Mitoz ve mayoz bölünme nedir ? Kýsaca yazar mýsýnýz ?

Mayoz Bölünme

Bütün döllerde kromozom sayýsýnýn deðiþmez kalabilmesi için (sperm ve yumurtanýn birleþmesinden kromozom sayýsý iki katýna çýkacaðýndan dolayý) farklý bir hücre bölünmesi geliþmiþtir. Mayoz bölünme ismini alan bu tip bölünmede, kromozom sayýsý yarýya indirgenir. Mayoz bölünmenin sonunda meydana gelen gametler diðer vücut hücrelerinin aksine n sayýda kromozom taþýr (bazý bitkilerde ve bir hücrelilerde bireyin kendisi yaþantýsý boyunca haploid kromozomlu olduðundan mayoz bölünmeye gerek kalmaz). Normal olarak soma hücrelerinde 2n kromozomlardan homolog olanlar, boyuna, sinaps dediðimiz aralýklarla birbirinin yakýnýnda uzanýrlar. Bu homolog kromozomlarýn her biri ayrý bir kutba giderek, yalnýz bir tanesinin bir gamete verilmesi saðlanýr. Homolog kromozomlar ayný büyüklüðe ve þekle, keza benzer kalýtsal faktörlere sahiptir. Gerek yumurta gerekse sperm oluþumu son iki hücre bölünmesine kadar ayný kurallara göre yürütülür. Daha sonra spermatogenezis (sperm oluþumu) ve oogenesiz (yumurta oluþumu) farklý þekilde meydana gelir.
Mayozda da mitoz gibi profaz, metafaz, anafaz ve telofaz diye dört evre vardýr. Bu evreler arada interfaz olmaksýzýn peþ peþe iki kez gerçekleþir ve sonuçta dört yavru hücre meydana gelir. Mayoz bölünme ile mitoz bölünme arasýndaki en büyük farka profazda rastlanýr.
1-Bir çeþit çekirdek bölünmesidir. Orijinal hücredeki kromozom sayýsýnýn yarýsýna, yani haploit sayýda kromozoma sahip yavru hücrelerle sonuçlanan genellikle ardýþýk iki hücre bölünmesi.
2-Eþey organlarýnda eþey hücrelerinin oluþmasý sýrasýnda diploit ya da somatik kromozom sayýsýnýn yarýya indiði ve dört haploit hücrenin oluþtuðu hücre bölünmesi. Redüksiyon bölünme. Ýndirgenme bölünmesi.
3-Kromozom sayýsýnýn yarýya inmesini saðlayan, bir hücreden dört yeni hücre oluþturan bölünme þeklidir.
4-Diploid (Diploid: Ýki kromozom takýmý (2n) kromozomlu eþey ana hücrelerinin, kromozom sayýsýný yarýya indirerek haploid (Haploid: Diploid(2n) kromozomlu hücrelerin yarýsý kadar (n) kromozom takýmý demektir.) kromozomlu gametleri oluþturmasý þeklindeki hücre bölünmesidir. Mayoz bölünme sýrasýnda gerçekleþen krossing over olayý ile gametler, farklý genetik özellikler taþýr. Farklý gametlerin birleþmesi (döllenme) ile oluþan zigot, dolayýsýyla zigottan oluþan yeni birey de farklý bir varyasyondur.

Daha fazla bilgi için >> Mayoz Bölünme

MÝTOZ BÖLÜNME

Mitoz bölünmenin baþlangýcýný saptamak olanaksýzdýr. Fakat hücrede bazý deðiþiklikler olur; hücre içeriði jel haline geçer, metabolizma durur, çekirdeðin hacmi hýzla büyür. Kromatid iplikleri belirginleþir ve boyanmaya baþlar. G2 evresinin tamamlanmasý, kromozomlarýn türlere özgü þekil ve sayýyý kazanmasýyla mitoz bölünmeye geçilir. Iþýk mikroskobunda kromozomlar artýk rahatlýkla görülebilir. Bu süre yaklaþýk bir saat sürer. Bu evredeki hücreler küre þeklindedir ve etrafýndaki cisimlere kuvvetle baðlanmamýþtýr. Mitoz bölünme; profaz, metafaz, anafaz ve telofaz diye dört evreye ayrýlýr.

Profaz
Baþlangýcýnda çekirdek içinde ince uzun kromatid iplikleri halinde görünen kromozomlar, yavaþ yavaþ helozon þeklinde kývrýlarak kalýnlaþmaya baþlar ve görülebilir duruma geçer. kalýnlaþma ve kýsalma anafaza kadar devam edebilir. Bu arada eþ kromozomlar birbirlerinden fark edilemeycek kadar sýkýca baðlýdýrlar. Bu evrede birbirine sentromerlerle baðlanmýþ olarak duran kromozomlarýn her birine kromatid denir. Sentrozomlar ayrýlarak her biri bir kutba gitmeye baþlar ve aralarýnda ið iplikleri oluþur. Profazýn sonuna doðru ið iplikleri ile kromozomlar arasýnda baðlantý kurulurken, sentrozomlardan hücre zarýna uzanan ið iplikleri de oluþur ve çekirdek zarý eriyerek kaybolur, kromozomlar sitoplazma içerisine daðýlýr.

Metafaz
Kromozomlar çok kere bir çember gibi, bazen de karýþýk olarak ekvatoral düzlem üzerinde dizilirler. Genellikle küçük kromozomlar merkezde, büyükler çevrededir. Diziliþ türlere özgü bir özellik gösterir. Kromozomlar eþit olarak kutuplara çekileceðinden, ortada belirli bir denge kurulana kadar beklenilir.
Profaz 30-60 dakika sürmesine karþýlýk, metefaz ancak 2-6 dakika sürer. her bir kromozomun sentromeri belirgin olarak ikiye bölünür ve kromatidler tam olarak birbirinden ayrýlýr.


Anafaz

Ekvatoral düzlemdeki kardeþ kromozomlar kutuplara bu evrede taþýnýrlar. Kasýlma özelliði olan sentrozomlarýn ið iplikleri sayesinde kromozomlarýn yarýsý bir kutba, diðer yarýsý öbür kutba gider. Kromozomlarýn kutuplara ulaþmasýyla bu evre sona erer.
Bitki hücrelerinde sentrozom bulunmadýðý için kromozomlarýn taþýnmasý sitoplazma hareketleriyle ve sitoplazma kökenli ið ipliklerinin yardýmýyla olur. Bu evre de yaklaþýk olarak 3-15 dakika sürer.

Telofaz


Kromozomlar daha az boyanmaya baþlar. Çekirdek zarý yavaþ yavaþ oluþur. Kromozomlar uzayýp incelmeye baþlar. Bölünme açýsýndan çekirdek dinlenmeye geçerken, hücre metabolizmasý aktif hale geçer.

Bu evrenin oluþumu sürerken bir yandan da sitoplazma boðum yapmaya baþlar. Ýð ipliklerine dik olarak boðumlanan sitoplazmanýn o bölgede jel hale geçerek iki oðul hücrenin stoplazmasýný ayýrdýðýný ileri süren görüþlerde vardýr. Stoplazmanýn boðumlanarak ayrýlmasý sürecine sitokinez denir. Telofazýn baþlangýcýndan iki yeni hücrenin oluþtuðu ana kadar geçen süre 30-60 dakikadýr.

MAYOZ BÖLÜNME

Bütün döllerde kromozom sayýsýnýn deðiþmez kalabilmesi için (sperm ve yumurtanýn birleþmesinden kromozom sayýsý iki katýna çýkacaðýndan dolayý) farklý bir hücre bölünmesi geliþmiþtir. Mayoz bölünme ismini alan bu tip bölünmede, kromozom sayýsý yarýya indirgenir. Mayoz bölünmenin sonunda meydana gelen gametler diðer vücut hücrelerinin aksine n sayýda kromozom taþýr (bazý bitkilerde ve bir hücrelilerde bireyin kendisi yaþantýsý boyunca haploid kromozomlu olduðundan mayoz bölünmeye gerek kalmaz). Normal olarak soma hücrelerinde 2n kromozomlardan homolog olanlar, boyuna, sinaps dediðimiz aralýklarla birbirinin yakýnýnda uzanýrlar. Bu homolog kromozomlarýn her biri ayrý bir kutba giderek, yalnýz bir tanesinin bir gamete verilmesi saðlanýr. Homolog kromozomlar ayný büyüklüðe ve þekle, keza benzer kalýtsal faktörlere sahiptir. Gerek yumurta gerekse sperm oluþumu son iki hücre bölünmesine kadar ayný kurallara göre yürütülür. Daha sonra spermatogenezis (sperm oluþumu) ve oogenesiz (yumurta oluþumu) farklý þekilde meydana gelir.
Mayozda da mitoz gibi profaz, metafaz, anafaz ve telofaz diye dört evre vardýr. Bu evreler arada interfaz olmaksýzýn peþ peþe iki kez gerçekleþir ve sonuçta dört yavru hücre meydana gelir. Mayoz bölünme ile mitoz bölünme arasýndaki en büyük farka profazda rastlanýr.
Ýnterfaz
Bölünmeye hazýrlýk evresidir. Mitozdaki interfaza benzemekle birlikte hücrelerin mitozdaki gibi büyüklüklerinin ve hacimlerinin artmasý gerçekleþmez.

Profaz-I
Kromozomlar kýsalýp kalýnlaþmaya baþlarken, anadan ve babadan gelen homolog kromozomlar sinaps halinde ya yan yana parelel uzanýrlar ya da birbirinin üzerine kývrýlýrlar. Kýsalma sonucunda kromozomlar mitozdaki gibi görülmeye baþlar. Her kromozom iki kromatitten yapýldýðýndan, homolog kromozomlar dörtlü demetler halinde görülür, bu görünüþe tetrat denir. Canlýnýn vücudunda homolog kromozom kadar tetrata rastlanýlýr (insanda 23 tane). Kromozomlarýn sentromerleri ayrýlmamýþtýr. 4 kromatid için iki sentromer vardýr.
Ayrýca mitozdan farklý olarak bu evrede tetratlar arasýnda parça deðiþimi gerçekleþir. Krossing-over denilen bu parça deðiþimi tür içinde çeþitliliði saðlar. Bu evrenin sonunda çekirdek zarý parçalanarak kaybolur.

Metafaz-I
Çekirdek zarýnýn parçalanmasý sona ermiþ, sentrozomlar kutupulara çekilmiþ ve ið iplikleri ortaya çýkmýþtýr. Sentromerleri çift olan tetratlar ekvatoral düzlem üzerine dizilir.

Anafaz-I
Bu evrede tetratlar ikiye ayrýlarak kutuplara giderler. Ana ve babadan gelen kromozomlar rasgele olarak birbirlerinden ayrýlýrlar (özelliklerimizin bazýlarýnýn anadan bazýlarýnýn babadan geçmesinin nedeni). Bu evrede kromozom sayýsý indirgendiðinden kutuplara taþýnan yani oðul hücrelere geçecek olan kromozom sayýsý vücut hücrelerinin kromozom sayýsýnýn yarýsý kadardýr.
Telofaz-I
Hücrenin iki kutbunda bulunan kromozomlar uzayýp incelmeye baþlar. Etraflarýnda çekirdek zarý oluþur. Sitoplazmanýn boðumlanmasýyla da haploid sayýda kromozoma sahip iki yavru hücre oluþur.
Buraya kadar geçen olaylar mayoz-I olarak adlandýrýlýr. Bundan sonra mitozdakinin aksine arada interfaz evresi olmaksýzýn profaz-II'nin baþlamasýyla mayoz-II baþlar. Mayoz-II mitoz bölünmenin hemen hemen aynýsýdýr. Hücrelerdeki haploid kromozom sayýsý korunarak profaz-II, metafaz-II, anafaz-II ve telofaz-II gerçekleþerek mayoz bölünmenin sonunda n kromozom sayýsýna sahip 4 yavru hücre meydana gelir.

Daha fazla bilgi için >> Mitoz Bölünme

1. Bir çeþit çekirdek bölünmesidir. Orijinal hücredeki kromozom sayýsýnýn yarýsýna, yani haploit sayýda kromozoma sahip yavru hücrelerle sonuçlanan genellikle ardýþýk iki hücre bölünmesi.
2. Eþey organlarýnda eþey hücrelerinin oluþmasý sýrasýnda diploit ya da somatik kromozom sayýsýnýn yarýya indiði ve dört haploit hücrenin oluþtuðu hücre bölünmesi. Redüksiyon bölünme. Ýndirgenme bölünmesi.
3. Kromozom sayýsýnýn yarýya inmesini saðlayan, bir hücreden dört yeni hücre oluþturan bölünme þeklidir.
4. Diploid (Diploid: Ýki kromozom takýmý (2n) kromozomlu eþey ana hücrelerinin, kromozom sayýsýný yarýya indirerek haploid (Haploid: Diploid(2n) kromozomlu hücrelerin yarýsý kadar (n) kromozom takýmý demektir.) kromozomlu gametleri oluþturmasý þeklindeki hücre bölünmesidir. Mayoz bölünme sýrasýnda gerçekleþen krossing over olayý ile gametler, farklý genetik özellikler taþýr. Farklý gametlerin birleþmesi (döllenme) ile oluþan zigot, dolayýsýyla zigottan oluþan yeni birey de farklý bir varyasyondur.

Mitoz bölünme baþlamadan önce DNA kendini eþler.

Mayoz ve Mitoz bölünme nedir?
 

arkadaþlar kýsa ve öz olarak mayoz ve mitoz anlamlarý ACÝL!!!!

TOZ MAYOZ
1 – Çok hücreli canlýlarýn vücut hücrelerinde bulunur.
2 – Vücudun bütün doku ve organalrýnda görülür.
3 – Oluþan hücreler canlýnýn geliþmesini saðlar.
4 – Bölünme sonucunda oluþan hücrelerde kromozom sayýsý sabit kalýr.
5 – Bölünme sonucunda oluþan hücreler kalýtsal olarak birbirinin tamamen aynýsýdýr.
6 – Mitoz bölünme sonucunda iki hücre oluþur.
7 – Mitoz bölünme sýrasýnda çekirdek ve sitoplazma bölünmesi bir kez olur.
8 – Bölünme sýrasýnda tetrat ve crossing-over olaylarý görülmez.
9 – Zigotun oluþumundan ölümüne kadar sürer. 1 – Çok hücreli canlýlarýn üreme hücrelerinde görülür.
2 – Bitkilerin çiçeklerindeki üreme organlarýnda, hayvanlarýn üreme organlarýnda bulunur.
3 – Oluþan hücreler üremeyi saðlar.
4 – Bölünme sonucunda oluþan hücrelerde kromozom sayýsý yarýya iner.
5 – Oluþan hücreler kalýtsal olarak farklýlýk gösterir.
6 – Mayoz bölünme sonucunda dört hücre oluþur.
7 – Mayoz bölünme sýrasýnda çekirdek ve sitoplazma bölünmesi iki kez gerçekleþir. (MayozI ve mayoz II)
8 – Bölünme sýrasýnda tetrat ve crossing-over olaylarý görülür.
9 – Ergenlik döneminde baþlar, üreme dönemi boyunca sürer.

Mitoz bölünme ve Mayoz bölünme arasýndaki farklar
 

Mitoz

• Vücut hücrelerinde bulunur. Eþeyli ve eþeysiz üremede.
• Bütün doku ve organallerde vardýr.
• Tek hücreli canlýlarda çoðalmayý, çok hücrelilerde ise geliþmeyi, büyümeyi, onarýlmayý saðlar.
• Bölünmeden sonra oluþan hücrelerin kromozom sayýsý ayný kalýr. (2n)
• Bölünme sonunda iki hücre meydana gelir.
• Kalýtsal çeþitlilik yoktur. Ýki hücre birebir aynýdýr.
• Çekirdek ve sitoplazma bölünmesi olur.
• Hücrenin ölümüne kadar devam eder.

Mayoz

• Canlýlarýn üreme organlarýndaki üreme ana hücrelerinde vardýr. Tüm ökaryotlarda.
• Eþeyli üremede görülür.
• Üremeyi saðlarlar.
• Bölünmeden sonra kromozom sayýsý yarýya iner. (2n->n)
• Mayozdan sonra 4 hücre oluþur.
• Kalýtsal çeþitlilik vardýr. Birbirlerinden farklý hücreler oluþur.
• Mayozda çekirdek ve sitoplazma bölünmesi iki kere meydana gelir. Mayoz 1 ve Mayoz 2.
• Bölünmede tetrat,sinapsis, crossing-over meydana gelir.
• Ergenlikte baþlayýp üreme döneminin sona ermesine kadar devam eder.

Ýki çeþit hücre bölünmesi vardýr: Mitoz bölünme ve mayoz bölünme. Her iki bölünmenin birbirinden ayrýlan özellikleri yukarýdaki gibidir.

mitoz bölünme;
1=mitoz bölünme hem n kromozomlu hem de 2n kromozomlu tüm hücrelerde gerçekleþir
2=mitoz bölünme vücut hücrelerinde gerçekleþir
3=tek hücrelerde üremeyi çok hücrelerde ise büyümeyi geliþmeyi ve onarýmý saðlar
4=mitoz bölünme döllenmeyle baþlar ömür boyu sürer
5=iki yavru hücre oluþur oluþan yavru hücreler kalýtsal özellik bakýmýndan ana hücreye týpatýp ayný
6=kromozom sayýsý sabit kalýr
7= oluþan yavru hücre sayýsý 2x formülü ile bulunur x kaç kez mitoz bölünme olduðunu gosterir

Mayoz Bölünme

Mayoz Bölünme, bir diploit ökaryotik hücrenin bölünerek genelde gamet olarak adlandýrýlan haploit hücrelere bölündüðü hücresel bir süreçtir. Gamet hücresinde kromozom sayýsýnýn azalmasýyla sonuçlanan "mayoz", Yunanca'da "daha küçültmek" anlamýna gelen meioun kelimesinden gelmektedir.

Mayoz Bölünme eþeyli üreme için gereklidir ve bu yüzden eþeyli üreyen tek hücreli organizmalar da dâhil tüm ökaryot hücrelerde görülür. Özellikle Bdelloid rotiferlerin içinde bulunduðu birkaç ökaryot mayoz yeteneklerini kaybedip partenogenezle ürerler. Mayoz eþeysiz mitotik bölünmeyle üreyen arkealarda ya da prokaryotlarda meydana gelmez

Mayoz sýrasýnda kromozom içinde paketlenmiþ olan uzun DNA segmentlerinden oluþan diploitüreme hücresinin genomu DNA replikasyonundan sonra iki bölünme geçirerek gamet olarak adlandýrýlan haploit hücreleri oluþtururlar. Her gamet kromozomlarýn bir setini ya da orijinal hücrenin genetik içeriðinin yarýsýný içerir. Oluþan bu haploit hücreler diðer cinsin haploit hücreleriyle ya da döllenme sýrasýnda yeni bir hücre olan zigotu oluþturmak için birleþebilirler. Bu yüzden mayozun bölünme mekanizmasý döllenme sýrasýnda birleþen iki genom ile eþteþ bir olaydýr çünkü her ebeveynden gelen kromozomlar mayoz sýrasýnda genetik rekombinasyona uðrarlar. Dolayýsýyla her gamet ve sonuç olarak her zigot kendi DNA'sýnda kendine özgü bir iz/tasarým taþýyacaktýr. Diðer bir deðiþle, mayoz ve eþeyli üreme genetik varyasyonu oluþturur.

Mayoz, kromozomlarýn yeniden daðýlýmýný gerçekleþtirmek için mitoz sýrasýnda gerçekleþen ayný biyokimyasal mekanizmalarý kullanýr. Mayoza özgü birçok özellik bulunmaktadýr. Bunlardan en önemlisi homolog kromozomlar arasýnda meydana gelen eþleþme ve genetik rekombinasyondur.
Mayozda da mitozda olduðu gibi profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olarak adlandýrýlan dört evre vardýr. Bu evreler arada interfaz olmaksýzýn peþ peþe iki kez gerçekleþir ve sonuçta genetik özellikler bakýmýndan 2 çeþit dört yavru hücre meydana gelir. Mayoz bölünme ile mitoz bölünme arasýndaki en büyük farka profazda rastlanýr. Mayoz bölünme iki aþamada gerçekleþir. Bu aþamalar, Mayoz-1 ve Mayoz-2 olarak adlandýrýlýr.

Mitoz Bölünme

Vücut hücrelerinde meydana gelir. Mitoz bölünmeyle yaralanan ve yaþlanan hücrelerin yerine yeni hücreler meydana getirilir. Organizmanýn büyümesi ve yaralarýn onarýlmasý mitoz bölünme sayesinde olur. Bitkilerin sürgünlerinin uçlarýnda mitoz bölünme yoðun bir þekilde görülür. Mitoz tek hücreli canlýlarda üremeyi saðlar.
Mitoz bölünme baþlamadan önce DNA kendini eþler.

Mitoz bölünmenin evreleri
Mitoz bölünme iki kýsýmda meydana gelir.
1) Çekirdek bölünmesi
2) Stoplazma bölünmesi

1. Interfaz
Canlýnýn normal yaþam evresidir. Kromatin iplik kýsalýp kalýnlaþarak kromozomu oluþturur. DNA kendini eþler. Böylece kromozom miktarý iki katýna çýkar.

Devamý > Mitoz Bölünme