Eklem nedir?
 

Eklemler Hakkýnda Bilgi

Alm. Gelenke, Fr. Articulation f, Ýng. Joint. Ýnsan ve omurgalý hayvanlarda vücut kemiklerinin ucuca veya yan yana gelip birleþtiði yer. Ýnsan vücudunda kemik ve kýkýrdaklar, eklemler vasýtasýyla bir arada tutulurlar. Eklemler kemiklerin hareketini saðlarlar.

Yapýsý: Bir eklemi meydana getiren kemiklerin birbirine karþý gelen yüzleri uyumludur ve kýkýrdaktan yapýlan bir tabakayla kaplanmýþtýr. Eklemdeki kemikler arasýndaki mesafe eklem boþluðunu meydana getirir. Eklem boþluðu, eklem kapsülü tarafýndan çevrelenir. Eklem kapsülü sert bað dokusundan yapýlmýþ koruyucu bir kýlýftýr. Eklemi yapan kemiklerin kýkýrdak yüzleri Sinovial Membran denilen zar gibi ince, hassas bir hücre katýyle kaplýdýr. Bu zar, sinovial mâyi denen bir sývý salgýlar. Bu mâyi hem eklemin kayganlýðýný temin ederek hareketi kolaylaþtýrýr, hem de kýkýrdaðýn beslenmesine yardým eder. Eklem kapsülü etrafýndaki baðlar sâyesinde oldukça saðlam bir yapý kazanýr.

Eklemlerin temel vazifesi serbest hareketi temin etmektir. Bu açýdan eklem mekaniði incelendiðinde eklemlerin çevresinde kapsül, baðlar ve kaslar sâyesinde en az enerjiyi harcayarak en fazla iþi yapabilecek þekilde düzenlendiði görülür. Eklemler hareketlerine göre; hareketsiz -oynamaz (kafa kemikleri arasýndaki eklemler), yarý hareketli- yarý oynar (omurga kemikleri arasýndaki eklemler) ve hareketli-oynar eklemler olarak üçe ayrýlýr. Tam hareketli olmayan bir eklemde, eklem satýhlarý birbirine tam olarak intibak edemediðinden, omurganýn omurlarý arasýnda olduðu gibi, kemikler arasýnda disk denilen kýkýrdak yapýlar bulunur. Bir yönde veya bir düzlemde hareket eden eklemlere, menteþe eklem denir. Diz, dirsek ve parmak kemiklerinin eklemleri böyledir. Kalça ve omuz eklemleri her yöne hareket kabiliyeti olan eklemlerdir. Bir uzun eksen etrafýnda dönme hareketi yapan eklemlere trokoid eklem denir. El bileði eklemi bu tip bir eklemdir.

Eklemlerin temel vazifesi serbest hareketi temin etmektir. Bu açýdan eklem mekaniði incelendiðinde eklemlerin çevresinde kapsül, baðlar ve kaslar sâyesinde en az enerjiyi harcayarak en fazla iþi yapabilecek þekilde düzenlendiði görülür. Eklemler hareketlerine göre; hareketsiz -oynamaz (kafa kemikleri arasýndaki eklemler), yarý hareketli- yarý oynar (omurga kemikleri arasýndaki eklemler) ve hareketli-oynar eklemler olarak üçe ayrýlýr. Tam hareketli olmayan bir eklemde, eklem satýhlarý birbirine tam olarak intibak edemediðinden, omurganýn omurlarý arasýnda olduðu gibi, kemikler arasýnda disk denilen kýkýrdak yapýlar bulunur. Bir yönde veya bir düzlemde hareket eden eklemlere, menteþe eklem denir. Diz, dirsek ve parmak kemiklerinin eklemleri böyledir. Kalça ve omuz eklemleri her yöne hareket kabiliyeti olan eklemlerdir. Bir uzun eksen etrafýnda dönme hareketi yapan eklemlere trokoid eklem denir. El bileði eklemi bu tip bir eklemdir.

Eklemler Kemiklerin baðlanma yerleri olan eklemler üç grupta toplanýr.

a. Oynamaz Eklemler : Kafatasý, kalça kemiði, leðen kemiði gibi iskeletin hareket etmeyen kýsýmlarýndaki kemiklerde görülür. Eklemleþen kemikler çok sýký bir þekilde birbirlerine testere diþi gibi girinti ve çýkýntýlarla baðlanmýþlardýr. Eklem kapsülü ve sývýsý yoktur.

b. Yarý Oynar Eklemler : Omurlar arasýnda ve göðüs kafesinde görülen eklemlerdir. Omurlar arasýndaki kýkýrdak diskler esneklik saðlanmasýnda yardýmcý olur.

c. Oynar Eklemler : Vücudun hareket iþlevini üstlenmiþ kemiklerde görülen, tam hareketli eklemler olup kol ve bacak kemiklerinde görülür. Eklemleri oluþturan kemiklerin uçlarý bað dokusundan meydana gelmiþ ortak bir kapsül ile çevrilidir. Eklem kapsülünün iç yüzeyi ince bir zar ile örtülüdür.

Bu yapý yumurta akýna benzeyen bir salgý meydana getirir. Eklem boþluðunda toplanan bu sývý (= eklem sývýsý) eklem uçlarýnýn kayganlýðýný saðlar. Eklem kemiklerinin baþ kýsmýnda bulunan kýkýrdak tabakalarý hareket sýrasýnda kemiðin baþlarýnýn birbirine deðerek aþýnmasýný önler. Eklem bölgesinde bir kemikten diðerine uzanan bað dokusundan meydana gelmiþ eklem baðý bulunur. Bütün bu yapýlar ekleme saðlamlýk ve hareket kolaylýðý saðlar.

Kemikler arasý baðlantý, eklemler aracýlýyla gerçekleþir. Kafatasýmýzda kemikler zikzak girinti çýkýntýlarla birbirlerine kilitlenmiþlerdir. Bu tür eklemlere "oynamaz eklemler" denir. Diðer bölgelerde eklemlerin çoðu hareketlidir. Omuz ve kalçadaki top þekli eklemle, dirsek ve dizdeki hareket kolaylýðý saðlayan eklemler, "oynar eklemler"dir. Haraketli eklemlerin tümünde, kemiklerin eklem uçlarý, kýkýrdak adýný alan yumuþak yastýklarla kaplýdýr. Kýkýrdak tabaka ve eklem sývýsý, haraketlerimizi kolaylaþtýrýr ve kemiklerimizin aþýnmasýný önler.

Ýki kemiðin, vücut bölümlerinin hareket edebilmesini saðlamak için, birleþtiði kýsýma eklem denir.

Eklemlerin Yapýsý

1. Hareketli olsun veya olmasýn kemiklerin herhangi bir þekilde birbiriyle birleþtikleri yerlere eklem denir.
2. iki ya da daha fazla kemiðin bir araya gelerek meydana getirdikleri yapýya eklem de­nir.
3. iskelet sistemini oluþturan kemik­ler arasýnda baðlantýyý saðlayan birleþ­me yerine eklem denir. Kas yardýmýyla kemikleri hareket ettirir.

Eklem

Ýnsanlarda ve omurgalý hayvanlarda, kemikleri birbirine birleþtiren ögeler bütünü. Oynamaz eklemler (synarthrosis), yarý oynar eklemler (amphiarthrosis) ve oynar eklemler ya da oynaklar (diarthrosis) olmak üzere üç grupta toplanýr.

• Oynar (Hareketli) Eklem: Kol ve bacaklarda olduðu gibi hareket yeteneði fazla olan eklemlerdir.
• Oynamaz (Hareketsiz) Eklem: Kafatasýný oluþturan kemikler arasýnda oynamaz eklem görülür. Bu kemikler, girinti ve çýkýntýlarla birbirlerine oynamaz eklemlerle sýkýca baðlanýrlar.
• Yarý Oynar (Yarý Hareketli) Eklem: Omurgadaki omurlar arasýndaki eklemler, yarý oynar eklemlerdir. Sýnýrlý olarak hareket ederler.

DEVAMI >>>> Eklem Nedir - Eklemlerin Yapýsý ve Görevleri