Sanat Terimleri Sözlüğü - Ç
VIP VIP Üye
Sanat Terimleri Sözlüğü
Felsefe Ekibi sitesinden alınmıştır.
Çadır
Üstü kubbe biçiminde olan kıl keçeden üstü ve etrafı kapalı ev. Türk mimarisinde kubbe formunun gelişiminde çadırın büyük etkisi olmuştur. Orta Asya'da Türklerin kullandıkları ve yurt dedikleri çadırların kubbe biçimini, bilahare toprağa yerleştiklerinde taşa uyguladıkları bir gerçektir.
Çan Kulesi
(Fr. clocher, campanile; Alm. Glockenturm) Hıristiyanlıkta kiliselerde halkın ibadete çağırılması için çan çalmağa yarayan kuleler. Çan kuleleri Roman ve Gotik kiliselerinde giriş kapısının üstüne ya da iki yanına inşa edilirdi. Roman mimarisinden evvel çan kuleleri kiliseden ayrı olarak inşa edilirdi.
Çatı
Binayı örten meyilli damın tahtadan iç inşaatıdır. Çatı eğer binanın üst ortasından muntazam, iki tarafa meyilli ise buna beşik çatı denir. Bizim ülkemizde ekseriyetle beşik çatı ile kırma çatı yapılır. Bunların yanında çatı yalnız tek tarafa meyilli ise ona sundurma çatı denir.
Çatı aşığı
Çatı inşaatında ayni sıradaki babaların üzerine yatay olarak konan ve üzerlerine çatı örtüsünün çakıldığı kirişlere denir.
Çatı katı
Çatı bünyesi içinde yer alan ve binanın dış duvar üstünde penceresi olmayan katlardır. Birde Fransa'da uygulanmış mansard denilen çatı katı vardır. Bu kat,mansart çatılarda uygulanır (mansard).
Çelik kalem
(Fr. burin; Alm. Grabstichel) Gravür plâkları üzerine, yapılacak resmi doğrudan doğruya oymaya yarıyan çelik uçlu kalem.
Çerçeve
İlk kez 15. y.y.'dan itibaren resimlerin etrafına çerçeve geçirmek bir adet olmağa başlamıştır. Çeşitli profillerde ve renkli boyalı olarak yapılmağa başlanmıştır. Barokta çerçevelerin altın yaldızla boyanması başlar. Bu ihtişam düşüncesi esasen Barok sanat için bir ihtiyaçtı. Yaprak, meyve, midye kabuğu gibi çeşitli bolluk esprisi yüklü, barok çerçeveler yapılmıştır. Klasisizm, Barok.çerçeveler yanında sade ve ciddi çerçeve anlayışını getirdi. Buna karşılık 19. y.y.'ın ikinci yansında yeniden altın yaldızlı ç.'ler moda oldu. Bunun yanında gene aynı tarihlerde tablonun havasına uygun bir çerçeve esprisi de düşünülmeye başlandı. Ancak 20. y.y.'ın ikinci yarısı, çerçeve fikrinin esas resmi etkilediği fikri ile 'çerçeveyi pek az hesaba katmağa başlamıştır.
Çeşme
Halkın yararlanması için eskiden hayrat olarak yaptırılan, yapısı ve işlenişi bakımından bir devrin mimari eserleri arasında yer alan, halkın su aldığı yerler. Türk mimarisinde çeşmelerin önemli bir yeri ve çeşitli adları vardır.
Çıkma
Binanın beden duvarından dışarı doğru cumba gibi olan taşmasına denir.
Çıkma kule
Kale beden duvarlarından bindirme suretiyle, dışarı doğru taşkın olarak yapılan küçük kulelere denir.
Çıplak Model
Çıplak olarak atölyelerde desen, resim ve heykel çalışması için durdurulan kadın ya da erkek model.
Çırağan
Bahçeleri meşale ve kandillerle aydınlatmaya denir.
Çini
(Fr. faience, céramique; Ing. faience, tileceramic; Alm. fayence, Kachel, Fliese, Keramik; Arap. sini, kişânî, kaşani) Bir çeşit beyaz topraktan pişirilerek yapılmış, mineli, ince fakat saydam olmayan toprak işlerindendir. Çini, duvarları kaplamakta ve tabak çanak gibi eşya yapımında kullanılır. (keramik ).
Çini mozayik
(Fr. mosaique faience; İng. faience mosaic; Arp. zellic, fusayfısâ) Yanyana getirilerek bir yüzeyi kaplayan ve meydana getirilecek tezyinata göre kesilmiş, zemine gömülmek suretiyle kullanılan çini.
Çin kırmızısı
(Fr. rouge Chine) Parlak bir kırmızı renk.
Çin mavisi
Parlak acı yeşile çalan bir mavi.
Çini mürekkebi
İs karası Borneo kafurusu + jelatin + misk ile karıştırılarak yapılır. Su ile kolaylıkla eriyen ç. ile resim yapılır ve yazı yazılır. Şişeler için sulu halde tutulabildiği gibi kurutup çubuklar halinde de muhafaza edilebilir.
Çiriş
Sarı zambak kökünden yapılan ve su ile karılarak kâğıt, karton gibi şeylerin yapıştırılmasını kullanılan bir zamktır.
Çivi yazısı
Sümerler tarafından bulunmuş bir yazı çeşididir. Çivi yazısı çivi şeklinde çeşitli hatların düzenlenmesinden meydana gelmiş bir yazı çeşididir. Kilden levhalar üzerin yazılır ve sonra pişirilirdi. Böylece eski çağlarda kitaplıklar meydan getirilmişti. Çivi yazısı Eti, Asur ve İranlı’larca kullanılmıştır.
Çiy renk
Resimde bir rengi, diğer renkler yanında uyuşmaması halindeki durumuna denir. Çiy renk aslında saf bir renk de olabilir. Ancak uyuştuğu takdirde renk saf da olsa çiğ durmayabilir. Bu bakımdan yalnız başına tek bir reni için çiy deyimi kullanılamaz. Çiy renk ve bağıran renk aynı şeydir.
Çizgi resim
(Fr. dessin) Desen.
Çıkrıkçıyan
Ağacın eğrisel yüzeyli olarak işlenmesinde kullanılan "çıkrık" aleti ile torna işi yapan ustalar.
Çilehane
İnzivaya çekilen derviş için hücre.
Çubukluk
Tütün içmek için kullanılan çubukları koymaya mahsus dolap veya duvarda yapılan raflı, yuvalı bölümler.
Çörten
Bir damın yağmur sularını dam oluklarından alarak temelden uzağa akıtmağa yarayan, dama yakın ve beden duvar üzerinde dışarı doğru çıkan oluk. Gotik katedrallerde bu çörtenler hayvan başlı ve ağızlı biçimlerde yapılmışlardır.
Çutra
(Osm. mastaba) Set, kerevet anlamına gelir. Fakat esas anlamı set'tir. Mastaba anlamı çutra'nın karşılığıdır. Mastaba, set anlamı ile Mısır'ın kademeli piramitlerini ifade eder. Mastaba, Mısır piramitlerinin geometrik piramit olmadan önceki biçimidir.
Felsefe Ekibi sitesinden alınmıştır.
Sponsorlu Bağlantılar
- Ç -
Çadır
Üstü kubbe biçiminde olan kıl keçeden üstü ve etrafı kapalı ev. Türk mimarisinde kubbe formunun gelişiminde çadırın büyük etkisi olmuştur. Orta Asya'da Türklerin kullandıkları ve yurt dedikleri çadırların kubbe biçimini, bilahare toprağa yerleştiklerinde taşa uyguladıkları bir gerçektir.
Çan Kulesi
(Fr. clocher, campanile; Alm. Glockenturm) Hıristiyanlıkta kiliselerde halkın ibadete çağırılması için çan çalmağa yarayan kuleler. Çan kuleleri Roman ve Gotik kiliselerinde giriş kapısının üstüne ya da iki yanına inşa edilirdi. Roman mimarisinden evvel çan kuleleri kiliseden ayrı olarak inşa edilirdi.
Çatı
Binayı örten meyilli damın tahtadan iç inşaatıdır. Çatı eğer binanın üst ortasından muntazam, iki tarafa meyilli ise buna beşik çatı denir. Bizim ülkemizde ekseriyetle beşik çatı ile kırma çatı yapılır. Bunların yanında çatı yalnız tek tarafa meyilli ise ona sundurma çatı denir.
Çatı aşığı
Çatı inşaatında ayni sıradaki babaların üzerine yatay olarak konan ve üzerlerine çatı örtüsünün çakıldığı kirişlere denir.
Çatı katı
Çatı bünyesi içinde yer alan ve binanın dış duvar üstünde penceresi olmayan katlardır. Birde Fransa'da uygulanmış mansard denilen çatı katı vardır. Bu kat,mansart çatılarda uygulanır (mansard).
Çelik kalem
(Fr. burin; Alm. Grabstichel) Gravür plâkları üzerine, yapılacak resmi doğrudan doğruya oymaya yarıyan çelik uçlu kalem.
Çerçeve
İlk kez 15. y.y.'dan itibaren resimlerin etrafına çerçeve geçirmek bir adet olmağa başlamıştır. Çeşitli profillerde ve renkli boyalı olarak yapılmağa başlanmıştır. Barokta çerçevelerin altın yaldızla boyanması başlar. Bu ihtişam düşüncesi esasen Barok sanat için bir ihtiyaçtı. Yaprak, meyve, midye kabuğu gibi çeşitli bolluk esprisi yüklü, barok çerçeveler yapılmıştır. Klasisizm, Barok.çerçeveler yanında sade ve ciddi çerçeve anlayışını getirdi. Buna karşılık 19. y.y.'ın ikinci yansında yeniden altın yaldızlı ç.'ler moda oldu. Bunun yanında gene aynı tarihlerde tablonun havasına uygun bir çerçeve esprisi de düşünülmeye başlandı. Ancak 20. y.y.'ın ikinci yarısı, çerçeve fikrinin esas resmi etkilediği fikri ile 'çerçeveyi pek az hesaba katmağa başlamıştır.
Çeşme
Halkın yararlanması için eskiden hayrat olarak yaptırılan, yapısı ve işlenişi bakımından bir devrin mimari eserleri arasında yer alan, halkın su aldığı yerler. Türk mimarisinde çeşmelerin önemli bir yeri ve çeşitli adları vardır.
Çıkma
Binanın beden duvarından dışarı doğru cumba gibi olan taşmasına denir.
Çıkma kule
Kale beden duvarlarından bindirme suretiyle, dışarı doğru taşkın olarak yapılan küçük kulelere denir.
Çıplak Model
Çıplak olarak atölyelerde desen, resim ve heykel çalışması için durdurulan kadın ya da erkek model.
Çırağan
Bahçeleri meşale ve kandillerle aydınlatmaya denir.
Çini
(Fr. faience, céramique; Ing. faience, tileceramic; Alm. fayence, Kachel, Fliese, Keramik; Arap. sini, kişânî, kaşani) Bir çeşit beyaz topraktan pişirilerek yapılmış, mineli, ince fakat saydam olmayan toprak işlerindendir. Çini, duvarları kaplamakta ve tabak çanak gibi eşya yapımında kullanılır. (keramik ).
Çini mozayik
(Fr. mosaique faience; İng. faience mosaic; Arp. zellic, fusayfısâ) Yanyana getirilerek bir yüzeyi kaplayan ve meydana getirilecek tezyinata göre kesilmiş, zemine gömülmek suretiyle kullanılan çini.
Çin kırmızısı
(Fr. rouge Chine) Parlak bir kırmızı renk.
Çin mavisi
Parlak acı yeşile çalan bir mavi.
Çini mürekkebi
İs karası Borneo kafurusu + jelatin + misk ile karıştırılarak yapılır. Su ile kolaylıkla eriyen ç. ile resim yapılır ve yazı yazılır. Şişeler için sulu halde tutulabildiği gibi kurutup çubuklar halinde de muhafaza edilebilir.
Çiriş
Sarı zambak kökünden yapılan ve su ile karılarak kâğıt, karton gibi şeylerin yapıştırılmasını kullanılan bir zamktır.
Çivi yazısı
Sümerler tarafından bulunmuş bir yazı çeşididir. Çivi yazısı çivi şeklinde çeşitli hatların düzenlenmesinden meydana gelmiş bir yazı çeşididir. Kilden levhalar üzerin yazılır ve sonra pişirilirdi. Böylece eski çağlarda kitaplıklar meydan getirilmişti. Çivi yazısı Eti, Asur ve İranlı’larca kullanılmıştır.
Çiy renk
Resimde bir rengi, diğer renkler yanında uyuşmaması halindeki durumuna denir. Çiy renk aslında saf bir renk de olabilir. Ancak uyuştuğu takdirde renk saf da olsa çiğ durmayabilir. Bu bakımdan yalnız başına tek bir reni için çiy deyimi kullanılamaz. Çiy renk ve bağıran renk aynı şeydir.
Çizgi resim
(Fr. dessin) Desen.
Çıkrıkçıyan
Ağacın eğrisel yüzeyli olarak işlenmesinde kullanılan "çıkrık" aleti ile torna işi yapan ustalar.
Çilehane
İnzivaya çekilen derviş için hücre.
Çubukluk
Tütün içmek için kullanılan çubukları koymaya mahsus dolap veya duvarda yapılan raflı, yuvalı bölümler.
Çörten
Bir damın yağmur sularını dam oluklarından alarak temelden uzağa akıtmağa yarayan, dama yakın ve beden duvar üzerinde dışarı doğru çıkan oluk. Gotik katedrallerde bu çörtenler hayvan başlı ve ağızlı biçimlerde yapılmışlardır.
Çutra
(Osm. mastaba) Set, kerevet anlamına gelir. Fakat esas anlamı set'tir. Mastaba anlamı çutra'nın karşılığıdır. Mastaba, set anlamı ile Mısır'ın kademeli piramitlerini ifade eder. Mastaba, Mısır piramitlerinin geometrik piramit olmadan önceki biçimidir.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
