�lk Yard�m Nedir? �lk Yard�m Uygulamalar� Hakk�nda

MsXLabs (https://www.msxlabs.org/forum/)

- T�p Bilimleri (https://www.msxlabs.org/forum/tip-bilimleri/)

- - �lk Yard�m Nedir? �lk Yard�m Uygulamalar� Hakk�nda (https://www.msxlabs.org/forum/tip-bilimleri/6342-ilk-yardim-nedir-ilk-yardim-uygulamalari-hakkinda.html)

�lk Yard�m Nedir? �lk Yard�m Uygulamalar� Hakk�nda

�LK YARDIM NED�R?
MsXLabs.org
Herhangi bir kaza ya da ya�am� tehlikeye d��ren durumda, sa�l�k g�revlilerinin yard�m� sa�lan�ncaya kadar, hayat�n kurtar�lmas� ya da durumun daha k�t�ye gitmesini �nlemek amac�yla, ila�s�z olarak yap�lan uygulamalara ilk yard�m denir.
* �LK YARDIM UYGULAMASINDA KES�NL�KLE �LA� KULLANILMAZ.

�LK YARDIMDA AMA� NED�R?
1. Ya�am� koruma ve s�rd�r�lmesini sa�lama
2. Durumun k�t�le�mesini engelleme
3.� yile�mesini kolayla�t�rma

�LK YARDIMCININ �ZELL�KLER� VE SORUMLULUKLARI NED�R?
1. Sakin ve tela�s�z olmal�.
2. Hastay� sakinle�tirmeli.
3. �evreyi de�erlendirip s�ren bir tehlike olup olmad��n� belirlemeli.
4. Kendi can g�venli�ini tehlikeye atmamal�.
5. �evredeki ki�ileri, sa�l�k kurulu�lar�, itfaiye ve g�venli�e haber vermeleri i�in organize etmeli.
6. Hastan�n durumunu de�erlendirerek uygun ilk yard�ma ba�lamal�.
7. Hastan�n sa�l�k kurulu�una bir an �nce ula�mas�n� sa�lamal�.

�LK YARDIMIN ABC'S� NED�R?
A. Soluk yolunun a��lmas�.
B. Solunumun d�zeltilmesi.
C. Dola��m�n etkinli�ini sa�lama.

SOLUK YOLU NASIL A�ILIR?
1. A��zda toz toprak,k�r�k takma di� ve yabanc� cisimler varsa ��kar�l�r.
2. Bilinci kapal� ki�ilerde dil arkaya d��p havayolunu t�kayabilir.Bu durumda ba� geriye itilip �ene yukar� kald�r�larak soluk yolu a��l�r.

SOLUNUM YOLU NASIL D�ZELT�L�R? (YAPAY SOLUNUM)
Solunumu duran ki�iye derhal yapay solunum uygulanmal�d�r.
1. Hasta sert bir zemine yat�r�l�r.
2. A��z i�i temizlenerek varsa yabanc� cisimler ��kar�l�r.
3. �enesi yukar� kald�r�larak ba� hafif�e arkaya itilir.
4. A��zdan a��za solunum yap�lacaksa burun kapat�l�r.Burundan solunum yap�lacaksa a��z kapat�l�r.
5. Derin bir soluk al�n�p, solunum yapt�r�lacak ki�inin a�z�na (ya da burnuna) a��z yerle�tirlir.
6. Hastan�n g��s�n�n kabarmas�na yetecek �iddette soluk verilir.

DOLA�IMIN ETK�NL�� NASIL SA�LANIR? (KALP MESAJI)
1. Kalp durmu�sa hemen kalp mesaj�na ba�lan�r.
2. Hasta sert bir zemine yat�r�l�r ve bir yan�na diz ��k�l�r.
* YARA ��NDEK� YABANCI C�S�M,KEM�K,PAR�ASI VS. �IKARILMAMALIDIR.

3. G��s kemi�inin(iman tahtas�)��te bir alt ucuna bir elin ayas� s�k�ca yerle�tirilir,di�er elin ayas� bunun �st�ne konur.Parmaklar hastaya temas etmemelidir.
4. Kollar dik tutularak (bilek ve dirsekler b�k�lmeden) sabit ve ritmik bir �ekilde g��se 4-5 cm bast�r�l�r.
5. Arada nab�z kontrol edilerek dakikada 60 kez olmak �zere dola��m ba�lay�ncaya kadar devam edilir.

BAYILMALARDA UYGULANACAK �LK YARDIM KURALLARI
1. Elbiseleri boyundan,g��sten ve kar�ndan gev�etilir.
2. Hastan�n beynine kan gitmesini sa�lamak i�in d�z bir yerde s�rt�st� yat�r�larak,ayaklar� yukar� kald�r�l�r ve sonrada �ok pozisyonunda bekletilir. Kesinlikle ba��n�n alt�na yast�k konmaz.
3. Hastaya uyar�c� kokular koklat�l�r. (Amonyak vb.)
4. Hastan�n zorlanmaks�z�n kendine gelmesi beklenir.
5. Kendine geldi�inde su, �ay gibi i�ecekler azar azar verilmelidir.

G��S YARALANMALARINDA �LK YARDIM
1. Yaral�,yar� oturur duruma getirilir
2. Havan�n akci�erler dolmas�na engel olmak i�in a��k olan yara yerine temiz bir bez kapat�p bas�n� yapmadan sar�l�r
3. Kazazedenin �s� kayb� �nlenir.

KARIN YARALANMALARINDA �LK YARDIM
1. Hastaya a��zdan yiyecek i�ecek verilmez.
2. Yaral� ba�� hafif y�ksek, dizlernin alt�na rulo edilmi� bir battaniye konularak s�rt �st� yat�r�l�r.
3. Herhangi bir organ d��ar� ��km�� ise asla el s�r�lmez. Geni� bir gaz bezi varsa serum fizyolojik ile �slat�larak bas�n� yapmadan organlar�n �zerine �rt�l�r.
4. Yaral� zaman ge�irmeden sevkedilir..

EGZOS ZEH�RLEMELER�NDE �LK YARDIM
1. Hasta derhal temiz havaya ��kar�l�r.
2. �uuru tam kapal� olmayanlar temiz havada derin solunum yapt�r�l�r.
3. �uuru kapal� veya solunum yapmakta g��l�k �eken hastalara suni solunum tatbik edilir.
4. Beden �s�s�n�n d��mesini engellemek i�in �st� �rt�l�r.
5. Hasta en seri �ekilde sa�l�k merkezine g�nderilir.

S�ND�R�M YOLU �LE OLAN ZEH�RLEMELER�NDE �LK YARDIM
1. Zehrin sulanmas� ve emilimin yava�lamas� i�in hastalara; s�t, yumurta ak�, ni�asta solisyonlu su i�irilir
2. Kusmas�na yard�m edilir.
3. Asitle olan zehirlenmelerde,hasta hi�bir zaman kusmaya zorlanmaz. Su ve s�t yumurta ak� kar��t�r�larak i�irilir.
4. Alkali ile olan zehirlenmelerde: 1/4 oran�nda sirke ile haz�rlanm�� 500ml. su veya limon suyu i�irilir.

KANAMALARDA �LK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Kanayan uzuv (kol,bacak vs.) y�kseltilir.
2. Yara �zerine temiz gazl�bez, mendil veya �ama��r par�as� konur ve s�k�ca bast�r�l�r.
3. Kanama durmazsa kanayan yerin 5 cm yukar� k�sm�na bandaj uygulan�r.

BURUN KANAMASINDA �LK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Burnu kanayan ki�inin ba�� hafif�e �ne e�ilir.
2. Hasta burun �zerine bas�n� yapar
3. Bu s�rada a��zdan soluk al�p verir ve asla s�mk�rmez.
* BURUN KANAMASINDA HASTANIN BA�I GER�YE DO�RU KALDIRILMAZ.

ELEKT�R�K �ARPMALARINDA �LK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. �nce ilk yard�mc� kendi g�venli�ini sa�lar.
2. Elektrik ak�m�n�n yaral� ile temas� kesilir. Bu yap�lmadan �nce yaral�ya dokunulmaz
3. Kuru tahta par�as� ve lastik gibi elektrik ge�irmeyen maddelerle hasta �ekilerek veya kablo itilerek ak�mdan kurtar�l�r.
4. Solunum durmu�sa yapay solunuma,kalp durmu�sa kalp mesaj�na ba�lan�r.
5. Yan�k varsa so�uk su ile y�kan�r.

KIRIKLARDA �LK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Hasta sars�lmaz ve hareket ettirilmez.
2. Kanama varsa durdurulur.
3. Hasta ta��nmadan �nce k�r�k b�lgesi hareketsiz hale getirilir. (Bunun i�in tahta gibi sert cisimler kullan�labilir.)
4. A��k k�r�k varsa (k�r�k u�lar� g�r�l�yorsa)k�r�k kemik par�alar�na kesinlikle dokunulmaz ve bunlar yerle�tirilmeye �al��lmaz.Yara �zerine temiz bir gazl�bez kapat�l�r.

YANIKLARDA �LK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. So�uk musluk suyu ile a�r� azalt�l�r.
2. Hastan�n tak�lar� ��kart�l�r. (Daha sonra olu�abilecek �i�ler nedeniyle ��karmak zorla�abilir.)
3. Olu�an kabarc�klar patlat�lmaz.
4. Yanan k�s�mlar�n �zeri temiz gazl�bezle kapat�l�r hi�bir �ey s�r�lmez.
5. Hastan�n bilinci yerinde ise bol su i�irilir.
* YANIK Y�ZEY�NE D�� MACUNU, SAL�A, YO�URT G�B� MADDELER KES�NL�KLE S�R�LMEMEL�D�R.

YARALANMALARDA �LK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Kanama varsa kontrol edilir.
2. Yaran�n kirlenmesi �nlenir.
3. Varsa kopan par�a korunur. (Islak bir gazl� beze sar�l�p bir naylon torbaya konulur,bu torba da i�i buz dolu ba�ka bir torbaya konulur.)

�lk Yard�m Uygulamalar�

�lk yard�m�n Temel A�amalar�:
�lk �nce yaral�n�n genel sa�l�k durumu de�erlendirilir. Yaral�n�n omuzlar�na hafif�e dokunup ona seslenerek bilincinin yerinde olup olmad�� saptan�r.

Derhal ambulans �a��r�l�r.
Yaral�, boynu ve ba�� sabit tutularak s�rt �st� yat�r�l�r.
Yaral�n�n bilinci kapal� ise �enesi yukar� kald�r�larak ba�� geride tutulur. B�ylece dilin, nefes borusunu kapatmas� �nlenir.
Yaral�n�n nefes al�p almad��na bak�l�r. Nefes alm�yorsa a�z�ndan veya burnundan suni teneff�s yap�l�r. Nefes verirken g��s kalk�yor mu diye bakmak gerekir. Nefes verme aralar�nda akci�erlerden hava bo�almas� beklenmelidir.
Kan dola��m�n�n ger�ekle�ip ger�ekle�medi�ini anlamak i�in nab�z kontrol edilir. Nab�z, adem elmas� ve boyun kas� aras�ndaki b�lgeye, �� parmakla hafif�e bast�r�larak kontrol edilir.
Yaral�n�n nabz� yoksa kalp masaj�na ba�lan�r. Temel ya�am deste�i tek ki�i ile yap�l�yorsa 15 kalp masaj� ve 2 tam nefes �eklinde tekrarlanarak uygulanmal�d�r. �ki ki�i ile ise 5 kalp masaj� 1 nefes �eklinde uygulan�r. Temel ya�am deste�i, sadece solunumu ve kan dola��m� durmu� ki�ilere uygulan�r.
E�er nab�z var, solunum yoksa her 5 saniyede bir nefes verilmelidir.
Solunum ve kan dola��m� sa�land��nda temel ya�am deste�i kesilmelidir.

�LK YARDIM E��T�M�N�Z YOKSA, �NSANLAR �ZER�NDE BU HAREKETLER� DENEMEY�N,
�LD�R�C� OLAB�L�R.

Bilgisayar ba��nda akci�er embolisi tehlikesi

Zaman�n�n �o�unu hi� hareket etmeden bilgisayar ba��nda ge�iren pek �ok ki�i, akci�er embolisi, yani akci�er damarlar�n�n p�ht� ile t�kanmas� tehlikesi ile kar�� kar��ya.

�i�manlar, gebeler, do�um kontrol hap� kullananlar, sigara tiryakileri, varisleri olanlar, kalp hastalar� ve yak�n zaman �nce ameliyat ge�irmi� ki�ilerde p�ht� olu�ma riski ise �ok daha y�ksek.

Akci�er embolisinin, akci�er damarlar�n�n bir kan p�ht�s� ile t�kanmas�na ba�l� olarak geli�en bir tablo oldu�unu a��klayan uzmanlar, p�ht�n�n kayna��n�n �o�u zaman bacaklar�n derin toplardamarlar� oldu�unu belirtiyor. Bacak toplardamarlar�nda p�ht� olu�umuna ise �� nemli fakt�r neden oluyor; kan�n damarlarda birikmesi, damar duvar�n�n zedelenmesi ve kan�n koyula�mas�.

Uzmanlar�n verdikleri bilgiye g�re, uzun s�re hareket etmeden oturmak, kan ak�m�n�n yava�lamas�na ve kan�n bacak toplardamarlar�nda birikmesine neden oluyor. Hem uzun s�re oturmak hem de bacaklar� sark�tmak, toplardamarlardaki kan ak�m�n�n yava�la�lamas�na ve p�ht� olu�umuna zemin haz�rl�yor. Bacak damarlar�nda olu�an p�ht�lar buradan koparak akci�er damarlar�n� t�k�yor ve akci�er embolisi ad� verilen hastal��a neden oluyor. Bu duruma kolayla�t�r�c� risk fakt�rleri de eklendi�inde, p�ht� olu�umu ka��n�lmaz oluyor.

Uzmanlar; �i�manlar, gebeler, do�um kontrol hap� kullananlar, sigara tiryakileri, varisleri olanlar, kalp hastalar� ve yak�n zaman �nce ameliyat ge�irmi� ki�ilerde p�ht� olu�ma riskinin �ok daha y�ksek oldu�una dikkat �ekiyor.

Akci�er embolisinin belirtilerinin, t�kanan akci�er damar�n�n b�y�kl��ne g�re farkl�l�k g�sterdi�ine i�aret eden uzmanlar, p�ht� �ok b�y�k ise ki�inin aniden fenala��p daha ne oldu�u anla��lamadan �lebilece�ini bildiriyor. Daha k��k p�ht�lar ise ani ba�layan nefes darl��, g��s a�r�s�, �ks�r�k, �ks�r�kle kan t�k�r�lmesi, �arp�nt�, ate�, s�k�nt� hissi gibi de�i�ik belirtilere neden oluyor. Akci�er embolisinin kesin tan�s� i�in; akci�er r�ntgeni, sintigrafi, spiral tomografisi, kanda D- dimer y�ksekli�i, bacak toplardamar ultrasonografisi gibi tan� y�ntemlerinden yararlan�l�yor.

Uzmanlar, zamanlar�n�n �o�unu bilgisayar ba��nda ge�irenlerin �u �nerileri dikkate almalar� durumunda bu ciddi tehlikeyi azaltabileceklerini bildiriyor:

-Bilgisayar kar��s�nda uzun s�re hareket etmeden oturmay�n, arada kalk�p dola��n.
-Kan dola��m�n� artt�rmak i�in, bacak kaslar�na zaman zaman masaj yap�n veya bacaklar�n�z� 5-10 saniye s�re ile gerip gev�etin.
-Oturdu�unuz zaman bacaklar�n�z� sark�tmay�n, y�kse�e koyun.
-�ok s�k� �oraplar giymeyin ve jartiyer kullanmay�n.
-D�zenli olarak y�r�y�� ve egzersiz yap�n.
-Bol s�v� al�n.
-Sigara, alkol ve kafeinli i�eceklerden uzak durun".

Genel �lk Yard�m Bilgileri

Genel �lk Yard�m Bilgileri
Herhangi bir kaza veya hayat� tehlikeye d��ren bir durum kar��s�nda sa�l�k personelinin yard�m� sa�lan�ncaya kadar hayat�n kurtar�lmas� yada durumun daha k�t�ye gitmesini �nlemek amac�yla ila�s�z olarak yap�lan uygulamalara ilkyard�m denir.
�lkyard�mc� ki�iler ald�klar� e�itimlerle sa�l�k mesle�ine mensup ki�ilerin yetki ve sorumluluklar�n� kazanmad�klar�n� bilmelidirler. �lkyard�m e�itimi ki�ilere sa�l�k personelinin yetkisinde bulunan baz� uygulamalar� yapabilme yetkisi vermeyecektir.
�lkyard�mc� uygulamalarda kesin karar verme yetkisinin sa�l�k personelinde oldu�unu bilmelidir. Onun yard�mc�s� durumunda hareket etmeli ve tart��mamal�d�r. Hasta en yak�ndaki sa�l�k kurulu�una g�t�r�lmeli uzak hastanelere g�t�r�lmeye �al��lmamal�d�r.

�lk yard�m yapan ki�inin �zellikleri:
Sakin olmal�d�r, tela�a kap�lmamal�d�r. Hasta ile onu rahatlatacak tonda konu�mal�d�r. Hi�bir zaman kendi can g�venli�ini tehlikeye atmamal�d�r. Kendi can g�venli�ini ald�ktan sonra m�dahale etmelidir. �evrede bulunanlar� organize etmeli (polis, itfaiye, ambulans �a��rma konusunda) Hastaya m�dahalede �nem s�ras�n� iyi bilmeli �rne�in nefes almayan bir hastan�n aya��nda kanayan bir yara ile u�ra�mamal�d�r.

�lk yard�m ilkeleri ve �ncelikler:
�ncelikli ama� yaral� ki�inin hayat�n�n korunmas� ve mevcut sa�l�k durumunun daha k�t�le�mesini �nlemektir. Kanamas� olan bir hastan�n kan kayb� devam ettik�e mevcut durumu da k�t�le�ecektir. Kanama durdurulursa mevcut durum korunmu� olur ve s�ra iyile�meyi kolayla�t�r�c� �nlemlere gelir. �rne�in yara su ve sabunla y�kan�r ise enfeksiyon olu�ma riski azal�r ve iyile�me h�zlanm�� olur.
Hastan�n boynunu s�kan kravat d��me vs. gibi �eyler gev�etilir. Solunum kontrol edilir. Durmu� ise yapay solunum yap�l�r. Hastan�n kalbi kontrol edilir. E�er kalp at�m� yok ise gecikmeden kalp masaj� uygulan�r. Kanama kontrol� yap�l�r kanama varsa daha sonra anlat�lacak olan tekniklerle durdurulur.
�evredekilerin hastan�n ba��na toplan�p onu huzursuz edecek bi�imde konu�malar� engellenir. Kazazede kendine gelse, kendini iyi hissetse bile durumundan emin olunmadan aya�a kalkmas�na izin verilmemelidir. Bilici kapal� hastalara a��zdan hi�bir yiyecek yada i�ecek verilmez. Hastan�n �zerine bir battaniye �rt�lerek �s�t�lmas� gereklidir. Kaza ortam ko�ullar�na ba�l� ise hemen ortamdan uzakla�t�r�lmal�d�r (�rne�in gaz zehirlenmesi) ancak b�yle bir neden yoksa hastan�n yerinden k�p�rdat�lmamas� esast�r. K�r�k varsa k�r�k b�lgesi hareketsiz b�rak�l�r. �ok var ise �okla sava��l�r. Bilinci a��k ise sakinle�tirilir. Hastan�n a�z�nda toz toprak k�r�k di� vs. olabilece�i akla getirilmeli ve temizlenmelidir. Hastaya turnike uygulanm�� ise bu bildirilmelidir. �lkyard�mc�n�n kaza yerinde kalmas�n� gerektirecek bir neden yoksa hastaneye kadar yaral� ile birlikte gitmelidir.

�lkyard�m�n A B C si:
A: Hava yolunun a��lmas�
B: Solunumun d�zenlenmesi
C: Dola��m�n sa�lanmas�
Hastaya saplanm�� herhangi bir �ey varsa bunlar ��kart�lmaz.��kart�lmaya �al��l�rsa hasta �lebilir. Ameliyatla hastanede ��kart�l�r. M�mk�nse kesilir veya s�k�l�r. Elbiselerin ��kart�lmas�nda h�rpalay�c� hareketlerden ka��n�lmal�d�r. �nce sa�lam kol ve bacak ��kart�l�r. H�rpalanma olacaksa kesilip ��kart�lmal�d�r. Yan�k olan b�lgelerde elbiseler kesinlikle s�yr�lmamal� kesilip ��kart�lmal�d�r.
Hastan�n veya ilkyard�mc�n�n hayat�n� tehdit eden bir durum yoksa hastan�n durumu kontrol alt�nda de�ilse hareket ettirilmemelidir ta��maya en elveri�i ara� sedyedir.

Bilin� Kayb� ve Koma:
Bilin� kapal� ki�ilerde 5 duyu ile alg�lama ortadan kalkar. �leri derecede komada ise a�r�l� uyaranlara cevap veremez.bilinci kapal� ki�iler.
1- Yard�m isteyemez.
2- Dikkatli de�erlendirilemez ise �l� san�labilirler.
3- Nedene y�nelin tahmin hayat kurtarabilir.
4- Kolayca zarar g�rebilirler.
5- Solunum yolu t�kanm�� olabilir.
6- Hasta kusabilir kusmuk solunum yollar�na ka�abilir.
7- Refleksler ortadan kalkm��t�r.
En ileri bilin� kayb�na koma denir. �e�itli nedenlerle olu�abilir. �lk olarak hava yolu a��l�r. Soluk al�yor ise koma duru�una getirilir. Soluk alm�yor ise yapay solunum ba�lan�r. Nab�z kontrol edilir. Kalp durmu� ise yapay solunumla birlikte kalp masaj� ile birlikte yapay solum devam ettirilir. Kalp ve solunum geri d�nd�kten sonra koma duru�una getirilerek hastaneye nakledilir.

Kafa travmalar�na ba�l� komalar:
Beyin sars�nt�s�, zedelenme, kanama koma nedeni olabilir. Kaza sonras� kulaktan veya burundan kan veya beyaz bir s�v� gelmesi k�r�k riskini ve ileri derecede beyin sars�nt�s�n� g�sterir. Kafa travmas�na u�rayan ki�inin muayenesi normal olsa bile 24 saat s�re ile yaln�z kalmamal�d�r. Derin uykuya dalar ve uyanmazsa, f��k�r�r tarzda kusarsa en yak�n hastaneye g�t�r�lmelidir. Bu s�re i�inde a�r� kesici ve uyku ilac� verilmemelidir.

�l�m:
�evre ile anlaml� ileti�im kurma yetene�i kaybolur. Bilin� kayb� ve hava yolu t�kan�kl�� bunu izler dil k�k� geriye kayarak soluk borusunun a�z�n� kapat�r. Daha sonra solunum durur. Solunum ile sa�lanan oksijenin kesilmesinin 1-2 dk ard�ndan kalpte durur. Kalbin durmas�na klinik �l�m denir. Kalbin durmas� ile b�t�n h�crelere oksijen gitmesi engellenir. Oksijensizli�e en duyarl� h�creler beyin h�creleridir. 4-6 dk sonra beyinde geri d�n�� olmayan doku �l�m� olur. Beyin h�creleri �ld�kten sonra kalp �al��acak olursa ki�i bitkisel hayata girer. So�ukta beyin �l�m� gecikebilir. �lkyard�mc� ki�inin �l�p �lmedi�ini de�erlendirmelidir. Nab�z al�nm�yorsa (boyundan, bilekten, kas�ktan) kulak g��se dayan�p dinlendi�inde ses duyulmuyorsa. Soluk alm�yorsa, g�zler mat bulan�k ve kaym�� durumda ise her iki g�zbebe�i de ileri derecede geni�lemi�se v�cut gittik�e so�uyorsa �lm�� demektir.

G�r�ld��nden daha �nemli olan durumlar:

Bilin� kayb�
�� kanama olas�l�� ku�kusu
P�sk�r�r tarzda kusma kafaya darbe geldikten sonra veya darbe ile birlikte bilin� kayb� olmas�.
Delici yaralar
Eklemlere yak�n yaralanmalar
K�r�k olas�l��
G�z yaralanmalar�
Elektirik �arpmas�
Etkeni bilinmeyen zehirlenmeler

Hava Yolu T�kan�kl��:
Oksijen olmazsa h�creler ka��n�lmaz olarak �l�rler. Beyin h�creleri oksijene en duyarl� olanlard�r. Genellikle oksijensizli�e 3 dk dayanabildi�i kabul edilir. Kalp h�creleri oksijensizli�e 20-30 dk dayanabilirler. Deri ve t�rnaktaki h�creler oksijensizli�e en �ok dayanan h�crelerdir. Solunum dakikada 12-20 kez olur. Ve beyin sap� taraf�ndan kontrol edilir. Solunum yolu t�kan�rsa 2 dk i�inde bilin� kayb� olur. 5-10 dk i�inde kalp durur. Hava yolu t�kan�kl��na dilin geri ka�mas�, yabanc� cisimler nefes borusunun �i�likleri ve �demi neden olur.
Dil taban�n�n geriye sarkmas�na ba�l� t�kan�kl�klarda hava yolu birka� y�ntemle a��labilir. S�rt�st� yat�r�l�r. Ba� geri b�k�l�r boyun desteklenerek kald�r�l�r. Boyun k�r�� riski varsa yap�lmamal�d�r. Bebekler dede uygulanabilir.
Ba� b�k�l�rken �ene kald�r�lmas�. Buda boyun k�r�� riski varsa yap�lmamal�d�r.
��l� havayolu manevras�: Ba� geri b�k�l�rken �ene �ne �ekilir alt dudak a�a�� itilir.
�eneye bask� y�ntemi hasta s�rt�st� yatarken �ene �ne �ekilir ba� n�tral durumda kal�r. Boyun k�r�� riskinde uygulanabilir.

Koma duru�u: Hasta sol yana �evrilir. Sol bacak ve kal�a i�e b�k�l�r. Ba� kol �zerinde yar� y�z�st� durumudur. Boyun k�r�� tehlikesi varsa kullan�lmaz.

Yabanc� Cisim: Hasta birdenbire konu�amaz hale gelir. Soluk alamad��n� belirten i�aretler yapar. Hastan�n �ks�r�kle yabanc� cismi ��karabilmesi i�in akci�erlere k�smen hava girmesi gereklidir.
S�rta darbe y�ntemi ile k�rek kemiklerinin aras�na el taban� ile 4 kez sert darbe vurulur. G��sten desteklenmelidir.

Elle bas�: Karn�n �st k�sm�na veya g��se bas� yaparak adeta yapay �ks�r�k olu�turma durumudur. �ocuk ve bebeklerde karna bask� uygulanmamal� s�rta darbe ve g��se bask� uygulanmal�d�r.
Parmakla s�vazlama. Bu y�ntemler etkisiz kald� ise �ene ve dil ba�parmak ve parmaklarla yukar� �ekilir. Nefes borusunun a�z� g�r�l�r. Bu uygulama ile �ks�r�k refleksi uyar�l�r elin i�aret parma�� ile bo�aza yak�n cisimler ��kart�l�r. Ba�ka bir cisim sokulmal�d�r.

Solunumun Durmas�:
Solunumu durmu� ki�ilerde vakit kaybetmeden yapay solunuma ge�ilmeli buda a��zdan a�za veya a��zdan buruna hava verilerek yap�lmal�d�r. �o�u zaman suda bo�ulmalarda hastan�n midesindeki ve akci�erindeki suyu ��kartmak i�in gereksiz yere zaman kaybedilmektedir. Oysaki midedeki suyun herhangi bir zarar� yoktur. Akci�erdeki suyunda ��kar�lmas� m�mk�n de�ildir.
Hasta sert bir zemine s�rt �st� yat�r�l�r. A��z i�i s�vazlanarak i�inde kusmuk, toprak, yosun, k�r�k di�, takma di� vs varsa ��kart�l�r. �ene yukar� �ekilirken ba� hafif geri yat�r�l�r. A��zdan solunum yap�lacaksa burun burundan yap�lacaksa a��z kapat�l�r. Derin nefes al�n�r. �apraz olarak a��z a�za yerle�tirilir. G��s�n kabarmas�na yetecek kadar nefes verilmelidir. Ba� yana �evrilerek yeniden nefes al�n�r. Bu i�lem 3-4 sn de bir tekrarlan�r. Hastan�n kendi solunumu gelene kadar tekrarlan�r.

Kalp Durmas�:
Kalp Durmas�nda hastan�n bilincinin kapal� oldu�unu kalp at�mlar�n�n nab�z hissedilmedi�ini g�r�r�z. Boyunda �ah damar� kalp at�mlar�n�n en kolay hissedildi�i yerdir.

Kalp Masaj�: Kesinlikle kalp durdu�undan emin olduktan sonra yap�lmal�d�r. Hasta sert bir zemine s�rt �st� yat�r�l�r. Hastan�n ayaklar�n�n alt�na bir yast�k konur. Kalbe kan�n d�n�� kolayla��r. G��s kemi�inin 1/3 alt k�sm�na gelecek �ekilde el ayas� altta di�er el ayas� alttaki elin �st�nde olacak �ekilde bask� uygulan�r. Parmaklar g��se de�memelidir. Kollar dirsekten b�k�lmeden bask� uygulan�r. Normal bir eri�kinde g��s�n 4-5 cm a�a�� inmesi yeterlidir. Dakikada 80-100 kez masaj yap�l�r. Her 5 kalp masaj�ndan sonra 1 kez yapay solunum yapt�r�l�r. E�er tek ki�i var ise her 15 kalp masaj�ndan sonra 2 kez yapay solunum yapt�r�l�r.

Suda Bo�ulma:
�ster tuzlu suda ister tatl� suda bo�ulma olsun yap�lacaklar ayn�d�r. Bo�ulma s�ras�nda soluk borusunun kas�lmas�na ba�l� olarak �ok az miktarda su akci�ere gider. So�uk havada suda bo�ulanlarda 20-30 dk ge�se bile yapay solunum ve kalp masaj�na ba�lanmal�d�r.

�ok:
Kan dola��m�n�n etkin olarak �al��abilmesi i�in kalbin pompa g�revini yapmas�, kapal� damar a��n�n ve dola��m sisteminin b�t�nl��n�n korunmas� ve yeterli miktarda kan hacminin bulunmas� gereklidir. Bu b�l�mlerden herhangi birinde bir eksiklik olursa dokulara kan iletimi bozulacak ve �ok olu�acakt�r. Kalp dakikada yakla��k 8 litre kan� damarlara pompalar. Kalp krizi, �iddetli kanamalar, a��r� s�v� kay�plar�, b�y�k yan�klar, a��r� isal, kusma, kar�n i�i iltihaplanmalar, kar�n ve ba�a �iddetli darbelerde a��r� korku ve heyecanlanmalarda �ok g�r�lebilir.
Ba�l�ca �ok Belirtileri: Huzursuzluk, endi�e hali, a��r� susama, dudaklar�n kurumas�, bulant�, kusma, so�uk ve nemli deri. Nab�z zay�f ve h�zl�d�r. Solunum y�zeysel ve h�zl�d�r. Bilin� bozulur, uyku hali ve komaya do�ru giden evreler olabilir. Kan bas�nc�nda d��me olur.

Kanama Nedeniyle Olan �okta �lk yard�m: Kan kayb� olunca v�cut bunu kendi �abalar�yla �nlemeye �al��r. Damarlar b�z�l�r ve daral�r.kalp at�m� h�zlan�r. E�er bunlar etkili olmaz kan kayb� devam ederse �ok geli�ir. Kan kayb� durdurulmal� ve ilkyard�m�n ABC si yerine getirilmelidir. E�er imkan varsa hastaya oksijen verilmelidir. Ayaklar�n�n alt�na bir yast�k konularak ayaklar y�kseltilir. �ok fazla y�kseltilmemeli solunum s�k�nt�s� olu�abilir. �oktaki hastaya a��zdan hi�bir �ey verilmez. �ok susam�� ise �slak pamukla a��z silinir. K�r�k varsa sabit hale getirilmeli. Hastan�n �zerine battaniye �rt�lerek ��mesi engellenmelidir.

Kanamalar:
Damarlar atardamar, toplardamar, k�lcal damar olarak ayr�lm��t�r. Atardamarlar kalpten dokulara kan ta��yan damarlard�r. Atardamarlarda bas�n� y�ksektir ve her kalp at�m�yla daha da y�kselir.k�lcal damarlar dokular aras� da��lm�� olan k��k ince damarlard�r. Toplar damarlar ise dokulardan kan� tekrar kalbe getiren damarlard�r.negatif bir bas�n� vard�r ve s�rekli bir kan ak�m� vard�r.
Atardamar kanamalar�nda kan nab�zla birlikte kan ritmik olarak f��k�r�r. K�sa s�rede �ok miktarda kan kayb�na neden olabilir. Toplardamar kanamas� ise daha yava�t�r ama s�reklidir.

Kanama Tedavisi:
1- Direk Bas� uygulama: En basit ve en etkili yoldur. Kanayan b�lgenin �zerine mikropsuz bir gazl� bez ile el ayas� ile bask� uygulan�r. Kanama nedeniyle bezin d�� k�sm� �slan�rsa bez kald�r�lmadan �zerine bir bez daha konarak bask� uygulan�r.
2- Bas�n� Noktalar�na Bask�: B�y�k damarlar�n kolayca bast�r�larak kan ak�m�n�n kesilebilece�i noktalar�na bask� uygulanarak kanama durdurulabilir bunlar genellikle nab�z noktalar�d�r.
3- Turnike Veya Bo�ucu Sarg� Uygulamas�: Turnike uygulamas� istenen bir uygulama de�ildir. B�t�n yollar denendikten sonra kanama durmazsa uygulanmal�d�r. Alttaki dokular� ezme damar ve sinirlere kal�c� zararlar verme riski vard�r. Turnike ince olmamal�d�r. Geni�li�i 7-8 cm olmal�d�r. S�k��t�rma i�lemi kanama durana kadar yap�lmal�d�r. Daha fazla s�k�lmaz 15 dk da bir gev�etilmeli ve kan ge�i�i sa�lanmal�d�r. Elbise kollar� vs turnikeyi �tmemelidir. Hastaya turnike uyguland�� belirtilmelidir. Dikkatli olunmal�d�r.

K��k d�� kanamalar: k�sa s�reli bas�n� uygulama kolayca p�ht�la�may� sa�lar hi�bir zaman yaradaki p�ht� silinmez. Yara kirli ise su ve sabunla y�kan�r. Yaran�n �zerine mikropsuz sarg� bezi ile bask� uygulan�r. yara kolda elde veya bacakta ise kalp seviyesinden yukar� kald�r�l�rsa kanama durmas� kolayla��r. Yaraya herhangi bir ila� vs. s�r�lmemelidir.

B�y�k D�� Kanamalar: Kanama �ok fazla olursa �ok geli�ebilir. �lkyard�m�n ABC si unutulmamal�d�r. Kanama durdurulmaya �al��l�r. Gerekirse turnike uygulan�r.

Kol ve Bacak Kopmalar�: Kopan kol ve bacak gibi uzuvlar�n yerine dikilmesi m�mk�nd�r. G�d�k b�l�m�ne bask� uygulanarak kanama durdurulur. Kopan b�l�mler plastik bir torba i�inde buz dolu bir kaba konur. Buz ile do�rudan temas engellenmelidir. Hasta hemen en yak�n sa�l�k kurulu�una iletilmelidir.

�� Kanmalar: V�cut bo�luklar�na olan kanamalard�r. Kar�n i�i, g��s i�i veya kafa i�i kanamalard�r. Biriken kan d��ar� akm�yor olsa da damar i�inden kay�p oldu�undan �ok geli�ebilir. B�y�k kemik k�r�klar�nda �nemli miktarda kan kay�plar� olabilmektedir.
Hasta ba�� a�a��da ayaklar� hafif y�kseltilerek yat�r�l�r. Bo�az�n� s�kan �eyler kravat d��me vs. gev�etilir. Hasta rahatlat�lmaya �al��l�r. �ok �nlenmeye �al��l�r. Hastada ba�ka yaralanma ve darbe olup olmad�� kontrol edilir. Bilin� kapan�r ise kalp at�m� ve solunum varsa koma yat��na getirilir. �zerine battaniye �rt�lerek ��mesi engellenir. En yak�n sa�l�k kurulu�una iletilir.

Delici G��s Yaralanmalar�: Hemen g��steki delik kapat�l�r. G��s i�inde kanama varsa hasta sa�l�k kurulu�una yar� oturur bi�imde iletilmelidir.
Burun Kanamalar�: E�er kafatas� k�r��ndan ku�kulan�l�yorsa burun kanamas�n� durdurmak i�in u�ra��lmamal�d�r. 35 ya� �zerinde burun kamalar�nda y�ksek tansiyon akla gelmelidir. Hasta oturtulur sakinle�tirilir. Ba�� ne e�ilerek kendisine burun delikleri s�k�ca tutturulur. Gerekirse buruna buz torbas� uygulanabilir. 30 dk �zerinde devam ederse sa�l�k kurulu�una iletilmelidir.
Kulak Kanamalar�: Kafa darbesi sonucu olursa �ok �nemlidir. Kanama d�� kulak veya i� kulaktan olabilir. Hasta yar� oturur pozisyonda ba� kanayan tarafa e�ilir. Kulk ila�s�z ve mikropsuz bir sarg� bezi ile sar�l�r.
Sa�l�deri Kanamalar�: �nemli miktarda kanama olur. Kafatas� k�r�� olabilece�i unutulmamal�d�r. Bilin� kayb� varsa bu ihtimal y�ksektir. Do�rudan bas� uygulanarak kontrol alt�na al�nabilir. ��inde yabanc� cisim varsa do�rudan bas� uygulanmamal�d�r. Simit sarg� konulur.

YARALAR:
Deriye gelen darbeler soncu kapal� doku zedelenmeleri olabilir. Bu durumda a�r� ve �i�lik meydana gelebilir. Bazen morarma ve �i�lik i�inde kan birikebilir. �i� olan b�lgeye s�k� bandaj uygulan�r so�uk uygulan�r. Yaln�z bandaj kan dola��m�n� engelleyecek derecede s�k� olmamal�d�r. A��k yaralarda tetanos riski unutulmamal�d�r bu neden tetanos a��s� yap�lmal�d�r.

YANIKLAR:
1. derece yan�k: y�zeysel yan�kt�r.k�zar�kl�k ve a�r� vard�r. �z b�rakmadan 1 haftada iyile�ir.
2. derece yan�k: cilt ve cilt alt� dokularda yanm��t�r. Benekli k�rm�z� renkli kabarc�k olu�umu vard�r. Derideki sinir u�lar� da zarar g�rm��t�r. Enfeksiyon geli�mezse 2-3 hafta da iyile�ir.
3. derece yan�k: Deri tamamen yanm��t�r. Alttaki kas tabakas�na kadar uzan�r.
Tehlikeli yan�klar: V�cudun %30 dan fazlas�n�n yanmas�, solunum sistemini i�ine alan yan�klar, v�cudun %10 dan fazlas�nda 3. derece yan�k olmas�, y�z, el, genital b�lge yan�klar�, g�z yan�klar�, derin asit ve elektrik yan�klar�, boyunda halka �eklinde yan�klar.
Yan�k y�zeye hi�bir�ey �rt�lmez. So�uk su a�r�y� azalt�r. Kabarc�klar patlat�lmaz yan�k alan�ndaki kolye y�z�k bilezik vs. ��kart�lmal�d�r. Elbiseler kesilerek ��kart�lmal� s�yr�lmamal�d�r.
Kimyasal Yan�klar: Etken h�zla uzakla�t�r�lmal� 10-20 dk bol su alt�nda tutulmal�d�r. Daha sonra yumu�ak sabunla y�kan�r. S�nmemi� kire� su ile kar��la�t��nda yak�c� etki g�sterir. Tozlar f�r�a ile al�nd�ktan sonra bol su ile y�kan�r.
Elektirik yan��ndan ��phelenilen her hasta durumu normal olsada hastanede de�erlendirilmelidir.

SARGI VE ATELLER:
Sarg�lar�n �ok s�k� ve gev�ek sar�lmamas� gerekir. El ve ayak parmaklar� d��ar�da kalacak �ekilde sar�lmal�d�r. Parmaklarda uyu�ma kar�ncalanma morarma oldu�u g�r�l�rse sarg� s�k� sar�lm�� demektir. Sarg�lar mikropsuz olmal�d�r.
Ateller ise herhangi bir v�cut b�lgesini hareketsiz olarak b�rakmak i�in kullan�lan desteklerdir. K�r�k baca�a sa�lam baca�� k�r�k kola g�vdeyi destek yapmakta m�mk�nd�r. M�mk�nse �i�me ateller kullan�lmal� bunlar k�r�� her y�nden desteklerler. Tekrar tekrar kullan�labilirler.

K�r�k ��k�k ve incilmelerde ilkyard�m:
Kemik �zerine darbe gelen yada zorlanma olan b�lgelerde a�r�, �i�me, kabar�kl�k, ola�an d�� g�r�n�m, bi�im bozuklu�u, eklem olmayan yerde eklem g�r�n�m�, kol veya baca��n boyunda k�salma, yarada k�r�k u�lar�n�n g�r�lmesi. O b�lgede k�r�k oldu�unu g�sterir.
K�r�k olup olmad��n� belirlemeden hasta yerinden oynat�lmamal�d�r. E�er hasta k�r�k b�lgesi hareketsiz hale getirilmeden k�p�rdat�lmaya �al��l�rsa k�r�k u�lar� kemi�e yak�n veya paralel uzana damar ve sinirlere zarar verebilir. Hasta ta��nmadan �nce k�r�k atele al�nmal�d�r. K�r��n ilerisindeki nab�z kontrol edilmelidir. Atel k�r��a yak�n yerdeki eklemide hareketsiz hale getirmelidir. A��k k�r�klarda kanama kontrol alt�na al�n�r. K�r�k b�lgesinde kopmu� kemik par�alar� varsa dokunulmaz, k�r�k u�lar� u�uca getirilmeye �al��lmaz. Hastaneye nakledilirken a��zdan yiyecek verilmemelidir. ��nk� hasta ameliyat olacaksa bu nedenle gecikebilir.

��k�klar:
Hareketle artan a�r� olur. Yap�sal �ekil bozuklu�u olur. Hassasiyet vard�r. �ilik erken d�nemde olmayabilir. Hareket k�s�tl�l�� olabilir. Anatomik yap�y� iyi bilen ki�iler taraf�ndan oturtulmas� gerekir. Burkulmalarda eklem sabitle�tirilir ve hastaneye iletilir.
Boyun K�r��: Kafas� �zerine d��en kafas�na darbe gelen herkeste boyun k�r�� akla gelmelidir. Ani frenlerde kam�� hareketi sonras�nda boyun k�r�� olu�abilir. Hastan�n boynu boyunlukla desteklenmelidir. Hasta yerinden oynat�lmamal� bu konuda e�itim g�rm�� personelce ta��nmal�d�r.

Zehirlenmeler:
Kusturulur. Al�nan maddenin suland�r�lmas� i�in bol miktarda su veya s�t verilir. Bilin� kayb� vars� havale ge�iriyorsa yak�c� madde i�ti ise petrol �r�n� i�mi� ise kusturulmaz. Gaz zehirlenmelerinde hasta hemen a��k havaya ��kar�lmal� oksijen verilmelidir.

B�cek, Y�lan Sokmalar�:
Yara bol su ile y�kan�r. Hasta sakinle�tirilir. Yara b�lgesindeki �i�li�in 5 er cm alt�ndan ve �st�nden turnike uygulan�r. Turnike ven�z dola��m� engelleyecek arteryel dola��m� engellemeyecek �ekilde s�k�lmal�d�r. Hastan�n y�r�mesine izin verilmez. Is�r�lan extremite atele al�nmal�d�r. Is�r�lan alanda di� izleri aras�nda yar�m santim derinli�inde kesi yap�l�r. Zorunlu olmad�k�a a��z kullan�lmadan kanama sa�lan�r. �lkyard�m�n ABC si y�n�nden izlenir. Y�lan serumu uygulanmak �zree hastaneye iletilir.

So�uk ve Donma:
Y�zeyel so�uk �arpmas�: deri mumsu bir g�r�n�m al�r. Dokunmakla serttir. Ellerde k�ntl�k hissedilir. �i�lik ve kabarc�k olabilir. Hasta s�cak biryere al�n�r ��yen b�lge v�cut �s�s�yla �s�t�l�r. Do�rudan �s� kayna�� ile �s�t�lmamal�d�r. Ovmaktan masajdan ka��n�lmal�d�r.
Derin so�uk �arpmas� k�smi donma: dokunmakla his al�nmaz. Travmadan ka��n�lmal�d�r. 37.7-40,5 C aras�nda �s�t�l�r. Kabarc�klar�n patlat�lmas� tehlikelidir.

Evinizdeki Sessiz Tehlikeler

Evinizdeki Sessiz Tehlikeler
Banyoda
Islak bez, sabun ve deterjan, �ampuan, s�cak su, t�ra� b��a��, sa� kurutucusu, makas, elektrikli t�ra� makinas�, priz, cam karpuz, ampul, ayna, lavabo serami�i, �ama��r makinesi, �ofben, elektrikli �s�t�c� gibi.
Oturma Odas�nda
Elektrik anahtarlar�, prizler, cam sehpa, cam e�ya, soba, �s�t�c�lar, muhtelif seramik e�ya, avize, baz� zehirli ev bitkileri (diffenbahia) gibi.
�ocuk Odas�nda
Top, k��k par�al� oyuncaklar, paten, yayla kurulan oyuncaklar, patlay�c� oyuncaklar (maytap, �atapat vb.), vurucu oyuncaklar (ucu sivri oklar) gibi.
Depo Alanlar� ve �� Odas�nda
�st �ste dengesiz dizilmi� a��r nesneler (odun vb.), balta, keser, burgu, tornavida, testere, �eki�, t�m elektrikli hobi aletleri, av silahlar�, fi�ek, barut, kaps�l, solvent (tiner, gazya�� vb.) ve boyalar, �s� yayan ara�lar (�t�, soba vb.) gibi.
Mutfakta
Kibrit, �akmak, t�p gaz, cam e�ya, �atal, b��ak, tirb��on, tabak – �anak, a��r metal tencere, rende, t�m elektrikli ev aletleri gibi.

Evdeki G�venli�iniz ��in Vazge�memeniz Gereken Haz�rl�klar Neler Olmal�d�r?
Haz�rl�kl� olun!
Acil merkezlerle ilgili tem telefon numaralar�n� telefonun yan�nda g�r�nebilir bir yerde bulundurun!
155 Polis �mdat
110 �tfaiye
112 H�z�r Acil
Kendinize ve ailenize ait �nemli sa�l�k bilgilerini kolayca g�r�lebilir bir yere yaz�n (kan grubu, alerji, �eker, b�brek nakli, by - pass, hemofili, hipertansiyon, kalp yetmezli�i.)
- Sa�l�k kontrolleriyle ilgili hi�bir belgeyi atmay�n, dosyalay�n.
- �lk yard�m kurallar�n� ��reniniz ve s�k s�k tekrarlay�n.
Bu ama�la elinizdeki kitap��n ilgili b�l�mlerini okuyun. Gerekli oldu�unu d��n�yorsan�z sivil veya resmi kurulu�lar�n d�zenledi�i ilk yard�m kurslar�na kat�labilirsiniz. �niversiteler, yerel idareler, acil t�p dernekleri bu gibi kurslar� periyodik olarak d�zenlemektedirler.
- Ev veya apartman numaran�z d��ar�dan kolayca okunabilmelidir.
- Kronik bir hastal��n�z varsa buna ait bilgileri yak�nlar�n�za bildirin, k�nye veya c�zdan�n�zda ta��y�n. S�rekli olarak kullanmak mecburiyetinde oldu�unuz ins�lin, kalp hipertansiyon, hormon ila�lar�n�; kanama probleminiz var ise bunu tedavi etmek i�in kulland��n�z ila�lar� kolayca anla��labilir bir �ekilde sa�l�k dosyan�za kaydedin.
- Donan�m� eksiksiz bir sa�l�k �antas� bulundurun.

Donan�m� Eksiksiz Bir Sa�l�k �antas�nda Olmas� Gerekenler
25 cm’lik lastik turnike
1 adet 10’luk steril enjekt�r
1 adet makas
1 adet penset
10 adet b�y�k boy �engelli i�ne
1 adet 5 x 5 cm’lik flaster
5 adet 5 x 5 cm’lik steril tampon
5 adet 10 x 10 cm’lik steril tampon
1 adet 50x50 cm’lik kare bez (��gen ask� yapmak i�in)
1 adet antibiyotikli merhem
1 �i�e 30 cc yara temizleme ��zeltisi (battikon)
1 �ift steril lastik ameliyat eldiveni
2 adet 15x20 cm ebat�nda plastik torba
2 adet 10 cm eninde sarg� bezi (rulo)
1 adet 10 cm’lik elastik bandaj
1 adet k��k paket hidrofil pamuk
1 adet tebe�ir

Evimizde En �ok Kar��la�t��m�z “Ev Kazas�” Ne?
Aygaz’�n, “Aygaz ev kazalar�na kar�� uyar�yor!” kampanya kapsam�nda yapt�rd�� ara�t�rmaya g�re; “Yanma ve ha�lanmalar konusunda yap�lan hatalar”, ev kazalar�na yol a�an hatalar s�ralamas�nda %14,10 ile ilk s�rada yer ald�.
LPG sekt�r�n�n �nc� kurulu�u Aygaz’�n ara�t�rma �irketi Strateji Mori’ye yapt�rd�� ara�t�rma, kampanya kapsam�nda iki y�ld�r s�rd�r�len Halk E�itim Merkezi Seminerleri’ne kat�lan 350 ev kad�n� aras�nda yap�ld�. Ara�t�rma sonucunda; kad�nlar�n %14,10’unun yan�klara buz konulmas�ndan di� macunu s�r�lmesine, ocak �st�nde kaynayan tencere ve �aydanl�k b�rak�lmas�na kadar bir�ok hata yapt�� belirlendi.
�te yandan Aygaz’�n HEM Seminerleri’ne kat�lan ev kad�nlar� aras�nda yapt�rd�� ara�t�rma sonucunda;
Yanma ve ha�lanmalar konusunun yan�s�ra, elektrikli ev aletlerinin kullan�lmas�, elektrik prizlerine �slak elle dokunulmas�, elektrikli aletlerin prizde b�rak�lmas� gibi hata yapanlar�n oran�n�n ise %8 oldu�unu belirleyen ara�t�rmaya g�re; %7,3 oran�nda �ohben kazalar�, %6,1 oran�nda kesici ve delici yaralanmalar, %0,3 oran�nda d��meler ve k�r�lmalar, %0,3 oran�nda zehirlenmeler, konusunda hata yap�l�yor.
�lk yard�m�n �neminin ve ilk yard�m uygulamalar�n�n bilinmemesi, kazalara kar�� al�nacak �nlemlerin bilinmemesi, dedant�r�n kullan�m�n�n bilinmemesi, marka ay�rt etmeksizin t�p sat�n al�nmas�, t�p takarken gaz ka�a�� kontrol�n�n kibritle / ate�le yap�lmas�, gaz bitti�inde t�p�n yana �evrilmesi, sallanmas� ve gaz ka�a�� oldu�unda elektrik d��mesine dokunulmas� gibi konularda yap�lan hatalar�n ise toplam % 31,5 oldu�unu ortaya koyan ara�t�rma, �zellikle ev kad�nlar�n�n ve 7 ya� alt� �ocuklar�n kar�� kar��ya bulunduklar� tehlikenin boyutlar�n� g�zler �n�ne serdi.
�ki y�ld�r s�rd�rd�� “Aygaz ev kazalar�na kar�� uyar�yor!” kamyanyas� kapsam�nda yakla��k 400 bin ev kad�n�n� ve kazalar� ve LPG konusunda bilin�lendiren Aygaz; yanmalar ve ha�lanmalardan korunmak i�in kibrit, �akmak ve ate� yakma gere�lerinin ortal�kta b�rak�lmamas� konusunda t�keticileri uyar�yor.

Evdeki G�venli�iniz ��in Vazge�memeniz Gereken Haz�rl�klar Neler Olmal�d�r?

Evdeki G�venli�iniz ��in Vazge�memeniz Gereken Haz�rl�klar Neler Olmal�d�r?

Haz�rl�kl� olun!
Acil merkezlerle ilgili tem telefon numaralar�n� telefonun yan�nda g�r�nebilir bir yerde bulundurun!
155 Polis �mdat
110 �tfaiye
112 H�z�r Acil
Kendinize ve ailenize ait �nemli sa�l�k bilgilerini kolayca g�r�lebilir bir yere yaz�n (kan grubu, alerji, �eker, b�brek nakli, by - pass, hemofili, hipertansiyon, kalp yetmezli�i.)
- Sa�l�k kontrolleriyle ilgili hi�bir belgeyi atmay�n, dosyalay�n.
- �lk yard�m kurallar�n� ��reniniz ve s�k s�k tekrarlay�n.
Bu ama�la elinizdeki kitap��n ilgili b�l�mlerini okuyun. Gerekli oldu�unu d��n�yorsan�z sivil veya resmi kurulu�lar�n d�zenledi�i ilk yard�m kurslar�na kat�labilirsiniz. �niversiteler, yerel idareler, acil t�p dernekleri bu gibi kurslar� periyodik olarak d�zenlemektedirler.
- Ev veya apartman numaran�z d��ar�dan kolayca okunabilmelidir.
- Kronik bir hastal��n�z varsa buna ait bilgileri yak�nlar�n�za bildirin, k�nye veya c�zdan�n�zda ta��y�n. S�rekli olarak kullanmak mecburiyetinde oldu�unuz ins�lin, kalp hipertansiyon, hormon ila�lar�n�; kanama probleminiz var ise bunu tedavi etmek i�in kulland��n�z ila�lar� kolayca anla��labilir bir �ekilde sa�l�k dosyan�za kaydedin.
- Donan�m� eksiksiz bir sa�l�k �antas� bulundurun.
Donan�m� Eksiksiz Bir Sa�l�k �antas�nda Olmas� Gerekenler
25 cm’lik lastik turnike
1 adet 10’luk steril enjekt�r
1 adet makas
1 adet penset
10 adet b�y�k boy �engelli i�ne
1 adet 5 x 5 cm’lik flaster
5 adet 5 x 5 cm’lik steril tampon
5 adet 10 x 10 cm’lik steril tampon
1 adet 50x50 cm’lik kare bez (��gen ask� yapmak i�in)
1 adet antibiyotikli merhem
1 �i�e 30 cc yara temizleme ��zeltisi (battikon)
1 �ift steril lastik ameliyat eldiveni
2 adet 15x20 cm ebat�nda plastik torba
2 adet 10 cm eninde sarg� bezi (rulo)
1 adet 10 cm’lik elastik bandaj
1 adet k��k paket hidrofil pamuk
1 adet tebe�ir

�ocuklar�n�z�n ve Kendinizin Evdeki G�venli�ini Sa�lamak ��in Ne Gibi �nlemler Alman�z Gerekiyor?
- �ocuklar, b�y�klerin hareketlerini izler ve onlar gibi davranmay� ��renir. Emniyetli hareket ederek �ocu�a �rnek olunuz ve nas�l davranmas� gerekti�ini s�k s�k anlat�n.
- �ocuklar� yaln�z b�rakmay�n. Ev kazalar�ndaki �ocuk yaralanmalar�n�n y�zde 90’� �ocuklar yaln�zken olu�turur.
- Evde, dolu bulunan ve kilit alt�nda olmayan silah muhafaza etmeyin.
- Yutulabilecek k��k nesneleri ula�abilece�i yerlere koymay�n. Oynad�� oyuncaklardan par�alar�n ��kmamas� i�in oyuncak se�imine dikkat edin.
- Plastik torba, ip, kablo, i�ne, �ivi, b��ak, jilet, tornavida, k�r�lgan cam e�ya gibi cisimleri ula�abilece�i alanlardan kald�r�n.
Unutmay�n ki, �ocuklar�n ba��na gelebilecek kazalardan eri�kinler sorumludur.

�ocuklar�n�z�n ve Kendinizin G�venli�ini Sa�lamak ��in Evin �e�itli Kullan�m Alanlar�nda Al�nabilecek Di�er �nlemler:
Depo Alanlar�:
- �i�ek ila�lar�n�, t�m aerosolleri �ocuklar�n ula�amayaca�� bir yere koyunuz, ate� yakma gere�lerini ortadan kald�r�n.
- El aletleri de ayn� kurala tabi olmal�d�r.
- Av silahlar�n� ve gere�lerini bo� ve kilit alt�nda tutun.
Genel Kullan�m Alanlar�:
- Merdivenleri iyi ayd�nlat�n.
- Emekleyen bebe�in merdivenden inmesini veya merdivene ��kmas�n� engelleyen bariyerler kurun.
- ��mine, ocak, radyat�r, kalorifer borular�, soba gibi �s� yayan cihazlar�n etraf�nda, do�rudan temas� engelleyen �nlemler al�n.
- Keskin k��eli ve u�lu mobilyalar�n bu b�lgelerini yumu�ak s�nger veya kuma�la kaplay�n.
- Sildikten sonra yerlerin ve merdivenlerin kaygan oldu�u konusunda ev halk�n� uyar�n.
- Elektrik fi�lerini emniyetli kapat�c�larla kapay�n.
- Perde iplerini eri�ilecek d�zeyde b�rakmay�n.
- Pencereler kapal� m�? Balkon kap�s� a��k kalabilir, dikkat!
- Plastik torbalar� ortadan kald�r�n.
- Evde yang�n s�nd�r�c� var m�? Yoksa al�n.
- Duman dedekt�rleriniz �al��r durumda m�?
- Evde s�rekli s�cak su var ise l�tfen derecesini 50 dereceden fazlaya ayarlamay�n.
- Evde zehirli bitki bulundurmay�n.
Mutfak:
- Yemekleri daima duvara yak�n taraftaki ocak g�zlerinde pi�iriniz veya �s�t�n. Tavalar�n saplar�n� duvara paralel tutun.
- Tezgah�n kenar�na yak�n yerlere s�cak tencere, tabak, s�cak su kab� koymay�n.
- S�cak s�v�lar� �ocuklardan uzak tutun.
- Kesici aletleri �ocuklar�n ula�amayaca�� yerlere koyun.
- Bebek sandalyesini, soba, f�r�n ve benzeri �s�t�c�lar�n yak�n�na koymay�n.
- Kibrit ve �akma�� ortalarda b�rakmayan.
- Kablo, uzatma fi�i gibi gere�leri ortada b�rakmay�n.
- Dolap kapaklar�n� kapal� tutun.
- Temizlik malzemeleri ve gere�lerini ortal�kta b�rakmay�n.
- Bebe�e verece�iniz maman�n s�cakl��n� daima kontrol edin.
Banyo:
- Banyo kap�s�n� kilitlemeyin.
- �ampuan, vb. maddeleri �ocuklar�n ula�amayaca�� bir yere koyun.
- Jilet, tra� b��a�� vb. keskin maddeleri �ocuklar�n ula�amayaca�� bir yere koyun.
- Sa� kurutucusu, elektrikli �s�t�c�s� gibi elektrikli ev aletleri banyo k�veti yak�n�nda veya fi� prize tak�l� olarak asla bulundurmay�n.
- Kullan�lm�� sa�l�k malzemelerini ve tarihi ge�mi� ila�lar� i�ine plastik torba tak�lm�� p kutusuna at�n ve ��p kutusunun kapa��n� s�k�ca kapat�n.
- Banyo k�vetinin taban�na kaymay� �nleyen lastik bir paspas koyun.
- Banyo k�vetinin yak�n�na sa�lam bir tutunma demiri takt�r�n.
- Bebekleri ve �ocuklar� banyoda yaln�z b�rakmayan.
Bebek Odas�:
- Bebe�in yata��n� �s�t�c� y�zeylere yak�n tutmay�n�z.
- Bebe�in bah�e �ubuklar� aras� en fazla birbirinden 1 cm uzakl�kta olmal�d�r.
- Bebe�in �ar�af� yata��n�n alt�na yeterince k�vr�labiliyor mu?
- Bebe�in oynad�� oyuncaklar�n boyas� toksit olmamal�d�r.
- Bebe�in giysileri �abuk alev alan plastik, naylon yan�c� materyalden olmamal�d�r.
- Oyuncaklar sa�lam olmal�, �zerlerine tak�l� par�alar ��kmamal�d�r. Kolay ��kan par�alar� bebekler a��zlar�na sokabilirler.
Oyun Alan� (bah�e):
- ��p kutusunun kapa��n� s�k�ca kapatmal�s�n�z.
- Merdiven vb. bah�e yollar� temiz ve bak�ml� olmal�d�r.
- �ukur, drenaj alan� gibi noktalar�, su �zgaralar�n� s�rekli kontrol edip emniyetli olduklar�n� tespit etmelisiniz.
Ebeveyn Odas�:
- Kozmetik �r�nleri, parf�mleri, k�r�lacak cam malzemeleri y�ksekte tutmal�s�n�z.
- ��ne, d��me, diki� malzemesi gibi e�yalar� kilit alt�nda tutmal�s�n�z.
- Yatakta sigara i�memelisiniz.
T�m bu �nlemleri alacak olursan�z, kaza �ans�n� ciddi bir bi�imde azaltabilirsiniz. Ancak yine de haz�rl�kl� olmal�s�n�z.

Neden �ocuklar S�k S�k Kazaya U�rarlar
- Etraflar�ndaki nesnelere a��r� ilgi g�sterirler, merakl�d�rlar.
- Zamanlar�n�n �o�unu etraf� kurcalamak ve ��renmeye �al��makla ge�irirler.
- El ve v�cut maharetleri yeti�kinlerden azd�r.
- V�cut oranlar� yeti�kinlerden farkl�d�r. �rne�in; kafalar� daha b�y�kt�r, dar alanlarda kolayca s�k��abilirler.
- Kendilerini bir i�e kapt�rd�klar�nda d�� ortamdan gelen di�er uyar�lar� eri�kinlere k�yasla daha az alg�larlar.
- ��renme yollar�ndan biri de bulduklar� cisimleri a��zlar�na sokmakt�r.
- Ev aletlerinin kablolar�, prizler, musluklar ilk ilgi alanlar�d�r.
- Delik ve k��k aral�klara �ivi, firkete, tel, kibrit ��p� gibi nesneler sokmaya bay�l�rlar.
- Y�r�meye ba�lad�klar�nda daha �ok tehlike g�steren noktalara kolayca ula�abilirler. (Merdiven, balkon, pencere vb.)
- Boylar�nca ula�abildikleri lavabo alt� gibi al�ak dolaplarda duran kimyasal temizleyicilere kolayca ula�abilirler, bunlar� i�ebilirler.
- Konu�may� ��rendikleri d�nemde soru sormay� da ��renirler. Ancak yarg�lama yetenekleri ve karar verme yetenekleri yoktur.
- Anlama kabiliyetleri k�s�tl�d�r. S�cak bir cismin kendilerine zarar verip veremeyece�ini kestiremezler. Keskin nesnelerin kendilerine ciddi bir zarar verebilece�ini anlayamazlar.
- A��r cisimleri devirip alt�nda kalabilirler. �aydanl�� devirip ha�lanabilirler. �t� tahtas�n� devirip yaralanabilirler

Kesici ve Delici Yaralanmalar

Kesici ve Delici Yaralanmalar� Tan�mak ��in Temel Bilgiler
Mutfakta i� yapanlar�n en s�k kar��la�t�klar� yaralanma tipidir. Cam e�ya ve kesici aletlerle meydana gelir.

Deri alt�na ula�an kesikler b�y�k sinir, kiri� ve damarlar� keserek kopmalar�na, yo�un kanamalara sebep olabilir.

Kesici yaralar�n olu�turdu�u yaralar�n olu� bi�imi ve anatomik olarak g�sterdi�i �zellikler yara zemininin rahat�a g�r�lmesine olanak verir. Delici yaralarda ise yaran�n eni ve boyu �ok k��kt�r. Bu t�r yaralar bazen ince - uzun kesici aletler, bazen sivri dal ve �ubuklar bazen de ate�li silahlar yol a�arlar. B��ak, �i�, sivri cam gibi nesnelerle meydana gelen yaralanmalarda isabet alan yere g�re hangi organ�n ne derece yaraland��n� kestirmek son derece zordur.

Delici G��s Yaralanmalar�
G��se isabet eden yaralanmalarda g��s kafesi delinebilir. Bu durumda g��s kafesi ile akci�er aras�na hava ka�ar. Buradaki bas�n� dengesi bozulur, akci�er kendi �zerine toplanarak b�z��r ve solunum hareketlerine kat�lamaz. Hasta sa�lam taraftaki akci�eri yard�m�yla solunuma devam eder.

Delici Kar�n Yaralanmalar�
Delici yaralanmalar insanlarda kar�n duvar�n�n a��lmas� ve i� organlar�n d��ar� ��kmas�na da sebep olabilirler.

Kesici ve delici yaralanmalarda al�nmas� gereken �nlemler nelerdir?
- Kesici ev ve tamir aletlerini a��kta bulundurmay�n.
- �ocuklar�n bu aletlerle oynamas�na izin vermeyin.
- �atal, b��a�� y�ksekten d��ebilecek �ekilde ortada b�rakmay�n.
- B��aklar�n yeni bilendi�ini ailenin di�er fertlerine hat�rlat�n.
- T�ra� tak�mlar�n� �ocuklar�n ula�amayaca�� yerlere koyun.
- Ate�li silahlar� kilit alt�nda tutun ve anahtarlar�n� �zerinizde ta��y�n.
- �ivi, b��ak, jilet, elektrikli hobi aletleri, k�r�lgan cam e�ya gibi nesneleri ortadan kald�r�n.
- Evde asla dolu silah bulundurmay�n.
- Tamamen camdan olan balkon kap�lar� i�in etraf�n�zdakileri uyar�n.

Kesici ve delici yaralanmalarda yap�lmas� gerekenler nelerdir?
- Pasl� maddeler ve cam kesiklerinde tetanoz a��s� olun.
- K��k kesiklerde kesi�i su ve sabunla y�kay�p, temiz gazl� bezle 5 dk. boyunca �st�ne bast�r�n.
- F��k�ran tarzda kanayan kesiklerde hemen hastaneye gidin. Hastaneye ula�ana kadar, yaran�n �st�ne temiz bir bez ile bast�rmaya devam edin. Yaral� ekstremite (kol, bacak, parmak �b) yukar� kald�r�lmal�d�r.
- Damarlar� a�an kesikler i�in bir doktordan, turnike kullanmay� ��renin.
- Delici yaralanmalarda, batarak v�cutta k�r�lm�� delici cisimleri yerinde b�rakarak kabu bir bandajla b�lgeyi sarg�lay�n ve doktora ba�vurun.
- Delici g��s yaralanmalar�nda g��s kafesindeki deli�i hava ile irtibat� tam olarak kesilecek �ekilde bantlarla kapat�n ve hastay� acilen hastaneye ula�t�r�n.

Delici kar�n yaralanmalar�nda yap�lmas� gerekenler:
- Vakit kaybetmeden acil ambulans servisini aray�n.
- Hastay� s�rt�st� yat�r�n.
- Kar�ndan d��ar� ��kan organlar�n �st�n� mutfakta kulland��n�z �effaf plastik film ile kapat�n.
- Bunu �zerine temiz, kutlanm�� bir havlu koyun.
- Daha sonra kal�n bir �ar�af� katlayarak havluyu takviye edin. Hastay� bu �ekilde hastaneye nakledin.
Parmak ve k��k organ kopmalar�nda yap�lmas� gerekenler:
- Kanayan yere kesinlikle t�t�n, makine ya��, solvent gibi maddeler s�rmeyin.
- Kesilen yeri, mikrop kapacak bir yere de�dirmeyin.
- S�cak kompres uygulamay�n.
- Yaraya batan cismi (b��ak, tahta �ubuk cb.) ��kartmaya �al��may�n, b�lgeyi kal�n bir bandajla sar�n.
- Kesik k�sm� v�cudun a�a��s�na do�ru sark�tmay�n.

S�cak Bitkinli�i, Kramplar�, �arpmas�

S�cak Bitkinli�i, Kramplar�, �arpmas�
Hayat ve enerji kayna�� olan G�ne�, baz� durumlarda hayat�m�z� tehdit edebilir. �nsan v�cudunun ya�am form�l� olarak da bilinen metabolizma d�ng�s�n�n sa�l�kl� olarak i�leyebilece�i v�cut i� s�cakl�� 37 santigrad derece civar�ndad�r. V�cut �s�s�n� reg�le etmeye y�nelik t�m mekanizmalar, 37 santigrad dereceyi korumay� hedefler. �rne�in, v�cut �s�m�z artarsa cilt alt�ndaki kan damarlar� geni�ler ve ter bezlerinden salg�lanan ter miktar� artar ve hatta �zerimizdeki elbiseleri ��karmak ve so�uk bir ortama kendimizi atmak isteriz. B�ylece �s� kayb�n� artt�rarak, v�cut �s�m�z� normal s�n�rlar i�erisinde tutmu� oluruz.

S�ca�a maruz kalmayla geli�en tehlikeleri hayat� tehdit edebilirlikleri bak�m�ndan �� ana grupta ele alabiliriz

1. S�cak Kramplar�
2. S�cak Bitkinli�i
3. S�cak �arpmas�

S�cak Kramplar�
A��r� egzersizden sonra ve �o�unlukla bacak kaslar�nda a�r�l� kramplar �eklinde kendini g�sterir. S�cak kramplar�n�n nedeni pek bilinmiyor, ortaya ��kmas� i�in s�cak ortam da �art de�il. V�cudun su-tuz da��l�m dengesi bozulmu�tur. Egzersiz sonucu geli�en s�v� kayb�n�n, duyarl� kaslara etkisiyle ili�kili olabilir.

S�cak kramplar� olan bir hasta ile kar��la��rsan�z neler yapmal�s�n�z?
1. �nce hastay� bulundu�u ortamdan uzakla�t�r�n�z. M�mk�nse serin bir ortama al�n�z.
2. Hastay� yat�rarak veya oturtarak dinlendiriniz. B�ylece bacaklar�ndaki kramplar ge�ecektir.
3. A��zdan su veya suland�r�lm�� dengeli tuz sol�syonlar� vermek yararl� olacakt�r. Sak�n hastaya a��zdan tuz vermeyiniz.

Unutmay�n�z ki! S�cak kramplar� uzun s�re devam etmezler ve kal�c� bozukluk yapmazlar. A��r� egzersizle yeniden ortaya ��kabilirler.

S�cak Bitkinli�i veya Bayg�nl��
A��r� s�ca�a maruz kalma sonucu en s�k kar��la��lan rahats�zl�kt�r. A��r� terleme sonucu su-tuz kayb� ve sonu�ta kan hacminin azalmas�yla �ok geli�ir. S�kl�kla g�ne� alt�nda kat kat elbiselerle ma� seyreden taraftar olarak adland�r�lan merakl�larda g�r�l�r. Bu durumda terleme fazlad�r ancak �s� kayb� azd�r. Kan hacminin azl��yla seyreden �ok tipi geli�ir. Cilt so�uk-nemli ve y�z gri- soluktur. Ba� d�nmesi, g�z kararmas�, �arp�nt� ve bay�lma hissi g�r�lebilir. Bazen de ba� a�r�s� ve bulant� e�lik edebilir. Hastan�n a�z�ndan �l��len ate�i �o�unlukla normal veya biraz y�ksektir.

S�cak bitkinli�i veya bayg�nl�� belirtileri olan hasta i�in neler yapmal�s�n�z?
1. Hastay� serin bir ortama g�t�r�n�z ve �zerindeki s�k� giysileri ��kart�n�z.
2. Hastay� s�rt�st� yat�r�n�z ve ayaklar�n� v�cut seviyesinden 30 cm y�kseltiniz.
3. Bilinci a��ksa, su veya dengeli tuz sol�syonlar� i�irilmelidir. Sak�n! Bilinci kapal� hastaya a��zdan s�v� veya kat� herhangi bir �ey vermeyiniz.

Hastalar�n �o�u, bu �nlemlerle yakla��k yar�m saat i�erisinde kendisine gelir. Belirtiler d�zelmezse veya ilerlerse, hastay� mutlaka en yak�n sa�l�k kurulu�una g�t�r�n�z.

S�cak �arpmas�
A��r� s�ca�a maruz kalman�n, en az g�r�len ve en dramatik sonucudur. A��r� �s�, v�cudun �s�dan korunma mekanizmalar�n� bozmu�tur. S�cak �arpmalar�nda v�cut �s�s� 40 santigrad derecenin �zerine ��kar, metabolizma durur ve h�zl� doku zarar� geli�ir. S�kl�kla a��r� s�cak dalgalar� s�ras�nda, iyi havalanamayan ve nemli binalarda ya�ayan ya�l� hastalarda, yo�un fiziksel aktivite s�ras�nda g�r�l�r. Ayr�ca s�cak yaz g�n�nde, arabada kilitli olarak b�rak�lan �ocuklarda da s�cak �arpmas� g�r�l�r. Son �rnek �lkemiz insan�n� yak�ndan ilgilendiriyor. S�cak �arpmas� olan ki�ilerde terleme mekanizmalar� bozuldu�u i�in terleme olmaz ve cilt kurudur. Tedavi edilmemi� s�cak bitkinli�i s�cak �arpmas�na ilerlemi�se aksine cilt nemlidir. S�cak �arpmalar�nda hastan�n bilinci giderek kapan�r, nab�z say�s� ve dolgunlu�u azal�r. Tedavi edilmezse daima �l�mle sonu�lan�r.

S�cak �arpmas� belirtileri olan hasta i�in neler yapmal�s�n�z?
1. Hastay� h�zl�ca s�cak ortamdan uzakla�t�r�n�z, giysilerini ��kart�n�z ve �zerine �slak havlular koyunuz.
2. Klimas� maksimum serinli�e ayarlanm�� bir ambulans veya ara�la, hastay� en k�sa s�rede hastaneye g�t�r�n�z. Hastan�n durumu hakk�nda hastaneye mutlaka �nceden bilgi veriniz! ��nk� bu hastalar i�in acil serviste buzlu su banyosu haz�rlanmas� gerekir.

�ok �nemli Uyar�lar!
1. G�ne�in yak�c� etkilerinin yo�un oldu�u 11-16 saatleri aras�nda, uzun s�re korunmas�z olarak g�ne� alt�nda kalmay�n�z ve s�cak ortamlarda egzersizden ka��n�n�z.
2. De�erli varl�klar�n�z olan �ocuk ve bebeklerinizi ara�lar�n�zda b�rak�p k�sa s�reli de olsa bir yere gitmeyiniz.
3. �ocu�unuz okuldan eve servis arac�yla geliyorsa, servis �of�r�n� ortalama var�� s�resini a�t��nda hemen aray�p, �ocu�unuz hakk�nda bilgi al�n�z. G�revlerinin bilincinde olan, g�venilir servis firmalar�r�� tercih ediniz.

SOLUNUM S�STEM� �LE �LG�L� �LK YARDIM

Dakikada ortalama 12 – 16 kez soluk al�n�r.
BO�ULMA:Normal solunum ile hava akci�er keseciklerinden kana ge�mekte ve kandaki CO2 akci�er keseciklerine ge�mektedir. �e�itli nedenler ile bu i�lemler yap�lmazsa kandaki CO2 y�kselir. Buna bo�ulma denir.
Bo�ulmada g�r�len �nemli belirtiler: Halsizlik, ba� d�nmesi, soluk almada zorluk. H�zl� nab�zl�d�r. Dudaklarda, t�rnaklarda, deride morarma, g�z bebeklerinde geni�leme, boyun damarlar�nda �i�me ve hafif �uur kayb� olur. �lerleyen d�nemde deride, yanaklarda, t�rnaklarda, burunda , kulaklarda, parmaklarda g�r�len morluk artar. Mavi grimsi bir renk al�r. Solunum ya hi� yoktur yada zorlu ve kesik ke*****r. Nab�z d�zensizle�ir ve hafifler. Tam �uur kayb� olur. Kalp durmas� ve �l�m meydana gelir.
BO�ULMANIN GENEL NEDENLER�

1 ) Solunum yolu t�kan�kl�klar�: Solunum yolu �e�itli nedenlerle t�kanabilir.

Anatomik nedenler: Dilin arkaya gitmesi, ba��n �ne do�ru b�k�lmesi
Mekanik nedenler : Yabanc� cisimler, a��zda biriken kan, takma di�.
�e�itli hastal�klar: Solunum yollar�n�n yaralanmas�, ses tellerinin �i�mesi

2 ) Solunumu (deprese ) yava�lamas� veya durmas�:

Santral sinir sistemine etki eden durumlar: �e�itli zehirli gazlar, b�cek ila�lar�, kafa yaralanmalar�
Solunum sistemi ile ilgili durumlar: Suda bo�ulma, iple bo�ulma, solunum yollar�na �e�itli maddelerin (s�v�, yemek vs.) ka�mas�

3 ) Kan ve dola��m sistemi ile ilgili durumlar
Zehirlenmesi ( eksoz gaz� gibi ),elektrik �arpmalar�, derin �ok durumu, a��r kanamalar, siyan�r zehirlenmesi vb. bulunmaktad�r.
4 ) Akci�er ve g��s duvar� ile ilgili durumlar
Yaralanmalar sonucu akci�er ve akci�er zar� aras�nda hava girer. Akci�er b�z�l�r. Solunum zorlu�u olur. �iddetli ezilmeler vb. durumlarda asfikseye yol a�ar.
BO�ULMADA ANA �LKYARDIM KURALLARI
1- Bo�ulmaya yol a�an neden ortadan kald�r�l�r.
2- Boyun arkaya do�ru b�k�n. �ene a��l�r, dil �ne do�ru �ekilir.
3-A��zdan a��za yapay solunum yap�l�r. Bu s�rada g��s �ne do�ru y�kselip y�kselmedi�i kontrol edilir.En �nemli ilkyard�md�r. �lk �� dakikada yap�lmal�d�r. Daha uzun s�re beyin O2’li�e dayanmaz. �uursuz kalan ki�inin dili arkaya do�ru kayarak solunum yolunu t�kar. Ba��da �ne do�ru d��er. Solunum yolunu b�kerek ve daraltarak havan�n ge�mesi �nlenmi� olur. (�ekil 80)

SOLUNUMUN KONTROL�
1- Solunum sesini dinleyin.
2- A��z- buruna ayna, g�zl�k cam� tutarak soluk verme ile cam�n bu�uland��n� g�r�rs�n�z.
3-G��s kafesinin �ne do�ru y�kselip y�kselmedi�ini kontrol edin.
4-Elinizin s�rt�n� a��z – buruna do�ru tutarak soluk veri�ini hissediniz
5-Elinizi g��s kafesinin �zerine koyarak 1 dakika s�re ile g��s kafesinin �ne do�ru hareket edip etmedi�ini saptay�n�z.
A�IZDAN A�IZA YAPAY SOLUNUMA NE ZAMAN BA�LANMALIDIR ?
Yeterli solunum, basit �nlemler ile ( solunum yolunun a��lmas� ve a��k tutulmas� ) sa�lanam�yorsa solunuma yard�m edilmelidir.
Hasta – yaral�n�n solunumu durmadan gerekebilir. Solunum yard�m� yard�mc� gerek olmaks�z�n yada yard�mc� gere�le yap�labilir.
A��zdan - a��za
A��zdan - buruna

A��zdan yard�mc� gere�le

Solunum h�z� ve soluk hacmi:Ya�a ve v�cut �l��lerine ba�l�d�r.
A��r� y�ksek soluk hacmi: Hastan�n g��s b�lgesinde y�ksek bas�n� olu�turur. Verilen hava ile hastan�n midesi de �i�er. Buda akci�erlerin geni�lemesini engeller.
�ok az soluk hacmi: Hastaya gerekli O2 ve CO2 de�i�imi sa�layamaz
�ok y�ksek say�da: �lkyard�m� yapan ki�inin �abuk yorulmas�na veya yaral�n�n kas�lmas�na sebep olur.

YAPAY SOLUNUM �E��TLER�

A�IZDAN – BURNA SOLUNUM:

Hastan�n hava yollar�, a��z kapal� iken ve alt �ene yukar� kald�r�lm��ken daha kesin olarak a��k tutulabilir.
Hastan�n burnuna ilkyard�m� yapan ki�i a��z�n� daha rahat yerle�tirebilir.
�fleme bas�nc� burun bo�luklar�ndan azal�r. B�ylece midenin �i�mesi �nlenir.

Teknik:Hastay� d�z bir zemine yat�r�n. Kemer ve kravat� ��z�n. Hastan�n ba��na diz ��k�n. Bir elinizle hastan�n al�n sa� �izgisinden, di�er elinizle �ene alt�ndan kavray�n. Hastan�n ba��n� arkaya – geriye do�ru �ekin, �eneyi �ne �ekin. A��z alt dudak ve �ene ucu aras�na uygulanan bas�n� ile kapat�l�r.
Derin bir nefes alarak a�z�n� hastan�n burnuna s�k�ca kapat�n. Nefesinizi �fleyin. Ba�ar�l� olup olmad��n�z� anlamak i�in g��s�n y�kselip y�kselmedi�ini kontrol edin.�ekil.81

A�IZDAN – A�IZA SOLUNUM
Burun yaralanmalar� veya burun t�kal� oldu�u zamanlarda uygulan�r.
Teknik:Hastay� d�z bir zemine yat�r�n. Kemer, kravat� ��z�n. G��s k�sm�ndan harekat� g�rebilecek �ekilde g��s k�sm�n� a��n. Hastan�n yan�na diz ��k�n. Bir elinizle al�n sa� �izgisinden di�eriyle �ene alt�ndan kavray�n. Ba��n� arkaya, �eneyi �ne do�ru �ekin, hastan�n a�z� parmak geni�li�inde a��n. Al�na yerle�tirdi�iniz elinizle burun deliklerini kapat�n. Derin bir nefes al�p hastan�n a�z�na �fleyin. Kontrol i�in g��s�n hareketine bak�n. (�ekil 82-83-84-85-86)

D�KKAT ED�LECEK NOKTALAR

Hastay� d�z bir zemin �zerine s�rt�st� yat�r�n.
Yakas�n�, kemerini, kravat�n�, elbisesinin �n�n� a��n.
Boyun k�r��ndan ��pheleniyorsan�z ba� ve boyunu b�kmeyin. Yaln�zca alt �eneyi �ne do�ru �ekin. (�ekil 87)
Takma di�, a��z bo�lu�unda bulunan kan, kusmuk gibi yabanc� cisimleri parma��n�za dolad��n�z bir mendil ile temizleyin. Bunu yaparken daha derine, soluk borusuna ka�mamas�na dikkat edin.( �ekil 88 )

B�y�kler i�in 1 dakikada 12 kez d�zenli ve kuvvetli olarak �fleyin.
Ba�kas� taraf�ndan doktora telefon ettiriniz.
�lkyard�ma hi� ara vermeden t�bbi yard�m gelene kadar, yada hastaneye gidene kadar devam edin.

Bir bez yada mendili hastan�n a��z – burnuna koyarak ilkyard�m� yapabilirsiniz. Solunuma engel te�kil etmez.

SUDA BO�ULMADA �LK YARDIM
Suda bo�ulma yada solunum yollar�na bir s�v�n�n ka�mas� sonucu akci�erler s�v� ile dolar. G�rtlak kaslar�nda kas�lma olur. Kalp d�zensizle�ir. Kana ge�en su ile k�rm�z� kan h�creleri par�alan�r ve �l�m meydana gelir.

Ki�i soluk, so�uk, gev�ek ve morumsu renktedir. Nab�z zay�flam��t�r, yada kaybolmu�tur. �uur de�i�ik derecede azalm�� olur.

Tatl� suda bo�ulmada kana ge�en su kan h�crelerin par�alanmas�na yol a�ar.
Tuzlu suda bo�ulmada kandan su akci�erlere ge�er ve kan�n ak�c�l�� azd�r.

1-Bo�ulma tehlikesi ge�iren ki�iyi karaya ��kar�p s�rt�st� yere yat�r�n. Yakas�n�, kravat�n�, kemerini gev�etin. A��z i�indeki yabanc� cisimleri temizleyin.
2-A��zdan - a��za yapay solunum yap�n�z.
3-Verdi�iniz hava solunum yollar�ndaki hava ile kar��r. Solunum yolundaki su k�p�rerek d��ar� ��kar. Soluk verdi�i zaman ki�inin ba��n� �abucak yana �evirin. Her seferinde daha fazla su k�p�rerek d��ar� ��kar ve yaral�ya yeterince solunum yapt�rm�� olursunuz. Mide �zerine bast�rarak midedeki suyunda d��ar� ��kmas�n� sa�lay�n.( �ekil.89)

4-Islak elbiselerini ��kart�r. Battaniyeye sar�p �s�nmas�na yard�mc� olun. �uuru d�zelince s�cak i�ecekler verin
5-Kendi solunumuna ba�layana kalp normal �al��ana kadar ilkyard�ma gerekirse kalp mesaj�na (kompresyonuna)devam edin.
6-�uuru yerine gelirken amonyak, kolanya koklat�n. Derin soluk almas�n� sa�lay�n.
7-Kesinlikle hastaneye g�nderin.
ELEKTR�K �ARPMASINDA �LK YARDIM
Y�ksek voltajl� elektrik ak�m�n�n yerle temas eden v�cuttan ge�mesi sonucu olur.
Yaral� y�ksek bir yerde, direkte bulunuyorsa itfaiyenin yard�m� ile kurtar�l�p yere indirilmelidir
Unutulmamal�d�r ki elektrik yan�klar� g�r�ld��nden daha derindir. Kas kramplar� ile k�r�klar sinir felci solunum merkezinin felci solunumun ve kalbin durmas�.
1-Kesinlikle kendinizi tehlikeye sokmay�n
2-Elektrik devresinin kapat�lmas� ve ba�ka uzman ki�iler taraf�ndan yeniden a��lmamas�na y�nelik �nlem al�nmas� ( �tfaiye, elektrik idaresi)
3-Hasta bazen ak�m kayna��na yap��abilir. Kuru tahta, sopa vb. aletler ile hastan�n elektrik teli olan ili�kisi kesilmelidir. Elbisesi yan�yorsa s�nd�r�n. Hemen ba�ka yere ta��mak i�in zaman kaybetmeyiniz.
Yaral� �uursuzsa(-) ve soluk alm�yorsa(-)
Elbiselerini gev�etin, kemerini ��z�n, yakas�n� a��n. Yapay solunum yap�n. Gerekiyorsa kalp masaj� yap�n. �ok durumunu �nleyici tedbir al�n. Ayaklar�n� yukar� kald�r�n.
Yaral� �uursuzsa(-) ve soluk al�yorsa(+) (�k.90)
Elbiselerini gev�etin, kemerini ��z�n, yakas�n� a��n. �ok durumunu �nleyici tedbir al�n. Ayaklar�n� yukar� kald�r�n. Gerekiyorsa kalp masaj� yap�n. NATO pozisyonunda yat�r�n.

Yaral� �uurlu (+) ve soluk al�yorsa(+) (�k.91)
En yak�n hastaneye ta��y�n. Sakinle�tirin. Sodal� su, �ay gibi i�ecekler alabilir. Bir �ay ka�� yemek sodas� ve bir �ay ka�� tuzu 1/3 litre suda eritip kazadan sonra ilk saatlerde her saat i�irin. Ambulansla hastaneye g�nderin. Kesinlikle y�r�tmeyin.

Hafif ve k�sa s�ren elektrik �arpmas� ile kas kas�lmalar�, uyu�ukluk, kar�ncalanma duygusu olabilir.Uzun s�ren ve kuvvetli �arpmalarda �iddetli kas kas�lmalar�, �uur kayb�, solunum ve kalp durmas� olabilir

G�G�S YARALANMALARINDA �LK YARDIM
G��se etki eden darbe sonucu, g��s veya g��s organlar�n�n yaralanmas� ya�am� tehdit edebilecek d�zeyde olabilir. Soluk alma ile g��s kafesi geni�ler. Soluk verme ile g��s kafesi daral�r.
Kaburga k�r�klar�nda ilkyard�m:
Yaral�y� yere oturur durumda dinlendirin. A�r� olmamas� i�in derin soluk almamas�n� s�yleyin. K�r�k b�lgesi �zerine kal�n bir bez par�as� koyup sar�n. K�r�k b�lgesi �zerine yaral�y� yat�r�n. Hemen hastaneye g�nderin.
G��s duvar�n� ge�ip akci�ere kadar giden yara:B��ak, ate�li silah yaralanmalar� ile d��ar�daki hava g��s civar�ndaki delikten g��s bo�lu�una girer. Akci�er b�z�l�r. �iddetli solunum zorlu�u olur.
Hemen g��s duvar�ndaki deli�i kapatmak gerekir.Bunun i�in deli�in �zerine �slak mendil veya bir bez par�as� ile �rt�l�r. �zerine su ge�irmeyen bir cisim �rne�in naylon torba vb. koyup etraf� bantlan�r. �zerinden elastik bir sarg� ile sar�l�r.
Yaral� �uuru yok ise yaral� taraf yere gelecek �ekilde yat�r�l�r.
Yaral�n�n �uuru var ise ba� ve g��s arkaya yast�k koyup 45 derecey�kseltilerek yaral�y� yan oturur durumda hastaneye ta��y�n�z. (�ekil 92)

YUTULMU� YABANCI C�S�MLERDE YAPILACAK �LK YARDIM
Sert, b�y�k, sivri g�dalar�n yan� s�ra baz� yabanc� cisimler (�rne�in �s�r�lm�� bir elma par�as�) yutuldu�unda yemek borusunu t�kayabilir.
1-�nce yutulmu� olan yabanc� cisimin ne oldu�unu ��reniniz.
2-�ks�rmek yada kusmaya �al��mak, yemek borusuna tak�lan yabanc� cismin yerinde d��ar� ��kmas�na yard�mc� olabilir.
3-A��za parmak sokarak yabanc� cismi d��ar� ��kartmaya �al��n. Ancak daha derine ka�mamas�na dikkat edin.
4-Bat�c� yada yak�c� bir cisim de�ilse, k��kse kendili�inden d��ar� at�lma �ans� �ok fazlad�r.
5-Kesinlikle hastaneye gidin.

SOLUNUM YOLUNA YABANCI C�S�M KA�MASINDA �LK YARDIM
Solunum yoluna yabanc� cisim ka�mas� ile �st hava yolu tamamen t�kana bilir. Akci�erde hasara yol a�ar. Yabanc� cisim oyuncak par�as�, kuruyemi� par�as� yada kan, kusmuk olabilir. En s�k S�t �ocuklar�nda, �ok ya�l�larda, beyin kanamas� sonucu yutma g��l�� olan hastalarda g�r�l�r. Solunum s�k�nt�l�d�r. Bazen �ks�r�k, h�r�lt�l� ve sesli solunum olabilece�i gibi sessizde olabilir. Dudaklar morar�r, solunum durmu� olabilir. Yabanc� cismin ��kart�l�p a��zdan – a��za yapay solunum yap�lmas� gerekmektedir. (�ekil 93)

ER��K�NLERDE YABANCI C�SM� SOLUK YOLUNDAN �IKARMAK ��N
1.S�rta vurma y�ntemi (�ekil 94) iki k�rek kemi�inin ortas�na vurulur.
2.Kar�na bast�rma y�ntemi (�ekil 95) g�bekle iman tahtas�n�n alt ucu aras�nda kar�n �zerine kuvvetlice arkaya ve yukar�ya do�ru bast�r�n.
3.G��se bast�rma y�ntemi (�ekil 96) �ocuklarda uygulanmaz. Hamile , kar�n k�sm� geni� ve �i�manlarda uygulan�r.
Ayakta dururken kar�na bast�rma y�ntemi (�ekil 97)

Heimlich Manevras� :
Yabanc� cisim kuvvetli �ks�rme ile ��kart�lam�yorsa avu� i�i ile hastan�n s�rt�na kuvvetlice vurulur. Ayakta veya oturan hastan�n arkas�na ge�in. Ellerinizi g�be�in �st�ne iman tahtas�n�n alt�na birle�tirerek birden fazla say�da kuvvetli bas� uygulan�r.
Yatan hastada kurtar�c� hastan�n �zerine diz ��ker. Ellerini g�bek �st�ne iman tahtas�n�n alt�na koyar ve dik olarak bir veya birden fazla bas� uygulan�r �k.98

Unutulmamal�d�r kisolunum yolunun tam t�kal� olmas�nda ilk yard�m en fazla 3-5 dk. bir zaman i�inde yap�lmal�d�r. Beyin daha uzun bir s�re O2 dayanamaz. Beyin h�crelerinde �l�m meydana gelir.
Bebek ve �ocuklarda s�rta vurma y�ntemi (�ekil 99-100-101)
Ayaklar�ndan basaca�� tutma, s�rta vurma y�ntemi (�ekil 102-103) hemen hastaneye g�nderilmelidir.

�ofben Kazalar�

�ofben Kazalar�n� Tan�mak ��in Temel Bilgiler
- �ofben sistemleri s�cak su temini amac�yla yayg�n olarak kullan�l�r.
- Elektrikle �al��anlar daha �ok termostat ar�zas� nedeniyle kazan patlamalar�na sebep olmakta, hastalar s�cak su yan�klar� ile kar��la��r.
- LPG ile �al��an �ofbenler de bazen kazalara sebep olur. Ancak bu kazalar, ortamdaki oksijenin yanma s�ras�nda t�ketilmesine ba�l�d�r.
- LPG zehirli de�ildir ancak 6 m3’den k��k, iyi havaland�r�lmam�� mekanlarda �ofben kullan�ld��nda, ortamdaki oksijen s�ratle t�kenmekte, kazazedeler bu y�zden kaybedilir.

�ofben kazalar�nda al�nmas� gereken �nlemler nelerdir?
- �ofbeni mutlaka iyi �eken bir bacaya ba�lay�n.
- �ofbeni havaland�rmas�z, kapal� ve 6 m3’den k��k hacimli mekanlarda kullanmay�n.
- �ofben ile t�p aras�ndaki LPG hortumunu 125 cm’den uzun tutmay�n.
- Banyoya bolca hava giri�i sa�lay�n.
- Banyoyu i�erden kilitlemeyin.
- Koku hissetti�inizde �ofbeni kullanmay�n.
- Banyodan uzun s�re ��kmayan ki�iyi kontrol edin.
- Korsan t�p kullanmay�n, t�p�n�z� her zaman abonesi oldu�unuz bayiden al�n.
- Gaz ka�a��n� kibrit ve �akmakla kontrol etmeyin.

�ofben kazalar�nda yap�lmas� gerekenler nelerdir?
- Yard�m isteyin.
- Hastay� bulundu�u yerden ��kar�n.
- Zehirlenen ki�iyi s�rt�st� yat�r�n, soluk al�p almad��n� kontrol edin.
- Nab�z at��lar�n� ara�t�r�n.
- Nab�z ve solunum yoksa suni solunum ve kalp masaj�na haz�rlan�n.
- Gaz ka�a��nda evi hemen havaland�r�n.
- �ukur ve kuytu yerleri s�p�rerek LPG’yi havaland�r�n.
- Suni solunum ve kalp masaj� uygulay�n.
- Acil t�bbi yard�m �a�r�s�n� tekrarlay�n.

�ofben kazalar�nda yap�lmamas� gerekenler nelerdir?
- Pani�e kap�lmay�n.
- Sorunu tek ba��na ��zmeye kalk��may�n.
- Hastay� d��t�� yerde tedavi etmeyin.
- Gaz ka�a�� olan mekanlarda 1 dakikadan uzun s�re bulunmay�n.
- Pencereleri ve kap�lar� kapal� tutmay�n.
- Elektrik d��mesine dokunmay�n.
- Ate� yakmay�n.