�lkemizin en geni� ovas� hangisidir?

T�rkiyenin En B�y�k Ovas� - T�rkiyenin Ovalar�

�ukurova

�ukurova, ��k�nt� alanlar�nda Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin getirdi�i al�vyonlar�n y��lmas� ile olu�mu� T�rkiye’nin en b�y�k delta ovas�d�r. Adana ovas� da denir. �ukurova'da Ceyhan Ovas�, Y�re�ir Ovas�, Misis Ovas� ve Yumurtal�k Ovas� bulunmaktad�r.
B�lgenin bat�s�nda bulunan Ta�eli platosunun y�zeyi kire� ta�lar�ndan (kalker) olu�mu�tur. Bu sebeple burada kire� ta�lar�n�n ��z�nmesi sonucu olu�mu� karstik �ekiller bulunur. Ba�l�calar�; Cennet-Cehennem obruklar�, Dilek kuyu ma�aras�, Yedi uyuyanlar ma�aras�.
B�lgenin en geli�mi� illerinden biri olan ve bir tar�m, sanayi, ticaret ve e�itim kenti olan Adana, ayn� zamanda T�rkiye'nin 5.ci b�y�k kentidir.
B�lgenin en �nemli ticaret, sanayi ve bir liman kenti olan Mersin ayn� zamanda ortado�unun en �nemli liman�na ev sahipli�i yapar . Mersin'de yer alan Mersin Serbest Ticaret B�lgesi, Mersin Liman�, T�rkiyenin en �nemli liman� ve serbest b�lgesi �nvan�n� korumaktad�r.

Tarih�e
Adana ve �ukurova b�lgesi eski devirlerden beri bir yerle�im merkezi olmu�tur. Tarihi belgelerde Kilikya olarak ge�en �ukurova'dan, Bo�azk�y'den ��kar�lan Hitit yaz�l� levhalar�nda, Uru Adania (Adana �lkesi) diye s�zedilmektedir.
Gezgin co�rafyac� Strabon, antik �a�larda Kilikya olarak bilinen b�lgeden, "Coracesion'dan (Alanya), Kilikya-Suriye kap�s�na kadar uzanan K��k Asya'n�n g�neydo�u k�y�lar�" diye s�zeder. Herodot, b�lgenin Hypachoea diye adland�r�ld��n�, Fenikeli Age-nor'un o�ullar�ndan Cilix'in buraya gelip yerle�ti�ini ve onun ad�ndan dolay� b�lgenin Kilikya ad�n� ald��n� nakleder. Fakat Kilikya ad� ilk kez, Asur yaz�tlar�nda Chilakka olarak g�r�lm��t�r. Bu nedenle bug�n Kilikya ad�n�n Asur kaynaklar�nda �zellikle Da�l�k Kilikya i�in kullan�lan Chilakka kelimesinden kaynakland�� kabul edilmektedir. Ayn� Asur kaynaklar�nda Oval�k Kilikya ise Que olarak adland�r�lmaktad�r.
Anadolu ile Suriye ve Mezopotamya aras�nda ula��m� sa�layan G�lek ve Sertavul (Kilikya kap�lar�) ile Belen (Suriye kap�s�) gibi �nemli ge�itler nedeniyle stratejik �nem ta��yan b�lgenin do�u ve bat� kesimleri yery�z� �ekilleri bak�m�ndan farkl� �zellikler g�sterir. Bu nedenledir ki Hellenler, bat� kesimini Cilicia Tracheia (Da�l�k Kilikya), do�u kesimini Cilicia Pedias (Oval�k Kilikya) olarak anm��lard�r. Romal�lar ise Da�l�k Kilikya'ya Cilicia Aspera, Oval�k Kilikya'ya Cilicia Campestris ad�n� vermi�lerdir. Da�l�k Kilikya kabaca, Alanya ile Mersin aras�nda kalan, Oval�k Kilikya ise Mersin'den �skenderun K�rfezi'ne kadar uzanan kesimlerdir. �ki Kilikya'y� ise Lamas (Limonlu) �ay�n�n birbirinden ay�rd�� kabul edilir. G�n�m�zde Da�l�k Kilikya Ta�eli yar�madas�, Oval�k Kilikya ise �ukurova olarak adland�r�l�r.

N�fus ve Sosyal Ya�am
N�fus say�m�na g�re, b�lgede 7 milyon insan bulunmaktad�r. N�fus yo�unlu�u km�'ye 66 ki�idir.
Zengin bir tar�m alan� olan �ukurova varl��n�;

* Tar�m �r�nleri i�leyen sanayi kurulu�lar�n�n fazlal��na,
* Yollarla Do�u, G�neydo�u ve �� Anadolu'ya ba�lanmas�na bor�ludur.

Adana, Mersin, Tarsus, Kozan, Kadirli, Ceyhan, Osmaniye gibi b�y�k il ve il�elerde sanayi, tar�m ve ticaretin aktif olmas� da n�fusun artmas�na neden olmu�tur.
�ukurova b�lgesinde, Milli m�cadelede pek�ok milli kahraman ortaya ��km��t�r: Cemal Efe, Adil Efe, Kas�m Hoca, �ehid Molla Kerim, Kara Fatma (Adile Onba��), �ehid Abdurrahman Efe, Ali Osman, Kara �sa, Molla Nasuh, �ehit Hac�nl� Saim Bey ile Tufan Bey, Ali �zt�rk, Mehmet Sincer, Fuat Mart, Oktay A�ca, Tahir �ilo�ullar�...

Co�rafi Konumu
�ukurova akdeniz b�lgesindedir. B�lgenin kuzeybat�, kuzey ve kuzeydo�u b�l�mleri Orta Toros ad� verilen da� sistemi ile �evrelenmi�tir.
Toros Da�lar�, ovan�n kuzey, kuzey-bat�, kuzey-do�u ve do�u k�s�mlarda duvar gibi y�kselir. �� Anadolu'dan gelen so�uk r�zg�rlar� �nler. Adana Ovas�, ortas�nda bulunan Misis Tepeleri ile ikiye ayr�l�r. �ukurova 16 b�lgeden olu�ur. Y�regir, Misis, Ceyhan ve Yumurtal�k, Adana il s�n�rlar� i�indedir. D�zi�i ovas�, yer f�st�� retiminde T�rkiye'nin en �nde gelen b�lgesidir. Ancak �ukurovan�n en verimli kesimi Mersin ili s�n�rlar�n i�erisindeki Tarsus ovas�d�r.

Yery�z� �ekilleri
�ukurova B�lgesi'nin jeolojik yap�s� iki ana grupta incelenebilir:

1. Y�ksek araziler: Ya�l� kire�ta�lar�, konglomera, marn ve benzer materyallerden olu�maktad�r.
2. Oval�k Kesim: Al�vyonal materyallerden olu�maktad�r. �ukurova B�lgesinde kire�ta�� olu�umlar� ile d�rd�nc� zaman al�vyonlar� yay�l�m g�sterir ve ildeki ovalar� olu�turur. Ayr�ca �ukurova b�lgesinde Adana ve Mersin gibi �nemli iller bulunur.

Akarsu ve G�ller
Yapay g�ller: Kozan Baraj�, Seyhan Baraj�, Mehmetli Baraj�, �atalan Baraj�.
Do�al g�ller: Akyatan, Akyayan, Tuz g�l� ve Alada�lar �zerinde bulunan Yedi g�ller, Karaisal� yak�nlar�ndaki Karstik Dipsiz g�l.
B�lgenin en �nemli akarsular�: Seyhan, Ceyhan, G�ksu nehirleri.
Ceyhan Nehri, Aksu ve Hurman �aylar�n�n birle�mesi ile meydana gelir. Kadirli'de Adana ovas�na girer, H�rm�z Bo�az�'nda �skenderun k�rfezine d�k�l�r. �zerinde Aslanta� Baraj� mevcuttur. Uzunlu�u 509 km.dir. Deliburun'da Akdeniz'e d�k�lmeden �nce Akyayan, Akyatan ve Kakarat g�llerini meydana getirir.
Seyhan Nehri, Kayseri'den do�an G�ksu ve Samant� �aylar�n�n birle�mesi ile meydana gelir. Mersin K�rfezi'ne d�k�l�r. 560 km. uzunluktad�r.
�klim, co�rafi yap�ya uygun olarak da�l�k ve oval�k kesimde de�i�iklik g�sterir. Oval�k alan�n iklim yap�s� akdeniz iklimidir. Yazlar� s�cak ve kurak, k��lar� �l�k ve ya��l�d�r. En so�uk ay Ocak, en s�cak ay ise A�ustostur. Ocak ay� s�cakl�k ortalamas� 9 �C, a�ustos ay� ortalamas� 28 �C'dir. Da�l�k alanlarda ise kara iklimi h�kimdir ve k��n ya��lar kar �eklindedir. Y�ll�k ya�� miktar� ortalama 647 mm’dir, ortalama ya��l� g�n 76’d�r.En y�ksek s�cakl�k ortalamas� ise Mersin ve cevresinde g�r�l�r. Ocak ay� ortalamas� 12�C iken en s�cak ay olan temmuzda ortalama s�cakl�k 28�c dir. Mersin ve �evresinin y�ll�k ya�� ortamalas� ise Adana ve �evresinden daha fazlad�r y�ll�k ya�� miktar� 1096 mm. dir, ortalama ya��l� g�n say�s� ise 85 g�nd�r.

Bitki �rt�s�
Denize d�n�k yama�lar�n etekleri bol ya�� al�r. Bat�da Antalya �evresi, ortada Mersin �evresi do�uda Hatay, D�rtyol, Osmaniye, Kadirli ve Bah�e �evresi 1000 / 1500 mm. civar�nda ya�� al�r. Adana �evresi ise 600-700 mm. ya�� almaktad�r.
�ukurova b�lgesinde yumrulu bitkilerden kardelen (Galanthus plicus), yabani siklamen (Cyclamen mirabille hidebr), ada so�an�, nergis (narissus), s�mb�l (ylacinthus) ve benzeri bitkilere bahar aylar�nda s�k�a rastlanir.

Tar�m ve Hayvanc�l�k
B�lge, soya fasulyesi, yer f�st�� ve m�s�r �retiminde de T�rkiye'de ilk s�radad�r. Ayr�ca pamuk yeti�tirerek �lkedeki tekstil sanayiine katk�da bulunur. Ayr�ca T�rkiye turp ihtiyac�n�n y�zde yetmi�i bu b�lgeden yeti�tirilir.

Yeralt� Zenginlikleri

* Kur�un-�inko: En �nemlisi olan Kozan-Horzum yata�� b�y�k �l��de t�ketilmi�tir. Di�er yataklar ise �nemli bir ekonomik rezerv olu�turmamaktad�r.
* Krom: Alada�lar �evresinde ��kar�l�r.
* Barit: Mersin ve Adana �evresinde ��kar�l�r.
* Boksit (al�minyum)
* Demir: Adana (Feke ve Saimbeyli) �evresinde ��kar�l�r.
* Asbest: Do�u Akdeniz'de Hatay �evresinde ��kar�l�r.
* Kire�ta��: Rezerv olarak olduk�a zengindir. D�rt kire� fabrikas� bulunmaktad�r.
* Ponza: En zengin kaynaklardan biridir. �lke rezervinin % 14’�n� olu�turmaktad�r.

Kaynak

�ukurova

�ukurova, ��k�nt� alanlar�nda Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin getirdi�i al�vyonlar�n y��lmas� ile olu�mu� T�rkiye’nin en b�y�k delta ovas�d�r. Adana ovas� da denir. �ukurova'da Ceyhan Ovas�, Y�re�ir Ovas�, Misis Ovas� ve Yumurtal�k Ovas� bulunmaktad�r.
B�lgenin bat�s�nda bulunan Ta�eli platosunun y�zeyi kire� ta�lar�ndan (kalker) olu�mu�tur. Bu sebeple burada kire� ta�lar�n�n ��z�nmesi sonucu olu�mu� karstik �ekiller bulunur. Ba�l�calar�; Cennet-Cehennem obruklar�, Dilek kuyu ma�aras�, Yedi uyuyanlar ma�aras�.
B�lgenin en geli�mi� illerinden biri olan ve bir tar�m, sanayi, ticaret ve e�itim kenti olan Adana, ayn� zamanda T�rkiye'nin 5.ci b�y�k kentidir.
B�lgenin en �nemli ticaret, sanayi ve bir liman kenti olan Mersin ayn� zamanda ortado�unun en �nemli liman�na ev sahipli�i yapar . Mersin'de yer alan Mersin Serbest Ticaret B�lgesi, Mersin Liman�, T�rkiyenin en �nemli liman� ve serbest b�lgesi �nvan�n� korumaktad�r.

Tarih�e
Adana ve �ukurova b�lgesi eski devirlerden beri bir yerle�im merkezi olmu�tur. Tarihi belgelerde Kilikya olarak ge�en �ukurova'dan, Bo�azk�y'den ��kar�lan Hitit yaz�l� levhalar�nda, Uru Adania (Adana �lkesi) diye s�zedilmektedir.
Gezgin co�rafyac� Strabon, antik �a�larda Kilikya olarak bilinen b�lgeden, "Coracesion'dan (Alanya), Kilikya-Suriye kap�s�na kadar uzanan K��k Asya'n�n g�neydo�u k�y�lar�" diye s�zeder. Herodot, b�lgenin Hypachoea diye adland�r�ld��n�, Fenikeli Age-nor'un o�ullar�ndan Cilix'in buraya gelip yerle�ti�ini ve onun ad�ndan dolay� b�lgenin Kilikya ad�n� ald��n� nakleder. Fakat Kilikya ad� ilk kez, Asur yaz�tlar�nda Chilakka olarak g�r�lm��t�r. Bu nedenle bug�n Kilikya ad�n�n Asur kaynaklar�nda �zellikle Da�l�k Kilikya i�in kullan�lan Chilakka kelimesinden kaynakland�� kabul edilmektedir. Ayn� Asur kaynaklar�nda Oval�k Kilikya ise Que olarak adland�r�lmaktad�r.
Anadolu ile Suriye ve Mezopotamya aras�nda ula��m� sa�layan G�lek ve Sertavul (Kilikya kap�lar�) ile Belen (Suriye kap�s�) gibi �nemli ge�itler nedeniyle stratejik �nem ta��yan b�lgenin do�u ve bat� kesimleri yery�z� �ekilleri bak�m�ndan farkl� �zellikler g�sterir. Bu nedenledir ki Hellenler, bat� kesimini Cilicia Tracheia (Da�l�k Kilikya), do�u kesimini Cilicia Pedias (Oval�k Kilikya) olarak anm��lard�r. Romal�lar ise Da�l�k Kilikya'ya Cilicia Aspera, Oval�k Kilikya'ya Cilicia Campestris ad�n� vermi�lerdir. Da�l�k Kilikya kabaca, Alanya ile Mersin aras�nda kalan, Oval�k Kilikya ise Mersin'den �skenderun K�rfezi'ne kadar uzanan kesimlerdir. �ki Kilikya'y� ise Lamas (Limonlu) �ay�n�n birbirinden ay�rd�� kabul edilir. G�n�m�zde Da�l�k Kilikya Ta�eli yar�madas�, Oval�k Kilikya ise �ukurova olarak adland�r�l�r.

N�fus ve Sosyal Ya�am
N�fus say�m�na g�re, b�lgede 7 milyon insan bulunmaktad�r. N�fus yo�unlu�u km�'ye 66 ki�idir.
Zengin bir tar�m alan� olan �ukurova varl��n�;

* Tar�m �r�nleri i�leyen sanayi kurulu�lar�n�n fazlal��na,
* Yollarla Do�u, G�neydo�u ve �� Anadolu'ya ba�lanmas�na bor�ludur.

Adana, Mersin, Tarsus, Kozan, Kadirli, Ceyhan, Osmaniye gibi b�y�k il ve il�elerde sanayi, tar�m ve ticaretin aktif olmas� da n�fusun artmas�na neden olmu�tur.
�ukurova b�lgesinde, Milli m�cadelede pek�ok milli kahraman ortaya ��km��t�r: Cemal Efe, Adil Efe, Kas�m Hoca, �ehid Molla Kerim, Kara Fatma (Adile Onba��), �ehid Abdurrahman Efe, Ali Osman, Kara �sa, Molla Nasuh, �ehit Hac�nl� Saim Bey ile Tufan Bey, Ali �zt�rk, Mehmet Sincer, Fuat Mart, Oktay A�ca, Tahir �ilo�ullar�...

Co�rafi Konumu
�ukurova akdeniz b�lgesindedir. B�lgenin kuzeybat�, kuzey ve kuzeydo�u b�l�mleri Orta Toros ad� verilen da� sistemi ile �evrelenmi�tir.
Toros Da�lar�, ovan�n kuzey, kuzey-bat�, kuzey-do�u ve do�u k�s�mlarda duvar gibi y�kselir. �� Anadolu'dan gelen so�uk r�zg�rlar� �nler. Adana Ovas�, ortas�nda bulunan Misis Tepeleri ile ikiye ayr�l�r. �ukurova 16 b�lgeden olu�ur. Y�regir, Misis, Ceyhan ve Yumurtal�k, Adana il s�n�rlar� i�indedir. D�zi�i ovas�, yer f�st�� retiminde T�rkiye'nin en �nde gelen b�lgesidir. Ancak �ukurovan�n en verimli kesimi Mersin ili s�n�rlar�n i�erisindeki Tarsus ovas�d�r.

Yery�z� �ekilleri
�ukurova B�lgesi'nin jeolojik yap�s� iki ana grupta incelenebilir:

1. Y�ksek araziler: Ya�l� kire�ta�lar�, konglomera, marn ve benzer materyallerden olu�maktad�r.
2. Oval�k Kesim: Al�vyonal materyallerden olu�maktad�r. �ukurova B�lgesinde kire�ta�� olu�umlar� ile d�rd�nc� zaman al�vyonlar� yay�l�m g�sterir ve ildeki ovalar� olu�turur. Ayr�ca �ukurova b�lgesinde Adana ve Mersin gibi �nemli iller bulunur.

Akarsu ve G�ller
Yapay g�ller: Kozan Baraj�, Seyhan Baraj�, Mehmetli Baraj�, �atalan Baraj�.
Do�al g�ller: Akyatan, Akyayan, Tuz g�l� ve Alada�lar �zerinde bulunan Yedi g�ller, Karaisal� yak�nlar�ndaki Karstik Dipsiz g�l.
B�lgenin en �nemli akarsular�: Seyhan, Ceyhan, G�ksu nehirleri.
Ceyhan Nehri, Aksu ve Hurman �aylar�n�n birle�mesi ile meydana gelir. Kadirli'de Adana ovas�na girer, H�rm�z Bo�az�'nda �skenderun k�rfezine d�k�l�r. �zerinde Aslanta� Baraj� mevcuttur. Uzunlu�u 509 km.dir. Deliburun'da Akdeniz'e d�k�lmeden �nce Akyayan, Akyatan ve Kakarat g�llerini meydana getirir.
Seyhan Nehri, Kayseri'den do�an G�ksu ve Samant� �aylar�n�n birle�mesi ile meydana gelir. Mersin K�rfezi'ne d�k�l�r. 560 km. uzunluktad�r.
�klim, co�rafi yap�ya uygun olarak da�l�k ve oval�k kesimde de�i�iklik g�sterir. Oval�k alan�n iklim yap�s� akdeniz iklimidir. Yazlar� s�cak ve kurak, k��lar� �l�k ve ya��l�d�r. En so�uk ay Ocak, en s�cak ay ise A�ustostur. Ocak ay� s�cakl�k ortalamas� 9 �C, a�ustos ay� ortalamas� 28 �C'dir. Da�l�k alanlarda ise kara iklimi h�kimdir ve k��n ya��lar kar �eklindedir. Y�ll�k ya�� miktar� ortalama 647 mm’dir, ortalama ya��l� g�n 76’d�r.En y�ksek s�cakl�k ortalamas� ise Mersin ve cevresinde g�r�l�r. Ocak ay� ortalamas� 12�C iken en s�cak ay olan temmuzda ortalama s�cakl�k 28�c dir. Mersin ve �evresinin y�ll�k ya�� ortamalas� ise Adana ve �evresinden daha fazlad�r y�ll�k ya�� miktar� 1096 mm. dir, ortalama ya��l� g�n say�s� ise 85 g�nd�r.

Bitki �rt�s�
Denize d�n�k yama�lar�n etekleri bol ya�� al�r. Bat�da Antalya �evresi, ortada Mersin �evresi do�uda Hatay, D�rtyol, Osmaniye, Kadirli ve Bah�e �evresi 1000 / 1500 mm. civar�nda ya�� al�r. Adana �evresi ise 600-700 mm. ya�� almaktad�r.
�ukurova b�lgesinde yumrulu bitkilerden kardelen (Galanthus plicus), yabani siklamen (Cyclamen mirabille hidebr), ada so�an�, nergis (narissus), s�mb�l (ylacinthus) ve benzeri bitkilere bahar aylar�nda s�k�a rastlanir.

Tar�m ve Hayvanc�l�k
B�lge, soya fasulyesi, yer f�st�� ve m�s�r �retiminde de T�rkiye'de ilk s�radad�r. Ayr�ca pamuk yeti�tirerek �lkedeki tekstil sanayiine katk�da bulunur. Ayr�ca T�rkiye turp ihtiyac�n�n y�zde yetmi�i bu b�lgeden yeti�tirilir.

Yeralt� Zenginlikleri

* Kur�un-�inko: En �nemlisi olan Kozan-Horzum yata�� b�y�k �l��de t�ketilmi�tir. Di�er yataklar ise �nemli bir ekonomik rezerv olu�turmamaktad�r.
* Krom: Alada�lar �evresinde ��kar�l�r.
* Barit: Mersin ve Adana �evresinde ��kar�l�r.
* Boksit (al�minyum)
* Demir: Adana (Feke ve Saimbeyli) �evresinde ��kar�l�r.
* Asbest: Do�u Akdeniz'de Hatay �evresinde ��kar�l�r.
* Kire�ta��: Rezerv olarak olduk�a zengindir. D�rt kire� fabrikas� bulunmaktad�r.
* Ponza: En zengin kaynaklardan biridir. �lke rezervinin % 14’�n� olu�turmaktad�r.