Arama

Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi (Türk - Yunan Cephesi)

Güncelleme: 2 Ocak 2013 Gösterim: 102.758 Cevap: 4
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
6 Temmuz 2009       Mesaj #1
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi (Garp Cephesi)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
turkyunancephesi
Sponsorlu Bağlantılar
Batı Cephesi veya Garp Cephesi veya Türk-Yunan Cephesi (Yunanca: Μικρασιατική εκστρατεία / Mikrasiatiki ekstrateia; anlamı: "Küçük Asya Seferi", Μικρασιατική καταστροφή / Mikraasiatiki katastrophi; anlamı: "Küçük Asya Felâketi", Μικρασιατικής περιπέτειας / Mikraasiatiki peripeteias; anlamı: "Küçük Asya Macerası"), Yunanistan Ordusu'nun 15 Mayıs 1919'da İzmir'e çıkmasıyla başlayıp aynı kentin 9 Eylül 1922'de Türkiye'nin TBMM Hükûmeti Ordusu tarafından geri alınmasıyla biten savaş veya Kurtuluş Savaşı'nın cephelerinden birine verilen addır.
Aynı zamanda askerî tarih açısından, savaş sırasında Batı Anadolu’da Yunanistan Ordusu'nun genel taarruzuna karşı 25 Haziran 1920’de kurulup 1923’te kaldırılan askerî birimlerden birine verilen addır.

Konu Başlıkları

  1. İşgalin başlaması, Mayıs 1919
  2. İşgale karşı ilk cephe
  3. Batı Cephesi’nin kuruluşu
  4. Yunan taarruzları
  5. İkinci İnönü Muharebesi, Mart 1921
    • 5.1 Sonuç
  6. Kütahya – Eskişehir Muharebeleri, Temmuz 1921
  7. Sakarya Meydan Muharebesi, Ağustos 1921
    • 7.1 Sonuçları
  8. Büyük Taarruz, Ağustos 1922
    • 8.1 Hazırlık
    • 8.2 Taarruz
  9. İzmir'in Kurtuluşu, 9 Eylül 1922
  10. Batı Cephesi’nin kaldırılması

Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
6 Temmuz 2009       Mesaj #2
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi (Garp Cephesi)
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

İşgalin Başlaması, Mayıs 1919
Yunan Ordusunun İzmir'e çıkışı
800pxizmir15mayis1919

Yunanistan'ın İzmir işgali, Avrupalı güçlerin teşviki ve cesaretlendirmesiyle ve Sevr Antlaşması hükümleri gerekçe gösterilerek, Yunan Ordusu 15 Mayıs 1919'da İzmir'e çıkmıştır.

İşgale Karşı İlk Cephe
Kurtuluş Savaşı’nda ilk cepheler Yunanlıların işgal ettiği bölgelerde kuruldu. Bunlardan ilki Ayvalık Cephesi’ydi. 172. Alay komutanı Yarbay Ali Bey (Çetinkaya), halkı da silahlandırarak 29 Mayıs 1919’da Ayvalık’ı işgal eden Yunanlılara karşı direnişe geçti. Bu arada Yörük Ali Efe gibi çete reisleri de zaman zaman Yunanlılara karşı baskınlar düzenliyordu. Aydın Cephesi’ndeki Kuva-yı Milliye, 28 Haziran 1919’da Yunan askerlerine saldırıya geçti ve üç gün süren kanlı çatışmalardan sonra işgalcileri Aydın’dan çıkarmayı başardı. Ne var ki Yunanlılar kısa bir süre sonra kenti yeniden işgal ettiler. Bu bölgede faaliyet gösteren Çerkez Ethem Bey ise Salihli Cephesi’ni oluşturmuştu.


Batı Cephesi’nin Kuruluşu
Yörük Ali Efe'nin gurbu
yorukaliefe

Asıl olarak Yunan işgaline karşı Batı Anadolu’da verilen savaşları kapsayan Batı Cephesi ya da Garp Cephesi, 22 Haziran 1920’de Milne Hattı’ndan başlayan Yunanistan Ordusu'nun gelen taarruzunun hemen ardından, 25 Haziran 1920’de oluşturuldu ve komutanlığına Ali Fuat Paşa (Cebesoy) getirildi. Bu arada Yunan kuvvetleri 24 Mart 1920’de Dumlupınar’ı, 28 Mart’ta da Afyon’u ele geçirmişlerdi. Yunanlılara karşı verilen asıl savaşlar da bu tarihten sonra oldu.
Ancak Ali Fuat Paşa, Yunanistan'ın genel taarruzu ve Çerkez Ethem Bey'in faaliyetleri karşısında başarısız bulundu ve Batı Cephesi komutanlığından alındı. TBMM Hükümeti, 9 Kasım 1920’de Batı Cephesi'nin iki kısma ayrılmasına karar vermiştir.
Bu karara göre Kuzey Cephesi, İzmit, Ertuğrul, Eskişehir, Kütahya sancaklarını kapsayacak ve Genelkurmay Başkanı Albay İsmet Bey (İnönü) komutasında olacaktır. Güney Cephesi ise Afyonkarahisar, Isparta, Burdur, Denizli, Aydın, Menteşe, Antalya, Konya, Silifke, Niğde ve Adana merkez sancağını kapsayacak ve İçişleri Bakanı Albay Refet Bey (Bele) komutasında kurulacaktır.
Yeniden teşkillenen Batı Cephesi kuvvetleri, kuruluşunda 1.098 subay, 19.406 er, 10.283 tüfek, 90 ağır makineli, 23 hafif makineli, 45 top, 4.294 nakliye hayvanı ve 439 araba idi.


Yunan Taarruzları ve Birinci İnönü Muharebesi


grecoturkishwarmap

Bu arada Yunanlılar 8 Temmuz 1920’de Bursa’yı, 12 Temmuz 1920’de İznik’i işgal etmişlerdi. 6 Ocak 1921’de Bursa yöresinden saldırıya geçen Yunan birlikleri, 11 Ocak 1921’de Birinci İnönü Muharebesi’nden sonra geri çekildiler.
Bir süre sonra Yunanlılar, Londra Konferansı sürerken, Bursa’nın doğusundaki Dimboz’dan Eskişehir yönünde yeni bir taarruz başlattılar. Bu taarruz, 23 Mart-1 Nisan 1921 tarihleri arasında yapılan İkinci İnönü Muharebesi sonucu durduruldu. Bu muharebenin ardından, 3 Mayıs 1921’de Batı Cephesi İsmet Paşa (İnönü)’nın komutanlığı altında yeniden birleştirildi.
Bursa, Yunan kuvvetlerinin üslendiği en önemli merkezlerden biri durumuna gelmişti. Sevr Antlaşması’nı imzalaması için Ankara Hükümeti’ni sıkıştırmaya ve Batı Cephesi birliklerinin direncini kırmaya yönelik yeni bir Yunan saldırısı da Temmuz 1921’de Bursa ve güneyinden geldi. Türk birlikleri, bu saldırıya karşılık verecek gerekli hazırlıkları tamamlamış değildi ve bundan dolayı düzenli olarak geri çekilmeye karar verildi. Bu çekilme Sakarya Irmağı’nın doğusuna kadar sürdü. Bu arada Yunan kuvvetleri 13 Temmuz 1921’de ikinci kez Afyon’u, 17 Temmuz 1921’de Kütahya’yı ve 20 Temmuz 1921’de Eskişehir’i işgal etti.

Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
6 Temmuz 2009       Mesaj #3
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi (Garp Cephesi)
Vikipedi, özgür ansiklopedi


İkinci İnönü Muharebesi, Mart 1921
Londra Barış Konferansı’nın önerilerinin TBMM Hükümeti’nce reddedilmesi üzerine, İtilaf Devletleri’nin isteklerini zorla Türklere kabul ettirmekle görevlendirilen Yunanlılar, Bursa üzerinden Eskişehir’e, Uşak üzerinden Afyon’a doğru 23 Mart 1921'de saldırıya geçtiler.
Yunanlılar, Bilecik’i, İnönü’de Metris Tepe'yi ve Uşak’ı ele geçirmeleri üzerine, TBMM Muhafız Taburu cepheye gönderildi. Böylece güçlenen Türk kuvvetleri karşı saldırıya geçerek Yunan saldırısını püskürttü. Batı Cephesi Komutanı İsmet Bey’in savaş süresince verdiği “mevzilerin kesin olarak savunulması” emri başarının elde edilmesinde etken oldu.1 Nisan 1921’de Yunan ordusu Bursa’ya çekilmeye başladı. Böylece Yunanlılar İnönü’de ikinci kez yenildiler.

Sonuç
  • TBMM Hükümeti varlığını bütün Avrupa devletlerine, resmen olmasa da kabul ettirdi; içte ve dışta nüfuz ve saygınlığı yükseldi.
  • Avrupa ülkelerinde, İngiliz ve Yunan politikasına karşı güvensizlik ve muhalefet başladı.
  • Ordu mensuplarında, her bakımdan kendilerine güven arttı.
  • Bu durum karşısında, Fransızlar Zonguldak’tan, İtalyanlar Güney Anadolu’dan çekilmeyi tercih ettiler.
  • TBMM Hükûmeti ordusunun kazandığı zaferler, İtilaf Devletleri’ni Türkler hakkında yararlı kararlar almaya zorladı.
  • II. İnönü Muharebesi’nin kazanılmasından, Sovyet Rusya ve Afganistan gibi dost devletlerde büyük bir memnunluk duyulmuş ve bu resmen Ankara hükûmeti’ne bildirilmiştir.
Kütahya – Eskişehir Muharebeleri, Temmuz 1921
Yunanistan Kral I. Konstantin zafer bayraklarını dekore ederken, (Kütahya, 1921)
greekflags1921

10 Temmuz’da Yunan saldırısı İnönü-Eskişehir, Afyon ve Kütahya hattında geniş bir cephede başladı. Bu durumda Mustafa Kemal Paşa fazla kayıplar verilmeden ordunun Sakarya Irmağı'nın doğusuna çekilmesine karar verdi. Ordu, Sakarya’nın doğusunda toparlanmaya başladı. Yunanlılar da Sakarya Irmağı kıyılarına kadar ilerlediler. Yunanlılar Sakarya Irmağı'nın batı tarafında durmuşlar, yeni bir saldırı için hazırlıklara başlamışlardı.Sonuçta Yunanlılar kazanmıştı. Ordumuz, yokolmamak için Sakarya Irmağı'nın doğu kıyısına çekilmişti.
20 Temmuz 1921'de işgal edilen Eskişehir'deki Yunan birliği
eskisehir1921

Sonuç:

  • Eskişehir, Afyon ve Kütahya Ankara Hükümeti'nin elinden çıkmıştır.Yunanlıları oyalamak için Ankara'ya giden tüm demiryolları havaya uçuruldu. Çünkü;Yunanlılara Ankara yolu gözükmüştü.
  • Meclis tarafından Mustafa Kemal 5 Ağustos 1921’de başkomutan seçilmiştir.
  • Mustafa Kemal ayrıca üç ay süreyle meclisin orduya ilişkin yetkilerine de sahip olacaktı.
Mustafa Kemal ilk iş olarak ordunun gereksinimlerinin sağlanması için 7-8 Ağustos 1921’ de Tekalif-i Milliye Emirleri (Ulusal Yükümlülükler) yayınladı. Tekalif-i Milliye emirlerinin uygulanmasında çıkacak aksaklıkları ortadan kaldırmak için çeşitli yerlerde İstiklal Mahkemeleri açıldı.

Sakarya Meydan Muharebesi, Ağustos 1921
23 Ağustos – 13 Eylül 1921 tarihleri arasında yapılan ve Türk milleti için bir ölüm kalım savaşı olan Sakarya Meydan Muharebesi; Kurtuluş Savaşı içinde kader tayin edici olmuştur.
Bu savaştan önce Yunanlıların başlıca hedefi; Ankara yönünde ilerleyerek, Türk Ordusunu yok etmek ve Kurtuluş Savaşı’nın sembolü ve direniş merkezi haline gelen Ankara’yı ele geçirmekti. Böylece Türk azim ve direnme gücü yok edilmiş olacaktı. Mustafa Kemal Paşa’nın emir ve komutasında, Türk ulusunun kanıyla yapılan en uzun meydan muharebesi; Türk Kurtuluş Savaş’ı tarihine de subay muharebesi diye geçen Sakarya Destanı 21 gün 21 gece devam etmiş ve 13 Eylül günü Yunanlıların Sakarya Nehri’nin doğusunu tamamen terk etmesiyle son bulmuştur.
23 Ağustos 1921’de Yunan ordusunun saldırısıyla başladı ve 22 gün-22 gece sürdü. Başkomutan Mustafa Kemal’in yönettiği Sakarya Savaşı, Yunan ordusunun 13 Eylül 1921’de Sakarya Irmağı’nın batısına çekilmek zorunda bırakılmasıyla son buldu. Sakarya zaferinin ardından ilan edilen seferberlik Büyük Taarruz’un ilk işareti oldu.
Başkomutan Mustafa Kemal, Sakarya Meydan Muharebesi sırasında ülke savunmasını şu şekilde ifade etmiştir:
"Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanı ile ıslanmadıkça bırakılamaz. Onun için küçük, büyük her birlik bulunduğu mevziden atılabilir; fakat, küçük büyük her birlik durabildiği noktadan yeniden Yunan birliklerine karşı cephe teşkil edip muharebeye devam eder. Yanındaki birliğin çekilmek zorunda kaldığını gören birlikler, ona uymaz; bulunduğu mevzide sonuna kadar durmaya ve direnmeye mecburdur."
Türk Ordusu’nun 1683 yılındaki 2. Viyana Kuşatmasındaki yenilgisinden beri süregelen çekilmesi sona ermiştir. Bu savaş, Türk ordusu’nun son savunma savaşıdır.
Yunanistan Ordusu 10 Eylül’de karşı taarruzla Afyon-Kütahya hattına kadar atılmıştır.
Muharebe Türk ordusunun zaferiyle sonuçlanmıştır.

Sonuçları
  • Ulusal Kurtuluş Savaşının son savunma savaşıdır.
  • Yunanistan Ordusu'nun saldırı gücü tükenmiş, Türk topraklarını ele geçirme istek ve umudu yok olmuş, savunmaya geçmişlerdir.
  • Bu savaşa Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü Paşalar katılmıştır. Subaylar savaşıdır.
  • Mustafa Kemal’e mareşallik rütbesi ve Gazi unvanı (19 Eylül 1921) verilmiştir.
  • Sovyetler Birliği ile Kars, Fransızlarla Ankara Antlaşmaları imzalanmıştır.
  • TBMM Anadolu’da kesin egemenlik sağlamıştır.
  • TBMM’nin yaşama ve varolma mücadelesindeki en büyük başarısıdır.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
6 Temmuz 2009       Mesaj #4
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi (Garp Cephesi)
Vikipedi, özgür ansiklopedi


Büyük Taarruz, Ağustos 1922

Afyonkarahisar civarında Türk güçlerinin ileri atılımı
afyonkarahisar2csc3bcng

Uzun bir hazırlık döneminden sonra, 26 Ağustos 1922’de Mustafa Kemal’in başkomutanlığında Büyük Taarruz başladı. Batı Cephesi birlikleri, 30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan Savaşı’nda Yunanlılara karşı büyük bir zafer kazandı. İzmir’e doğru çekilen Yunanlıları izleyen Türk birlikleri, 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdi.

Hazırlık
Başkomutan Mmustafa Kemal Yunan Ordusu'na kesin darbeyi indirmek için hızlı biçimde hazırlıklara girişti.

  • Doğu ve Güney cepheleri tam anlamıyla güvenlik altına alındığından buralardaki birlikler tam bir gizlilik içinde Batı’ya kaydırıldı.
  • Ordunun eksiklikleri giderildi.
Taarruz
Mustafa Kemal Haziran 1922’de taarruz kararı aldı. 6 Ağustos 1922’de orduya gizlice taarruz için hazırlanması emri verildi. Mustafa Kemal Akşehir’e gelerek komutanlarla toplantı yaptı. Toplantıda 26 Ağustos taarruz günü olarak belirlendi. Taarruz Afyon’un güneyinden Dumlupınar yönüne doğru baskın şeklinde başlayacak ve sonra da meydan savaşına dönüştürülerek Yunan kuvvetleri tümüyle yok edilecekti.
26 Ağustos 1922 sabahı saat 05.30 da topçularımızın ateşiyle Kocatepe’den taarruz başladı.Başkomutan Mustafa Kemal de bu esnada taarruzu Kocatepe’den sevk ve idare ediyordu. Siklet merkezi 1 inci Ordu da olmak üzere, 1 inci Ordu güneyden, 2 inci Ordu kuzeyden taarruzla, harekat kısa sürede başarılı bir şekilde gelişti. Yunan savunma hattı parçalandı. 26/27 Ağustos gecesi Yunan mevzileri ele geçirildi. 27 Ağustos’ta Türk Ordusu Afyon’u Yunan işgalinden kurtardı. Dumlupınar mevzilerine çekilen Yunan birliklerine karşı 29 Ağustos’ta taarruz eden ordumuz, 30 Ağustos’ta Yunan ordusunu tamamen kuşatarak büyük bir kısmını imha etmiştir. Yunanistan Ordusu Başkomutanı General Trikopis esir alındı. Kütahya’daki Yunan Ordusu temizlenmiştir. Bu savaşı Başkomutan Mustafa Kemal doğrudan kendisi yönettiği için bu zafere Başkomutanlık Meydan Muharebesi denir.


İzmir'in Kurtuluşu, 9 Eylül 1922
2 Eylül'de esir alınan Yunan Ordusu komutanları, soldan sağa: 4. Tümen komutanı Dimaras, 1. Kolordu komutanı (Başkumandanlığına yeni tayin edilen) Trikupis, Kurmay Albay Adnan Bey, 2. Kolordu komutanı Dighenis (Diyenis), Yüzbaşı Emin
esiryunangenerallar

Yunan ordusu, Başkomutan Mustafa Kemal’in 1 Eylül 1922’de, Türk ordusuna verdiği emrinin son paragraf;
Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz'dir! İleri!
şeklinde 2 Eylül 1922 tarihli Hâkimiyeti Milliye gazetesinde yayımlanmıştır. Yunan işgalindeki tüm yerler tek tek kurtaran Türk ordusu 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdi.

Batı Cephesi’nin Kaldırılması
Büyük Taarruz’un ardından Mudanya’da başlayan ateşkes görüşmelerine İsmet Paşa, Batı Cephesi komutanı olarak katıldı. Mudanya Mütarekesi’nin ardından İsmet Paşa Batı Cephesi komutanlığından ayrılarak hariciye vekili oldu. Batı Cephesi komutanlığını Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa üstlendi. Lozan Antlaşması’nın imzalanmasından sonra, savaş ortamı tamamen ortadan kalktı ve 1 Eylül 1923’te Batı Cephesi karargâhı kaldırıldı.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
Salça - avatarı
Salça
Ziyaretçi
2 Ocak 2013       Mesaj #5
Salça - avatarı
Ziyaretçi
Mondros Ateşkes Anlaşmasını takiben Yunan Ordusu İzmir’in işgaline hazırlanmakta iken, İtalyanlar 29 Nisan 1919 günü Antalya’yı, 13 Mayıs 1919 günü Kuşadası’nı işgal ederek İzmir’e de bir harp gemisi göndermişlerdi. İzmir’in İtalyanlar tarafından işgal edileceğinden korkan düşmanlar kendi desteklerinde Yunan ordusunun İzmir’e girmesini çabuklaştırdılar. Anadolu’nun birçok kent ve istasyonlarına da subaylarını gönderdiler.
15 Mayıs 1919 günü İngiliz donanmasının desteğiyle Yunanlılar İzmir’i işgale başladılar.. Bu durum yurdun her yerinde büyük üzüntü ve tepki ile karşılandı. İlk olarak hükümetten buyruk beklemeden Ayvalık’a çıkan düşman birliğine karşı Ali Çetinkaya 172. Alayı ile karşı koydu.

SÖKE’NİN İŞGALİ
İtalyanlar ise 16 Mayıs 1919 günü Milas üzerinden yürüyerek 17-18 Mayıs 1919 gün Söke’ye girdiler. Italyan kumandanı LUKA, halka şöyle seslendi “Bir memleket kalben fethedilmelidir. Biz buraya Sultan emriyle geldik, sizlere yardım edeceğiz.” Bu sırada İtalyan bayrağı direğe çekilirken kumandan “Bu bayrak ancak kanla iner” diyerek Sökeli Türkleri sindirmeye çalışıyordu. Bu davranış halkı çok etkiledi. Bu durum karşısında Sökeli insanlar boş durmadı ve Mustafa Kemal’den aldıkları şifre ile ulusal güçlerini kurdular. Bunlara Albay Selahattin Bey, Binbaşı Saip Bey önderlik yapti. Bu müfreze Anzavur isyanında başarı göstermişti. Komutanları ise Cafer Efe’nin kardeşi Haydar Ağa idi. Bunların arkasında silahına sarılanların sayısı gün geçtikçe çoğalıyordu.

YUNAN İŞGALİ GENİŞLİYOR
Yunanlılar çok geçmeden işgal ettikleri Türk topraklarında rum azınlığı korumak için yayılmaya başladılar. Birkaç gün sonra Yunan Ordusunun Aydın’a geleceği haberleri duyuldu. Artan tehlike karşısında Aydın’daki 57. tümenin 75. Alay 1 Batarya taburu önce Yeniköy ve Ovaeymir tepelerine taşındı. Sonra da tümen kumandanı Miralay Şefik Bey, Batarya taburunu Menderes köprüsü karşısındaki sırtlara geçirdi. Tümen merkezini de Çine’ye taşıdı.Telefon hatlarını emniyete aldı.

AYDIN’IN İŞGALİ
İzmir-Aydın demiryolu boyunca Yunan birlikleri dikkatli olarak ilerlediler. 26 Mayıs 1919 günü Germencik ve İncirliova ele gecirildi. 27 Mayıs 1919 günü düşman Aydın’a kadar sokulmuş ve Tellidede’de Topyatağı, Aydın, İzmir yolu boyunca kentin merkezine doğru ilerlemişti. Aydın ilinin işgal edildiği haberi çevreye yıldırım hiziyla yayildi. Vatanseverler çaresizlik içinde kıvranırlarken Aydın’ın yiğit efeleri Yörük Ali Efe, Kıllıoğlu Hüseyin Efe, Kara Durmuş Efe, Kozalaklı Mehmet Efe, Mesutlulu Mestan Efe, Dokuzun Hasan Hüseyin Efe ve Sancaktarın Ali Efe’nin kızanlari ile düşmana saldıracakları, Bakırköylü Teğmen Kadri Bey’in 80 kişilik kuvveti ile dağa çıktığı ve direnişe geçtiği duyuldu.

İLK ULUSAL BİRLİK 30 MAYIS 1919
Çine’nin Yağcılar Köyü’nde bulunan Yörük Ali Efe ve Kıllıoğlu Hüseyin Efe, Yüzbaşı Ahmet, Teğmen Zekai, Yedek Teğmen Necmi ile işbirliği yaptılar. Birkaç gün içinde örgütlenerek köylerden gönüllü toplamaya başladılar. Çine’den Aksekili Hacı Abdurrahmanoğlu Mehmet, Giritli Memduh Bey, Kütahyali Recep Çavuş, Asaf Gökbel, Ramazan Onbaşı, Kuruköylü Ahmet, Çine Evcilerden İbrahim, Yağcılardan Kör Ahmet, Çolak Koca Ahmet, Kozalaklı Mehmet Efe ve Suriyeli bir er bunlara katıldı. Aydın’daki ilk ulusal güç bu idi. Aydın’dan Çine’ye doğru taşınan 175. Piyade Alayı Kumandanı Binbaşı Hacı Şükrü makinali tüfek bölüğü kumandanı Teğmen Şerafettin Beyler’di. Bunlar Çine Yanıkhan’a yerleştiler. Çine’nin güney sırtlarına da Teğmen Mahmut Bey kumandasındaki Dağ Topçu Batarya Taburu yerleşmişti. 30 Mayıs 1919 günü Tümen Kumandanı Miralay Şefik Bey Çine’ye geldi. Çalışmalar gizli tutuluyordu. 1 Haziran 1919 günü ulusal güç hazırlıklarını bitirmişti. 5 Haziran 1919 günü Milas üzerinden gelen bir İtalyan birliği Çine’ye karargah kurdu. Milli kuvvetlerin Çine’de kalmasi artık tehlikeli olabilir diye 6 Haziran’da Dalama üzerinden Armutlu köyü’ne geldiler. Yenipazar ve köylerinden de gönüllü toplayarak Donduran Köyü’ne geldiler. Yörük Ali’nin etrafinda 60 yiğit toplanmıştı.

MALGAÇ BASKINI
Düşman 3 Haziran 1919 günü Nazilli’ye girmişti. Düşman her girdiği bölgede yaptıkları gibi burada da zulümlere başlamıştı. Halk ise oldukça huzursuzdu. Yörük Ali Efe müfrezesinin başında 15-16 Haziran 1919 gecesi Donduran Köyü’nden hareketle Menderes ırmağı sandallarla geçip Sultanhisar’a yürüdü. Sultanhisar’in doğu kesiminde bulunan Malgaç Çayı üzerindeki demiryolu köprüsünü bekleyen Yunan birliği basılacaktı. Sabahın altısına doğru çevre kuşatıldı. Yapılan baskında Yunanlı askerlerin çoğu imha edildi, hayatta kalabilenler kaçtı. Kuvvetlerimiz hiç kayıp vermeden çekildiler.
Yörük Ali Efe müfrezesi baskından sonra Uzunlar Köyü’ne ulaştı. Burada gelen haberle Demirci Mehmet Efe’nin Nazilli’yi bastığını öğrendiler. Yunanlılar buradan da kaçmışlardı. Nazilli’den Yunanlıların kaçması efeleri sevindirdi (21 Haziran 1919).
Ancak Yunanlılar bu durum karşısında çileden çıkmışlar korku ve kızgınlıktan ne yapacaklarını bilemez olmuşlardı. Nazilliden giderlerken yanlarına 40 kişiyi aldılar. İsabeyli, Atça ve Sultanhisar’dan da beraberinde getirdikleri Türkleri Köşk’te toplayıp bir camiye kapattılar. Camiyi ateşe verip içeriye bomba ve kurşun yağdırdılar. Bu korkunç katliamdan hayatını kurtarabilen bir kaç insan ne yazık ki ruh sağlığını kurtaramamıştı…

ERBEYLİ BASKINI
Malgaç baskınından dört gün sonra 20-21 Haziran 1919 günü Erbeyli istasyonu baskını yapıldı. Muğla, Çine, Aydın çevresi halkından oluşan 70 kişilik bir Milis birliği Bakırköylü Teğmen Kadri Bey ve makinali tüfek kumandanı İzzet Bey’in çevresine toplandı. Sınırteke köyü yakınlarından başlanarak Erbeyli istasyonuna doğru sessizce ilerlediler. Erbeyli istasyonunu koruyan Yunan birliğine dört taraftan saldırdılar. İstasyonda bulunan tam mevcutlu Yunan Efsun Bölüğünün bir kısmı geceleri Erbeyli Köyü’nde oturuyordu. Milislerin köyde oturan düşman birliği hakkında bilgileri yoktu. İlk baskın bombasını Çineli 55 yaşlarında bir kahraman fırlattı. Ani olarak büyük bir baskın ve yaylım ateşi başlamıştı. Yunan Efsun birliği neye uğradığını bilemeyerek şaşkına dönmüştü. Bu mücadele sahnesi sabaha kadar surdu. Köy tarafından açılan düşman ateşi ile Milisler iki ateş arasında kalmalarına rağmen savunma savaşı vererek sabahleyin çekildiler. Milisler makinalı tüfek onbaşısı dahil, yedi şehit vermişlerdi. Çineli kahraman bombacı da ağır yaralı idi. Bu baskında Yunan bölüğü 30 ölü, 45 yaralı verdiği gibi büyük bir korkuya kapılmıştı. 22 Haziran 1919 günü düşman ölü ve yaralılarını trenle Aydın’a getirerek burada kalan Türk halka gösterdi.
23 Haziran 1919 günü Orhaniyeli Kara Durmuş Efe 70-80 kişilik gönüllü birlikle İncirliova baskınını yaptı. Aynı günü Yunanlılar Aydın’a toplanmış olduklarından önemli bir sonuç elde edemedi. Kara Durmuş Aydın’a doğru ilerleyerek Ovaeymir Köyü’ne gelip yerleşti. Yunan ordusu durmadan İzmir’den yeni kuvvet ve silah istemekte idi.

AYDIN’I GERİ ALMA SAVAŞI
28 Haziran 1919 günü düşman birlikleri Menderes Köprübaşı’na saldırıya geçti. Önce Teğmen Kadri ve Denizli’li Komiser Hamdi Beylerin birlikleri düşmanı karşıladı. Gölhisar Yöresinde bulunan Yörük Ali Müfrezesi’ne ve Umurlu’daki birliklere haber gönderildi. Bu birliklerin gelmesiyle düşman birlikleri neye uğradığını şaşırdı ve geri çekilmeye başladı.
Türk cephesi Kepez sırtları ve Ilıcabaşı’ndan başlayarak Yeniköy sırtlarına kadar ilerliyordu. Düşman üç taraftan kuşatıldı. Akşama doru da Ilıcabaşı’ndan başlayarak şehrin kenar mahallerine girildi.
29 Haziran 1919 günü savaş erken saatlerde kızıştı. Düşman Tellidede ve Ovaeymir tepelerindeki kahramanların üzerine top ateşi açtı. Köprübaşı’na mevzilenen birliklerimiz de top atışıyla karşılık vermeye başladılar.
Yörük Ali Efe müfrezesi Kozdibi Mahallesi’ne girmeyi başardı. Yunanlılar yüksek bina ve minarelere makinali tüfek yerleştirmişti. Özellikle Beycamii minaresinin mazgal deliğine yerleştirilen makinalı tüfek çok geniş bir alanı etkisi altına alıyor ve müfrezenin hareket etmesine imkan vermiyordu. Ateşin minareden geldiğini anlayan Yörük Ali Efe efsanevi bir atışla bu makinalıyı susturmayı başardı. Akşama doğru istasyon çevresi, Güzelhisar, Torlak, Kozdibi, Ortamahalle tamamen kurtarılarak Yunan güçleri Pınarbaşı ve Aytepe yamaçlarına doğru sürüldü. 30 Haziran 1919 günü 2 gün aralıksız süren kent savaşının sonunda Düşman Kepez sırtlarında iyice kuşatılmıştı ve Topyatağı’ndan İncirliova yönüne doğru kaçmaya başladı.
Düşman Dedekuyusu üzerinden İncirliova’ya doğru çekildi. 33 gündür Yunan işgali altında bulunan Aydın böylece kurtarılmış oldu.

UMURLU CEPHESİ
Yunanlıların karşı taarruzla Aydın’ı tekrar ele geçirmelerinden sonra Çine taraflarında bulunan Ulusal Güçler Umurlu tarafından toplanmaya başladılar. 57. Tümen karargahı da Çine’den Nazilli’ye taşındı. Kısa zamanda Umurlu’da 1000 kadar vatansever ile Demirci Mehmet Efe ve Sökeli Ali Efe’nin 200 kişilik kızanları toplanmıştı.
13 Temmuz 1919 günü çatışmalar başladı. Savaş birkaç gün sürdü. 16 Temmuz 1919 günü Ulusal Güçler Aydın’ı düşmandan almak amacı ile toplarımızın desteğinde ilerlediler. 17 Temmuz 1919 günü düşman erkenden saldırıya geçti. Üstün düşman güçleri karşısında Milisler savunma savaşları yaparak geri çekildiler. 18 Temmuz 1919 günü Umurlu’ya gelen düşman Musluca Çayı’na kadar ilerledi, çay boyunca cephe kurdu. Buna karşılık kuvvetlerimiz Köşk cephesinde toplandılar. Kuvayi Milliye Umum Kumandanı Binbaşı Hacı Şükrü, 57 Tümen Topçu Alay Komutanı Binbaşı İsmail Hakkı, Yörük Ali Efe, Üsteğmen Zekai, Gelibolulu Teğmen Kemal, Nazilli Jandarma Bölük Kumandanı Yüzbaşı Nuri (Arap Yüzbaşı), Üsteğmen Şerafettin ve İzzet Bey’ler aralarında iş bölümü yaparak iki alay kurdular, Bunlardan birisi merkezi Köşk Çiftlik Köyü olmak üzere Yüzbaşı Nuri Bey komutasında kurulan “Milli Menderes Alayı” diğeri Umurlu Çayyüzü Köyü’nde üslenen “Milli Aydın Alayı” Yörük Ali Efe’nin kızanları ile gönüllülerden oluşmuş 1000 kişilik bir kuvvet idi. Komutası Üsteğmen Zekai Bey’e verilmişti.
Türk Birlikleri ile saldıran düşman kuvvetleri arasında meydana getirilen bu cephenin planlarını İtilaf Devletleri Mareşalı Milen hazırladı. Paris Sulh Heyeti’nin emirleri ile 4 Ağustos 1919 günü İzmir’e gelen Milen, Karargahını orada kurdu. 10 Ağustos’ta Yunan işgal orduları Başkumandanlığına, 16 Ağustos 1919′da İstanbul Osmanlı Hükümeti’ne hazırladığı planı ve görevlerini bildirdi. Birkaç gün sonra da İtalyan İşgal Kumandanlığı ile Aydın Cephesi’ne tebligatta bulundu. Milen’in düşüncesine göre; Umurlu-Musluca Çayı boyunca Menderes Irmağı’na kadar Türk-Yunan sınırı sayılıyordu. Milen hattının İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunanlılardan oluşan birleşik bir ordu koruyacak, birleşik orduya bir general kumanda edecek, kumandan da Milen’in emrinde olacaktı.Yunan İşgal Ordusu’nun Başkumandanı, Milen planını benimseyerek bütün birliklerine duyurdu. Yeni cephe boyunca kuvvetlerinin yığılması emrini verdi.
Aynı günlerde Kuvayi Milliye’nin icra organı haline gelen, Nazilli Heyeti Milliyesi Milen’in duyurusuna itirazda bulunarak 27 Ağustos 1919 günü asagidaki protesto telgrafını çekti:
“Biz Yunanlıların Aydın iline tecavüzlerinden ve bilhassa icra eyledikleri mezalim ve hunharlıktan müteessir olarak Yunanlıları buradan tamamen çıkarmaya and ve misak ettik. Eğer İngiliz Kumandanlığı daha fazla kan dökülmesine mani olmak istiyorsa Yunanlıları Aydın ve havalisinden çıkarmalıdır. Aksi bir netice karşısında Kuvayi Milliyemiz bittabi mesuliyet yine Yunanlılara ait olmak üzere taarruza başlamak zorunda kalacaktır.”
Aydın havalisinin Yunan işgalinde gördüğü vahşet olaylarını yerinde incelemek, direnme eğilimini yatıştırmak için Paris Sulh Konferansı’nca bir inceleme komisyonu kuruldu. İngiliz, Fransız, Amerikan ve İtalyan generallerden oluşan bu komisyona bir Türk, bir Yunan bilirkişisi katıldı. 9 Eylül 1919′da Aydın’a gelen heyet Aydın, Çine, Nazilli merkezlerinde çeşitli kişileri, bu arada 57. Tümen Kumandanı Şefik Bey’i dinleyerek birkaç gün içinde İstanbul’a döndü. 24 Agustos 1919 tarihinden 2 Ekim 1919 tarihine kadar 46 oturum yapan ve 175 şahit dinleyen komisyon yayınladığı raporda, Yunan vahşetini haklı çıkarmaya çalışmıştır. General Milen, Ulusal Milis Kuvvetleri’nin dağıtılmasını istiyordu.. Bu baskılara rağmen Aydın cephesi bir avuç Türk vatansever tarafından kahramanca savunuluyordu.
Bütün hazırlığını tamamlayan düşman 22 Haziran 1920 günü Milen çizgisini geçerek genel bir saldırıya başladı. Düşman, Nazilli, Kuyucak ve Sarayköy Menderes Köprüsü’ne kadar işgal ederek, Alaşehir üzerinden Afyon’a doğru ilerleyen öbür birlikleri ile Buldan ve Güney çevrelerinde birleşti. Aydın toprakları üzerinden yapılan bu ileri hareket 9 Agustos 1920′de durdu. Bir yıl sonra Temmuz 1921′de düşmanın “Ankara Seferi” adını verdiği taarruzla da Afyon’a dek Ege Bölgesi işgal edildi.
Aydın ili topraklari Ortaklar-Gümüşyeniköy’den itibaren Menderes Nehri’nin kuzeyi boyunca Burhaniye’ye(Şimdiki Buharkent) dek bu işgalin altında idi. Buradaki Aydınlılar göç halinde Denizli, Dinar,Antalya, Konya, Çine, Mugla gibi şehirlere gittiler.
26 Agustos 1922′de baslayan Büyük Taarruz ile düşman büyük bozguna uğradı. Aydın’ı boşaltan düşman kaçarken de birçok yeri yakıp yıktı, yağmaladı.
Ulusal Kurtuluş Savaşımızın kahramanı Şanlı Türk Ordusu düşmanın harabeye çevirdiği ilimiz topraklarına 5 Eylül 1922 günü girdi. Aynı gün Kuyucak, Nazilli, 6 Eylül 1922′de Söke, 7 Eylül 1922′de Aydın şehrini kurtardı.

ATATÜRK AYDIN’DA
Efeleri bağımsızlık ve yiğitlik sembolü olarak gören Ulusal Savaşımızın Büyük Önderi Atatürk, Aydın yöresinin Kuvayı Milliye örgütleri ile ilk ilişkiyi 28 Mayıs 1919′da kurmuş, onların çalışmalarına yön vermiştir.
Atatürk Cumhuriyet kurulduktan sonra 3 Şubat 1924′ te Aydın’ı 4 Şubat 1924′ te Kuşadası ve Söke’ yi sonra da 9 Şubat 1924′ te Nazilli, Umurlu ve Germencik’i ziyaret etmiştir.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.

Benzer Konular

18 Mart 2016 / ThinkerBeLL Türkiye Cumhuriyeti
2 Ocak 2013 / ThinkerBeLL Türkiye Cumhuriyeti
25 Kasım 2014 / Misafir Soru-Cevap
18 Aralık 2011 / Ziyaretçi Soru-Cevap
2 Ocak 2013 / Salça Türkiye Cumhuriyeti