[KK] 5 ki�ilik bitki ve hayvan fabl �rnekleri verir misiniz?

Fabl
Ki�ileri hayvanlardan se�ilen ve ��retici bir ama� ta��yan �yk�c�k.

Ba�lang��ta T�rk�ede masal, efsane, k�ssa s�zleriyle kar��lanm��, T�rk Dil Kurumu'nca �yk�nce s�zc�� nerilmi�tir. D�nya edebiyat�nda ilk�a�lardan ba�layarak bir ahl�k dersi vermeyi ama�layan, bu ama�la e�itim-��retimde de yararlan�lan fabl t�r�n�n ilk temsilcileri Do�u'da Beydeba (Kelile ve Dimne), Bat�'da ise Aisopos (Ezop), Phaedrus (L�tin edebiyat�) ve daha sonra La Fontaine'dir. Fabllerin ana �zelli�i bir ahl�k kavram�ndan, ilkesinden kaynaklanmalar�d�r. Anlat�lan k�sa olay�n ya da konunun kahramanlar� genellikle hayvanlardan se�ilerek canl�la�t�rma yoluyla ders vermek ama�lan�r. Bitkilerin, cans�z varl�klar�n, kimi zaman da insanlar�n kar��t�� olay�n sonunda ya kahramanlardan biri ya da yazar�n kendisi, bu �yk�den al�nmas� gereken dersi a��klar. Buna eskiden "k�ssadan hisse" denilirdi.

Fabl �zellikleri
�nsanlar aras�nda cereyan eden olaylar� hayvanlar bitkiler ya da cans�z varl�klar aras�nda ge�iyormu� gibi g�stererek bu yolla insanlara ahlak ve ibret dersi vermek �rnek g�stermek ya da bir d��nceye g�� kazand�rmak isteyen bir �e�it masald�r.

Te�his ve intak sanatlar� �zerine kurulmu�tur.
En �nemli bilinen ki�ileri Beydeba, Ezop ve La Fontaine'dir.
T�rkiye'de ise Ahmet Mithat Efendi ve �inasi'dir..
D�nya edebiyat�nda ilk ve �nemli fabllar Hint yazar� Beydeba'ya aittir. Beydeba'n�n fabllar� Kelile ve Dimne adl� bir eserde toplanm��t�r.
T�rk�edeki ilk �rne�i 'Harname' (�eyhi)dir.
Fabllar manzum(�iir) veya nesir(d�z yaz�) bi�iminde yaz�labilirler.

BALIKLAR VE KAVAL �ALAN �OBAN
Anet k�za vurgunTirsis �oban
�yle yan�k t�rk�ler s�yler
�yle sesler ��kar�rm�� ki kaval�ndan
Mezarlar�nda �rperirmi� �l�ler.
Bir g�n yine t�rk�leri, kaval�yla
Y�r�yormu� bir dere boyunca.
K�rlarda t�rl� �i�ekler a�m��
Tatl� yeller esiyormu� �ay�rda.
Tirsis �oban bir de bakm��
Sevgilisi bal�k avl�yor oltas�yla.
Ama �u sersem bal�klara bak ki sen
Tutulmuyorlar hi�biri �oban k�z�na.
�nsan, hayvan, y�re�i ta�tan
Her yarat�� duyguland�ran �oban
Bal�klar� da b�y�lerim sanm��,
Ama aldanm��;
��yle bir t�rk� d�kt�rm�� onlara:
� Ey bu akarsular�n yurtta�lar�;
B�rak�n sizin o �nl� su perisi
Bekleye dursun derin ma�aras�nda da
Bin kez daha g�zelini gelin g�r�n;
Tutsa�� olmaktan korkmay�n bu g�zelin.
Onun zulm� bizleredir yaln�z;
Sizler g�ler y�zl� kar��lan�rs�n�z.
Korkmay�n, can�n�za k�ymak istemiyor ki,
Billur gibi bir havuzda besleyecek sizi.
Bir ka��n�z bu arada can verirse de
Ne mutlu �lene Anet�in ellerinde.
Hi�bir etkisi olmam�� bu s�ylevin.
Sa��r ve dilsizmi� hepsi dinleyenlerin.
Tirsis �oban ne diller d�kse nafile;
Ya, demi�, demek tatl� s�z k�r etmiyor size.
Gitmi� upuzun bir a� getirmi�
Bal�klar s�r�yle dolmu� i�ine;
Hepsini Anet�in ayakucuna sermi�.
Ey krallar, koyun de�il insan g�denler,
Kimi zaman beyinsiz bir s�r�ye
Ak�l vermek i�in bo�una nefes t�ketenler:
Tatl�l�kla getiremezsiniz onlar� yola.
Laf anlamazlara ba�ka t�rl� davranmak gerek
G�c�n�z� kullan�p a�lar�n�z� gererek.

DEVAMI Fabl ve Fabl�n �zellikleri