Kuvvet Nedir? Kuvvet Hakkında Genel Bilgiler 1 ek KUVVETkuvvet, mekanikte, bir cismin konumunu değiştirmeye, korumaya ya da biçimini değiştirmeye yönelik etki ya da eylemlerin ortak adı. Kuvvet kavramı, genellikle, Newton’un Philosophiae naturalis principia mathematica (1687; Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri) adlı yapıtında ortaya koyduğu üç hareket yasası çerçevesinde açıklanır. Newton’un birinci ilkesine göre, durmakta ya da düz bir hat üzerinde sabit hızla hareket etmekte olan bir cisim, üzerine dışarıdan herhangi bir kuvvet etkimediği sürece bu durumunu korur. İkinci yasaya göre, üzerine dışandan kuvvet etkiyen bir cisim, kuvvet doğrultusunda bir ivme (hız değişimi) kazanır. İvmenin büyüklüğü, dış kuvvetin büyüklüğüyle doğru, cisimdeki madde miktarıyla (kütle) ters orantılıdır. Newton’un üçüncü yasasına göre, herhangi bir cisim bir başka cisim üzerinde kuvvet uyguladığında, ikinci cisim de birincisi üzerinde eşit ve zıt yönlü bir kuvvet uygular. Bu etki ve tepki ilkesi, herhangi bir kuvvetin, üzerinde etkidiği cismi hareket ettirsin ya da ettirmesin, neden o cismin biçiminde değişiklik yaratma eğiliminde olduğunu açıklar. Cismin hareketi incelendiğinde, bu biçim bozulması genellikle dikkate alınmaz. Hem büyüklüğü, hem de doğrultusu olduğundan kuvvet bir vektör niceliğidir ve grafik olarak belirli bir doğrultuya yönelmiş bir doğru parçası olarak gösterilebilir; bu çizginin uzunluğu belirli bir ölçeğe göre kuvvetin büyüklüğünü, ok uçlu başı da kuvvetin doğrultusunu gösterir. Kuvvetlerin vektörlerle gösterilmesi, bunların belirli bir nokta ya da tek bir çizgi üzerinde yoğunlaştınlabileceği anlamına gelir. Ama bu fiziksel olarak olanaksızdır. Örneğin, belirli bir yapının yük alan bir bileşeni üzerinde etkiyen kuvvet, bileşenin enkesiti boyunca bir iç kuvvet, yani gerilim oluşturur. Yerçekimi kuvveti de herhangi bir cisim içinde eşit olarak dağılmış durumdadır. Ama gene de, eğer esas dikkate alınan cismin dengesiyse, kuvvetlerin tek bir noktada yoğunlaştığı kabul edilebilir. Yerçekimi kuvveti örneğinde, cismin toplam ağırlığının, ağırlık merkezinde yoğunlaştığı düşünülebilir. Uluslararası Birimler Sistemi’nde (SI) kuvvet birimi newton olarak kabul edilmiştir. Bir newton, bir kilogram ağırlığındaki bir cismi, bir saniye karede bir metre ivmelendirebilmek için gerekli olan kuvvet miktarıdır. Belirli bir cismin hızını artırmak ya da azaltmak için ne kadar nevvton kuvvete gereksinim olduğunu hesaplamak için, F=ma formülünden yararlanılır. kuvvet çifti, mekanikte, doğrultuları birbirine zıt, büyüklükleri eşit, paralel kuvvet çifti. Kuvvet çiftinin tek etkisi, etkidiği cismi döndürmek ya da dönmesini engellemektir. Bir kuvvet çiftinin döndürme etkisi ya da momenti, bu kuvvetlerden herhangi biri ile bunların etki çizgileri arasındaki dik uzaklığın çarpımına eşittir. Otomobil direksiyonu kullanılırken, iki elle uygulanan kuvvet direksiyon üzerinde bir kuvvet çifti oluşturur; benzer bir kuvvet çifti de, tornavidayla döndürülen vidada oluşur. Buna karşılık tek yönden uygulanan döndürme kuvvetleri, uygulandıktan cisim üzerinde dengesiz kuvvetlere neden olur. kuvvet çizgisifizikte, bir elektrik alanı içinde serbestçe hareket edebilen bir elektrik yükünün, bir kütleçekimi alanında serbestçe hareket edebilen bir kütlenin ya da genel olarak, bir kuvvet alanındaki uygun bir deney parçacığının izlediği yol. Kuvvet çizgileri, herhangi bir kuvvet alanında, belirli bir noktadaki teğeti, alanın o noktadaki doğrultusunu veren; yoğunluğu da alanın şiddetine eşit olan çizgiler olarak da tanımlanabilir. Kuvvet çizgisi kavramını 1830’larda İngiliz bilim adamı Michael Fara- day ortaya attı; Faraday bir mıknatısı ya da elektrik yükünü çevreleyen ortamda gözlenen magnetik ve elektriksel etkilerin bir nedenden kaynaklanan uzaktan etki biçiminde değil, ortamın bir özelliği olarak ele alınması görüşündeydi. Uzaydaki bir artı elektrik yükünün oluşturduğu elektrik alanını simgeleyen elektrik kuvvet çizgileri, bu yükten çıkarak her doğrultuda yayılan doğrular biçimindedir. Böyle bir alana yerleştirilen ikinci bir artı elektrik yükü, birinci yükten, böyle bir doğru üzerinde yol alarak (yani yançapsal olarak) uzaklaşacak biçimde hareket eder. Magnetik alanlarda ise, yalıtılmış tek bir magnetik kutup var olmadığından, magnetik alan çizgileri, alana yerleştirilen küçük bir mıknatısın yönlenmeye zorlandığı doğrultuları gösterdiği için kuvvet çizgileri olarak anılır. Bir magnetik alan çizgisi üzerinde yol alan elektrik yükleri hiçbir magnetik kuvvet etkisinde kalmaz. kaynak: Ana Britannica |
2 ek KuvvetDuran bir cismi harekete geçiren, hareket halindeki cismi durduran, cismin doğrultusunu, yönünü, şeklini ve hızını değiştirebilen her türlü etkiye kuvvet denir. Kuvvet gözle görülemez, kuvvetin sadece etkileri gözlenip ölçülebilir.
Kuvvetin ÖlçülmesiKuvveti ölçmek için kullanılan araçlara dinamometre denir. Dinamometreler cisimlerin esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılmıştır. Bir cisme kuvvet uygulandığında cisim şekil değiştiriyorsa, kuvvetin etkisi ortadan kalkınca cisim tekrar eski haline geri dönebiliyorsa böyle cisimlere esnek cisim, bu olaya da esneklik denir. Lastik, çelik şerit, yay, lastik top esnek cisimlere örnektir. Dinamometreler, kuvvetin esnek cisimler üzerindeki şekil değiştirme etkisi kullanılarak yapılmıştır. Dinamometredeki esnek cismin (yayın) uygulanan kuvvet sayesinde uzaması (şekil değiştirmesi) ile kuvvet ölçülebilir. Esnek cisim ne kadar fazla şekil değiştiriyorsa (yay ne kadar uzuyorsa) cisme uygulanan kuvvette o kadar büyük olur. Kuvvet BirimleriSI CGS Kuvvet → F→ Newton [N] → Dyn • 1N = 1.105 dyn 1dyn = 1.10-5 N • 1 Newton : 100 gramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğüdür. Kuvvetin Etkileri
Kuvvet ÇeşitleriKuvvetler, etkilerine göre farklı çeşitlerde olabilir. Kuvvetler genel olarak temas gerektiren kuvvetler ve temas gerektirmeyen kuvvetler olarak iki grupta incelenir. Temas Gerektiren Kuvvetler
Kuvvetin Özellikleri :Kuvvet ile gösterilir ve vektörel büyüklüktür. Kuvvet gözle görülemez, kuvvetin sadece etkileri gözlenip ölçülebilir. Kuvvet, yönlü doğru parçaları ile (ok işareti ile) gösterilir. Kuvveti göstermek için kullanılan okun yönü, kuvvetin yönünü, büyüklüğü ise kuvvetin büyüklüğünü gösterir. Kuvvetin gösterilebilmesi için 4 elemanının bilinmesi gerekir.
Kuvvetin Elemanları
|
4 ek KUVVET NEDİR?Hareket eden bir cismi durduran, duran bir cismi hareket ettiren, cisimlerin şekil, yön ve doğrultularını değiştiren etkiye Kuvvet denir. KUVVETİN CİSİMLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
KUVVETİN GÖSTERİLMESİFizikte temel anlamda iki büyüklük vardır. 1. Skaler Büyüklük 2. Vektörel Büyüklük Skaler Büyüklük Sadece bir sayı ve bir birimle belirtilen büyüklüktür. Örnek; Kitabın boyu 160 cm dir. Karpuz 5 kg dır vb… Sıcaklık, kütle, zaman, uzunluk, öz kütle, enerji skaler büyüklüklerdir. Vektörel Büyüklük Yönü, doğrultusu ve değeri ile belirtilen büyüklüklere Vektörel Büyüklük denir. Kuvvet, Hız, İvme gibi büyüklükler vektörel büyüklük olduğundan vektörle gösterilir. Vektör: Yönlendirilmiş, sınırlandırılmış, ölçülebilen doğru parçasıdır. Vektör ( ----> ) ile gösterilir. Ucundaki ok işareti kuvvetin yönünü belirtir. KUVVETİN ELEMANLARI1. Kuvvetin Yönü: Örnek şekilde AB vektörünün ya da F vektörünün yönü A dan B ‘ ye doğrudur. 2. Kuvvetin Doğrultusu: Şekildeki AB vektörünün doğrultusu yere paralel ve C çizgisi üzerindedir. 3.Kuvvetin Uygulama Noktası: AB vektörünün başlangıç noktası A dır. Bitiş noktası ise B noktasıdır. 4. Kuvvetin Şiddeti: Şekildeki AB vektörünün şiddeti (değeri ) 5N dur. ÖRNEK: 1.Ayşe masayı 5N’luk kuvvet ile batı yönüne çekti. (Yönü) 2. Ayşe masayı 5N ‘luk kuvvet ile doğu batı doğrultusunda çekti. (Doğrultusu) 3. Ayşe masayı 5N ‘luk kuvvet ile doğu-batı doğrultusunda C noktasından çekti. (Uygulama noktası) 4. Ayşe masayı 5N ‘luk kuvvetle çekti. ( Şiddeti ) KUVVETİN ÖLÇÜLMESİKuvveti veya ağırlığı ölçmek için Dinamometreler veya yaylı el kantarları kullanılır. Dinamometreler, kuvvet ölçen araçlardır ve cisimlerin esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılmışlardır. KUVVETLERİN BİLEŞKESİ(Bileşke Kuvvet) Bir cisme aynı anda uygulanan iki veya daha çok kuvvetin yerini tutan tek kuvvete Bileşke Kuvvet denir. R ile gösterilir. Aynı Yön ve Doğrultulu Vektörlerin Bileşkesi |
5 ek Fizikte kuvvet, kütleli bir cisme hareket kazandıran etkidir. Hem yönü hem de büyüklüğü olan kuvvet vektörel bir niceliktir. Newton'un ikinci yasasına göre sabit kütleli bir cisim, üzerine uygulanan net kuvvetle doğru cismin kütlesi ile ters orantılı bir şekilde hızlanır. Bir cisme uygulanan net kuvvet cismin kazandığı momentumun zamana bağlı değişimine eşittir. Üç boyutlu nesnelere uygulanan kuvvet de nesnenin dönmesine, şeklinin bozulmasına, basınçta değişime ve bazı durumlarda hacmin değişimine sebep olabilir. Bir eksen etrafında dönme hızında değişime sebep olan kuvvet eğilimine tork denir. Deformasyon(şekil değişikliği) ve basınç bir nesne dahilindeki zorlama kuvvetlerinin sonucudur. Eski zamanlardan beri bilim insanları kuvvet kavramını durağan ve hareket eden nesnelerin araştırmalarında kullanır. M.Ö. üçüncü yüzyıl filozofu Arşimet basit makineler üzerindeki çalışmalarıyla ilerleme kaydettiyse deAristo tarafından yapılan kuvvet tanımının beraberinde getirdiği temel yanlış anlamalar yüzyıllar boyunca sürdü. On yedinci yüzyılla birlikte Sir Isaac Newton'un matematiksel içgörü ile yaptığı düzeltmeler yaklaşık üç yüz yıl boyunca değişmeden kaldı. Yirminci yüzyılın başlarında Einstein, genel görelilik teorisinde uzay-zaman sürekliliği kavramıyla Newton'un kütle çekim modelinin hatasını başarılı bir şekilde öngördü. Kuvvet vektörel bir büyüklüktür. Dolayısıyla vektörlerle ilgili bütün özellikler kuvvetler içinde geçerlidir. Kuvvet "F" harfi ile gösterilir ve "dinamometre" denilen yaylı kantarla ölçülür. Kuvvet kavramı ilk olarak klasik mekaniğin ikinci hareket yasasında görülmektedir. Bir cisim üzerine etkiyen bir net kuvvet onun momentumunun değişmesine neden olur. Dolayısıyla: Eğer kütle (m) değişmezse(mesela raketlerde değişir) olduğundan kuvvet için terimin sadece ikinci kısmı önemlidir. şeklinde ifade edilir. Kuvvet, niteliği gereği yöneysel bir büyüklüktür, belirleyici dört unsuru vardır; başlangıç noktası, doğrultusu, şiddeti ve yönü. Birimi de Newton ya da |
Saat: 19:41 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık