak �� y�l i�inde T�rk vatanda�l��na d�nebilirler.

T�rk hukuk sisteminde vatanda�l��n kayb� de�i�ik durumlar i�in ayr� ayr� d�zenlenmi�tir. Bir yabanc�yla evlenen T�rk kad�n�, kocas�n�n vatanda�l��n� se�erse T�rk vatanda�l��n� kaybeder. Temyiz g�c�ne sahip ve re�it T�rk vatanda�lar�, muvazzaf askerlik hizmetini yapm�� olmak ya da yapm�� say�lmak, herhangi bir nedenle yabanc� devlet vatanda�l��n� kazanm�� olmak ya da ba�ka bir devlet vatanda�l��n� kazanaca��na ili�kin inand�r�c� belirtiler bulunmak ko�uluyla Bakanlar Kurulu�ndan gerekli izni alarak T�rk vatanda�l��ndan ��kabilirler. Bu yoldan vatanda�l�ktan ��kma, e�in vatanda�l��n� etkilemez. Buna kar��l�k k��k �ocuklar, belli durumlarda vatanda�l�ktan ��kan ana ya da babalar�yla birlikte T�rk vatanda�l��n� kaybederler.

1981�de yap�lan bir yasa de�i�ikli�iyle T�rk hukukuna �ifte vatanda�l�k uygulamas� da getirilmi�tir. Bu d�zenlemeye g�re yabanc� bir devletin vatanda�l��n� kazanan ki�iler T�rk vatanda�l��n� da koruyabilirler. �zin almaks�z�n kendi istekleriyle yabanc� bir devlet vatanda�l��n� kazananlar, T�rkiye�nin ��karlar�na ayk�r� olarak yabanc� bir devletin hizmetinde bulunanlar, askerlik g�revini �e�itli nedenlerle yerine getirmeyenler, yurtd��nda oturup be� y�ldan fazla bi s�re kendilerini T�rk konsolosluklar�na tescil ettirmeyenler ve yurtd��nda devletin i� g�venli�ini bozucu eylemlerde bulunanlar, Bakanlar Kurulu�nun verdi�i vatanda�l�� kaybettirme karar�yla T�rk vatanda�l��ndan ��km�� say�l�rlar. Vatanda�l�� kaybettirme karar� e� ve �ocuklar� etkilemez, gerekti�inde ilgilinin mallar� tasfiye edilebilir. Yurtd��nda bulunan bir T�rk vatanda��n�n, T�rkiye aleyhinde etkinlikler g�stermesi, bu etkinliklerden dolay� hakk�nda ceza kovu�turmas� yap�lamamas� ve T�rkiye�ye d�nme �a�r�s�na uymamas� durumunda vatanda�l�ktan ��karma yoluna gidilir. E� ve �ocuklar� etkilemeyen vatanda�l�ktan ��karma karan, ilgili ki�i hakk�nda ise mallar�n�n tasfiyesi, T�rkiye�ye ko�ullu gelebilme ve vatanda�l��a yeniden al�nmama gibi sonu�lar do�urur.

Her ne bi�imde olursa olsun, T�rk vatanda�l��n� kaybeden ki�iler kay�p tarihinden ba�layarak yabanc� muamelesine tabi tutulurlar. �kamet, gayrimenkul edinme, miras ve �al��ma gibi konularda ancak T�rk yasalar�n�n yabanc�lara tan�d�� haklardan yararlanabilirler.

Kaynak: Ana Britannica

Vatanda�l�k G�revleri - Vatanda�l�k G�revleri Nelerdir

Vatanda�l�k G�revleri

Vatanda� Olma Bilinci : Bir vatanda��n haklar�n�n ve g�revlerinin fark�nda olmas�d�r. Demokratik y�netimin varl�� ve s�reklili�i; vatanda� olma bilincine sahip ve bu bilin� �er�evesinde uygun davran��lar sergileyen insanlar�n �oklukta olmas�yla sa�lanabilir.

Vatanda� Olma Bilincinin Gerektirdikleri:

1.Demokrasi, e�itlik ve �zg�rl�k gibi de�erleri benimsemek ve demokrasinin gere�ine inanm�� olmak.

Vatanda� olarak haklar�n�n ve sorumluluklar�n�n bilincinde olmak.
Yasalara titizlikle uymak.
Di�er insanlara kar�� sayg�l� ve ho�g�r�l� davranmak, �iddetten yana de�il, bar��tan yana olmak.
Her t�rl� ayr�mc�l��a kar�� olmak.

Vatanda� Olma Sorumlulu�unu Ta��ma Yollar�:

Se�me ve se�ilme hakk�
Vergi vermek
Askerlik yapmak
Kanun ve kurallara sayg�l� olmak

Bir �lkede vatanda�lar g�rev ve sorumluluklar�n� yerine getirmezlerse �u sorunlar ortaya ��kar:
1.Y�netim d�r�st, bilgili, �a�da� ve �lke ��karlar� i�in �al��acak ki�ilerin elinde olmaz. Y�neticiler halk� temsil edemez.

Devlet, �lke giderlerini kar��layacak geliri elde edemez. Dolay�s�yla vatanda�a kar�� g�revini yerine getiremez. ��te d�zeni, d��ta ba��ms�zl�� koruyamaz.
�lke b�t�nl��, ba��ms�zl�� ve varl�� tehlikeye girer.
Demokratik y�netimin yerini bask�c� y�netim al�r. �nsan haklar� korunamaz. Baz� kii ve gruplara ayr�cal�k tan�n�r.

Millet: Ayn� topraklar �zerinde ya�ayan aralar�nda dil, duygu, �lk�, tarih, k�lt�r ve ��kar birli�i olan insan toplulu�udur.

Vatan: Bir milletin �zerinde ya�ad�� toprak par�as�d�r.

Vatanda�l�k Hakk�

Vatanda�l�k ya da uyrukluk ba��, birey ile devlet aras�ndaki hukuki bir ili�ki, teknik hukuki bir ba�d�r. Bir ki�inin herhangi bir devletin vatanda�� olmas�, o ki�inin hem sahip oldu�u haklar�n hem de y�k�ml�l�klerin, yine o devlet hukuk i�inde belirlenmesi anlam�na gelir. Bu y�zden, kimin hangi devletin vatanda�� oldu�unu saptayabilmek i�in vatanda�l��n kazan�lmas� ve kaybedilmesi nedenlerini ve usullerini belirlemek �art.

Elimizdeki temel yasal ve idari belgeler bellidir.

1- 1982 Anayasas�, madde 66
2- T�rk Vatanda�l�� Kanunu (No.403- Kabul Tarihi: 11 �ubat 1964)
3- T�rk Vatanda�l�� Kanunu'nun Uygulanmas�na �li�kin Y�netmelik (Y�netmelik) (Resmi Gazete, 1 Temmuz 1964-11742).

Vatanda�l�k hukukunun iki esas� kan ve toprakt�r.
Baz� devletler, vatanda�l�k ba��n�n kurulmas� i�in T�rk ana babadan, Alman ana babadan do�mu� olmak gibi kan esas�n� kabul eder. Baz�lar� da, belirli bir devlet �lkesinde do�mu� olman�n o devletin vatanda�l��n� kazanmak i�in yeterli oldu�unu ya da toprak esas�n� kabul ederler.

ANAYASA'DAN...

Anayasa'n�n 66/II. Maddesine g�re, T�rk baban�n veya T�rk anan�n �ocu�u T�kt�r.

T�rk Vatanda�l�� Kanunu'nun 1. maddesi, Y�netmelik'in, 4/1. maddesine g�re, T�rkiye i�inde veya d��nda T�rk babadan olan veya T�rk anadan do�an �ocuklar do�umlar�ndan ba�layarak T�rk vatanda��d�rlar. �ocu�un do�umla T�rk vatanda�l��n� kazanmas� i�in ana ve babadan yaln�z birinin do�um tarihinde T�rk Vatanda�� olmas� yeterlidir. Di�erinin yabanc� olmas� bu sonucu etkilemez: (Y�netmelik, madde 4/2) (Madde 4-5)

Peki T�rk vatanda�l�� nas�l kazan�l�yor?
Ki�i vatanda�l�k hakk�n� iradesiyle kazanmam��sa kanun yoluyla kazanm�� demektir. Kanun yoluyla kazanmada iki yolla oluyor. Bunlar Nesep yolu ile yani do�um, hal de�i�ikli�i ve evlat edinme yolu ile; ikincisi ise do�um yeri ile. E�er vatanda�l�kta ilgili ki�inin iradesi bulunuyorsa, ki�i bu hakk� yetkili makam karar� ile ya da se�me hakk� ile kazanm��t�r.

Bunlar� biliyor musunuz?
T�rk Vatanda�l�� Kanunu sistemine g�re kan esas� hakimdir. Babas� T�rk vatanda�� olan �ocuk, anas� ba�ka bir devletin vatanda�� olsa, hatta vatans�z olsa da, �ayet evlilik i�inde do�mu�sa, T�rk vatanda�l��n� kazanacakt�r. Bu ko�ullarda �ocuk nerede do�mu� olursa olsun farketmez. Hatta �ocu�a bir ba�ka devlet�e kendi vatanda�l�� da verilmi� olabilir.

Babas� yabanc� da olsa, gerek evlilik i�inde gerek evlilik d��nda T�rk vatanda�� olan anadan do�an �ocuk, T�rkiye i�inde veya d��nda do�sun, T�rk vatanda�l��na hak kazan�r.

Vatanda�l�k Hakk� -2

Anas� babas� belli olmayan �ocuklar vatanda� m�?
T�rkiye'de do�an ve vatanda�l��n� ana ve babas�ndan do�umla kazanamayan (ana babalar�n�n belli olmamas� ya da vatans�z olmas� ya da ulusal kanunlar� gere�ince onlar�n vatanda�l��n� kazanamamas�) �ocuklar do�umlar�ndan ba�layarak T�rk vatanda�� say�l�yorlar.

T�rk Vatanda�l�� Kanunu'nun 4. maddesine, Y�netmelik'in 7. maddesine g�re T�rkiye'de bulunmu� �ocuklar, aksi sabit olmad�k�a, T�rkiye'de do�mu� say�l�rlar.

Bunlar� biliyor musunuz?
spacerAncak bunun i�in de �artlar var: �lkin T�rkiye siyasal s�n�rlar� i�inde (kara, deniz, hava) do�mu� olmak gerekiyor. Bunun d��nda bu s�n�rlar d��nda, �rne�in a��k denizlerde bulunan T�rkiye bayra�� ta��yan gemilerde ya da yine ayn� alan �zerindeki sivil hava gemilerinde do�mak anlam�na geliyor.

Peki evlenince neler oluyor?
Evlenmenin vatanda�l��a etkisi, hukukumuzda. Sadece kad�n bak�m�ndan s�z konusudur. Bu ilke, yabanc�yla evlenen T�rk uyruklu kad�n bak�m�ndan da ayn�d�r.

Bir T�rkle evlenen yabanc� kad�n T�rk vatanda�l��na ge�mek istedi�ini bildirirse (evlenme akdi s�ras�nda veya yabanc� makamlar �n�nde evlenmi�lerse, akdi takip eden bir ay i�inde) veya kad�n vatans�zsa ya da evlenmekle eski vatanda�l��n� kaybetti�i takdirde, kendili�inden, T�rk vatanda�l��n� kazan�r. (T�rk Vatanda�l�� Kanunu, madde: 5)(Y�netmelik, madde: 8)

Peki arzu eden T�rk vatanda�� olabiliyor mu?
T�rk vatanda�l��na al�nman�n iki ayr� �ekli var. Genel olarak ve istisnai olarak vatanda�l��a al�nma.

1- Re�it olmak,
2- Ba�vuru tarihinden geriye do�ru be� y�l T�rkiye'de ikamet etmi� olmak,
3- T�rkiye'de yerle�meye karar verdi�ini davran�� ile teyid etmi� olmak,
4-�yi ahl�kl� olmak,
5- Genel sa�l�k bak�m�ndan tehlike te�kil eden hastal�� bulunmamak,
6- Yeteri kadar T�rk�e konu�abilmek,
7- T�rkiye'de ge�imini sa�layacak gelire veya mesle�e sahip olmak.

Bu yedi �art� yerine getiren yabanc�lar Bakanlar Kurulu karar�yla T�rk vatanda�l��na al�nabilir. �stisnai olarak vatanda�l��a al�nmak i�in ise;

1- T�rk vatanda�l��n� herhangi bir �ekilde kaybetmi� olanlar�n sonradan do�mu� re�it �ocuklar�,
2- Bir T�rk vatanda�� ile evle olanlarla bunlar�n re�it �ocuklar�,
3- T�rk soyundan olanlarla e�leri ve �ocuklar�,
4- Bir T�rk vatanda��yla evlenme karar�yla T�rkiye'de yerle�mi� olanlar,
5- T�rkiye'ye sanayi tesisleri getiren sosyal, ekonomik alanlarda veya bilim, teknik ya da sanat alanlar�nda ola�an�st� hizmeti ge�mi� veya hizmeti ge�ece�i d��n�len kimseler,
6- Vatanda�l��a al�nmas� Bakanlar Kurulunca zaruri g�r�lenler. Bu ko�ullardan 2 ve 3. aranmaks�z�n yabanc�lar, istekleri �zerine, ��i�leri Bakanl��'n�n teklifi ve Bakanlar Kurulu karar�yla T�rk vatanda�l��na al�nabilir.

Vatanda�:

Ayn� topraklar �zerinde ya�ayan ve ayn� devlete ba�l� bireylere denir.Vatanda�l�k �nemli ve kutsal bir ba�d�r.Vatanda�l�k hak ve g�revleri d�rde ayr�l�r.

1-SE�ME VE SE��LME HAKKI:

Milletvekilivirgsmuhtarvirgs belediye ba�kan� ve di�er temsilcilerin kat�ld�� se�me i�ine se�im denir. 18 Ya��n� dolduran her T�rk genci se�me hakk�na sahiptir.Se�imlere kat�lmak bireylerin hakk�d�r.

2-KANUNLARA UYMAK

Devlet toplumun d�zenini sa�lamak i�in kurallar koyar.Aile okul ve toplum kurallar�na uymak bize yarar sa�lar.Kanunlara uymayanlar cezaland�r�l�r.Kanunlara uyulmad�� zaman toplumun d�zeni bozulur.Kanunlara uymazsak su�lu duroma d��eriz.

3-VERG� VERMEK:

Devletin ihtiya�lar�n� kar��layabilmesi i�in insanlardan ald�� paraya vergi denir.Vergi paralar� bize:yolvirgsokulvirgshastanevirgsk�pr� olarak geri d�ner.�lkemizdeki vergiler ba�l�ca �unlard�r:Gelir vergisivirgskurum vergisivirgsemlak vergisivirgsdamga vergisi ve katma de�er vergisidir.

4-ASKERL�K YAPMAK:

TC vatanda�� ve sa�l�kl� olan 20 ya��ndaki herkes askere gider.Yurtta ve D�nyada gelece�imizi g�vence alt�na almak g��l� bir orduyla olur.�lkemizi korumak i�in T�rk Silahl� Kuvvetleri �al��r.Bunu da havavirgskaravirgsdenizkuvvetleri ile sa�larlar

T�rkiye Cumhuriyeti topraklar�nda ya�ay�p, T.C. Kimlik Belgesi bulunan herkes, devlete vatanda�l�k ba��yla ba�l�d�r. Yani, T�rk vatanda��d�r.

T�rkiye Cumhuriyeti s�n�rlar� i�erisinde ya�ayan T�rk vatanda�lar�n�n devlete kar�� bir k�s�m sorumluluklar� vard�r. Bunun yan�nda, bir k�s�m haklar� da vard�r.

Vatanda�l�k Hak ve G�revleri

1- Kanunlara Uymak
2- Vergi Vermek
3- Askerlik Yapmak
4- Se�imlere Kat�lmak (Hem hak hem de g�revdir.)

Bunlar d��nda Ya�ama hakk�, ki�i dokunulmazl�� hakk�, �zel ya�am�n gizlili�i hakk�, e�itim hakk�, sa�l�k hakk�, seyahat hakk�, dilek�e hakk�, konut dokunulmazl�� hakk� gibi bir �ok hak'a sahiptir.

VATANDA�LIK HAKLARI

Vatanda�l�k haklar� anayasam�zda �Temel Haklar ve �devler� k�sm�nda d�zenlenmi�tir. Bu ba�l�k alt�nda ilk olarak , �Ki�inin Haklar� ve �devleri� b�l�m�nde, bireyin do�u�tan sahip oldu�u, dokunulmaz ve vazge�ilmez haklar� s�ralanmaktad�r. Bu haklar, bireyi topluma ve devlete kar�� koruyan haklard�r. Bunlardan farkl� olarak bireyin toplumdan ve devletten baz� �eyler ve belli tutumlar istemesini m�mk�n k�lan haklar vard�r. Bu y�zden bunlara �isteme haklar�� denir. ��te bu haklar anayasam�zda �Sosyal ve Ekonomik Haklar ve �devler� ad� alt�nda d�zenlenmi�tir. Birde bireyin siyasal ya�ama kat�l�m�n� sa�lamaya y�nelik haklar vard�r. Bunlara �siyasal haklar� denir. Anayasam�zda �Siyasal Haklar ve �devler� b�l�m�nde, bu haklardan s�z edilmektedir.

T�rkiye Cumhuriyeti, Anayasam�za g�re, bir �sosyal devlettir. Sosyal devlet, genellikle, vatanda�lar�n refah durumlar�yla ilgili olan, onlara asgari bir ya�am d�zeyi sa�lamakla g�revli devlet olarak tan�mlan�r. Ku�kusuz, bir devletin sosyal devlet olma derecesi, anayasadaki �sosyal ve ekonomik haklar�� ger�ekle�tirme g�c�ne ba�l�d�r. Fakat vatanda�lar�n refah durumlar�yla ilgilenen ve bunlar� anayasada g�vence alt�na alan bir devlet, salt bu niteli�inden dolay�, sosyal devlet olma �zelli�ini kazanamaz. �Demokratik devlet� ile sosyal devlet birbirine s�k� s�k�ya ba�l� olgulard�r. Demokratik devlet, g��s�zlerin g��lerini, devlet yap�s� ve siyasal kararlar �zerinde hissettirmeleriyle ger�ek anlamda kurulabilir. Bunun i�in devlet sistemi i�inde �al��anlar�n yeri ve a��rl��n�n olmas� ve anayasal g�venceye kavu�turulmas� gerekir. Ancak bu �ekilde, sosyal devlet, vatanda�lar�na �l�tuf� da��tan bir �sadaka devlet� olmaktan ��kar. Bu ama�la �al��ma ya�am�na ili�kin h�k�mler de sosyal ve ekonomik haklar i�inde yer almaktad�r. Siyasal haklar�n, demokratik bir devlet anlay�� ve uygulamas� i�in vazge�ilmez oldu�unu zaten biliyoruz. �imdi, sosyal ve ekonomik haklar ile siyasal haklar� anayasam�zda d�zenlenen bi�imiyle daha ayr�nt�l� olarak g�rebiliriz.

SOSYAL HAKLAR NELERD�R?

Toplum ya�am�nda herkese insanl�k onuruna yara��r bir ya�am d�zeyi,sa�lamay� ama�layan haklard�r Sosyal haklardan ba�l�calar�;

Ailenin korunmas�,
E�itim ve ��renim hakk�,
Sa�l�k, �evre ve konut hakk�,
Soysal g�venlik hakk�
Sanat ve sanat��n�n korunma hakk�
Gen�li�in korunmas� ve sporun desteklenmesi,
Tarih, k�lt�r ve tabiat varl�klar�n�n korunmas� gibi haklard�r.

EKONOM�K HAKLAR NELERD�R?

Devlet g��s�zleri, g��l�ler kar��s�nda korumak ger�ek e�itli�i ve toplumsal dengeyi sa�lamak amac�yla vatanda�lara ekonomik haklar tan�m��t�r.

�al��ma hakk�,
Sendika kurma hakk�
Toplu i� s�zle�mesi ,grev ve lokavt hakk�
Adil �cret ve dinlenme hakk�
M�lkiyet hakk�
T�ketici haklar� gibi haklar ba�l�ca ekonomik haklard�r.

S�YASAL HAKLAR NELERD�R?

Vatanda�lar�n �lke y�netimine kat�lmas�n� sa�layan haklara siyasal haklar denir.
Se�me ve se�ilme hakk�,
Vatanda� olma hakk�,
Kamu hizmetine girme hakk�,
Dilek�e hakk� ba�l�ca siyasal haklard�r.

Haklar�m�z

�NSANCA YA�AMA HAKKI

�nsanca ya�ama, maddi ve manevi varl��n�z� koruma ve geli�tirme hakk�na sahipsiniz. Size hi� kimse i�kence ve eziyet yapamaz; insan haysiyetiyle ba�da�mayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamazs�n�z.( Anayasa: Md. 17)

H�RR�YET

Ki�i h�rriyeti ve g�venli�ine sahipsiniz. Bu h�rriyet ve g�venli�iniz kanunlarla belirlenen tutuklama, g�z alt�na alma, �slah evine g�nderme ve resmi m�essesede g�zlem alt�na al�nma hallerinin d��nda hi� bir ki�i veya kurum taraf�ndan ihlal edilemez, kesintiye u�rat�lamaz.Yasa taraf�ndan belirtilmeyen gerek�elere ve usullere dayan�larak �zg�rl��n�z k�s�tlanamaz. Bu en tabii hakk�n�z, bunu sa�lamak da en �nemli g�revimizdir. (Anayasa: Md.19)

TUTUKLANMA

Kanunlarla belirlenen usul ve esaslar do�rultusunda tutuklanman�z durumunda ; tutuklanma sebebinin en k�sa zamanda taraf�n�za bildirilmesi , haklar�n�z�n neler oldu�unun anlat�lmas� ve tutukland��n�z�n yak�nlar�n�za bildirilmesi zorunludur.

Yakalanman�z veya tutuklanman�z durumunda en k�sa s�rede hakim �n�ne ��kar�lman�z, tutuklanman�z veya yakalanman�zda kanuna uygun olmayan bir unsurun varl��nda hemen serbest b�rak�lman�z� sa�lamak amac�yla yetkili bir yarg� merciine ba�vurma hakk�na sahipsiniz.(Anayasa: Md. 19)

�ZEL HAYATIN G�ZL�L��

�zel hayat�n�za ve aile hayat�n�za sayg� g�sterilmesini isteme hakk�na sahipsiniz. �zel hayat�n�z�n ve aile hayat�n�z�n gizlili�ine dokunulamaz. Kanunlarla belirlenen esaslar do�rultusunda verilen arama kararlar� bu konuda bir istisnadir.(Anayasa: Md. 20)

KONUT DOKUNULMAZLI�I

Konut dokunulmazl��i en tabii hakk�n�zd�r. Kanunun a��k�a g�sterdi�i hallerde usul�ne g�re verilen hakim karar� olmad�k�a, gecikmesinde sak�nca bulunan hallerde ise Cumhuriyet Savc�lar� ve onlar�n yard�mc�lar� s�fat�yla emirlerini yerine getirmeye memur olan G�venlik G��leri d��nda hi� kimse konutunuza giremez, arama yapamaz ve buralardaki e�yan�za el koyamaz. (Anayasa: Md: 21)

AVUKAT �STEME HAKKI

Herhangi bir su�lamayla yakalanman�z veya g�z alt�na al�nman�z durumunda; soru�turman�n her hal ve derecesinde bir veya birden fazla avukat�n hukuki yard�m�ndan faydalanma hakk�na sahipsiniz. Zab�ta amir veya memurlar�nca ifade alma i�leminde ancak bir avukat bulundurabilir, sonraki savunmalarda ise ancak �� avukat bulundurabilirsiniz. Hangi makam veya ki�i taraf�ndan yap�l�rsa yap�ls�n, soru�turman�n her safhas�nda avukat�n�z�n sizinle g�r��mesi, ifade alma ve sorgu m�ddetince yan�n�zda bulunup, hukuki yard�mda bulunmas� engellenemez veya k�s�tlanamaz. Avukat se�ebilecek durumda olmaman�z halinde ise baro taraf�ndan g�revlendirilecek bir avukat�n hukuki yard�m�ndan �cretsiz faydalanabilirsiniz. (CMUK Md. 135-136)

DEL�L TOPLAMA HAKKI

�fadenizin al�nmas� veya sorgunuz s�ras�nda ��pheden kurtulmak gayesiyle somut delillerin toplanmas�n� talep edebilece�inizin ve aleyhinize olan ��pheleri ortadan kald�racak delilleri ileri s�rme hakk�n�z�n oldu�unun da hat�rlat�lmas� zorunludur. (CMUK Md. 123)

GE�ERS�Z �FADE

Al�nan ifadeniz sonucu al�nan beyan�n�z�n �zg�r iradenize dayanmasi zorunludur. Bu iradenizi baski alt�nda alarak, k�t� davranma, i�kence, zorla ila� verme, yorma, aldatma, bedensel cebir ve �iddette bulunma, baz� ara�lar uygulama gibi iradeyi bozan bedeni veya ruhi m�dahale yap�lamaz. Kanuna ayk�r� menfaat vaad edilemez. Bu t�r yasak y�ntemlerle elde edilen ifadeleriniz r�zaniz olsa dahi delil olarak de�erlendirilemez. (CMUK Md. 135)

SUSMA HAKKI

Zab�ta amir ve memurlar�i ile Cumhuriyet Savc�s� Taraf�ndan ifade alma ve hakim taraf�ndan sorguya �ekilmede; ne ile su�landi��n�z�n a��k�a belirtilmesi, isnat edilen su�lamayla ilgili olarak a��klamada bulunmaman�z�n (yani susman�z�n) kanuni haklar�n�zdan oldu�unun hat�rlat�lmas�i da zorunludur. (CMUK Md. 135)

�DEVLER�M�Z

"Temel hak ve h�rriyetler, ki�inin topluma, ailesine ve di�er ki�ilere kar�� dev ve sorumluluklar�n� da ihtiva eder" (Anayasa: Md. 12/2)

G�revlerimiz

1-KANUNLARA UYMAK:

Devlet toplumun d�zenini sa�lamak i�in kurallar koyar. Aile okul ve toplum kurallar�na uymak bize yarar sa�lar. Kanunlara uymayanlar cezaland�r�l�r. Kanunlara uyulmad�� zaman toplumun d�zeni bozulur. Kanunlara uymazsak su�lu duruma d��eriz.

2-VERG� VERMEK:

Devletin ihtiya�lar�n� kar��layabilmesi i�in insanlardan ald�� paraya vergi denir. Vergi paralar� bize: yol, okul, hastane, okul, k�pr� olarak geri d�ner. �lkemizdeki vergiler ba�l�ca �unlard�r: Gelir vergisi, kurum vergisi, emlak vergisi, damga vergisi ve katma de�er vergisidir.

3-ASKERL�K YAPMAK:

TC vatanda�� ve sa�l�kl� olan 20 ya��ndaki herkes askere gider. Yurtta ve D�nyada gelece�imizi g�vence alt�na almak g��l� bir orduyla olur. �lkemizi korumak i�in T�rk Silahl� Kuvvetleri �al��r. Bunu da hava, kara, deniz kuvvetleri ile sa�larlar.

11 �ubat 1964'de kabul edilmi� ve birka� kere de�i�ikli�e u�ram��t�r.�skan Kanunu 14 Haziran 1934'de kabul edilmi�tir.

VATANDA�LIK a.
1. YURTTA�LIK'�n e�anlaml�s�.
2. Vatanda�l�k bilgisi -� YURTTA�LIK B�LG�S�.

Vatanda�l�k politikas� (Elementa philosophica seu Politica de cive), Thomas Hobbe��un yap�t� (1642).
�� b�l�me ayr�l�r:
1) �zg�rl�k �zerine;
2) imparatorluk �zerine ve
3) Din �zerine. Hobbes ��yle der: "Toplum, ��kar ve korkuya dayan�r. Ahlak, keyfimize g�re ya�amakt�r. Dinin �lkedeki yasalardan ba�ka bir dayana�� yoktur ve her yasa da h�k�mdar�n ya da halk�n iradesine ba�l�d�r. �Bu s�zler ve Le- viathan'dak� (1651) g�r��ler Hobbes�u Francis Bacon�dan sonraki ba�l�ca �ngiliz maddecilerinden biri durumuna getirir.

Kaynak: B�y�k Larousse