Duyulan ge�mi� zaman ile ilgili �rnekler verir misiniz?

��renilen (Duyulan) ge�mi� zaman
MsXLabs.Org & Vikipedi, �zg�r ansiklopedi

��renilen ge�mi� zaman, T�rk�ede fiil sonuna "-mi�" ekinin ses uyumlar�na uyacak �ekilde (-mi�, -m��, -mu� veya -m�� haliyle) eklenmesi ile olu�turulan ge�mi� zaman yap�s�. Ayr�ca rivayet ge�mi� zaman, duyulan ge�mi� zaman ve mi�'li ge�mi� zaman olarak da bilinir. Standart bir olumlu basit c�mle kurulu�u �u �ekildedir:

http://img716.imageshack.us/img716/2213/v379.jpg

G�revleri

-mi�'li ge�mi� zaman, T�rk�ede ba�l�ca olarak iki ama�la kullan�l�r. �lk olarak ge�mi�te ger�ekle�mi� ancak ba�ka bir kaynaktan ��renilmi� (�ahsen �ahit olunmam��) bir olaydan veya durumdan bahsederken kullan�l�r:

D�n bir �talyan gemisi batm��.
Bu topraklarda b�y�k bir Kelt �lkesi varm��.
Kendi kendine sonradan farkedilen veya ke�fedilen durumlar i�in kullan�l�r:
Neredeyse bir saat boyunca ko�mu�um.
Elektrikler kesilince buzdolab�ndaki t�m yiyecekler bozulmu�.
Bu yemekler �ok g�zel olmu�, elinize sa�l�k. (Yemekler yeni pi�irildi�inde de lezzetlidir ancak ki�i bu durumu yemekleri yerken ke�fetmi�tir.)
Hava da ne kadar so�ukmu�. (Ki�i bina i�erisindeyken d��ar�daki havan�n so�uk oldu�undan habersizdir.)

Bildirme eki "-dir" ile kullan�m�

��renilen ge�mi� zaman kipi, "-dir" bildirme eki birlikte kullan�ld��nda "d" �ns�z� sertle�erek "t"ye d�n��r (-mi�tir). Eylem bu haldeyken belirleme, saptama ve resm� veya cidd� a��klamalarda; olas�l�k ve tahmin belirtmede; ge�mi�te s�rekli ya�anan bir olay� veya bir durumu belirtmede kullan�l�r:

Annem eve ula�m��. (Bir kaynaktan ��renilmi�, kesinlik arzediyor.)
Annem eve ula�m��t�r. (�htimal)
T�rkiye ekonomisinin b�y�mesi ge�ti�imiz �eyrekte %5 olarak ger�ekle�mi�tir. (Saptama veya resm� a��klama)
-mi� eki T�rk�ede s�fat-fiil eki olarak da kulan�l�r ancak bu ekin kullan�ld�� c�mleler ��renilen ge�mi� zaman kipinde olmayabilirler:
Yeni y�kanm�� k�yafetlerinle �amurda oynama. (s�fat-fiil)
Yolun sonundaki maviye boyanm�� ev bizimkisi(dir). (s�fat-fiil)

Olumsuz h�li

��renilen ge�mi� zaman�n olumsuz h�li fiil c�mlelerinde -mi� ekinden �nce -me olumsuzluk eki eklenerek yap�l�r:

Evde hi� sar�msak kalmam��.

D�nk� zincirleme kazada kimse �lmemi�. (E�er c�mle olumlu olsayd� �lmek eyleminden sonra "-m��" eki kullan�l�rd�.)
�sim c�mlelerinde "de�il" ko�ac� ile olu�turulur:

Hava sand��m�z kadar da so�uk de�ilmi�.