Cemaatin topluma kazand�rd�klar� nelerdir?

Cemaat ve toplum

Bug�n�n Radikal'inde bir haber, bir ankete g�re, d�nyada H�ristiyanlarla M�sl�manlar�n birbirlerini nas�l g�rd�klerini anlat�yor. H�ristiyanlar M�sl�manlar� 'fanatik, �iddet yanl�s� ve ho�g�r�s�z' buluyormu�. 'E�anlaml�' de�ilse de, 'yak�n anlaml�' kelimeler. �b�r a��dan bak�nca da, M�sl�manlara g�re H�ristiyanlar (ya da, gazetenin
dedi�i gibi, 'Bat�l�lar'), 'ahlaks�z, bencil ve a�g�zl�' imi�. Bu da benzer bir dizi. S�ylenen bir s�fat �tekileri de i�eriyor.
Asl�nda say�lan �u ��er s�fat�, manevi anlamlar i�eren ideolojik kelimeler olmaktan ��karsak, nesnel sosyolojik olgular d�nyas�nda nereye oturduklar�na baksak, birincide 'toplum'un (gesellschaft) 'cemaat'e (gemeinschaft), ikincide de, tersine, 'cemaat'in 'toplum'a bak��na tan�k oldu�umuzu s�yleyebiliriz.
Bu ankette belli ki, nesnel bir tan�ma eri�mek istenmemi�. 'Siz onlar� ni�in sevmezsiniz?' sorusu bu, sorulan. Cevap da ona g�re. Pierre'in Ahmet'ten, Hasan'�n John'dan tam olarak ne anlad��, nesini sevip nesinden ho�lanmad�� de�il, b�yle bireylere de gelmeden, iki 'toplumsal �rg�tlenme bi�imi'nin birbirleri hakk�ndaki fikrini okumu� gibi oluyoruz.
Gelgelelim, d�nyan�n gidi�i 'toplumdan cemaat'e de�il, 'cemaatten topluma' y�n�n� izliyor. �e�itli nedenlerle (ideolojik-k�lt�rel, siyasi veya felsefi) 'cemaat'in daha �st�n de�erlere sahip oldu�unu savunanlar� biliyoruz. Ama onlar da, bu savunmalar�n�, 'toplum' dedi�imiz �rg�tlenme bi�iminin onlar�n eline verdi�i ara�larla (bilgisayardan televizyona, hayat�m�z�n tamam�n� dolduran ara�lar bunlar) yap�yor. Bunun tersine bir gidi� pek �yle g�zlemlenmiyor.
�te yandan, rahat, huzurlu bir gidi� de de�il. Zaten onun i�in anket �yle soruyor, insanlar b�yle cevap veriyor. Hesab�n� bilgisayarla yapmak, ama vergisini 'zek�t' olarak vermek isteyen m�min zat. 'Bat�l�lar zaten bencil ve a�g�zl�, onun i�in de ahlaks�z' diyerek a��yor a�z�n�. �teki de bunu g�r�nce 'Bunlar hepsi fanatik' demekten ba�ka �are bulam�yor.
Bunlara bak�nca aylar �nce Taha Akyol'un gene bir anketin sonu�lar�na dayanarak yazd�� 'T�rkler g�venmiyor!' ba�l�kl� yaz� akl�ma geliyor. Evet, �yledir. Bunun b�y�k bir k�sm� da 'gesellschaft/gemeinschaft' kutupla�mas�n�n �r�n�d�r. Taha Akyol o yaz�s�nda bizimle Fransa aras�nda bir paralellik kurmu�tu. Bu da do�ru: Ge�i�in, yani 'modernle�me' dedi�imiz s�recin organik olarak toplumdan do�up a�a��dan yukar�ya seyrini izlemedi�i, devlet ve dolay�s�yla b�rokrasi eliyle, biraz da metazori empoze edilip yukar�dan a�a��ya uyguland�� durumlarda bu olur.
Ayr�ca, etnik-dini-ideolojik farkl� gruplar varsa ya da bunlar�n olmas�n� te�vik eden politikalar uygulan�yorsa, g�ven gitgide azal�r. 'Cemaat' de�erleri 'bizden olmayan'� potansiyel d��man olarak g�stermektedir zaten. Ama bir yandan da, 'toplum'la�ma s�recinin cemaatteki 'insanlararas�' s�cak ili�kileri ka��n�lmaz bir erozyona tabi tutmas� s�z konusudur.
O zaman ortal�k 'Babama da g�venmem' diyen bireylerle dolar. ******* babas�n� do�rayanlar�n, daha bilmem nelerin haberlerini duyar�z, bizde oldu�u gibi.
Modernizmin bu durumda sundu�u bir ��z�m yolu liberal-demokrasidir. �b�r� de fa�izm.
Buradaki durumumuz da bu paradigmalar�n �yle �ok uza��nda say�lmaz.