Kakao A�ac� (Theobroma cacao)

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Taslak Konular (https://www.msxlabs.org/forum/taslak-konular/)

- - Kakao A�ac� (Theobroma cacao) (https://www.msxlabs.org/forum/taslak-konular/254445-kakao-agaci-theobroma-cacao.html)

Kakao (Theobroma cacao)
Vikipedi, �zg�r ansiklopedi

Kakao meyve ve a�ac�

http://img24.imageshack.us/img24/6690/theobromacacaofrutos.jpg

Binominal ad�: Theobroma cacao, L.

Bilimsel Sn�fland�rma

Alem: Plantae (Bitkiler)
- B�l�m: Magnoliophyta (Kapal� tohumlular)
  - S�n�f: Magnoliopsida (�ki �enekliler)
    - Tak�m: Malvales
      - Familya: Malvaceae (Ebeg�mecigiller)
        Cins: Theobroma
        T�r: Theobroma cacao

Kakao (Theobroma cacao), 4-8 metre boyunda ebeg�mecigiller (Malvaceae) familyas�ndan �ikolata yap�m�nda kullan�lan bir bitki t�r�.
Do�al yeti�me alan� G�ney Amerika olmakla beraber, Tropiklerin genelinde yeti�tirilmektedir. Theobromin adl� bir alkaloit eldesinde ve kakao ya�� eldesinde kullan�ld�� gibi, kakaonun tohumlar� da �ikolata yap�m�nda kullan�lmaktad�r.

Da��l�m�
Kakao a�ac�n� do�al yeti�me alanlar� And Da�lar�'n�n etekleri ile Amazon ve Orinoco �rmaklar�n�n havzalar�n�n 200-400 m yak�nlar�ndaki y�kseltilerdir. Orta Amerika'ya Mayalar taraf�ndan getirildi�i san�lmaktad�r. Il�k iklimlerde d�zenli ya�mur alan, verimli topraklarda yeti�ir.

Tarih�e [bak. �ikolatan�n Tarih�esi]
Kakao geleneksel olarak Aztekler taraf�ndan su ve baharatla kar��t�ralarak, �zellikle dinsel ayinlerde kullanalan �ikolata yap�m�nda kulan�l�yordu. �spanyol istilas�ndan sonra Avrupa'ya getirilen kakao, s�t ile kar��t�r�larak kullan�lmaya ba�land� ve k�sa s�rede pop�ler oldu. Kakao tozu zamanla kakao ya�� ile kar��t�r�larak bug�nk� �ikolata ortaya ��kt�.

�retim
Kakao, d�nya �ap�nda 70 bin kilometrekarenin �zerinde bir ekim alan�na sahiptir. �retimin % 40'�n� ger�ekle�tiren Fildi�i Sahilleri'ni, %15'er paylar� ile Gana ve Endonezya izlemektedir. Di�er kakao �reticileri, k��k miktarlarda olmakla beraber, Brezilya, Nijerya ve Kamerun'dur.

Kullan�m�
Kakao a�ac�n�n tohumlar� ya hemen ya da bir s�re sonra mayanland�r�l�r ve ard�ndan kurutulur. B�ylece tohumun ac� lezzeti kaybolur ve ho� bir koku meydana gelir. Bu taneler kavurulurak, un haline getirilip ya�� al�n�r. Sonra yeniden ��t�lerek, toz halindeki kakao elde edilir. Kakao, s�tle kar��t�r�l�p i�ilir, ayr�ca ya�� al�nmam�� kakao tohumlar�ndan �ikolata yap�l�r.

Kakao �ekirdekleri

http://img5.imageshack.us/img5/5421/800pxcacaopodk463614.jpg

�ikolata ve Kakao
MsXLabs.org & Temel Britannica

�spanyol k��ifler Kristof Kolomb ve Hern�n Cortes 16. y�zy�l�da Orta Amerika'ya yapt�klar� gezilerden d�nd�klerinde, �spanya'ya Mayalar ile Aztekler'in kakao �ekirdeklerinden yapt�klar� bir i�ece�in gizini getirdiler. Bu i�ecek, toz haline getirilmi� kakao �ekirdeklerini suyla kar��t�rarak haz�rlan�yordu. Ad� da, Aztek dilinde "ek�i, ac� i�ki" anlam�nda "�okolatl"d�. Aztekler bu i�kiyi so�uk olarak, i�ine biber ve ba�ka baharat katarak i�erlerdi. �spanyollar ise ayn� �eyi biber yerine �eker koyarak denediler. Gizi yakla��k 100 y�l boyunca saklanan bu i�ecek 17. y�zy�lda Fran�sa'ya ve Avrupa'n�n �teki �lkelerine yay�ld�. Pahal� oldu�u i�in yaln�z zenginlerin alabildi��i, aranan bir i�ecek oldu. T�m Avrupa kentlerinde yayg�nla�an "�ikolata Evleri" za�manla se�kin kul�plerine d�n��t�. 1700'lerde �ngilizler s�t katarak i�ece�in tad�n� geli�tir�diler.
�ikolatan�n �zel olarak yenmek ve tatl�lar�da kullan�lmak �zere sat��a ��kmas� 19. y�zy�l ortalar�na rastlar. 1876'da �svi�reliler s�t ve �ekeri �ikolatayla kar��t�rarak bug�n yedi�i�miz s�tl� �ikolatay� yapmay� ba�ard�lar. �iko�lata besin de�eri y�ksek, bedeni geli�tiren ve enerji veren bir yiyecektir.

�ikolata Yap�m�

Tropik ku�akta ve daha �ok k�y�larda yeti�en kakao a�ac�ndan elde edilen kakaoya tanr� besini anlam�na Theobromocacao denir. Ba��l�ca �retim b�lgeleri Bat� Afrika, Bat� Hint Adalar� ve G�ney Amerika'd�r. D�nyada kakao �ekirde�i �retimi ortalama 2 milyon tondur. Yar�s� Fildi�i K�y�s� ve Brezilya'da, geri kalan� ise Gana, Kamerun ve Nijerya'da �retilir. Tohumdan yeti�tirilen fidanlar b�y��me s�ras�nda �ok �zen ister. G��l� g�ne� ��nlar�ndan ve r�zg�rdan korunmalar� gere�kir. Bu nedenle, a��r� r�zg�r ve g�ne�i kese�cek ba�ka a�a�lar�n alt�na ekilirler. Kakao a�a�lar� d�rt ya��ndan �nce meyve vermez. Boylar� ise 4-10 metre olur. G�vdeye ya da ana dallara yak�n ��kan k��k pembe �i�ekle�ri k�t� kokuludur. Meyve olgunla�t��nda uzunlu�u 35 santimetreyi bulur. Renkleri sar�dan mora kadar de�i�en iri ve etli g�r��n�ml� bu meyvelerin y�zeyleri dilimli olup, her birinin i�inde yakla��k 2,5 cm boyunda 20-40 tohum, yani kakao �ekirde�i vard�r.
A�a�lar y�l boyunca, birinde daha az olmak �zere, iki kez �r�n verir. Toplay�c�lar olgun�la�an meyveleri kesmek i�in keskin b��aklar kullan�rlar. Y�ksektekilere ula�abilmek i�in bu b��aklar� uzun sopalara ba�larlar. Etli, olgun meyvelerin i�inden ��kar�lan �ekirdek�ler birka� g�n mayalanmaya b�rak�l�r, daha sonra g�ne� g�ren bir yerde kurutulur. �ekirdekler kuruduktan sonra �ikolata sanayisinde kullan�lmak �zere �uvallara doldurulur ve i�lenece�i �lkeye g�n�derilir. Fabrikada temizlenir, kavrulur ve makineden ge�irilerek ��t�l�r. Elde edilen macun g�r�n�m�ndeki s�v� �ikolata �reti�minde kullan�l�r. Ayr�ca preslenerek kakao ve kakao ya�� elde edilebilir.
�ikolata �retiminde kavrulmu� kakao par��alar� �ekerle kar��t�r�l�r ve a��r silindirleri olan bir kapta ��t�lerek hamur yap�l�r. Bu hamur ince �ikolata tabakalar�na d�n��t�r��l�r ve ard�ndan bu tabakalar yumu�amalar� i�in biraz kakao ya�� kat�larak dikd�rtgen oluklar� bulunan bir makinenin i�ine dolduru�lur. Oluklardan her birinin i�inde bir kolla ileri-geri itilen granit silindirler vard�r. Silin�dirler �ikolata yumu�ak ve p�t�rs�z oluncaya kadar g�nler boyunca bir ileri-bir geri hare�ket eder. Sonunda saf ve lezzetli bir s�v�ya d�n��en �ikolata kal�plara d�k�l�r ve so�u�tulur. Kat�la�an �ikolatay� ��karmak i�in kal�p biraz �s�t�l�r.
S�tl� �ikolata yapmak i�in i�ine inek s�t�nden elde edilen s�ttozu kar��t�r�l�r, va�nilya ve ba�ka tat ve koku vericiler eklenir. De�i�ik �ikolatalar yaparken, �ikolatan�n yu�mu�ak ve kolay i�lenebilir olmas� i�in soya fasulyesinden elde edilen "lesitin" maddesi de eklenir.

Ayr�ca bak�n�z:

�ikolata ve �ikolatan�n Faydalar�

Kakao
MsXLabs.org & MORPA Genel K�lt�r Ansiklopedisi

�ki�eneklilerden, anayurdu tropikal Amerika olan, 4-10 metre boyunda bir a�a��k (Theobrama cacao). Bug�n, anayurdu d��nda b�t�n tropikal b�lgelerde yeti�tirilmektedir. Yapraklar� b�y�kt�r. �i�ekleri, ana g�vdedeki ya da ya�l� yan dallardaki uyuyan tomurcuklardan do�rudan do�ruya ��karlar. Meyvesi kavun bi�iminde, k�rm�z�-sar� renkte ve etli, �ok tohumludur. Kakao, bu tohumlardan elde edilir. Etkin maddesi teobramindir. Kakao tohumlar�nda ayr�ca kakao ya�� ve ni�asta da bulunur. Bu nedenle kakao, yaln�z keyif verici de�il, ayn� zamanda besin maddesi olarak da de�erlidir. Kakao ya�� ayr�ca il�� ve kozmetik sanayiinde de kullan�l�r.