Damarl� ve tohumlu bitki nedir?

Tohumsuz Bitkiler

Al�nt�:

Blue Blood adl� kullan�c�dan al�nt� (Mesaj 818606)

Tohumsuz Bitkiler

Bitkiler, fotosentez yapan �karyotik organizmalar olarak tan�mlan�rlar. Bitkiler Alemi'nin �ekil, b�y�kl�k, yap�, organizasyon, ekolojik istekler a��s�ndan b�y�k farkl�l�klar g�steren �ok say�da �yesi bulunur.
Bitkiler Alemi, Tohumsuz Bitkiler (Cryptogamae) ve Tohumlu Bitkiler (Spermatophyta) olmak �zere iki b�y�k gruba ayr�l�r.
Tohumsuz Bitkiler, di�erlerinden daha ilkel olarak nitelendirilirler ve sporlarla �o�almalar� nedeni ile Sporlu Bitkiler olarak da adland�r�l�rlar. Bu gruptaki bitkilerin b�y�k bir k�sm� k�k, g�vde, yaprak gibi belirgin organ farkl�la�mas� g�stermezler. Bitkinin t�m� yapraks� ya da �eritsi bir yap�dad�r ve bu yap� tallus olarak isimlendirilir. Tallus yap�s�na sahip olan t�m bitkilere "Thallophyta" (Tallofita) ad� verilir. Vejetatif organ farkl�la�mas� g�steren bitkilere ise "Kormophyta" (Kormofita) ad� verilir, bu tip yap�ya da kormus denir.

1. Algler
Suda ya�ayan, tek h�creliden koloniye, hatta parankimatik tallusa kadar �ok de�i�ik formlardad�rlar. Baz�mikroskopik algler, suyun hareketi ile pasif olarak hareket ederler, bu nedenle ya�ama ortamlar� suyun serbest b�lgesidir. Bu tip alglere fitoplankton ad� verilir. Sargassum gibi b�y�k makroskopik algler de ayn� �ekilde suda serbest olarak y�zerler. Suyun zemininde ya�ayanlarda ise, tutunma organ� vard�r. Bu tip algler ��n uygun miktarda ula�abildi�i derinliklerde geli�irler. Alglerin s�n�fland�r�lmas�nda i�erdikleri pigmentler, biyokimyasal �zellikleri, depolad�klar� maddeler ve kam�� gibi organellerinin yap�lar� ve hayat devreleri g�z�n�ne al�n�r. E�eyli �remeleri, gametlerinin yap� ve bi�imlerine g�re �� tiptedir: morfolojik olarak ayn�, fizyolojik olarak farkl� gametlerin birle�mesi izogami olarak tan�mlan�r.
�ekilleri ayn� ancak b�y�kl�kleri farkl� gametlerin birle�mesine anizogami; k��k ve hareketli bir gamet (spermatozoid) ile b�y�k ve hareketsiz bir gametin (yumurta h�cresi) birle�mesine ise oogami denir.
Chlorophyta (Ye�il Algler): Tek h�creli, ipliksi, �eritsi ve elsi tallusa sahip alglerdir. Klorofil a ve b, karotin, lutein ve ksantofil i�erirler. Asimilasyon �r�nleri ni�asta ve ya�lard�r. �o�unlukla ototrof ya�amakla beraber, mantarlarla birlikte liken olu�turan t�rleri de vard�r. Genellikle tatl� (% 90) baz�lar�da tuzlu sularda ya�arlar. �remelerinde izo-, anizo- ve oogami g�r�l�r. Scenedesmus, genellikle d�rtl� ve sekizli koloniler olu�turan bir cinstir ve besin elde etmek i�in k�lt�r� yap�lan t�rleri vard�r (�ekil 3.1.a).
Volvox, bu b�l�m�n en iyi tan�nan �rneklerindendir (�ekil.31.b). Volvox kolonisindeki bireyler birbirlerine plazma k�pr�leri ile ba�lanm��lard�r. �reme ve asimileme h�crelerinin ayr� kutuplarda yer almas�, bu kolonideki bireyler aras�ndaki i� b�l�m�n� g�sterdi�i i�in dikkat �ekicidir.
Ye�il Alglerin Kavu�ur Algler (Conjugatophyceae) s�n�f�nda ise konjugasyon ad� verilen �zel bir �reme tipi g�r�l�r. Spirogyra cinsi bu s�n�ftad�r ve �remesinde kar��l�kl�gelen iki h�creden birinin i�eri�inin di�erine akmas�ile zigot olu�ur. Zigot mayoz b�l�nme ge�irerek yeni bir ipli�i olu�turur (�ekil.3.1.c-f).

Chrysophyta (Alt�n Sar�s� Algler): Tek h�creli ya da koloni olu�turan formlar� vard�r (�ekil.3.2). Klorofil a ve c, β karotin ve ksantofil i�erirler. Asimilasyon �r�nleri krizolaminarin ve vakuol i�indeki ya�lard�r. E�eyli ve e�eysiz �rerler. Bu b�l�m�n en tan�nm�� s�n�f� Bacillariophyceae (Diatomae)'dir. Diatomae �yelerinin h�cre �eperi i� i�e ge�mi�iki kapak �eklindedir. Kapaklar�nda amorf silis birikimi nedeni ile �ld�kten sonra bulunduklar�suyun dibinde diatome topra�� ad� verilen katman� olu�tururlar. Bu toprak dinamitin ana maddesi olarak kullan�ld�� gibi bir�ok sanayi dal�nda filtrasyon i�leminde yararlan�l�r.
Phaeophyta (Kahverengi Algler): �o�unlu�u tuzlu sularda ya�ayan alglerdir. �ok k��k boyutlu disklerden tallusu 100 metre ya da daha fazla uzunlukta olabilen formlara kadar de�i�ik �ekillerde olabilirler vard�r. Derin sularda geli�ebilirler. H�cre �eperleri i�te sel�loz, d��ta pektin i�erir. Laminarin ve fukoidin gibi polisakkarit yap�s�ndaki bile�ikler asimilasyon �r�nleri aras�ndad�r. Tallusun par�alanmas� ya da s�r�n�c� organlar olu�turarak vejetatif �remelerinin yan�nda e�eysiz �remeleri iki kam��l� zoosporlarla ger�ekle�ir. Hayat devrelerinde sporofit ve gametofit d�llerin birbirine morfolojik olarak benzeyip benzememesi g�z�n�ne al�narak bu b�l�m �� alts�n�fta incelenir. Ectocarpus gibi izomorf d�l alma�� g�steren kahverengi algler Izogeneratae; Laminaria gibi heteromorf d�l alma�� g�sterenler Heterogeneratae alt s�n�f�na dahil edilirler. Cyclosporae alts�n�f�nda ise Fucus gibi sporofit neslin hakim oldu�u algler bulunur.
Rhodophyta (K�rm�z� Algler): Talluslar� genellikle ipliksi yap�dad�r. Kloroplastlar� bant veya y�ld�z �eklindedir. Klorofil ve karotenoidlerin yan�nda fikoeritrin ve fikosiyanin i�erirler. H�cre �eperleri d��ta pektin, i�te sel�lozdur. Florideophycidae alt s�n�f�nda h�cre i�erikleri plazmodezmler (plazma k�pr�leri) ile birbirine ba�lanm��t�r. �ok say�da parazitik ve epifitik (ba�ka bitkiler �zerinde ya�ayan) t�rleri vard�r.
K�rm�z� ve Kahverengi Alglerden elde edilen �r�nlerin olduk�a b�y�k ekonomik �nemi vard�r. Alginat, agar agar, karragen gibi adlar ta��yan bu �r�nler pastac�l�ktan ila� sanayiine, kozmetikten tekstil end�strisine kadar �ok geni�alanlarda kullan�lmaktad�r.

2. Bryophyta (Karayosunlar�)
Karayosunlar�, karasal hayata uyum sa�layan organizmalard�r. Bununla birlikte su al��veri�ini d�zenleyen organlar�yeterince geli�medi�i i�in �ok nemli ortamlar� tercih ederler. H�cre �eperleri sel�lozdan yap�lm��t�r. Geli�mi� olanlar�nda, k�k, yaprak, g�vdeye benzer organlar� vard�r. T�m d�nyada �ok geni� yay�l�m alan�na sahiptirler. Bryophyta b�l�m� �� s�n�fa ayr�l�r. Bunlardan ilki Anthoceratae (Boynuzsu Karayosunlar�) olup yuvarlak, ince, yapraks� tallusa sahiptirler. H�crelerinde birer adet kloroplast vard�r. Hepaticae (Ci�erotlar�), topra�a paralel geli�en yapraks� yap�da olup h�crelerinde �ok say�da kloroplast i�erirler. Ci�erotlar�nda sporofit nesil �ok k��kt�r ve gametofitin �zerinde parazit olarak ya�ar. Gametofitin �st y�z�nde hava ve su al�� veri�ini sa�layan g�zenekler vard�r. Bu s�n�f�n vejetatif �remesi tallusun �zerinde bulunan gemma �anaklar�n�n i�indeki pulcuklarla sa�lan�r. Bu pulcuklara gemma ad� verilir.
Gemma �anaklar�n�n �ekli t�rlere �zeldir. E�eyli �reme organlar� ise, ilk ve sonbaharda gametofit �zerindeki �emsiye �eklindeki yap�lar�n �zerinde geli�irler.

Musci (Yaprakl� Karayosunlar�) bu b�l�m�n ��nc� ve en geli�mi� s�n�f�d�r. �yelerinde mnium tip stomalara rastlanmas� karasal hayata uyum ile ilgili �nemli �zelliklerden biridir. Bu s�n�f�n �yelerinde hayat devresi sporun �imlenmesi ile ba�lar. Protonema ad� verilen bu yap�n�n geli�mesi ile gametofit olu�ur. Gametler gametofitin ya u� ya da yan k�s�mlar�nda geli�en anteridium ve arkegoniumlar�n i�inde olu�turulur. D�llenme i�in suya ihtiya� duyulur ve spermatozoid, kimyasal �ekimle arkegonium i�indeki yumurta h�cresine ula��r. Sporofit (Sporogon) zigotun mitoz b�l�nmeleri ile �ekillenir; genellikle bir sap ve ucunda spor kaps�l�nden meydana gelmi�tir. Sporlar, kaps�l i�inde baz�h�crelerin mayoz b�l�nme ge�irmesi ile olu�turulup kaps�l�n a��lmas� ile etrafa yay�l�rlar.

3. Pteridophyta (E�relti Otlar�)
Sporlu Bitkilerin en geli�mi� olanlar�d�r. Karasal hayata uyum sa�lam��lard�r. Olduk�a iyi geli�mi� iletim demetlerine sahiptirler. Gametofitleri �ok indirgenmi�tir. Sporofitlerinde ise k�k, g�vde ve yapraklar� geli�mi�tir. Pteridophyta �yelerinde trofofil ve sporofil ad� verilen iki tip yaprak bulunur. Trofofiller �z�mleme yapan yapraklard�r. Sporofiller ise, sporangiumlar� ta��yan �zelle�mi� yapraklard�r. E�relti Otlar�n�n g�n�m�zde ya�amayan �ok say�da fosil formlar� vard�r. Rhynia, Asteroxylon gibi cinsleri bunlara �rnek olarak verilebilir. G�n�m�zde ya�ayan cinslerden ise Lycopodium, Selaginella, Isoetes, Equisetum, Asplenium, Adianthum �lkemizde de do�al yay�l�� alan�na sahiptirler.

Al�nt�:

kompetankedi adl� kullan�c�dan al�nt� (Mesaj 821552)

http://tbn0.google.com/images?q=tbn:5GEYpBMINkzYgM:http://sci.ege.edu.tr/%7Esukatar/ulva_dosyalar/image023.jpg http://tbn0.google.com/images?q=tbn:jkKQT1ylHTJemM:http://denbiyolog07.tripod.com/sitebuildercontent/sitebuilderpictures/chroococcus.jpg http://tbn0.google.com/images?q=tbn:BRoXEvipWQqyqM:http://img166.imageshack.us/img166/5880/adarium0003ns0.jpg

Karayosunlari=bryophyta Genel �zellikleri
Sucul ya�amdan karasal ya�ama ge�i�i olu�turaan bu bitki grubu �yeleri genellikle nemli b�lgelerde yay�l�� g�sterirler. Bu ortamlarda geli�melerinin nedeni �reme evrelerinde muhakkak suya gereksinim duymalar�d�r.

�lkel tipleri bulundu�u gibi, �i�ekli bitkilere benzer yap�lar g�sterecek kadar geli�mi� olanlar� da varolan karayosunlar�n�n �o�unda, ince bir g�vde ve bunun �zerinde tek s�ral� h�cre katmanlar�ndan olu�an ilkel bir yaprak ve ortama tutunmay� sa�layan rizoidleri g�rmek her zaman olas�d�r.

�remeleri genellikle e�eylidir. Ancak baz� Hepaticea �yelerinde gametofit bireyler �zerinde gemma �anaklar� olu�mu�tur. Bu �anaklar �zerinde olu�an gemmalar e�eysiz �remeyi sa�lamaktad�r. E�eyli �remelerinde her zaman antitetik d�l alma�� (haploid nesli diploid sporofit neslin izlemesi) g�r�l�r.Gametofit d�l haploid olup monoik ya da dioik olabilmektedir. Erkek organlar anteridium, di�i organlar ise arkegonium olarak isimlendirilir.

Anteridiumlarda olu�an spermatazoidler suda y�zerek kemotaksis ile di�i organa ula��r. D�llenmde sonucu ana bitki �zerinde geli�imini s�rd�ren ve sporogon ad� verilen diploid sporofit bitki olu�ur. Sorogonun i� dokusunun farkl�la�mas� ile olu�an sporogenik doku (Arkespor) meosise(mayoza) u�rayarak haploid spor tetratlar�n� verir. Bu sporlar �imlendi�inde zay�f yada iyi geli�en olduk�a uzun �m�rl� protonema(�n �im) olu�tururlar. Protonema da geli�erek �zerinde erkek ve d�i �reme organ� bulunan gametofit bireyleri olu�turur. Bryophyta �yeleri sporangium ve gametangiumlar�n�n �ok h�creli olu�u ile bu yap�lar�n�n d�� b�l�mlerinin bir s�ra k�s�r kenar h�cre katman�yla �evrilm�i olmas� gibi nedenlerle Tallophyta'dan ayr�l�r.

Birka�� d��nda genellikle kara ya�am�na uyum sa�lam�� olan t�rleri i�eren karayosunlar�, nesillerinin haplo ve diplo fazlar�ndaki farkl� �zellikleri nedeni ile �� s�n�fa ayr�l�r.

1. Classis: Hepaticae (=Ci�erotlar�=Marchantiopsidia)
2. Classis: Musci (=Yaprakl� karayosunlar�=Bryopsida)
3. Classis: Anthocerotopsida(=Boynuzlu Ci�erotlar�)