|
Hububat'ta Yabancı Ot Savaşımı Yabancı otlar hububatta verim azalmasında çok önemli bir yere sahiptir. Çünkü yabancı otların rekabet güçleri genellikle fazla olduğundan, hububat zayıf kalmakta ve verimi düşmektedir.Yrd.Doç.Dr. Nihat TURSUN Özellikle erken çimlenip gelişen yabancı otların hububat içerisinde bulunması durumunda, ürün kayıpları artmaktadır. Hububat ile yabancı otlar arasındaki rekabet sonucu meydana gelen ürün kayıpları kültür bitkisinin türü, çevre koşulları, yabancı ot türleri, gelişme dönemleri ve yoğunluklarına bağlıdır. Dolaylı zarların başlıcaları, ürünün kalitesinin düşmesi , tohumluk değerinin azalması,teknolojik özelliklerinin bozulması, ürün içinde bulunan yabancı ot tohumlarının una karışarak undan yapılan maddelerin renk, koku ve tadını bozmaları, bazen de zehirlenmelere yol açmalarıdır. Yabancı otların hasadı güçleştirmeleri, bir çok hastalık etmeni ve zararlı böcekler için sığınma, barınma, beslenme yeri oluşturmaları da diğer bir olumsuz yönüdür. Yabancı ot rekabeti yüzünden hububattaki ürün kaybı dünya'da ortalama olarak % 20-40 dolayındadır. Hububatta kışlık ekimde çıkış öncesi yapılan bir herbisit uygulamasında kışlık arpada %20, kışlık çavdarda ise %16 verim artışı sağlanmıştır. Buda kışlık hububatta herbisit uygulamasının ilkbaharın beklenmesi durumunda belli bir oranda ürün azalmasına sebep olabildiğini göstermektedir. Hububat türleri içerisinde kışlık çavdar yabancı otlara karşı rekabet gücü en yüksek olanıdır. Çavdar içerisinde kuvvetli gelişen yabancı otlar nadiren ürün azalmasına neden olmaktadır. Çavdarda genel olarak yabancı ot savaşımı gerekmeyebilir. Diğer hububat türlerinde ise yabancı otlara karşı rekabet güçleri zayıf bulunmaktadır. Çok zaman iyi gelişmiş kışlık arpa yabancı otları bastırabildiği halde Alopecurus myosuroides (Tilki kuyruğu) Apera spica -venti (Rüzgar otu) ve kısmen Stellaria media (serçe dili) ve Boreava orientalis (sarı ot) erken çimlenme durumları nedeniyle sorun oluşturmaktadır. Kışlık arpada yabancı ot savaşımı çavdardan çok daha önce düşünülecek bir durum yaratmaktadır. Diğer taraftan kışlık ve yazlık hububatlar az tada çok yabancı ot rekabeti ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu bakımdan savaş önlemleri bu alanda şart olmaktadır. Örneğin;Erzurum yöresinde yazlık hububatta çok zaman yabancı ot savaşımına lüzum yoktur. Yabancı ot tohumlarının çimlenmeleri tür özellikleri ile toprak yapısına bağlıdır. İlkbaharda yapılan toprak işlemesinde sıcaklıklar gündüz/gece 15/5°C toprak sıcaklığı 2-7 °C'de çimlenme ve gelişme başlamaktadır. HUBUBAT'TA ZARARLI OLAN BAZI YABANCI OTLAR Tek yıllıklar
İki ve çok yıllıklar
YABANCI OTLARA KARŞI ALINANCAK ÖNLEMLER Temiz ve sertifikalı tohumluk kullanmak: Selektörden geçirilerek temizlenmiş tohumluk kullanılması yabancı ot tohumlarının hububat ile birlikte ekimlerini ve tarlaya yerleşmelerini önemli ölçüde etkiler. Tekniğine uygun nadas yapmak:Tahıl-nadas uygulandığı bölgelerde, nadas yılında uygulanan işlemlerin verimi arttırmada büyük önemi vardır. Nadas döneminde toprak işlemesi ile yabancı ot gelişimi büyük ölçüde kontrol altına alınarak topraktan su kaybı önlenmekte,aynı zamanda yabancı otların tohum bağlamaları engellenmektedir. Nadas dönemindeki başarılı savaşım, ürün yılını da yansımakta ve ekim döneminde temiz bir tarla elde edilmektedir. İlkbahar sürümü, kıştan sonra toprak tava gelir gelmez, çoklu pullukla 18-20 cm derinlikte anız bozma işlemi yapılmalıdır. Ekim nöbeti uygulama: Hububatın diğer kültür bitkileriyle ekim nöbetine girdiği bölgelerde, uygun bitkilerin yetiştirilmesi, hem hububat tarımını arttırır, hemde yabancı otlarla savaşımda etkili olur. Özellikle çapa bitkilerinin ekim nöbetinde yer alması sorun olan yabancı ot türlerinin çoğalmasını engeller. Kimyasal savaşım Herbisit olarak gübrelerin kullanılması:Kalsiyum siyanamid eskiden yağışlı bölgelerde yabancı ot savaşımında kullanılmaktaydı. Kışlık ve yazlık hububat ekiminden önce kullanılırsa çimlenen yabancı otları öldürmekteydi. Şayet geç atılırsa yabancı otları öldürme yönünden başarı yinede büyük olmaktadır. Poaceae'ların en hassas oldukları devre çimlenme devresidir. Kısa zaman sonra derhal dayanıklı olmaktadır. Kışlık buğdaylar kışlık çavdardan daha az hassastır. Buğdayda 3-4 yapraklı dönemde önerilmektedir. Çavdarda ise en erken 4 yapraklı olduğu dönemde tavsiye edilir. Kalsiyum siyanamite kışlık hububatlar bu devrede iyi dayanmaktadır Değişik zamanlarda don olan yerlerde kalsiyum siyanamit kullanılması önerilmemektedirBuna karşılık kışı iyi geçirmemiş hububatta ilkbaharda kullanılamaz. Bu durumda herbisit kullanılır. İlk zamanlar hububatın yeni gelişmesi esnasında kuvvetli bir yabancı ot rekabeti büyük zararlar meydana getirir. Bu durum hububatın dayanıklılığını azaltan bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Genellikle yabancı otlarla genç devrede daha kolay savaşılmaktadır. Tek yıllık yabancı otlarla genellikle tırmıkla sürmek uygun olmaktadır. Ülkemizde hububatta yabancı ot savaşı arpa, yulaf ve buğday içerisinde yapılmaktadır. Çavdarın yabancı yabancı otlarla rekabeti daha fazla olduğundan herhangi bir mücadeleye gerek yoktur. Ekim öncesi uygulamalar ekimden 1-10 gün önce; ekim sonrası çıkış sonrası uygulamalar hububat çimlenip toprak yüzeyine çıkmadan önce; çıkış sonrası uygulamalar ise yabancı otlar 2-6 yapraklı devrede iken uygulanmalıdır. İlaçlamanın, hububat sapa kalkma döneminden sonra yapılması, uyhulama sırasında bitkilerin traktörle ezilmesi ve kırılmasına yol açmaktadır. Ayrıca, yabancı rekabeti uzamakta, kültür bitkisi yabancı ota karşı hassaslaşmakta, verimi düşürmekte ve başaklarda şekil bozukluklarına sebep olmaktadır. Savaşıma karar verebilmek için gerekli yabancı ot yoğunluğu türlere bağlı olmaksızın geniş yapraklılar için m² de ortalama 10 olarak saptanmıştır. Bu ve daha yüksek yoğunlukta yabancı ot görülen tarlalar uygulamaya alınmalıdır. Orta Anadolu Bölgesi'nde m² de 1 adet Boreava oriantalis (Sarıot), 2 adet Centaurea spp (Gökbaş) ; Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 3 adet Sinapis arvensis (Yabani hardal); Adana Bölgesi'nde 5 adet Avena sterilis (Yabani yulaf) bulunduğunda savaşıma karar verilir. Hububat tarlalarında yabancı otlara karşı önerilen herbisitler su ile karıştırılarak pülverize edilir. Dekara atılacak su miktarı, püskürtücünün tipine göre değişir ve püskürtücü tarla koşullarında ayarlanarak gerekli su miktarı ayarlanır. Hormon terkipli yabancı ot savaşımında kullanılan aletler mümkünse başka Bitki Koruma ilaç uygulamalarında kullanılmamalı. Bu aletler eğer kullanılacaksa uygulamalardan sonra %1 lik amonyaklı su ile 24 saat dolu bırakılmalı, sonra sıcak su ve arap sabunu veta soda ile iyice yıkanıp durulanmalıdır. KULLANILAN BAZI HERBİSİTLER:
|
Yabancı ot Mücadelesinde Yakma Yöntemi Tarımsal faaliyetlerde zirai mücadele olmazsa olmazlardan biridir ve tarımsal zararlıların kontrolünde, kolay uygulanması, kısa sürede etki göstermesi ve diğer yöntemlere göre genellikle daha ucuz olması nedeniyle kimyasal mücadele yani tarım ilaçları tercih edilmektedir. Tüm dünyada iş gücünün giderek pahalılaşması nedeniyle de tarım ilaçları içerisinde en çok kullanılan tarım ilacı grubu herbisitlerdir. Ancak tarım ilaçlarının gerek çevre, gerekse insan sağlığı üzerine olan olumsuz etkilerinin toplum tarafından daha iyi anlaşılmaya başlaması, tarımda zehirli kimyasalları kullanmak yerine, daha çevre dostu, insan sağlığına olabildiğince zararsız yöntemlerin arayışına hız vermiştir. Bitkisel üretimin en önemli problemlerinden biri olan yabancı otların mücadelesinde de pek çok alternatif yöntem geliştirilmiştir. İşte bunlardan biri de alevlemedir. Alevleme, özellikle toprak yüzeyine yeni çıkmış yabancı otların büyüme noktalarına ısı uygulaması ile zararlandırılması esasına dayanan bir yöntemdir. Buradaki temel prensip yakmadan farklı olarak kısa süreli yüksek ısı uygulamasının, yabancı otlarda hücre özsuyunun genişleyerek hücre duvarlarını patlatması ve arkasından bitkinin solarak ölmesine dayanmaktadır. Bu amaçla daha çok propan ve benzeri yanıcı gazlar kullanılmaktadır. Bunun için özel olarak geliştirilmiş elde ya da sırtta taşınan aletler olduğu gibi geniş alanlarda uygulamaya müsait, traktöre entegre edilen modeller de bulunmaktadır. Aslında alevleme ile yabancı ot mücadelesi düşünülenin aksine çok ta yeni bir yöntem değildir. Tarımsal amaçlı kullanılan ilk alevleme makinesi 1852 yılında patent almıştır ve herbisitlerin keşfine kadar yoğun bir şekilde kullanılmıştır. Ancak 1940’lı yıllarda herbisitlerin keşfi ile birlikte önemini ve popülerliğini yitirmiştir. Pestisitlerin yan etkilerinin ortaya çıkmasıyla birlikte bugün herbisitlere önemli ve sıcak bir alternatif olarak karşımızda durmaktadır. Alevleme hem tarım hem de tarım dışı alanlarda kullanılmaktadır. Tarım dışı alanlarda özellikle yol kenarlarında, park ve rekreasyon alanlarında, kort, pist, kaldırım, bina ve benzeri yapıların kenarında çıkan yabancı otları kontrol etmek amacıyla kullanılmaktadır. Tarım alanlarında ise ekim öncesi, çıkış öncesi ve çıkış sonrası olmak üzere üç şekilde kullanılmaktadır. Ekim öncesi uygulamada, kültür bitkisi tohumları ekilmeden önce, hazırlanan tohum yatağında erken dönemde çıkan yabancı otlar yok edilmektedir. Hatta bazen yabancı ot çıkışını teşvik etmek amacıyla sulama yapılmaktadır. Bu şekilde kültür bitkisi tohumlarından hemen önce veya eş zamanlı çimlenecek olan ve kritik periyot açısından önemli role sahip erken dönem rekabetine sebebiyet verecek yabancı otlar yok edilmektedir. Çıkış öncesi uygulamada, kültür bitkisi tohumları çimlenerek toprak yüzeyine çıkmadan önce çıkış yapmış yabancı otlar kontrol edilmektedir. Bu şekilde fide dönemindeki genç ve hassas yabancı otlar elimine edilmekte yeni çıkacak kültür bitkisi fidesine zarar vermesi engellenmektedir. Bu yöntem özellikle tohumdan üretilen ve yavaş çimlenen havuç ve benzeri kültür bitkilerinde başarıyla uygulanmaktadır. Avrupa’da yapılan çalışmalarda havuç ekim alanlarındaki yabancı otlar tek başına alevleme yöntemi kullanılarak % 80 oranında azaltılmıştır. Çıkış sonrası uygulamada, kültür bitkileri çıkış yaptıktan sonra ortamdaki yabancı otlar kontrol edilmektedir. Çıkış sonrası alevleme çapraz ve paralel olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır. Çapraz alevlemede, kültür bitkisi sırasının her iki tarafından belirli bir açıyla yerleştirilmiş olan alev tabancaları kullanılmaktadır (Resim 1). Bu tip uygulama, yapısal özellikleri sayesinde yüksek ısıya tolerant kültür bitkisi türlerinde veya bitki gövdesinin sıcağa dayanacak kadar kuvvetli olduğu dönemde yapılmaktadır. Alev tabancası kültür bitkisinin kök boğazı çevresini hedef alacak şekilde ayarlanmalı, sıranın her iki tarafındaki tabancalar birbiriyle karşı karşıya konumda olmamalıdır. Aksi takdirde bir türbülans oluşmakta ve yukarı yükselen sıcaklık kültür bitkisine zarar verebilmektedir. Tabancadan çıkan alev hiçbir şekilde kültür bitkisine temas etmemelidir. Çapraz alevleme, mısır gibi büyüme noktası bir kınla korunan monokotil kültür bitkisi türlerinde veya gövdesi yerden bir miktar yukarıda ve yüksek ısıya dayanıklı asma ve meyve fidanları gibi kültür bitkilerinde başarıyla uygulanmaktadır. Paralel alevleme ise daha çok yüksek ısıya hassas ya da erken dönemdeki kültür bitkilerinde uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntemde alev tabancaları, kültür bitkisi sırasına paralel yöndedir ve özellikle sıra arasındaki yabancı otlar başarıyla kontrol edilmektedir. Gerek çapraz alevleme, gerekse paralel alevleme donanımları sıra arası toprak işleme aletlerine entegre edilebilmektedir. Ortamda kültür bitkisi bulunmasına rağmen, selektif bir şekilde sıra arası ve üzerindeki yabancı otları kontrol altına alan bu yöntem, özelikle organik tarım yapan üreticiler için herbisitlere karşı son derece önemli bir alternatiftir. Alevleme aynı zamanda toprak işleme sayısını azaltmaktadır. Bu sayede kültür bitkisi kökleri zarar görmemekte ve toprak işlemeyle yüzeye çıkan yabancı ot tohumları sorun olamamaktadır. Yeni çıkış yapmış, 3-5 cm boydaki veya 2-4 yapraklı dönemdeki yabancı otlar alevlemeye karşı daha hassastır. Geniş yapraklı yabancı otlar dar yapraklı yabancı otlara göre yine alevlemeye daha hassastır. Çünkü dar yapraklı yabancı otların büyüme noktası iyi korunmakta ve erken dönemde pek çoğunun büyüme noktası toprak altında bulunmaktadır. Bu nedenle bu tür yabancı otlara karşı başarılı bir sonuç elde edebilmek için, büyüme noktalarının açığa çıkması beklenerek ikinci bir uygulama yapmak gerekebilir. Bazı yabancı ot türleri özellikle çok yıllık olanlar alevlemeye karşı dayanıklıdır (Tablo 1). Yine yabancı otların gelişme dönemlerine göre alevlemeye verdikleri tepkiler farklıdır (Tablo 2). Alevlemede başarılı sonuç almada, yabancı otun gelişme dönemi, uygulama hızı ve uygulanan gazın basıncı yani tatbik edilen sıcaklık oldukça önemli parametrelerdir. Bu yöntemin dezavantajı kimyasal mücadeleye göre bir miktar pahalı olması ve toprak yüzeyine yakın yabancı ot tohumlarında yüksek ısı nedeniyle dormansinin (çimlenme durgunluğu) ortadan kalkmasıdır. Kaynak: KİTİŞ Y.E., 2010. Yabancı Ot Mücadelesinde Yeni Bir Yöntem: “Alevleme”. Tarım Türk Dergisi, Sayı : 24, 52-54 s. |
| Saat: 11:05 |
©2005 - 2024, MsXLabs - MaviKaranlık