|
http://img27.imageshack.us/img27/5016/ertesigunhaplari.jpg ERTESİ GÜN HAPI (ACİL KONTRASEPSİYON) Ertesi gün hapı kullanımı giderek yaygınlaşmakta ve bu konuda bize gelen sorular da giderek artmaktadır. Bu konuda elimizde kesin veriler olmamakla birlikte ertesi gün haplarının yaygın kullanımı ile istenmeyen gebelik nedeniyle yapılan kürtajların sayısının %50 oranında azalacağı düşünülmektedir. Etki Mekanizması İki tip ertesi gün hapı bulunmaktadır: Birincisi en eski yöntem olup, 4 tane doğum kontrol hapı (östrojen+progesteron) içermektedir. İkincisi ise sadece bir progesteron olan Levonorgestrel içermektedir. Levonorgestrel esas olarak yumurtlamayı engelleyerek etki gösterir. Ayrıca sperm hareketini ve rahim ağzındaki mukusun yapısını değiştirerek gebelik oluşumunu engeller. Her iki ilacında etkili olabilmesi için döllenme olmaması gerekir, döllenme olduktan sonra alındığında hiçbir etkinliği yoktur. Genel olarak bakıldığında Levonorgestrel içeren hapların etkinliği ve dolayısı ile başarı oranı daha yüksektir. İlaçların Güvenilirliği Her iki ilacında en önemli yan etkisi bulantı-kusmadır. Levonorgestrel içeren haplar (Norlevo) için önemli bir kısıtlama yoktur. Östrojen ve progesteron içeren kombine haplar (Prevent) klasik migren ve daha önce damarda pıhtılaşma-pıhtı atması öyküsü olanlarda kullanılmamalıdır. Eğer hasta ilaca rağmen gebe kalırsa bu ilaçların bebek üzerinde önemli bir etkisi yoktur. İlaçlar genel olarak şüpheli cinsel ilişkiden sonra ilk 72 saate alınmalıdır. Levonorgestrel içeren haplar 5 güne kadar etki göstermekle birlikte geçen sürenin uzaması ile birlikte etkinliği azalmaktadır. İlk 12 saat içerisinde alındığında etkinlik maksimum olup %98 oranında gebeliği önlerken, 5.günde alındığında bu oran %50ye düşmektedir. Levonorgestrel içeren kutulardaki iki hap 12 saat arayla veya birlikte alınabilir. Ertesi gün hapından hemen sonra doğum kontrol hapı, vajinal ring veya patch gibi hormonal doğum kontrol yöntemlerine başlanabilir. Ayrıca doğum kontrol gibi hormonal doğum kontrol yöntemleri ile korunan kadınlarda 2 veya daha fazla hap unutulması durumunda hapa devam edilirken hapın alınmadığı dönem için ertesi gün hapı kullanılabilir. Yan Etkiler Ertesi gün haplarının en önemli yan etkisi bulantı-kusmadır. Levonorgestrel içeren hapları kullanan kadınların %23ünde ciddi düzeyde bulantı görülmektedir. Kusması olan hastalarda ilaç dozunu tekrarlamaya genellikle gerek olmaz, çünkü kusma oluncaya kadar geçen sürede ilaç emilmiş olmaktadır. İkinci önemli yan etkide adet zamanının değişmesidir. Adetin (28 günlük period) erken döneminde ilaç alan kadınlarda adet kanaması genellikle erken başlamaktadır, periodun ortasında ilaç alınması durumunda kanama erken veya zamanında olmakta ve periyodun geç dönemlerinde ilaç alınması durumunda adet genellikle normal zamanında başlamaktadır. Genel olarak bakıldığında hastaların üçte birinde adet erken başlamaktadır. SONUÇLAR 1. Acil doğum kontrol hapları veya ertesi gün hapları ilk 12 saat içerisinde kullanıldığında %98 oranında etki gösterirken, 5.günde bu oran %50ye düşmektedir. 2. Doğum kontrol hapı kullananlarda 2 veya daha fazla hap unutulması durumunda bu ilaçlardan yaralanılabilir. 3. Her iki ilacında en önemli yan etkisi bulantı-kusmadır. Ayrıca adet kanaması dönemi genellikle beklenenden daha erken gerçekleşmektedir. 4. Bu hapların ruti kullanılan bir doğum kontrol yöntemi olarak önerilmesi tartışmalı olmakla birlikte şu anda önerilmemektedir. Doç.Dr Ramazan Mercan |
Acil Korunma - Ertesi Gün Hapı Ertesi Sabah Hapı Acil korunma,gerçekten gerektiren durumlarda kullanılmalıdır. Devamlı korunma amaçlı, sürekli kullanılmamalıdır. Prezervatif yırtılması, diyaframın yer değiştirmesi, RİA’nın düşmesi, hap alınmanın unutulması veya cinsel tecavüz gibi durumlarda acil kontrasepsiyona ihtiyaç vardır. Geçmişte bu amaçla, birkaç gün süreyle yüksek doz östrojen kullanımı önerilmiş, uygulanılmış fakat ciddi yan etkileri nedeni ile artık kullanımından vazgeçilmiştir. Günümüzde çeşitli acil korunma yöntemleri denenmişse de halen üzerinde durulan üç uygulama vardır. 1-Ertesi Sabah Hapı, Ertesi Gün Hapları Korunmasız cinsel ilişkiyi izleyen ilk 72 saat içerisinde, halen sık kullanılan kombine doğum kontrol haplarından (ethinyl estradiol 50 mcg ve norgestrol 1 mg içeren) 2 hap alınır. 12 saat sonra aynı doz tekrarlanır. Tedavi ilk 12-24 saat içerisinde başlatılırsa daha etkilidir. 72 saatten daha sonra başlandığında ise etkisizdir. Ertesisabah hapı veya Ertesigün hapı olarak da bilinen bu yöntem “Yuzpe” rejimi olarak da bilinmektedir ve günümüzde en sık kullanılan ilişki sonrası acil korunma uygulamasıdır. Doğum kontrol yöntemi uygulamamanız ve plansız cinsel ilişkide bulunmanız veya prezervatifin yırtılması ve hamile kalmayı istememeniz durumunda acil korunma hapını kullanabilirsiniz. Bu haplar ne kadar kısa sürede alınırsa o kadar etkili olmaktadır. Korunmasız cinsel ilişkinin ardından üç gün (72 saat) içinde bu hapı kullanmaya başlamanız gerekir.Bununla beraber, hapı ne kadar kısa sürede alırsanız o kadar etkili olacaktır. Acil korunma için ertesi gün hapları nasıl alınır? Acil korunma hapının en yaygın alınma şekli 12 saat arayla iki tane almaktır. Bu yöntem istenmeyen hamileliklerin yaklaşık % 75’ini önlemektedir. Çoklu kombine doğum kontrol haplarının kullanılmasını kapsayan diğer acil korunma yöntemleri vardır. Bu haplar, daha az etkili ve daha fazla yan etkileri olduğundan artık önerilmemektedir. Tüm acil korunma hapları cinsel ilişkiden sonra ne kadar kısa sürede alınırlarsa o kadar etkili olmaktadır.Acil korunma haplarının sürekli doğum kontrol yöntemi olarak uygulanmasının önerilmediğini bilmek önemlidir. Bunlar normal doğum kontrol hapları kadar etkili değildir. Ertesi gün hapı, ertesi sabah hapı olası yan etkiler nedir? Yan etkileri fazla yaygın değildir. Ancak, bazı kadınlarda göğüslerde hassasiyet yada baş ağrısı görülmektedir.Adet düzeni bozulabilir,bu durumda doktorunuzla bağlantıya geçmelisiniz. 2-İlişki Sonrası RU 486 Antiprogesteron ajan olan RU-486’da acil korunma amaçlı amaçla kullanılabilir. Halen üzerinde çalışmalar sürmekle birlikte yapılan çalışmalar, korunmasız cinsel ilişkiyi izleyen 72 saat içerisinde tek doz 600 mg RU-486 verildiğinde yan etkilerinin az, koruma etkisinin ise yüksek olduğunu göstermektedir. Ülkemizde satılmamaktadır. 3-İlişki Sonrası RİA (Spiral) Uygulaması Korunmasız ilişkinin olduğu bir adet döngüsünde (siklusta) ovulasyonu yani yumurtlamayı izleyen 5-7 gün içerisinde, RİA uygulanması gebeliği önlemede çok etkilidir. Hormonal yöntemlere göre daha az kullanılır. Bunun nedeni, acil korunma gerektiren durumdaki vakaların, özellikle de cinsel yolla bulaşan hastalıklar riski nedeni ile RİA için uygun olmama olasılığıdır. DİKKAT!! İlişki sonrası uygulanan gerek hormon, gerekse spiral döllenmeyi etkileyebilir veya endometriyumu (rahim içini) döllenmiş yumurtanın yerleşmesine uygunsuz hale getirerek gebeliği önlerler. Bu yöntemlerden sonra çok nadir de olsa gebelik meydana gelip, devam edebilir.Acil korunma yöntemi uygulayan kadınlar 3-4 hafta sonra mutlaka izlemeye çağrılıp değerlendirilmelidirler. Ertesi gün hapı alındığında kusma oldu ise, doz bulantı engelleyici tedavi ile birlikte tekrarlanılmalıdır. kaynak |
ERTESİ GÜN HAPI Ertesi gün hapı, korunmadan cinsel ilişkiye girdiğiniz ya da kullandığınız doğum kontrol yönteminin işe yaramadığını fark ettiğiniz bir gecenin ardından kullanılabilecek bir yöntem ama kesinlikle bir doğum kontrol yöntemi değil. Nedir ve nasıl kullanılır? Ertesi gün hapı, etkili doğum kontrol hapına benzeyen bir korunma yöntemi. Korunmadan girilen cinsel İlişkiden sonra 72 saat içinde kullanılması gereken bu hap, östrojen ve progesteron hormonları içeriyor. Cinsel ilişki sonrası spermin yumurtaya ulaşmasını, yani döllenmeyi önlüyor ya da sperm yumurtayla birleşmişse bu birleşimin rahim içinde tutunmasına engel oluyor. Yapılan araştırmalarda başarı şansının yüzde 97-98 gibi yüksek bir oranda olduğu saptanan yöntem ne kadar erken uygulanırsa, yani hap cinsel ilişkiden sonra ne kadar çabuk alınırsa o kadar etkili. Uzmanların bu hap konusunda dikkat çektikleri bir diğer nokta ise, döllenmiş yumurta hücresinin düşürülmesine yarayan kürtaj-düşük haplarından farkı. Eğer döllenmiş yumurta hücresi ana rahminde yuvalanmışsa, ertesi gün hapının hiçbir etkisi olmuyor. Yani bu hap, mevcut bir gebeliği sonlandırmıyor ve eğer böyle bir durum varsa, fetusa zarar vermiyor. Yan etkileri ve kullanılması gereken durumlar Çok fazla yan etkisi olmadığı belirtilen ertesi gün hapı yine de bazı bünyelerde mide bulantısı, baş ve kasık ağrısı, halsizlik, kusma ve baş dönmesi gibi durumlara neden olabiliyor. İlaç alındıktan sonra 4-10 gün içinde hafif bir kanama yaşanıyor ve ondan sonraki adetle birlikte düzenli adet görülmeye başlanıyor. Dikkat edilmesi gereken noktalar Prezervatifin yırtılması, diyaframın kayması, doğum kontrol hapının unutulması ya da kullanılan diğer bir yöntemin başarısızlıkla sonuçlanması durumunda uygulanması gereken ve hormonal acil kontrasepsiyon olarak da adlandırılan bu yöntemi kullanırken dikkat edilmesi gereken üç önemli nokta var: İlki, hapı korunmasız cinsel ilişkiden sonra almak. Önce hapı alıp sonra ilişkiye girerseniz, hiçbir işe yaramayacağından emin olabilirsiniz. İkincisi, ertesi gün hapını sürekli bir doğum kontrol yöntemi olarak görmemek. Bu hapın amacı, bir gecelik kazaların sonucu olan hamilelik ihtimalinin ortadan kaldırılması ve ayda sadece bir kez kullanılabiliyor. Kısa süre içinde sık sık kullanılması halinde ise etkisi azalıyor. Üçüncü önemli nokta, ertesi gün hapının cinsel yolla hastalık bulaşmasını engelleyici hiçbir özelliğinin bulunmaması, tıpkı ağızdan alınan diğer İlaçlar gibi... O yüzden bu hapı, daha rahat ve sorumsuz davranmanız için bir bahane değil, çok ekstra bir durum yaşadığınızda hayatınızı kurtaracak ve içinizin rahat etmesini sağlayacak bir seçenek olarak görün ve cinsel hayatınızda sürekli bir doğum kontrol yöntemini düzenli olarak uygulamak konusunda titiz davranmaya devam edin. kaynak |
Ertesi Gün Hapı Ertesi Gün Hapı Ertesi gün hapını ne zaman almalıyım? Prezervatif yırtıldı, diyafram kaydı, doğum kontrol hapını almayı unuttum ya da korunmadım... Cinsel ilişki esnasında bu gibi aksilikler herkesin başına gelebilir. Sonuçta cinsellik bir bilgisayar programı değil, duygusal bir eylemdir ve doğum kontrolü her zaman akla gelmeyebilir. Fakat istemediğiniz halde hamile kalmak artık kaderiniz değil. Çünkü zamanında alınan ertesi gün hapı, bu tür gebelikler önlenebiliyor. ·Ertesi gün hapı nedir ve ne şekilde etki eder? Ertesi gün hapı, levonorgestrel hormonu (bir gestajen türü) içeren iki tabletten oluşur. Son derece etkili olan bu hapın neredeyse hiçbir yan etkisi yoktur. (Kısa süre öncesine kadar gestajen ve östrojen hormonlarının karışımından oluşan başka bir karışım kullanılmaktaydı.Ertesi gün hapı düşüğe neden olmaz. Bu hap, kadının adet zamanına bağlı olarak ovülasyonu veya döllenmiş bir yumurta hücresinin ana rahminde yuvalanmasını geciktirir veya önler. Eğer döllenmiş yumurta hücresi ana rahminde zaten yuvalanmış ise ertesi gün hapı etkili değildir. Bu nedenle ertesi gün hapı, istenmeyen bir gebeliğin yarıda kesilmesini sağlayan kürtaj-düşük haplarından tamamen farklıdır. ·Ertesi gün hapını kullanmaya başlamak için ne kadar zamanım var? Birinci ertesi gün hapı cinsel ilişkiden sonraki 72 saat içerisinde, ikinci hap ise ilk haptan 12 saat sonra alınmalıdır. Önemli: İlk hapın alımında ne kadar gecikilirse, ertesi gün hapının etkisi o kadar azalacaktır. Bu nedenle ertesi gün hapı kullanımına cinsel ilişkiden sonra mümkün olduğunca erken her halükarda 72 saat içerisinde başlamanızı tavsiye ediyoruz. 72 saatlik bu süreyi aştıysanız, cinsel ilişkiden sonraki beş gün içerisinde kullanıldığında gebeliği önleyen ertesi gün (bakır) spiralini doktorunuz veya bir pro familia-doktoru tarafından yerleştirtme olanağınız da vardır. ·Ertesi gün hapının etkisine ne kadar güvenebilirim? Ertesi gün hapı zamanında alındığında güvenilirlik oranı son derece yüksektir ve yaklaşık on vakanın dokuzunda istenmeyen gebeliği önler.Ertesi gün hapı ne kadar erken alınırsa, etkisi o kadar fazla olacaktır. ·Ertesi gün hapını nereden alabilirim ve fiyatı nedir? Eczanelerde satılmakta olup ücreti 14 milyon liradır(2006 Ocak satış fiyatıdır, fiyat değişimi mümkündür). ·Ertesi gün hapının yan etkisi var mı ve gerçekten hamile olmadığımdan nasıl emin olabilirim? Ertesi gün hapının yan etkileri nispeten azdır. Bazı bayanlarda mide bulantısına, daha seyrek vakalarda ise kusmaya, baş ağrısına, göğüste gerilmeye ve baş dönmesine neden olabilir.Ertesi gün hapının gelecekteki doğurganlığınız üzerinde etkisi yoktur. Ertesi gün hapının alınmasından sonra adet kanamaları beklenen tarihte başlayarak düzenli olarak devam eder. Bu tarihte ufak kaymaların olması mümkündür. Fakat adet kanamalarında yedi günden fazla bir gecikme varsa veya kanamanın miktarı büyük ölçüde artmış ya da azalmışsa, bir gebelik testi uygulamanızı ve emin olamıyorsanız bu testi bir hafta sonra tekrarlamanızı tavsiye ediyoruz. ·Ertesi gün hapı ne zaman etki etmez? - Ertesi gün hapı alımından sonra cinsel ilişkiye korunmadan girilmişse hap etki etmez. - Sık sık arka arkaya alındığında hapın etkisi azalır. - Cinsel ilişki ile ilk hapın alınması arasında 72 saatten uzun bir süre varsa, hapın etkisi çok az olacak veya hiçbir etkisi olmayacaktır. - Hapın alınmasından sonraki üç saat içerisinde kustuysanız, hap alımını belirtilen süre içerisinde tekrarlamanız gereklidir. ·Ertesi gün hapı düzenli korunma yolu olarak da kullanılabilir mi? Ertesi gün hapı, düzenli korunma yolu olarak kullanıma uygun değildir. Nedeni: Doğum kontrol hapı ve spiral gibi korunma yöntemlerinin etkisi daha fazladır, kısa süre içerisinde sık sık alındığı takdirde ertesi gün hapının etkisi azalmaktadır, uzun süreli kullanımda yan etkisi diğer doğum kontrol araçlarına oranla daha fazladır ve ertesi gün hapı diğer doğum kontrol araçlarından daha pahalıdır. ·Düzenli olarak doğum kontrol hapı kullanıyorsam ertesi gün hapı alabilir miyim? Evet. Eğer doğum kontrol hapını içmeyi o gün için unuttuysanız veya gün içerisinde kusmuşsanız, cinsel ilişkiden sonra ertesi gün hapını alabilirsiniz. |
ERTESİ GÜN (SABAH) HAPI VE ACİL KORUNMA YÖNTEMLERİ Korunmasız cinsel ilişkide bulunduktan sonra veya kullanılan doğum kontrol yönteminin başarısız olma ihtimaline karşı oluşabilecek muhtemel gebeliğin önlenmesidir. özellikle prezervatif yırtılması durumunda tercih edilir. Acil korunma amacıyla, oral yoldan yapay kadınlık hormonu içeren ürünler (ertesi gün hapı) veya spiral uygulanabilir. ERTESİ GÜN (ERTESİ SABAH) HAPLARI Haplar cinsel ilişki sonrasında kadın tarafından ilk 72 saat içinde mümkün olduğunca erken alınmalıdır. Ürün ilişkiden sonra ne kadar çabuk alınırsa, gebeliği önleme şansı o derece yüksektir. Sadece progesteron (levonorgestrel) içeren ertesi sabah hapları, progesteron (levonorgestrel) + östrojen (etinil östradiol) içeren ürünlere göre daha etkin ve güvenilir bulunmuştur. Ertesi sabah hapı, adet döngüsünün herhangi bir anında alınabilir. Bununla birlikle östrojen içeren ürünlerin alımını takiben mide bulantısı, kusma, meme hassasiyeti, baş ağrısı, karın ağrısı, damla halinde kanama gibi yan etkiler görülebilmektedir. Sadece progesteron (levonorgestrel) içerenlerde bulantı ve kusma olmaması en önemli avantajlarındandır. Acil korunmanın (ertesi gün haplarının) etkisi ne kadardır? Bu haplar ne kadar etkilidir? Gebeliği ne kadar önler? Acil korunma hapları gebelik riskini %75-90 azaltır. Yani korunmasız ilişkiden sonra bu haplar alınmışsa gebelik oluşma riski sıfır değildir fakat en fazla %3-5 gebelik oluşma riski vardır. Haplar ilişkiden sonra ne kadar erken alınırsa koruma etkisi o kadar yüksek olur. Bu hapları aldıktan sonra düşük ihtimal de olsa gebelik olabileceği akılda tutulmalıdır ve adet gecikmesi yaşanırsa gebelik testi yapılmalıdır. Adet gecikmesi bu hapların kendi etkisinden dolayı da meydana gelebilir. ERTESİ GÜN HAPI NASIL KULLANILIR? Ertesi gün (ertesi sabah) hapı ülkemizde eczanelerde bulunmaktadır. Ertesi gün haplarının (ertesi sabah hapı) ağızdan bir seferde veya 12 saat arayla iki seferde alınan tipleri vardır. Bazıları hem östrojen hep progesteron hormonu içerir bazıları sadece progesteron hormonu içerir. Aldığınız hapın prospektusunda bir seferde mi yoksa 12 saat arayla mı içilmesi gerektiği yazacaktır. En yaygın bulunanları sadece progesteron (levonorgestrel) içeren ve bir seferde 2 hap içilen türleridir. Sadece progesteron içerenlerde yan etki az görülmesi de bir avantajdır. Östrojen ve progesteron birlikte içerenler bulantı ve kusma yapabilirler. İlişkiden sonra ilk fırsatta alınması ve en geç 3 gün içerisinde alınması önerilir. Ertesi gün hapı ilişkiden sonra ne kadar erken alınırsa etkisi o kadar güçlü olur ve koruma şansı artar. Ancak hiçbir zaman koruması yüzde yüz değildir, yaklaşık %90 oranında koruma sağlar. Bu nedenle adet gecikmesi durumunda mutlaka hamileşik ihtimaline karşı gebelik testi yapılmalıdır. Ayrıca ertesi gün haplarının kendi hormonal etkisinden dolayı da adet gecikmesi yaşanabilir, bu nedenle adet gecikmesi mutlaka hamilelik oldupunu göstermez. Yine de her ihtimale karşı mutlaka gebelik testi yaptırmak gerekir. Ertesi gün hapları bulantı ve kusma yapabileceği için bu konuda dikkatli olmak gerekir çünkü eğer kusma haplar içildikten sonraki iki saat içerisinde olmuşsa haplar da tamamen veya kısman dışarı atılır ve etkisi azalır. Bu durumda yeniden hap içilmesi gerekir. Eğer kusma haplar içildikten 2 saat veya daha uzun süre sonra olmuşsa yeniden hap içilmesine gerek yoktur çünkü haplar mideden barsaklara geçmiştir. Bu durumları engellemek için ertesi gün hapları ile birlikte bulantı önleyici ilaçlar da alınabilir. Kimler ertesi gün hapı kullanabilir? Ertesi gün hapını aşağıda bahsedilen durumlardan herhangi bir durumla karşı karşıya kalan bayanlar kullanabilir. Hormonal ilaç kullanmasında bir sakınca olan kişiler doktoruna danışmadan kullanmamalıdır. Hangi durumlarda ertesi gün hapı kullanılır? - Korunmadan cinsel ilişkiye girmek - Prezervatifin ilişki sırasında yırtılması - Vajina dışarısına boşalma olması. Bu durumda da gebelik olabileceği için hap kullanılması gerekir. Ertesi gün hapı aldım fakat hamile kaldım? Bu durumda gebeliği istemiyorsanız tek çare kürtaj ile aldırmaktır. Eğer hamileliğin devamına karar vermişseniz bu durumda ertesi gün hapının gebeliğe zarar vermesinden endişelenmenize gerek yoktur. Ertesi gün hapı kullanıp da hamile kalanlarda bebek üzerinde yan etki izlenmemiştir. ERTESİ GÜN HAPI YAN ETKİLERİ Ertesi sabah hapları hormon içeren ilaçlar oldukları için bazı yan etkiler yapabilirler ancak bunlar geçicidir, kalıcı ve önemli bir yan etki beklenmez. En sık görülen yan etki bulantı ve kusmadır. Bu özellikle östrojen ve progesteron hormonunu birlikte içeren haplarda görülür. Sadece progesteron içeren haplar bu açıdan avantajlıdır, fazla bulantı kusma görülmez. Diğer bir yan etki bu haplar alındıktan sonra adet gecikmesi, lekelenme, damla damla kanama veya adet miktarında azalma - artma gibi düzensizliklerdir. Bu etkiler sadece hapın alındığı ay görülür ve geçicidir, sonraki aylarda adetler normal düzenine girecektir. Burada dikkat edilmesi gereken adet gecikmesinin hemen hapın yan etkisine bağlanmamasıdır, adet gecikmesi hamileliğe bağlı da olabilir. Bu nedenle adet gecikmesi yaşanırsa hamilelik testi yapılmalıdır. Diğer hormon içeren ilaçlarda olduğu gibi göğüslerde dolgunluk, şişme, hassasiyet, baş ağrısı gibi yan etkiler de geçici olarak görülebilir. |
| Saat: 02:35 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık