Nem ve Hava Sıcaklığı İlişkisi
Nem: Havanın o an ne kadar su buharı taşıdığını gösterir. 100% oldugu zaman hava taşıyabileceği maksimum su buharını taşıyordur, buharlaşma durur.
Buharlaşma durunca, ( nem 100% ise )
- terlersek, ter vücuttan buharlaşmaz. ( Vıcık vıcık durumu )
- Hava ne kadar sıcak olursa olsun çamaşırlar kurumaz.
Buharlaşma, - Her sıcaklıkta buharlaşma olur.
- Buharlaşma işlemi ısı alarak oldugu icin, buharlasan yer serinler.
- Eldeki kolonya buharlaşınca serinlik hissi verir.
- Balkon suyla yıkanınca, serinlik hissi verir.
- Bir bardak su zamanla azalır.
- Nemin düşük olduğu yerde, su dolu bir şişeyi ıslak bezle sararsak, su soğur.
Buharlaşma hızı aşağıdakilerle artar. - Sıcaklık artışıyla
- Nemin azalmasıyla
- Ruzgarla
- Sıvı yuzeyinin genişlemesiyle
Nem düşük olduğu zaman: - Parkelerin arası açılır
- Yüzde kuruma artar.
- Islak çamaşırları kurumaya bırakmak havayı nemlendirir.
- Merkezi ısıtma ve Yanan şömine havayı kurutur.
- Uygun nem %50 dolayındadır. Eşyaların ve duvar boyasının ömrünü uzatır.
- Toz tanecikleri ve bakteriler, nemli havada daha cabuk çoğalır.
- Kuru hava da göz deri ve solunum sisteminde rahatsızlıklara sebep olur.
- Deniz çevrelerindeki yerleşim birimlerinde, yazın sıcaklığın aşırı yükselmemesi, kışın soğukluğun aşırı düşmemesi, nem yüksek olduğundandır.
- Kışın soğuk, yazın sıcak olan yerlerde nem oranı düşüktür.
- Kışın bulutsuz gunlerde havanın cok sogumasının nedeni, nemin az olması.
Atmosfer içindeki nem şu terimlerle ifade edilir: Mutlak nem:
1m³ hava içerisinde bulunan nemin gram (gr/m³) cinsinden değerine mutlak nem denir.
Mutlak nem miktarı sıcaklıkla doğru orantılıdır. Hava sıcaklığı arttıkça havanın taşıyabileceği nem miktarı da artar. Tersi durumda ise azalır.
Buna göre mutlak nem; - gündüz fazla,gece az
- yazın fazla, kışın az
- alçak kesimlerde fazla, yükseklerde az,
- ekvator çevresinde fazla, kutup ve çöllerde az
- ormanlık alanlarda fazla, bozkır alanlarında azdır.
Mutlak nem havanın yağış potansiyelini belirlediğinden önemlidir.
Not: Çöllerde ortalama sıcaklığın fazla olmasına karşılık mutlak nemin az olması nedeni akarsu , deniz ve göl gibi buharlaşma kaynaklarının buralarda yetersiz olmasıdır. Kutuplarda ise su bulunduğu halde bu suyu buharlaştıracak sıcaklığın yetersiz olması yine buralarda mutlak nemin az olmasına neden olmuştur.
Maksimum Nem (Doyma miktarı)
Havanın belli bir sıcaklıkta taşıyabileceği en fazla nem miktarıdır. Sıcaklık arttıkça havanın taşıyabileceği nem miktarı artar Çünkü hava ısındıkça genişler. Genişleyen hava ise daha fazla nem taşıma kapasitesine sahiptir. Yani sıcaklık ile maksimum nem doğru orantılıdır.
Dünya’da maksimum nemin en fazla olduğu yerler, sıcaklık ortalamalarının en yüksek olduğu tropikal çöllerdir. Bu yerlerde maksimum nemin fazla, mutlak nemin az olması havanın nem açığını artırır. Bu duruma bağlı olarak tropikal çöller Dünya’da yağış ihtimali en az olan yerlerdir.
Türkiye’de yaz yağışlarının durumu incelendiğinde, yağış ihtimali en az olan yeri, sıcaklık ortalamasının ve maksimum nemin en yüksek olduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir. Türkiye’nin yağış ihtimali en fazla olan bölgesi, mutlak nemin fazla ve maksimum nemin az olduğu Karadeniz Bölgesi’dir.
Not: Nem açığı maksimum nem-Mutlak nem olarak bulunur ki; nem açığı fazla çıkarsa hava kütlesinin yağış bırakma ihtimali düşük, nem açığı az çıkarsa yağış olma ihtimali yüksek olur.
Bağıl (Nisbi, Oransal, yağış ihtimali) Nem
- Belli bir sıcaklıkta havada bulunan mevcut nemin, (mutlak nem) yine o sıcaklıkta havanın taşıyabileceği nem miktarına (maksimum nem) yüzde (%) cinsinden oranıdır.
- Bağıl nemin tespitinde aşağıdaki formül kullanılır.
- Bağıl nem, sıcaklıkla ters orantılıdır. Sıcaklık azaldıkça havanın nem taşıma kapasitesi yani maksimum nemi azalacağından bağI nemi yükselir. Sıcaklık değerleri arttıkça maksimum nem artacağından bağıl nem düşer.
- Bağıl nem, çöl bölgeleri ve kara içlerinde az iken ekvator, muson ve okyanusal iklim bölgeleri gibi yağışlı yerlerde fazladır.
- Bağıl nem mutlak nem ile doğru orantılıdır. Mutlak nem arttıkça bağıl nemde artar, azaldıkça bağıl nem de azalır.
- Bağıl nem ile doyma miktarı (maksimum nem) arasında ters orantı vardır. Maksimum nem arttıkça bağıl nem azalır.
- Bağıl nem maksimum nemin az olduğu kara içleri ve çöl bölgelerinde azdır. Buna karşın mutlak nemin fazla olduğu ekvatoral bölgelerde ve deniz kıyılarında fazladır.
- Hava mevcut nem miktarı (mutlak nem) ile doyma miktarı (maksimum nem) arasındaki farka nem açığı denir. Nem açığı ne kadar az ise bağıl nem o oranda fazla olur.
- Mutlak nem ile maksimum nem (doyma miktarı) eşit olduğunda bağıl nem % 100 olur ve hava doyma noktasına erişmiş olur. Bu aynı zamanda yoğunlaşma noktasıdır. Ve hava kütlesinin bağıl nem oranı % 100 olmayana kadar yağış oluşmaz.
