Arama

Osmanlı Eğitim Sistemi - Tek Mesaj #6

asla_asla_deme - avatarı
asla_asla_deme
VIP Never Say Never Agaın
10 Ekim 2008       Mesaj #6
asla_asla_deme - avatarı
VIP Never Say Never Agaın
Enderun, Osmanlı sarayında dış bölüm Bi-run ile Harem arasındaki bölümdür. Bu bö­lüm aynı zamanda çeşitli saray ve devlet gö­revleri için eleman yetiştiren bir okuldu. En­derun'da görevli kişilerin tümüne de "Ende­run Halkı" denirdi.
Osmanlı sarayında Enderun bölümünün or­taya çıkışı II. Murad dönemine (1421-51) rast­lar. O döneme kadar sarayın bütün hizmetleri bir arada görülürken II. Murad iç hizmetleri ayırarak yeni bir düzenleme yapmıştır. Gene aynı dönemde Enderun saray görevlilerini yetiştirecek bir okul olarak örgütlenmiş, ace­mi oğlanlar arasından seçilen üstün yetenekli gençler Enderun'a alınarak eğitilmeye başlan­mıştır.

enderunsi8

Enderun görevlileri

Fatih Sultan Mehmed döneminden (1451-81) başlarak saray görevlilerinin sayısı gide­rek çoğaldı, nitelikli eleman gereksinimi de arttı. Sarayın en üst düzeydeki yöneticisi olan Babüssade Ağası (Kapıağası da denir) buyru­ğu altındaki öbür ağalarla birlikte sarayın Bi-run, Enderun ve Harem bölümlerindeki bü­tün hizmetlerin yürütülmesinden sorum­luydu. Enderun'a alınacak kişilerin seçimi de Babüssade Ağası'nın görevleri arasındaydı. Birçoğu padişahın özel hizmetlerinde ve sa­rayda yürütülen gizli devlet işlerinde görev­lendirileceğinden Enderun'a alınacak gençlerin seçimi özel bir önem taşırdı. Acemi Oca-ğı'ndan Enderun için seçilen gençler önce ha­zırlık okulu niteliğindeki Edirne Sarayı ile İs­tanbul'daki Galata Sarayı~~ İbrahim Paşa Sarayı ve İskender Çelebi Sara-yı'na gönderilirdi.

Bu okullarda başarılı olanlar Topkapı Sarayı'nın Enderun bölümüne alınırdı. Enderun' daki eğitim altı aşamadan oluşurdu. Büyük ve Küçük Oda, Doğancı Koğuşu, Seferli Koğu­şu, Kiler Koğuşu, Hazine Odası ve Has Oda adlarını taşıyan bu aşamaları geçenler sarayda önemli görevlere atanırdı. Yalnızca bir ya da birkaç aşamayı geçebilenlere daha alt düzey­de görevler verilirdi. Sayıları sarayın gereksi­nimini aşarsa ya da kendileri isterlerse ta­mamladıkları aşamaya denk düşen saray dı­şındaki görevlere de atanabilirlerdi. Buna kı­saca "çıkma" denirdi.
Enderun'da hem kuramsal, hem de belli bir görev verme yoluyla her aşamada uygula­malı eğitim yapılırdı. Bunun amacı genç ama deneyimli ve seçkin yöneticiler yetiştirmekti. Osmanlı tarihine bakıldığında pek çok sadra­zam ve üst düzeyde yöneticinin Enderun'dan yetişmiş olduğu görülür. Ne var ki, Osmanlı Devleti'nin 18. yüzyılda başlayan siyasal ve askeri gerilemesini önleme bakımından Ende­run eğitimi yetersiz kalmış ve bu yetersizlik yeni öğretim kurumlarıyla giderilmeye çalışıl­mıştır. II. Mahmud döneminde (1808-39) giri­şilen reformlar sırasında Enderun'un yönetsel görevlerinin büyük bölümü Mabeyn Müşirli­ği, Hazine-i Hassa Nezareti gibi yeni kuruluş­lara devredilmiş, okul olarak etkinliği de iyice azalmıştır. Tanzimat'tan sonra saray yaşamın­da ve devlet yapısında gerçekleşen değişim­ler ile eğitim kurumlarındaki gelişmeler En­derun'un varoluş nedenini ortadan kaldırmış, sonunda bu kurum 1909'da resmen kapatıl­mıştır.

Msxlabs & Temel Britannica
Şeytan Yaşamak İçin Her Şeyi Yapar....