[KK] Sar�k Nedir?

SARIK
MsXLabs.org & Vikipedi, �zg�r ansiklopedi

http://www.camimalzemesi.com/images_kucuk/f25/Kadiri-Sarik-Yesil_9225_1.jpg

Sar�k, genellikle pamuklu veya ipek kuma�tan yap�lm��, ba�a veya fes, kavuk gibi bir i� �apkan�n �zerine sar�lan bir ba�l�k. Sih ve m�sl�man toplumlar�nda, genellikle Asya �lkelerinde yayg�nd�r.T�rk�ede sar�k dendi�inde �zel olarak Osmanl�'da kullan�lan, Fes veyakavuk �zerine sar�lan sar�k t�r� de kastedilir.
Sar�k pek �ok Avrupa dilinde turban olarak an�l�r. Bu kelimenin k�keni Fars�a dulband s�zc��ne dayan�r. T�rk�eye t�lbent olarak ge�en kelime Frans�zcaya turban olarak ge�mi�tir. Frans�zcadan T�rk�eye ge�en t�rban kelimesi ise T�rk�ede kad�n ba��rt�s� anlam�nda kullan�l�r.

Kullan�m�
Bug�n �zellikle Bat�'da sar�k kavram� Sihlerle yak�ndan ili�kilendirilmi�tir.

Sihlerde sar�k
Vaftiz olmu� Sihler inan��lar� gere�i sa�lar�n� kesemezler. Sar�k takmak zorunlu de�ildir ancak sar�k uzun sa�� toplamak i�in �ok kullan��l�d�r. Zamanla sa�� uzun olmayanlar da bu geleneksel ba�l�� takmaya ba�lam��lard�r. �zellikle Bat�'da Sihler i�in sar�k kimlikleriyle ilgili bir ��e haline de gelmi�tir. Sihler takt�klar� sar��, daha �ok, Pencap�a "sar�k" anlam�na gelen ve daha sayg�n bir isim oldu�u kabul edilen dastār (ਦਸਤਾਰ) olarak anarlar. Hint�e'de sar�k i�in kullan�lan s�zc�k pagṛī`dir.

M�sl�man toplumlarda sar�k
D�nyan�n farkl� yerlerindeki M�sl�man toplumlarda sar�k �e�itli �ekillerde kullan�l�r. Sar�lma �ekli, rengi vs. �lkeden �lkeye ve toplumdan topluma farkl�l�k g�sterebilir.
Sudan'da tak�lan beyaz sar�k "toplumsal stat�" g�stergesidir.
Sar�k Arap Yar�madas�'nda y�z� ve ba�� do�rudan g�ne� ��ndan korumak i�in geleneksel olarak tak�l�r. Nitekim sar��n Arap geleneklerinde farkl� bir yeri vard�r. Eski Arap k�lt�r�nde bir ki�inin sar��n� atmak, d��rmek hakaret olarak kabul edilirdi.
Sar�k �ii liderler aras�nda da yayg�nd�r.
Sar�k T�rklerde halk aras�nda yayg�nla�mam��t�r. Osmanl� Devleti zaman�nda Osmanl� sultanlar� ve din b�y�kleri taraf�ndan tak�l�rd�. Osmanl� padi�ahlar� da ba�lang��tan II. Mahmud d�nemine kadar sar�k takm��lard�r.

Ayr�mc�l�k
11 Eyl�l sald�r�lar�, Irak ve Afganistan'�n i�gali ve sonras�nda ya�ananlar d�nyada M�sl�manlara olan �nyarg�y� art�rm��, nefret su�uolarak tabir edilen sald�r�larda b�y�k bir art�� g�r�lm��t�r. M�sl�man veya Arap olmayan ve sar�k takan toplumun �o�unlu�unu olu�turan Sihler ve sar�k takan di�er az�nl�klar da bu sald�r�lardan paylar�n� alm��lard�r. Bu durum bat� medyas�nda b�y�k yank� bulmu�tur.