[KK] Dor ve korint nizam� nedir?

Korint nizam�, Dor ve �yon nizamlar�ndan daha ge� bir d�nemde ortaya ��km��t�r �yon nizam�yla aras�ndaki en �nemli fark, s�tun kaidesinde ve ba�l��nda g�ze �arpar.Korint s�tun kaideleri �ok daha ince i�lenmi�tir. Ba�l�klarda ise, yine �yon nizam�ndaki k�vr�mlar olmakla beraber, bunlar eski �nemini yitirip, d�rt k��eye de yerle�tirilmi�lerdir. S�sleme ��elerinden bir ba�kas� da kenger yapra��d�r.

Burada belirtilen �� nizam�n yan� s�ra, merkezi Bergama olan Eol (Aiol) nizam� bulunmaktad�r. Bu nizam da �yon'a yak�nd�r. Bir de, kad�n heykelleri bi�iminde Karyatit nizam� vard�r. Gerek Eol ve gerekse Karyatit,
Korint nizam�n�n geli�mesinden bir s�re �nce ortaya ��km��lard�r.Korint nizam�, �nceleri binalar�n i� kesiminde kullan�lmaktayken, sonralar� d��nda kullan�lm��t�r. Hellenistik d�nemde yayg�nla�m��t�r. Bu ba�l�k cephelerinin ayn� olmas� nedeniyle her t�r de�i�ikli�e uyarlanabilmektedir. Kullan�ma elveri�li ve g�r�nt�s� g�zel oldu�undan, Romal�lar taraf�ndan da geni� �l��de kullan�lm��t�r.Silifke yak�mndaki Uzuncabur�-Zeus Tap�na��, Atina’daki Zeus Olimpos Tap�na�� bu nizam�n �rnekleri aras�ndad�r.

Dor Nizam� : M.�. 7 ila 5. yy aras�nda �rnekleri g�r�len tap�naklar Yunanistan, G�ney �talya, Sicilya ve Anadolu'da yap�lm��t�r.
Bu nizam�n ba�l�ca �zellikleri ��yledir:
a. Bir ka� basamakla ��k�lan bir zemin �zerinde yer al�r.
b. S�tunlarda kaide bulunmaz. Do�rudan zemine oturur.
c. A�a��dan yukar�ya incelen s�tunlar�n g�vdelerinde dikey yivler yer al�r.
d. S�tun ba�l��, �anak �eklinde yuvarlak bir yast�k ile bunun �zerinde yer alan d�rt k��e bir plakadan olu�ur.
e. S�tunlar� bir birine ba�layan ta� bir kiri� vard�r.
f. Di� kesiminin �zerinde tap�na��n k�sa kenar�nda ��gen al�nl�klar bulunur.al�nl�klar heykel ve kabartmalarla s�slenmi�tir.

Atinadaki Parthenon Tap�na��, M.�, 5.yy yap�lm��. Behramkale Atena tap�na��.

�yon Nizam� : M.�. 6- 4.yy. Daha �ok Bat� Anadoluda (�yonya) g�r�l�r.
Ba�l�ca �zellikleri:
a. Tap�naklar basamakl� bir zemin �zerinde yer al�r.
b. S�tunlar kaideye oturur.
c. S�tun ba�l�klar� ko� boynuzuna benzeyen k�vr�ml� bir bi�imdedir( vol�t)
d. Ar�itrav d��a ta�k�n olarak yap�lm�� iki veya �� katl�d�r.
e. S�tunlar� ince ve uzundur.
Efes Artemis Tap�na��, Didim Apollon Tap�na��, Atina Athena Nike tap�na��

Korint Nizam : M.�. 5-4 .yy. �yon nizam�n�n �ok az de�i�mi� bir �eklidir. Tek fark s�tun ba�l�klar�nda g�r�l�r. Vol�t ba�l�k yerine akantus yapraklar� ile donanm�� s�tun ba�l�klar� kullan�lm��t�r.Silifke Zeus Tap�na��, Atina Zeuz Olimpos Tap�na��.

Baz� Yunan tap�naklar�nda korint ve iyon s�tun ba�l�klar� birle�tirilerek karma ( Kompozit) ba�l�klar kullan�lm��t�r. Bu tap�naklarda s�tunlar�n yerine kad�n heykellerinin (karyatit) kullan�ld�� g�r�l�r.

Al�nt�