[KK] Tamlama eki nedir, �rnek verir misiniz?

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- Cevaplanm�� (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/)

- - Tamlama eki nedir, �rnek verir misiniz? (https://www.msxlabs.org/forum/cevaplanmis/279386-tamlama-eki-nedir-ornek-verir-misiniz.html)

Tamlama eki nedir, �rnek verir misiniz?

Tamlama ekleri isim tamlamalar�nda kullan�l�r.Bu t�r tamlamalarda birinci s�zc�k tamlayan, ikinci s�zc�k tamlanand�r!

Tamlayan durumundaki s�zc��e -�n,-in, -�n ekleri getirilir
Tamlanan durumundaki s�zc��e -�,-i,-� ekleri getirilir
Belirtili isim tamlamas�nda tamlayan ve tamlanan her ikisi de ek al�r
�rnek: Ma�aran�n a�z�, evin �at�s�... vs gibi
Belirtisiz isim tamlamalar�nda tamlayan ek almaz, tamlanan ek al�r
�rnek: K�l�� Bal��, sel felaketi... vs gibi
Tak�s�z isim tamlamas�nda tamlayan ve tamlanan ek alm�yordur
�rnek: �nci di�, y�n kazak (bu t�r tamlamalarda tamlayan, tamlanan�n neye benzedi�ini, neden yap�ld��n� belirtir)

BAKINIZ �ekim Ekleri Nelerdir?

Al�nt�:

-den tamlayan ekine �rnek istiyorum, yazar m�s�n�z?

'Raftaki kitaplardan bir�o�u olduk�a y�pranm��' c�mlesindeki kitaplardan s�zc�� tamlayan g�revindedir ve ''-den,-dan'' ekini alm��t�r. Bu ek tamlayan eki olarak kullan�lm��t�r. Ayn� c�mle Raftaki kitaplar�n bir�o�u olduk�a y�pranm�� eklinde de kullan�labilir!

Kitaplar-�n bir�o�u <=> Kitaplar-dan bir�o�u...vs gibi!

�S�M TAMLAMALARI
1)Belirtili Ad Tamlamas�:Tamlayan�n �-in� ilgi ekini tamlanan�n da �-i,si� 3.tekil ki�i iyelik ekini ald�� tamlamalard�r.Belirtili isim tamlamas�n� bulmak i�in tamlanana neyin,kimin sorular�n� sorar�z.
�rnekler
T�rk�e�nin �nemi,
Yolun sonu,
Ali�nin amcas�,
Araban�n boyas�,
F�rt�nan�n g�c�,
Bizim k�y�m�z.

2)Belirtisiz Ad Tamlamas�:Tamlayan� yal�n halde bulunan,tamlanan� 3.ki�i iyelik ekini alan tamlamalard�r.
�rnekler
Sokak kap�s�,
Tarla ku�u,
�am a�ac�,
Okul m�d�r�,
H�zl� ko�an� (s�fat)
Devlet memurlar�

Belirtisiz isim tamlamas�n� bulmak i�in tamlanana �-ne� sorusunu sorar�z. �Nas�l,ne kadar,ka�,hangi� gibi sorular s�fat tamlamas�n� buldurur.

3)Tak�s�z Ad Tamlamalar�:Tamlayan ve tamlanan�n tamlama ekleri almadan olu�turduklar� ad tamlamas�d�r.Bu t�r tamlamalarda tamlayan,tamlanan�n ya neye benzedi�ini ya da neden yap�ld��n� anlat�r.
�rnekler
Y�nden �orap
�elik tencere
Ah�ap dolap
Ta� duvar
Bak�r tel

Tamlayan tamlanan�n neden yap�ld��n� belirtiyor. Tamlayanla tamlanan�n aras�na �den� ekini getirdi�imizde anlam bozulmuyor.Oysa s�fat tamlamalar�nda bozulur.

TAMLAMA EKLER�

*�sim tamlamalar�nda kullan�l�r.T�rk�e tamlamalarda birinci s�zc�k tamlayan, ikinci s�zc�k tamlanand�r.Tamlayan durumundaki s�zc��n �zerine �-�n, -in,- un, -�n, -n�n, -nin, -nun, -n�n� eklerinden biri getirilir. Tamlanan durumundaki s�zc��n �zerine ise �-�, -i, -u, -�, -s�, -si, -su, -s�� eklerinden biri getirilir.

A)BEL�RT�L� �S�M TAMLAMASI:
Tamlayan ve tamlanan durumundaki isimlerin ek ald�� isim tamlamas�d�r.
�RNEK: ma�aran�n a�z�,�antam�n kulpu, evin �at�s�, yeme�in tad�
NOT: Baz� s�zc�kler bu ekleri ald�klar� halde kal�c� ad olmad�klar� i�in isim tamlamas� olu�turmazlar.
�RNEK: onlar�n ald�klar�, g�nlerin getirdi�i, ablam�n a�lay��(�sim tamlamas� de�il)
NOT: Dikkat etmemiz gereken ba�ka bir noktada iyelik gruplar�d�r. �yelik gruplar� belirtili isim tamlamas� olarak kabul edilir.
�RNEK: benim i�im, onun evi, senin akl�n, bizim evimiz�

B)BEL�RT�S�Z �S�M TAMLAMASI:
Tamlayan� ek almam�s, tamlanan� ek alm�� isim tamlamalar�d�r.
�RNEK: yaz� tahtas�, d��n tela��, k�l�� bal��, sel felaketi

C)TAKISIZ �S�M TAMLAMASI:
Tamlayan�n ve tamlanan�n ek almad�� isim tamlamas�d�r. Tamlayan tamlanan�n neye benzedi�ini veya neyden yap�ld��n� bildirir. Tak�s�z isim tamlamas�nda tamlayan hep somuttur ve kar��t� yoktur.
�RNEK: �elik tencere, y�n kazak�(neyden yap�ld��) ok kirpik, inci di��(neye benzedi�i)
NOT: Burada s�fat tamlamas�yla kar��t�rmamak gereklidir. �smi niteleyen s�zc�k tamlanan�n neye benzedi�ini ya da neyden yap�ld��n� anlatm�yorsa s�fat tamlamas�d�r.
�RNEK: ��r�k domates, g�zel k�z, tembel ��renci�(Burada niteliklerini s�yl�yor, neyden yap�ld�� ya da neye benzedi�i ile ilgili bir bilgi verilmemi�tir. O nedenle s�fat tamlamas�d�r.)

D)Z�NC�RLEME �S�M TAMLAMASI:
En az �� isimden olu�an isim tamlams�d�r. Birden �ok isim tamlamas� bir arada bulunur.
�RNEK: g�m�� kolyenin kancas�
Taks�s�z.isim.tam. belirtili.isim.tam.
Zincirleme isim tamlamas�
�RNEK: Ferhat��n �eketinin d��mesi, Tiyatro salonunun balkon b�l�m��

E)DEVR�K �S�M TAMLAMASI:
Tamlayan� ve tamlanan� yer de�i�tirmi� isim tamlamas�d�r. Tamlanan �nce, tamlayan sonra bulunur.
�RNEK: Y�z� son g�nlerde hi� g�lm�yordu �ocu�un. (�ocu�un y�z�)
Tamlanan tamlanan
�RNEK: �antas� bir hafta �nce kaybolmu� Ali�nin. (Ali�nin �antas�)

Al�nt�:

A�a��daki c�mlelerin hangisinde isim tamlamas� kullan�lmam��t�r?
A- Her oyunun provas� bizim i�in bir e�lenceydi sadece.
B- Yurdumuzun her k��esi ba�ka g�zellikler sakl�yor.
C- En sonunda senin dayan�lmaz hareketlerinden kurtulduk.
D- Ben �m�r boyu senin g�nah�n� �ekece�im.
E- Arkada�lar bir ad�m sonra b�y�k hayallerine ula�acakt�r.

'E' se�ene�inde herhangi bir isim tamlamas� yoktur!

Al�nt�:

�sim tamlamalar�nda her zaman ba�taki s�zc�k tamlayan m� oluyor?

Hay�r, isim tamlamalar�nda tamlayan ile tamlanan s�zc�k yer de�i�tirebilir!

�yelik (Tamlanan) Ekleri (-m, -n, -i, -miz, -niz, -leri)

Adlara gelerek onlara aitlik anlam� katan, onlar�n neye, kime ait oldu�unu belirten eklerdir. �ns�zle biten bir s�zc��e geldi�inde iyelik ekleri �u �ekilde kar��m�za ��kar:

defterim 1.tekil ki�i iyelik eki

Tamlayan Eki (-�n. -in, -un, -�n, -im)

Ad tamlamalar�nda tamlayan olan s�zc�klere gelerek belirtili ad tamlamas� olu�turdu�undan tamlayan eki olarak adland�r�l�r. Kayna�t�rma �ns�z�yle birlikte �-n�n, -nin, -nun, -n�n� �eklinde de kullan�l�r.

Bah�enin kap�s� a��kt�.

DEVAMI �ekim Ekleri Nelerdir?