Ýskelet kaslarý neden çift kaslar halinde çalýþýr?
 

Çeþitli organlarýn yapýsýna katýlan kaslar kas hücreleri ve bunlarýn oluþturduðu kas dokusundan ibarettir. Düz kas çizgili kas ve kalp kasý olmak üzere üç tip kas vardýr.
a . Düz Kaslar : Hücreleri mekik þeklindedir. Büyüklükleri bulunduklarý organa göre deðiþir. Çekirdek hücrenin orta kýsmýnda bulunur.
Kas hücrelerinin sitoplazmalarýnda boyuna uzanan iplikçikler görülür. Miyofibril olarak adlandýrýlan bu iplikçikler kasýlmayý saðlar. Düz kas dokusu isteðimiz dýþýnda çalýþýr. Bu organlarýn kasýlmalarý yavaþ ve düzenlidir. Eklembacaklýlar dýþýndaki diðer omurgasýz hayvanlar düz kaslara sahiptir.
Omurgalýlarda da sindirim solunum dolaþým üreme ve boþaltým sistemlerini meydana getiren organlarýn duvarlarýnda önemli ölçüde kas dokusu bulunur.
b . Çizgili kaslar : Omurgasýzlardan eklem bacaklýlardaki kaslar bu tiptendir. Çizgili kaslar beynin kontrolünde isteðimize baðlý olarak kasýlýrlar. Bunlar; düz kasa oranlar çok daha hýzlý kasýlýr fakat çabuk yorulurlar.
Çizgili kas hücreleri. Uzun ve silindir þeklinde hücrelerdir. Çok sayýnda oval þekilli çekirdekleri vardýr. Çekirdek hücrelerinin kenar kýsýmlarýnda yer alýr.
Miyofibriller özel bir diziliþ gösterirler. Bu diziliþ kas lifinde birbirini izleyen açýk ve koyu bantlar meydana getirir.Kas demeti incelenirken kas hücrelerinin sýnýrlarý ayýrt edilemez. Kas liflerinde açýk renkli görülen bölgeler I bandý koyu renkli görülen bölgeler A bandý olarak isimlendirilir.
I bandýnýn tam ortasýnda koyu renkli ince bir çizgi vardýr. Buna Z çizgisi denir. Kas dokusunda ardý ardýna gelen iki Z bandý arasýndaki bölgeye sarkomer denir ve kasýlma birimi olarak kabul edilir.
Miyofibriller çok daha ince ipliklerin düzenlenmesiyle meydana gelmiþlerdir.Bunlardan kalýn ve kýsa olanýna miyozin ince ve uzun olanýna aktin iplikleri denir. Aktin ve miyozin ipliklerin temel yapýsý proteindir.
Çizgili kaslarýn kemiklere baðlandýðý yerler sýký bað dokusundan yapýlmýþtýr. Bunlara kas kiriþleri veya tendonlar denir. Ýskelet kaslarý çoðunlukla çiftler halinde çalýþýrlar. Her hareket birbirine zýt çalýþan çift kaslar sayesinde meydana gelir. Bu kaslara antagonist kaslar denir. Antagonist kaslardan birinin kasýlmasý diðerinin gevþemesine sebep olabilir. Kol ve bacak hareketleri karýn sýrt ve omuz hareketlerinde antogonist kaslar aktivite gösterir. Eðer eklem dik ve hareketsiz kalýrsa her iki kas da belli bir kasýlma durumundadýr. Bu tip hareketler sýrasýnda ayný görevi yapan yani ayný anda kasýlan veya gevþeyen kaslara sinerjit kaslar denir.

Kas Sistemi
Kaslar kemik ve eklemlerle beraber hareketi saðlar ve desteklik verir. Kas hücre zarýna sarkollemma, sitoplazmasýna ise sarkoplazma denir.
Kaslar düz kas, çizgili kas ve kalp kas olmak üzere üç çeþittir. Düz kaslar ile kalp kasý otonom sisteme baðlý olarak çalýþýr, çizgili kaslarýn çalýþmasý ise beynin kontrolündedir.

Kaslarýn çalýþmasý kas telcikleri (miyofibrin) ile olur. Miyofibrinleri oluþturan kas ipliklerinin kalýn ve kýsa olanlarýna miyozin, ince ve uzun olanýna aktin denir. Bunlarýn temel yapýsý proteindir. Aktin ve miyozin aktinomiyozin kompleksini oluþturur. Aktinomiyozinler iplikleri, iplikler kas telciklerini, kas telcikleri kas tellerini, teller kas demetlerini oluþturur.

Kaslarýn Kasýlma Mekanizmasý
Kaslar miyelinli sinir liflerinin denetiminde çalýþýr. Ýmpulslar sinir telerinin motor uç plaðýna ulaþýnca sinir hücrelerinden asetilkolin salgýlanýr. Bu madde kaslarý uyarýr, Ca iyonlarýnýn aktin ve miyozin iplikleri arasýna yayýlmasýna sebep olur ve kas telcikleri kasýlýr.
Kaslarýn kasýlmasý için gerekli uyarýna þiddetine eþik þiddeti denir.
Sarkomer: Art arda gelen iki Z bandý arasýndaki bölgedir.

Kas kasýlmasý ATP, Ca, K, Mg bulunan ortamda aktin ve miyozin ipliklerinin birbiri üzerine kaymasý ile gerçekleþir.
Çizgili kaslarýn kasýlmasý sýrasýnda;
1- Aktin ve miyozin boyu deðiþmez .
2- I bandýnýn boyu kýsalýr.
3- Z çizgileri birbirine yaklaþýr.
4- H bölgesi daralýr ve görünmez olur.
5- Aktin çubuklarý birbirine yaklaþýr.
6- Kasýn boyu kýsalýr hacmi deðiþmez.

Kas Sarsýlmasý: Kasýn bir kez kasýlýp gevþemesidir.
I- Gizli Evre: Uyarýnýn verildiði zaman ile kasýn kasýlmaya baþladýðý zaman arasýndaki süredir.
II- Kasýlma Evresi: Kasýlmanýn baþlamasý ile gevþemenin kasýlmasý arasýnda geçen süredir.
III- Gevþeme Evresi: Gevþemenin baþlamasý ile kasýn eski halini almasýna kadar geçen süredir.

Bir sarsýlmanýn olabilmesi için uyarýnýn ya eþik þiddetine eþit yada fazla olmasý gerekir.
Kas Tonusu: Kaslarýn dinlenme durumunda bile az da olsa kasýlý olmasý durumudur. Bu durum organizmanýn uyartýlara çabuk cevap vermesini saðlar.
Fizyolojik Tetanoz: Eðer kas arka arkaya sýk sýk uyarýlýrsa gevþemeden tekrar kasýlýr. Bu durumda kas kasýlý kalýr. Buna fizyolojik tetanoz denir.

Kaslarýn kasýlmasý ve gevþemesi için enerji gereklidir. Bu enerji ilk olarak ATP`den sonra kreatin fosfat, glikoz ve glikojenden saðlanýr. ATP`nin yeniden oluþmasý için kullanýlan ilk enerji kaynaðý kreatin fosfattýr.
Kreatin fosfat + ADP = kreatin + ATP
ATP elde etmenin diðer bir yolu da kastaki glikojenin glikoza, glikozunda ATPye dönüþtürülmesidir.
Kas kasýlmasý sýrasýnda glikojen, O2, ATP ve kreatin fosfat azalýr, laktik asit, CO2, inorganik fosfat, ADP ve kreatin azalýr.
Eðer kasýlan kaslar gerekli enerjiden yoksun ise kasýlý durumda kalýr.

Tetani: Kaslarýn gevþemesini saðlayan kasýlmalardýr. Ca tuzlarýnýn eksikliðinde ortaya çýkan ellerde ve parmaklarda gözlenen aðrýlý kasýlmalardýr.
Antagonist kaslar: Birbirine zýt çalýþan kaslardýr. Biri kasýlýrken diðeri gevþer.
Sinerjit kaslar: Ayný anda kasýlýp gevþeyen kaslardýr. Bu durumda eklem dik ve hareketsiz kalýr.

BAKINIZ Kas Sistemi Nedir - Kas Sisteminin Yapýsý ve Görevleri