Vatandaşlık Hakkı
Vatandaşlık ya da uyrukluk bağı, birey ile devlet arasındaki hukuki bir ilişki, teknik hukuki bir bağdır. Bir kişinin herhangi bir devletin vatandaşı olması, o kişinin hem sahip olduğu hakların hem de yükümlülüklerin, yine o devlet hukuk içinde belirlenmesi anlamına gelir. Bu yüzden, kimin hangi devletin vatandaşı olduğunu saptayabilmek için vatandaşlığın kazanılması ve kaybedilmesi nedenlerini ve usullerini belirlemek şart.
Elimizdeki temel yasal ve idari belgeler bellidir. 1- 1982 Anayasası, madde 66
2- Türk Vatandaşlığı Kanunu (No.403- Kabul Tarihi: 11 Şubat 1964)
3- Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik (Yönetmelik) (Resmi Gazete, 1 Temmuz 1964-11742).
Vatandaşlık hukukunun iki esası kan ve topraktır.
Bazı devletler, vatandaşlık bağının kurulması için Türk ana babadan, Alman ana babadan doğmuş olmak gibi kan esasını kabul eder. Bazıları da, belirli bir devlet ülkesinde doğmuş olmanın o devletin vatandaşlığını kazanmak için yeterli olduğunu ya da toprak esasını kabul ederler.
ANAYASA'DAN...
Anayasa'nın 66/II. Maddesine göre, Türk babanın veya Türk ananın çocuğu Tüktür.
Türk Vatandaşlığı Kanunu'nun 1. maddesi, Yönetmelik'in, 4/1. maddesine göre, Türkiye içinde veya dışında Türk babadan olan veya Türk anadan doğan çocuklar doğumlarından başlayarak Türk vatandaşıdırlar. Çocuğun doğumla Türk vatandaşlığını kazanması için ana ve babadan yalnız birinin doğum tarihinde Türk Vatandaşı olması yeterlidir. Diğerinin yabancı olması bu sonucu etkilemez: (Yönetmelik, madde 4/2) (Madde 4-5)
Peki Türk vatandaşlığı nasıl kazanılıyor?
Kişi vatandaşlık hakkını iradesiyle kazanmamışsa kanun yoluyla kazanmış demektir. Kanun yoluyla kazanmada iki yolla oluyor. Bunlar Nesep yolu ile yani doğum, hal değişikliği ve evlat edinme yolu ile; ikincisi ise doğum yeri ile. Eğer vatandaşlıkta ilgili kişinin iradesi bulunuyorsa, kişi bu hakkı yetkili makam kararı ile ya da seçme hakkı ile kazanmıştır.
Bunları biliyor musunuz?
Türk Vatandaşlığı Kanunu sistemine göre kan esası hakimdir. Babası Türk vatandaşı olan çocuk, anası başka bir devletin vatandaşı olsa, hatta vatansız olsa da, şayet evlilik içinde doğmuşsa, Türk vatandaşlığını kazanacaktır. Bu koşullarda çocuk nerede doğmuş olursa olsun farketmez. Hatta çocuğa bir başka devletçe kendi vatandaşlığı da verilmiş olabilir.
Babası yabancı da olsa, gerek evlilik içinde gerek evlilik dışında Türk vatandaşı olan anadan doğan çocuk, Türkiye içinde veya dışında doğsun, Türk vatandaşlığına hak kazanır.
