Fatiha Suresi
Fatiha suresi (Arapça fatiha: “açan”), Kuran’ın ilk suresi. Tamamlanan ilk surelerdendir ve yedi âyetten oluşur. Mekke’de inmiş olmakla birlikte, bir kez de Medine’ de indiği yolunda rivayet vardır. Yorumcular tarafından Kuran’ın özü, özeti olarak nitelenir. Namazın vazgeçilmez koşullarındandır; günde en az 17 kez, yani farz namazların rekât sayısı kadar okunur.
Sınıfı: Mekki
İsmin Anlamı: Açan şey
Diğer İsimleri:- Umm al-Kitab
- Umm al-Qur'an
- es-Seb’ul-Mesânî
- es-Salât
Sure Numarası: 1
Ayet Sayısı: 7
Kelime Sayısı: 29
Harf Sayısı: 139
İslamiyet'e göre bu sure, Allah'ın kendi kitabını okumak isteyenlere öğrettiği bir duadır. Okuyucuya şu dersi öğretmek için Kitab'ın en başına yerleştirilmiştir: "Eğer samimi olarak Kuran'dan yararlanmak istiyorsan, Alemlerin Rabbi'ne bu şekilde dua etmelisin."
Bu önsöz, okuyucunun kalbinde Âlemlerin Rabbi'nden hidayet dileme konusunda kuvvetli bir istek uyandırmayı amaçlar. O halde Fatiha, dolaylı olarak incelemek ve Âlemlerin Rabbi'nin, bilginin tek kaynağı olduğu gerçeğini kabul etmek olduğunu öğretmektedir. Bu nedenle, kişi Kuran-ı incelemeye, ondan hidayet dileyerek başlamalıdır.
Konusu nedeniyle, Fatiha ile Kur'an arasındaki ilişkinin, bir giriş ve kitap ilişkisi değil, bir dua ve ona cevap niteliğinde bir ilişki olduğu açığa çıkmaktadır. Fatiha, kulun duası; Kuran ise, Mâbud'un kuluna verdiği cevaptır. Kul, kendisine doğru yolu göstermesi için Allah'a yalvarır; Allah da duaya cevap olarak, tüm Kuran-ı onun önüne koyar ve sanki şöyle der: "İşte, benden dilediğin hidayet!"
Kuran’ın içerdiği esaslar öz olarak Fâtiha’da vardır. Zira övgü ve yüceltilmeye layık bir tek Allah’ın varlığı, onun hâkimiyeti, tek mabut oluşu, kulluğun ancak ona yapılıp ondan yardım isteneceği, bu surede özlü bir şekilde ifade edilir.
Fatiha Suresi'nin ilk ayeti Besmele midir?
Besmele, genel kabule göre Fatiha Suresi'nin ve Kur'an'ın ilk ayeti.
“Bismillahirrahmanirrahim”
(Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla)
Besmelenin her surenin bağımsız bir ayeti mi yoksa tüm surelerin başında okunan tek bir ayet mi olduğu tartışmalı bir meseledir. Geçerli görüşe göre besmele sadece Fatiha suresi ve dolayısıyla da Kur'an'ın ilk ayetidir. Çünkü bu sayede surenin ayet sayısı yediye tamamlanır ve Hicr suresi 87. ayetteki ifade tasdik edilir:
"Andolsun ki, biz sana tekrarlanan yedi ayeti ve yüce Kur'an'ı verdik" (Hicr, 87).
Nitekim Fatiha besmele ile birlikte yedi ayettir, her namaz rekatında tekrarlanır ve ikişerli bir zincir oluşur. Bununla birlikte cemaat ile birlikte namaz kılınırken imam besmeleyi içinden okur, ancak Fatiha Suresi'nin diğer altı ayetini sesli okur.
Geçerli görüşe göre besmele sadece Fatiha suresi ve dolayısıyla da Kur'an'ın ilk ayetidir. Çünkü bu sayede surenin ayet sayısı yediye tamamlanır ve Hicr suresi 87. ayetteki ifade tasdik edilir:"Andolsun ki, biz sana tekrarlanan yedi âyeti ve yüce Kur'an'ı verdik" (Hicr, 87).
Nitekim Fatiha besmele ile birlikte yedi ayettir, her namaz rekatında tekrarlanır ve ikişerli bir zincir oluşur. Bununla birlikte cemaat ile birlikte namaz kılınırken imam besmeleyi içinden okur, ancak Fatiha Suresi'nin diğer altı ayetini sesli okur.
Müslim'in, Alâ b. Abdurrahman yolu ile Ebu Hureyre'ye dayandırarak bildirdiğine göre İslam peygamberi Fatiha suresini şöyle açıklamıştır: "Yüce Allah şöyle buyurur:
"Ben namazı kendim ile kulum arasında ikiye böldüm. Yarısı bana ve öbür yarısı kuluma aittir. Kulum istediğine kavuşacaktır."
Kul, "Elhamdü lillâhi rabbilalemin" dediği zaman, Allah, "Kulum bana hamd etti" der. Kul, "Errahmanirrahim" dediği zaman, Allah, "Kulum, bana övgü sundu" der. Namaz kılan kul, "Maliki yevmiddin" dediği zaman, Allah "Kulum benim şanımın yüceliğini ifade etti." der.
Namaz kılan kul, "İyyake na'budu veiyyake nestein" dediği zaman, Allah, "Bu söz hem bana ve hem de kuluma aittir. Kuluma istediği verilecektir" der. Kul, "İhdinessıratal müstakim, sıratallezine en'amte aleyhim, gayrilmağdubi aleyhim veleddallin" dediği zaman, Allah, "Bu söz tamamen kulumla ilgilidir, ona istediği verilecektir" der."
Üç Kulhü bir Elham
Fatiha Suresi namaz haricinde okunduğunda genellikle İhlas Suresi de üç defa tekrarlanır. Bu dörtlemeye halk arasında genellikle "üç Kulhü bir Elham" denir. Fatiha ve İhlas surelerinin beraber okunması suretiyle İslam'daki Allah kavramı ana hatlarıyla özetlenmiş olur. Son düzenleyen Safi; 13 Ağustos 2016 20:45
