|
karagöz oyunu ve özellikleri ?? |
Karagöz Oyunu Karagöz oyununun kökeni ve bu oyunda başrol oynayan Karagöz ile Hacivat’ın kimlikleri konusunda değişik görüşler vardır. Söylentilere göre Karagöz, Trakyalı bir demirci ustasıdır ve bir cami yapımında Bursa’da, caminin ustabaşısı Hacı İvaz (Hacivat) ile tanışır ve kısa bir süre sonra aralarında eğlenceli bir söyleşi başlar. Bu söy-leyişiye öteki kişiler de katılır. Durumu öğrenen Orhan Gazi, Karagöz’ü idam ettirir; Hacivat ise hacca giderken eşkıyalar tarafından öldürülür. Daha sonra Orhan Gazi’nin emriyle Şeyh Küşteri, Hacivat ile Karagöz arasındaki gülünç söyleşi ve olayları perdeye aktarır. Bu oyun 17. yüzyıldan bu yana Türkiye’de çok yaygınlaşmıştır.Karagöz ve Hacivat taklide ve karşılıklı konuşmaya dayanan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan gölge oyunudur. Karagöz oynatıcısına hayali, hayalbaz denir. Yardımcıları çırak, yardak, dayrezen, sandıkkar’dır. Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır. Bu iki karakterin gerçekten yaşayıp yaşamadığı, yaşadıysa nerede nasıl yaşadığı kesin olarak bilinmemektedir. Anlatılanlar rivayete dayanır, zira gerçekten yaşamış olsalar bile büyük ihtimalle bahsedilen dönemde tarih kitaplarına girecek kadar önemli bulunmamışlardır. Rivayete göre Hacivat ve Karagöz, Orhan Gazi devrinde yaşamış cami yapımında çalışan iki işçidir. Kendileri çalışmadıkları gibi diğer işçilerin de çalışmasını engellemektedirler. Orhan Gazi’nin, “cami vaktinde bitmezse kelleni alırım”[kaynak belirtilmeli] dediği cami mimarı, caminin vaktinde bitmemesine Karagöz ve Hacivat‘ı şikayet eder. Bunun üzerine bu ikili başları kesilerek idam edilir. Karagöz ve Hacivat‘ı çok seven ve ölümlerine çok üzülen Şeyh Küşteri, ölümlerinin ardından kuklalarını yaparak perde arkasından oynatmaya başlar. Bu sayede Hacivat ve Karagöz tanınır. Hacivat‘ın asıl adının Hacı İvaz olduğu söylenir. Hacivat karakteri düzeni temsil eder. Nabza göre şerbet verir. Kişisel çıkarlarını her zaman ön planda tutar. Az buçuk okumuşluğundan dolayı yabancı sözcüklerle konuşmayı sever. Perdeye gelen hemen herkesi tanır, onların işlerine aracılık eder. Alın teriyle çalışıp kazanmaktan çok Karagöz’ü çalıştırarak onun sırtından geçinmeye bakar. Rol icabı değişik kıyafetler içinde Keçi Hacivat, Çıplak Hacivat, Kadın Hacivat, Kahya Hacivat gibi farklı tasvirleri vardır. Karagöz Oyunun hiç şüphesiz başrol oyuncusu Karagöz’dür. Okumamış bir halk adamıdır. Hacıvat’ın kullandığı yabancı kelimeleri anlamaz ya da anlamaz görünüp, onlara yanlış anlamlar yükleyerek ortaya çeşitli nükteler çıkarırken bir taraftan da Türkçe dil kuralları ile yabancı kelimeler kullanan Hacivat ile alay eder. Her işe burnunu sokar,her işe karışır, sokakta olmadığı zaman da evinin penceresinden uzanarak, ya da içerden seslenerek işe karışır. Dobra, zaman zaman patavatsız yapısından dolayı ikide bir zor durumlarda kalırsa da bir yolunu bulup işin içinden sıyrılır. Çoğu zaman işsiz, geçim derdindedir .Hacivat’ın bulduğu işlere girip çalışır. Başında ışkırlak adı verilen oynak bir şapka vardır. Ve Hacivat‘ta boyle tanınır. Hacivat ve Karagöz oyunundaki karakterler kısaca şunlardır: 1)Hacivat 2)Karagöz 3)Zenne 4)Hikmet Ağa 5)Tuzsuz deli Bekir 7)Arap 8)Zenne 9)Frenk 10)Zeybek 11)Tiryaki 12)Çelebi 13)Arnavut Karagöz Oyununun Özellikleri: * İslam uygarlığı etkisindeki Osmanlı toplumunun dilini, inançlarını, gelenek - görenek ve zanaatlarını, siyasal ve sosyal olaylara bakışını yansıtan zengin bir kaynaktır. * Karagöz, halkın ortak malıdır. Konuları kimin düzenlediği belli değildir. * Belli sayıdaki ortak konuların sözlerini, her sanatçı, oyun anında kendine göre ayarlar. Yani oyunun önceden hazırlanmış bir metni yoktur, oyun doğaçlamaya dayalıdır. * Oyunda Karagöz, cahil halk tipini, Hacivat ise aydın kişileri temsil eder. * Oyunda her meslek, yöre ve sınıftan insan rol alır; herkes kendi şivesiyle konuşur. Bu kişilerden bazıları şunlardır: Çelebi (genç bir mirasyedi), Beberuhi (cüce ve aptal), Tuzsuz Deli Bekir (sarhoş), Efe (zorba), Zenne (kadın), Kayserili (pastırmacı), Arnavut (bahçıvan), Acem (zengin), Yahudi (bezirgan)., vb. * Karagöz oyunu; başlangıç (Hacivat’ın Sahneye gelişi), muhavere (Karagöz’le Haciva-tın karşılıklı konuşması), fasıl (asıl konu) ve bitiş (perdeden çekilme) gibi dört bölümden oluşur. |
gölge oyunu hacivatla karagözün oynadığı gölge oyunu hakkında bilgi ve günümüz tiyatrosuyla farkı |
gencim güzelim soruma cevap isterim karagöz ve hacivat oyunundaki tüm kahramanların hayatı? |
karagöz Karagöz oyununun kökeni ve bu oyunda başrol oynayan Karagöz ile Hacivat’ın kimlikleri konusunda değişik görüşler vardır. Söylentilere göre Karagöz, Trakyalı bir demirci ustasıdır ve bir cami yapımında Bursa’da, caminin ustabaşısı Hacı İvaz (Hacivat) ile tanışır ve kısa bir süre sonra aralarında eğlenceli bir söyleşi başlar. Bu söy-leyişiye öteki kişiler de katılır. Durumu öğrenen Orhan Gazi, Karagöz’ü idam ettirir; Hacivat ise hacca giderken eşkıyalar tarafından öldürülür. Daha sonra Orhan Gazi’nin emriyle Şeyh Küşteri, Hacivat ile Karagöz arasındaki gülünç söyleşi ve olayları perdeye aktarır. Bu oyun 17. yüzyıldan bu yana Türkiye’de çok yaygınlaşmıştır. Karagöz ve Hacivat taklide ve karşılıklı konuşmaya dayanan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan gölge oyunudur. Karagöz oynatıcısına hayali, hayalbaz denir. Yardımcıları çırak, yardak, dayrezen, sandıkkar’dır. Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır. Bu iki karakterin gerçekten yaşayıp yaşamadığı, yaşadıysa nerede nasıl yaşadığı kesin olarak bilinmemektedir. Anlatılanlar rivayete dayanır, zira gerçekten yaşamış olsalar bile büyük ihtimalle bahsedilen dönemde tarih kitaplarına girecek kadar önemli bulunmamışlardır. Rivayete göre Hacivat ve Karagöz, Orhan Gazi devrinde yaşamış cami yapımında çalışan iki işçidir. Kendileri çalışmadıkları gibi diğer işçilerin de çalışmasını engellemektedirler. Orhan Gazi’nin, “cami vaktinde bitmezse kelleni alırım”[kaynak belirtilmeli] dediği cami mimarı, caminin vaktinde bitmemesine Karagöz ve Hacivat‘ı şikayet eder. Bunun üzerine bu ikili başları kesilerek idam edilir. Karagöz ve Hacivat‘ı çok seven ve ölümlerine çok üzülen Şeyh Küşteri, ölümlerinin ardından kuklalarını yaparak perde arkasından oynatmaya başlar. Bu sayede Hacivat ve Karagöz tanınır. Hacivat‘ın asıl adının Hacı İvaz olduğu söylenir. Hacivat karakteri düzeni temsil eder. Nabza göre şerbet verir. Kişisel çıkarlarını her zaman ön planda tutar. Az buçuk okumuşluğundan dolayı yabancı sözcüklerle konuşmayı sever. Perdeye gelen hemen herkesi tanır, onların işlerine aracılık eder. Alın teriyle çalışıp kazanmaktan çok Karagöz’ü çalıştırarak onun sırtından geçinmeye bakar. Rol icabı değişik kıyafetler içinde Keçi Hacivat, Çıplak Hacivat, Kadın Hacivat, Kahya Hacivat gibi farklı tasvirleri vardır. Karagöz Oyunun hiç şüphesiz başrol oyuncusu Karagöz’dür. Okumamış bir halk adamıdır. Hacıvat’ın kullandığı yabancı kelimeleri anlamaz ya da anlamaz görünüp, onlara yanlış anlamlar yükleyerek ortaya çeşitli nükteler çıkarırken bir taraftan da Türkçe dil kuralları ile yabancı kelimeler kullanan Hacivat ile alay eder. Her işe burnunu sokar,her işe karışır, sokakta olmadığı zaman da evinin penceresinden uzanarak, ya da içerden seslenerek işe karışır. Dobra, zaman zaman patavatsız yapısından dolayı ikide bir zor durumlarda kalırsa da bir yolunu bulup işin içinden sıyrılır. Çoğu zaman işsiz, geçim derdindedir .Hacivat’ın bulduğu işlere girip çalışır. Başında ışkırlak adı verilen oynak bir şapka vardır. Ve Hacivat‘ta boyle tanınır. Hacivat ve Karagöz oyunundaki karakterler kısaca şunlardır: 1)Hacivat 2)Karagöz 3)Zenne 4)Hikmet Ağa 5)Tuzsuz deli Bekir 7)Arap 8)Zenne 9)Frenk 10)Zeybek 11)Tiryaki 12)Çelebi 13)Arnavut Karagöz Oyununun Özellikleri: * İslam uygarlığı etkisindeki Osmanlı toplumunun dilini, inançlarını, gelenek - görenek ve zanaatlarını, siyasal ve sosyal olaylara bakışını yansıtan zengin bir kaynaktır. * Karagöz, halkın ortak malıdır. Konuları kimin düzenlediği belli değildir. * Belli sayıdaki ortak konuların sözlerini, her sanatçı, oyun anında kendine göre ayarlar. Yani oyunun önceden hazırlanmış bir metni yoktur, oyun doğaçlamaya dayalıdır. * Oyunda Karagöz, cahil halk tipini, Hacivat ise aydın kişileri temsil eder. * Oyunda her meslek, yöre ve sınıftan insan rol alır; herkes kendi şivesiyle konuşur. Bu kişilerden bazıları şunlardır: Çelebi (genç bir mirasyedi), Beberuhi (cüce ve aptal), Tuzsuz Deli Bekir (sarhoş), Efe (zorba), Zenne (kadın), Kayserili (pastırmacı), Arnavut (bahçıvan), Acem (zengin), Yahudi (bezirgan)., vb. * Karagöz oyunu; başlangıç (Hacivat’ın Sahneye gelişi), muhavere (Karagöz’le Haciva-tın karşılıklı konuşması), fasıl (asıl konu) ve bitiş (perdeden çekilme) gibi dört bölümden oluşur. Kaynak: Karagöz oyunu ve özellikleri hakkında bilgi verir misiniz? |
1 ek KARAGÖZ OYUNU Deriden kesilen ve tasvir adı verilen birtakım şekillerin, arkadan ışık yardımıyla beyaz bir perde üzerine yansıtılmasına dayanan bir gölge oyunudur. Birçok milletin kendine özgü gölge oyunları vardır. Türk milletinin gölge oyunu olan Karagöz, aslında birçok yeteneğe sahip bir sanatçının çoğunlukla tek başına gerçekleştirdiği sanatsal bir gösterimdir. Karagöz oyununun doğuşu hakkında oldukça farklı rivayetler mevcuttur. En yaygın görüş şudur: Sultan Orhan devrinde Bursa’da bir cami inşaatı esnasında, biri duvarcı diğeri demirci olan Hacivat ile Karagöz, gevezelikleri ve maskaralıkları ile öteki işçileri çalışmaktan alıkoydukları için padişah tarafından öldürtülür. Bu yaptığından pişmanlık duyan padişahı teselli etmek için Şeyh Küşteri, Hacivat ile Karagöz’ün suretlerini yapıp konuşmalarını ve hareketlerini perde önünde canlandırmaya çalışır. Karagöz oyununda sahne, seyirciye göre arkasından aydınlatılmış beyaz bir perdeden ibarettir. Oyun, deve derisinden yapılmış ve her biri belli bir tipi canlandıran renkli figürleri perdeye yansıtmak ve hareket ettirmek suretiyle oynanır. Karagöz ile Hacivat, gölge oyununun en önemli tipleridir. Oyun, yazılı bir metne dayanmaz, doğaçlama olarak gelişir. KARAGÖZ OYUNUNUN ÖZELLİKLERİ
|
| Saat: 06:49 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık