Evliya Çelebi kimdir, hayatý hakkýnda bilgi verir misiniz?
 

Evliya Çelebi

tam adý EVLÝYA ÇELEBÝ BÝN DERVÝÞ MEHMED ZÝLLÝ
(d. 1611, Ýstanbul - ö. 1682 ?, Ýstanbul ?)
Türk gezgin.

Elli yýla yakýn bir süre Orta Avrupa, Balkanlar, Anadolu, Kafkasya, Kýrým, Arabistan ve Mýsýr’ý dolaþmýþ, kaleme aldýðý Seyahatnamemi Türk gezi edebiyatýnýn baþyapýtý sayýlmýþtýr.

Babasý, sarayda kuyumcubaþý olan Derviþ Mehmed Zillî’ydi. Ailesi Kütahya’dan gelip Ýstanbul’a yerleþmiþti. Evliya Çelebi özel öðrenim gördükten sonra bir süre medresede okudu. Babasýndan tezhip, hat, nakýþ sanatlarýný öðrendi; müzikle ilgilendi; Kuran’ý ezberleyerek hafýz oldu. Enderun’a alýndý, dayýsý Melek Ahmed Paþa aracýlýðýyla IV. Murad’ýn (hd 1623-40) hizmetine girdi.

Gezmeye duyduðu ilgi, çocukluðunda babasýndan ve yakýnlarýndan dinlediði öyküler, söylenceler ve masallardan kaynaklanýr. Seyahatname'sinin (1898-1938, 10 cilt) giriþ bölümünde gezmeye duyduðu ilginin baþlangýcýný anlatýrken, bir gece düþünde Peygamber’i gördüðünü, ona “þefaat ya Resulallah” diyecek yerde þaþýrarak “seyahat ya Resulallah” dediðini, Peygamber’in de ona, gönlüne göre gezip görme izni verdiðini yazar.

1635’te öncelikle Ýstanbul’u ve çevresini gezip görerek duyduklarýný yazmaya baþladý. 1640’larda Bursa, Ýzmit ve Trabzon yörelerini gezdi. 1645’te Kýrým’a Bahadýr Giray’ýn yanma gitti. Bazý devlet büyükleriyle yakýn iliþki kurarak, onlarla birlikte uzak yolculuklara çýktý, savaþlarda ulaklýk yaptý. 1645’te Yanya alýnýrken Yusuf Paþa’ mn yanýnda görevliydi. 1646’da Erzurum beylerbeyi Defterdarzade Mehmed Paþa’ mn musahibi oldu. Doðu illerini, Azerbaycan ve Gürcistan’ýn bazý yörelerini gezdi. Revan Haný’na mektup getirip götürdüðü bir dönemde Gümüþhane ve Tortum yörelerini dolaþtý. 1648’de Ýstanbul’a dönerek Mustafa Paþa ile Þam’a gitti. Üç yýl o yörede gezdi. 1651’den sonra Rumeli’yi dolaþtý. 1655’te yeniden Doðu Anadolu’ya gitti. 1659-62 arasýnda Rumeli’de bulundu. 1664’te Uyvar seferine katýldý. Ardýndan elçi Kara Mehmed Paþa’yla birlikte Viyana’ ya gitti. Bu arada bazý Avrupa ülkelerini de gördü. 1667-70 arasýnda Batý Trakya, Makedonya, Tesalya, Mora, Girit ve Adriyatik kýyýlarýný dolaþtý. 1671’de uzun bir hac yolculuðuna çýktý.

DEVAMI Evliya Çelebi