dünyanın en büyük içdeni­zidir. Kafkas Dağlan'nın doğusunda uzanan Hazar Denizi'nin büyük bölümü SSCB sınır­ları içinde kalır. Güney kıyısında İran yer alır. Hazar bir zamanlar, Karadeniz ve Aral Gölü'yle birlikte, tüm Doğu Avrupa ve Tür­kistan'a yayılan büyük bir denizin parçasıydı. Daha sonraları yerkabuğunun yükselmesi sonucu Karadeniz'le bağlantısı kesildi ve bir içdenize dönüştü. Su yüzeyi bugün Karade­niz düzeyinin 28 metre altındadır.
Hazar Denizi'nin kuzeyden güneye uzunlu­ğu 1.200 kilometredir. Genişliği 200-480 km arasında değişir. Güneyde bazı yerlerde de­rinliği 750 metreyi aşarsa da kuzeyde sığdır. Avrupa'nın en büyük ırmağı olan Volga geniş bir deltayla Hazar'a dökülür. Volga'nın akıt­tığı büyük miktardaki su, ırmakla denizin birleştiği bölgede deniz suyunu içilebilecek kadar tatlandırır. Bu bölge kışın buz tutar. Başka yerlerde ise deniz çok tuzludur. Orta ve Güney Hazar'ın büyük bölümü ılıman iklim kulağındadır. Doğu kıyıları ise hemen tümüyle çöldür ve yazlan 44°C'ye yükselen sıcaklık hızlı bir buharlaşmaya yol açar. Gel­git olayının görülmediği denizde bazen şid­detli fırtınalar görülür.

Hazar'da balıkçılık özellikle SSCB açısın­dan çok önemlidir. Bu sularda avlanan en önemli balık mersinbalığıdır. Mersinbalığının yumurtalarından dünyanın en pahalı yiyeceği olan havyar elde edilir ve buradan bütün dünyaya satılır. Alçalan su düzeyi bölge balıkçılığını etkilemiş ve birçok balıkçı köyü yeni yerleşim bölgelerine taşınmıştır. Petrol üretimi yapılan Baku kenti Hazar'ın batı kıyısında bulunmakta ve petrol tankerlerinin ulaşımı Hazar yoluyla sağlanmaktadır. SSCB'de Baku, Astrahan, Krasnovodsk ve Şevçenko ile İran'da Bender-i Enzeli (Pehle-vi) Hazar Denizi'nin önemli limanlarıdır. Bu bölgeden doğal gaz da elde edilir.