fosillerden nasýl yararlanýr

Fosillerin Yararlarý
Fosiller canlýlýk hakkýnda verdikleri bilginin yaný sýra, kýta tabakalarýnýn hareketlerinin yeryüzü yüzeyini nasýl deðiþtirdiði, Dünya tarihinde yaþanan iklimsel deðiþikliklerin neler olduðu gibi yeryüzünün geçmiþiyle ilgili de önemli bilgiler sunarlar.

Modern jeoloji, yeryüzü yüzeyinin "tabaka" adý verilen katmanlardan oluþtuðunu, bu tabakalarýn, kýtalarý ve okyanus tabanýný taþýyarak Dünya üzerinde hareket ettiðini, tabakalar hareket ettikçe Dünya coðrafyasýnda deðiþiklikler olduðunu, daðlarýn da büyük tabakalarýn hareketleri ve çarpýþmalarý sonucunda meydana geldiðini ortaya koydu. Dünya coðrafyasýnda uzun zaman dilimleri içinde meydana gelen deðiþimler, þimdi daðlýk olan bazý bölgelerin bir zamanlar sularla kaplý olduðunu da gösteriyordu.

Böylece kaya katmanlarýnda bulunan fosillerin, yeryüzünün farklý dönemleri hakkýnda bilgi edinmenin önemli yollarýndan biri olduðu ortaya çýktý. Jeolojik bilgiler, öldükten sonra çökeltiler içinde korunan canlý izlerinin yani fosillerin, çok uzun dönemler içinde, kayalarýn oluþumu sýrasýnda yeryüzünün kabuðuna doðru yükseldiklerini gösteriyordu. Fosillerin bulunduðu kayalarýn bazýlarýi yüz milyonlarca yýl öncesine aitti.

1- Tortul kayaçlarýn hangi zamana ait olduðunun (yani yaþlarýnýn) anlaþýlmasýný saðlar. (Tortul kayaçlarýn içerisinde en genç fosiller üst tabakalarda, en yaþlý fosiller alt tabakalarda bulunur. Maddelerin yarýlanma ömrü hesaplanarak kayaçlarýn yaþý hesaplanabilir).
2- Fosillerin bulunduðu bölgenin geçmiþteki coðrafi durumunu ve iklim þartlarýnýn nasýl olduðunun anlaþýlmasýný saðlar.
3- Nesilleri tükenmiþ veya eski zamanlarda yaþamýþ canlýlarýn (Dinozor, trilobit = vücudu üç kýsýmdan oluþan soyu tükenmiþ bir böcek türü, mamut) tanýnmasýný saðlar.
4- Canlýlarýn geçirdiði geliþim dönemleri (evreleri) hakkýnda bilgi edinilmesini saðlar.
5- Yer kabuðunda oluþan deðiþimler hakkýnda bilgi verir.
6- Fosil yakýtlarýn oluþmasýný saðlar.

NOT :
1- Balýklar öldüklerinde hava kesecikleri havayla dolu olacaðý için su üstüne çýkarlar.
Ancak bir süre sonra çeþitli sebeplerle çürümeye baþlayan balýklarda hava kesecikleri de çürüyeceðinden balýðýn hacmi azalýr ve yoðunluðu artar. Bu nedenle çürüyen balýðýn yoðunluðu artacaðý için balýk suyun dibine batar.
2- Milyonlarca yýl önce ölen bitki, insan ve hayvan kalýntýlarý okyanus ve bataklýk tabanýna batar ve bu kalýntýlarýn üzeri kil, kum ve diðer minerallerle örtülerek tortul kayaçlar oluþturulur. Tortul kayaçlarýn altýndaki canlý kalýntýlarý olan fosillerin ýsý ve sýkýþmanýn etkisiyle oluþturduðu petrol, kömür, doðal gaz gibi yakýtlara fosil yakýtlar denir.
3- Gözle görülemeyecek canlýlarýn da fosilleri bulunabilir. Bu fosiller tek hücreli bitki ve hayvanlar olabileceði gibi çok hücreli canlýlarýn diþ, pul, kemik, spor ve polen gibi küçük parçalarý da olabilir. 142 milyon yýl öncesinden kalan alg fosili incelenebilmiþtir.
4- Fosiller canlý kalýntýsý ya da izi sayesinde oluþur. 400 milyon yýl önce taze çamurda bulunan denizyýldýzýnýn izi çamurun kuruyup kayalaþmasýyla günümüze kadar gelmiþtir.